صدور انقلاب: تفاوت میان نسخه‌ها

۲. طرفداران نگاه منفی، ضمن مخالفت با صدور انقلاب، بر ‌این باور بودند که چنین رفتاری دخالت در امور دیگران است. ‌این گروه ضمن تعریف ارزش‌ها در چارچوب مرزهای ملی و ناپسند ارزیابی‌کردن برخورد ارزشی با نظام جهانی، شعار بازسازی ملی را در قالبی هماهنگ با نظام و عرف بین‌المللی مطرح می‌کردند <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۳ ـ ۶۴.</ref>. منتقدان این دیدگاه، معتقد بودند اگر انقلاب ایران، انقلابی ناسیونالیستی با اهداف محدود ملی بود یا ‌اینکه بر امر به معروف و نهی از منکر تأکید نمی‌کرد، طبعاً صدور انقلاب معنا و مفهومی نداشت و انقلاب برای خود رسالتی درباره جوامع و ملت‌های دیگر قائل نبود <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۷۱.</ref>.

امام‌خمینی بازگرداندن روحیه اعتماد به نفس به مسلمانان و آزادی‌خواهان جهان برای مبارزه با استبداد، استعمار <ref>عیوضی، آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی، ۴۳.</ref> و رسیدن به حکومت جهانی اسلام و نابودی انحراف‌های فکری و عملی در سراسر جهان را <ref>قاضی‌زاده، ‌اندیشه‌های فقهی ـ سیاسی امام‌خمینی، ۵۸۷.</ref> از اهداف صدور انقلاب اسلامی بر می‌شمرد. در واقع از نظر ایشان صدور انقلاب، به معنای گسترش اسلام در جهان، مقابله با مستکبران و نفی سلطه آنان بر مستضعفان <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۸۱ و ۱۲/۳۹۹.</ref> و زمینه‌سازی برای قیام منجی عالم <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۸.</ref>، خصلت ذاتی و اجتناب‌ناپذیر انقلاب اسلامی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۴۶.</ref> است و پیام انقلاب خواه‌ناخواه به همه مسلمانان و مستضعفان در همه نقاط زمین، رسیده و خواهد رسید <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۳۶ ـ ۳۳۷ و ۱۵/۵۰۶.</ref>. در واقع صدور انقلاب ارائه یک الگوی موفق به عنوان امت شاهد، تأکید بر ارزش‌ها در داخل و اهتمام جدی به ارائه و ‌اشاعه ارزش‌ها و آرمان‌ها در خارج است <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۹.</ref>. نظام نیز در ‌این زمینه، راهبرد الگوسازی، تبلیغ، آموزش و حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش را دنبال می‌کرد <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۷۲.</ref>.

در اصل ۱۵۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به برخی از مصادیق صدور انقلاب اشاره کرده است؛ ازجمله به وظیفه نظام در دفاع از حقوق همه مسلمانان و عدم تعهد در برابر قدرت‌های سلطه‌گر تصریح شده و اصل ۱۵۴ نیز بر حمایت نظام اسلامی از مبارزه حق‌طلبانه مستضعفان در برابر مستکبران در هر نقطه از جهان، در عین خودداری کامل از دخالت در امور داخلی کشورها تأکید کرده است؛ البته این به معنای حمایت زبانی تنها نیست، بلکه جمهوری اسلامی ایران خود را موظف به کمک و یاری مسلمانان و مستضعفان جهان می‌داند <ref>امرایی، انقلاب اسلامی ایران و جنبش‏های اسلامی معاصر، ۵۴.</ref> {{ببینید|نهضت‌های اسلامی}}.

امام‌خمینی اگرچه مبارزه قهرآمیز و استفاده از قدرت در برابر باج‌خواهی استکبار در صورت لزوم را محتمل می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۲.</ref>، در مقوله صدور انقلاب، ضمن نفی کارایی زور و سرنیزه دراین‌باره <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۸۸.</ref>، رویکرد اخلاقی، فرهنگی و مواجهه با فطرت پاک و سالم مردم دنیا را رویکرد اصلی می‌دانست و آن را می‌پذیرفت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۸۵ ـ ۴۹۰.</ref>؛ از این‌رو صدور انقلاب از دیدگاه ایشان، مبتنی بر قدرت نرم اسلام <ref>پروانه، صدور انقلاب به مثابه نقشه راه جهان‌گرایی، ۱۷۵.</ref>، و به معنای صدور فرهنگ انسان‌ساز اسلام، صدور صفا، خلوص و تکیه بر ارزش‌های انسانی بود <ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۵۶.</ref>. ایشان که هدف از صدور انقلاب را نه قدرت‌طلبی، بلکه برپایی اسلام در جهان به عنوان حق همه انسان‌ها ارزیابی می‌کرد، بر عامل اخلاص در این راه تأکید ویژه می‌کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۸۱؛ ۱۸/۲۲۶ و ۲۰/۱۷.</ref> و حتی اقتدار و مظلومیت ملت ایران در جنگ تحمیلی را نیز که موجب کنارزدن پرده تزویر از چهره جهان‌خواران شد، از عوامل مهم صدور انقلاب می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۸۳ ـ ۲۸۴.</ref>.

گام نخست صدور انقلاب از نظر امام‌خمینی، تحقق و اجرای اسلام در ‌ایران <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۸۰.</ref>، وحدت کلمه و توکل بر خداوند متعال <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۱۳.</ref>، خودباوری <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۰۷.</ref>، توجه مسئولان کشور به اصلاح خود و توجه به مشکلات مردم <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۳۳.</ref> است؛ برهمین اساس ایشان از همه اقشار ملت می‌خواست با استمرار استقامت خود در راه نهضت اسلامی، نور امیدی را که در دل مستضعفان جهان به وجود آمده است، پرفروغ‌تر کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۵۰۷.</ref>. ایشان مهم‌ترین عامل در صدور انقلاب را عامل تبلیغ می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۸؛ ۱۴/۵۹ و ۱۸/۷۲.</ref> و آن را به جهت تعامل با باورهای انسان‌ها، ماندگارتر از روش‌های دیگر می‌شناخت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۰۶ و ۱۶/۱۱۳.</ref>. ایشان در تبلیغات هم بر مقابله با تبلیغات منفی دشمنان علیه اسلام راستین و خارج‌کردن آن از غربت تأکید می‌کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۵۸.</ref> و هم بر بازنمایی چهره نورانی اسلام و آرمان‌های جهانی آن و چشاندن میوه شیرین اسلام به جهانیان به‌خصوص مسلمانان و مستضعفان و نمایاندن قدرت رهبری اسلام در برابر ابرقدرت‌ها <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۸۲ و ۱۶/۴۴، ۱۳۱.</ref>.

از نظر امام‌خمینی ارتباط و تبلیغات باید در دو سطح رسمی و دیپلماتیک و میان دولت‌ها <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۹۳.</ref> و نیز سطح غیر رسمی و از طریق ارتباط با توده مردم و ملت‌ها که گستره، اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری دارند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۶ و ۱۶/۴۴.</ref>، انجام گیرد و این کار منحصر در شکل گفتاری و نوشتاری نیست و جنبه مهم‌تر و تأثیرگذارتر آن، تبلیغ با عمل و رفتار است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۱۳ و ۵۱۲.</ref> و این تبلیغ عملی نیز، در رعایت اخلاق اسلامی، برخورد خوش، انطباق رفتار با گفتار و حفظ وحدت و انسجام درونی نمود می‌یابد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۲۲ و ۱۷/۳۸۳.</ref>.

# تلاش ایرانیان خارج از کشور اعم از دانشجو و غیره و نیز مسلمانان غیر ایرانی در تبلیغ اسلام و انقلاب <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۹۰.</ref>؛

# تلاش دستگاه دیپلماسی و نمایندگان سیاسی و فرهنگی در خارج از مرزهای ملی در هماهنگی، انتشار نشریه و ارائه تصویری مناسب و واقع‌گرایانه از ‌ایران و انقلاب اسلامی و دفع تبلیغات مغرضانه دشمن <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۸۸، ۴۹۰؛ ۱۴/۵۵ ـ ۵۷، ۵۹ و ۱۶/۴۶.</ref>.

صدور انقلاب معمولاً با موانعی در عرصه داخلی و بین‌المللی روبه‌رو می‌شود و اهداف جهان‌شمولی انقلاب اسلامی و صدور انقلاب بزرگ‌ترین علت مقابله با انقلاب اسلامی به شمار می‌آید <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۸۶ ـ ۸۷.</ref>. امام‌خمینی با اذعان به وحشت برخی دولت‌ها <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۷۷.</ref> ازجمله امریکا <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۰۸.</ref> از صدور انقلاب اسلامی به کشورهای دیگر حتی مناطق امریکا و سیاهان امریکایی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۹۹ ـ ۵۰۰.</ref>، ‌این وحشت را در واقع به ترس از گسترش حق در جهان اسلام، بلکه جامعه جهانی مستضعفان و به‌خطرافتادن منافع آنان، تعبیر می‌کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۳۸ ـ ۲۳۹.</ref>. توطئه‌چینی و اجرای نقشه‌های گوناگون در برابر ملت ایران نیز ناشی از همین وحشت و تلاش برای ممانعت از تحقق جمهوری اسلامی و پیشرفت کشور بود. در نگاه ایشان مهم‌ترین انگیزه آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و حمایت ابرقدرت‌های دنیا از آن نیز ریشه در همین احساس خطر از صدور انقلاب اسلامی ایران داشت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۷۷ و ۱۵/۱۴۸، ۲۳۸ ـ ۲۳۹.</ref>.

از سوی دیگر، دشمنان برای جلوگیری از گسترش فرهنگ انقلاب، با استفاده از ابزار‌های تبلیغی و به منظور‌ ایجاد ترس و وحشت در میان کشورها، هدف از صدور انقلاب را که ارائه زندگی و کشورداری بر اساس موازین اسلامی بود، لشکرکشی به کشورهای دیگر و کشورگشایی تعبیر می‌کردند <ref>منصوری لاریجانی، سیری در اندیشه دفاعی حضرت امام‌خمینی، ۵۵.</ref>. برخی جهالت‌ها و تندروی‌های داخلی نیز با حمایت از روش‌های نظامی و آشکار صدور انقلاب و کارهای خودسرانه برخی افراد در برخی از کشورها مانند افغانستان، لبنان، سوریه و دیگر مناطق <ref>نوازنی، صدور انقلاب اسلامی، ۳۶۹ ـ ۳۷۱؛ محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۱۶۳.</ref> این تبلیغات را تأیید می‌کرد.

در ‌این میان، مخالفت با انقلاب اسلامی ایران و سرکوب اندیشه‌های انقلابی و اسلامی در بعضی از کشورهای همسایه <ref>طاهری، بازتاب انقلاب اسلامی بر شیعیان لبنان، ۷۲.</ref> و اعتقاد امام‌خمینی بر بی‌توجهی یا سکوت سران کشورهای اسلامی در برابر قدرت‌های جهانی یا همراهی و همکاری با آنان برای حفظ حکومت‌های چندروزه خود نیز از موانع صدور انقلاب به شمار می‌آمد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۹۶.</ref>. با وجود تلاش دشمنان در ایجاد مانع برای صدور انقلاب و اختلاف‌افکنی در داخل کشور و همکاری با معاندان انقلاب <ref>طاهری، بازتاب انقلاب اسلامی بر شیعیان لبنان، ۷۵ ـ ۷۹.</ref>، امام‌خمینی معتقد به خنثی‌شدن این تلاش‌ها و توطئه‌ها در مسیر انقلاب بود و با رو به گسترش خواندن نور اسلام در جهان، وعده الهی، یعنی حاکمیت مستضعفان بر روی زمین را نزدیک می‌دید <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۴۷۴.</ref>.

بی‌تردید انقلاب اسلامی ایران در زمینه عمق‌بخشیدن به مبارزه با تهدیدات خارجی، غرب‌زدگی و از خود بیگانگی به موفقیت‌هایی دست یافته است <ref>شیخ، دیدگاه‌های علامه مدرسی پیرامون عراق، ۲۲۹.</ref>. معرفی سیاست «نه شرقی و نه غربی» به شکل الگویی ثابت در نظام بین‌الملل، اعطای خودباوری فرهنگی به ملت‌های مسلمان، احیای بیداری اسلامی، مطرح‌کردن تعامل مثبت و سازنده اسلام و غرب و ژئوپلتیک جهان اسلام، آرمان‌گرایی واقع‌بینانه <ref>دهشیری، بازتاب مفهومی و نظری انقلاب اسلامی در روابط بین‌الملل، ۱۹۹ ـ ۲۰۳.</ref> و ‌ایفای نقش مؤثر در تحولات منطقه‌ای، ازجمله دستاوردهای نظری و عملی انقلاب اسلامی و صدور انقلاب است <ref>دهشیری، بازتاب مفهومی و نظری انقلاب اسلامی در روابط بین‌الملل، ۱۹۹ ـ ۲۰۴.</ref>. امام‌خمینی موج انقلاب را فراگیر <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۹ ـ ۶۰.</ref> و نور اسلام را در سرتاسر جهان، گسترش‌یافته شمرده و از توجه مردم مناطق مختلف دنیا، از قاره افریقا گرفته تا امریکا و شوروی، به قدرت اسلام در ایران، سخن گفته است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۱۵.</ref>.

از نگاه امام‌خمینی چشم‌انداز صدور انقلاب اسلامی در جهانِ مستضعفان و مظلومان، بیش از پیش، قابل مشاهده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۸۰.</ref> و انقلاب اسلامی ـ در ابعاد مختلف ـ صادر شد یا در حال صدور است. پرچم اسلام در زمانی نه‌چندان دور، با صدور انقلاب در جهان، برافراشته خواهد شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۳۱.</ref> و همگان باید در پی تقویت هرچه بیشتر آن باشند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۲۲۶.</ref>. چنان‌که ایشان واقعه کشتار زائران ایرانی در مکه مکرمه به دست حکومت آل سعود را زمینه‌ساز تحولات بزرگ در جهان اسلام، سرنگونی نظام‌های فاسد و شعله‌ورشدن انتفاضه اسلامی مردم فلسطین شمرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۴.</ref> {{ببینید|کشتار حجاج ایرانی}}. به باور ایشان، مهم‌ترین دستاوردهای صدور انقلاب اسلامی، گسترش معنویت موجود در ‌ایران <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۹۰.</ref>، کم‌کردن سلطه جهانخواران <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۱.</ref>، مبارزه با کفر و شرک و ظلم <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۱۸.</ref>، بیداری ملت‌ها <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۹۶.</ref> و جلوه و نورافشانی اسلام در جهان <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۳۳ و ۲۰/۹۸.</ref> است.