نهضت مشروطه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
پس از اوج‌گیری اختلافات میان علما، روشنفکران و دربار و نیز پس از به‌توپ‌بستن مجلس به دست محمدعلی‌شاه در خرداد 1287، دوره موسوم به استبداد صغیر آغاز شد. در این دوره که تا تیر 1288 و فتح تهران به دست مجاهدان مشروطه‌خواه در شهرهای مختلف، به‌ویژه مجاهدان تبریز، گیلان و ایل بختیاری و خلع محمدعلی‌شاه از سلطنت ادامه داشت، بسیاری از آزادی‌خواهان و نمایندگان مجلس، بازداشت و اعدام شدند یا از تهران گریختند<ref> شمیم، ایران، 488 ـ 492 و 496 و 513؛ فیرحی، آستانه تجدد، 377 ـ 378.</ref>. پس از پیروزی مشروطه‌خواهان بر تهران، شیخ‌فضل‌الله نوری به دلیل مخالفت با مشروطه و حمایت از محمدعلی‌شاه محاکمه و اعدام شد<ref> جعفریان، بررسی و تحقیق، 319؛ فیرحی، آستانه تجدد، 378.</ref>{{ببینید|شیخ‌فضل‌الله نوری}} | پس از اوج‌گیری اختلافات میان علما، روشنفکران و دربار و نیز پس از به‌توپ‌بستن مجلس به دست محمدعلی‌شاه در خرداد 1287، دوره موسوم به استبداد صغیر آغاز شد. در این دوره که تا تیر 1288 و فتح تهران به دست مجاهدان مشروطه‌خواه در شهرهای مختلف، به‌ویژه مجاهدان تبریز، گیلان و ایل بختیاری و خلع محمدعلی‌شاه از سلطنت ادامه داشت، بسیاری از آزادی‌خواهان و نمایندگان مجلس، بازداشت و اعدام شدند یا از تهران گریختند<ref> شمیم، ایران، 488 ـ 492 و 496 و 513؛ فیرحی، آستانه تجدد، 377 ـ 378.</ref>. پس از پیروزی مشروطه‌خواهان بر تهران، شیخ‌فضل‌الله نوری به دلیل مخالفت با مشروطه و حمایت از محمدعلی‌شاه محاکمه و اعدام شد<ref> جعفریان، بررسی و تحقیق، 319؛ فیرحی، آستانه تجدد، 378.</ref>{{ببینید|شیخ‌فضل‌الله نوری}} | ||
پس از آغاز دوره دوم مجلس شورای ملی در 24/8/1288، انجمن ایالتی تبریز با فرستادن تلگرامی به مجلس، اجرای اصل دوم متمم قانون اساسی را تقاضا کرد<ref> حائری، عبدالحسین، اسناد روحانیت و مجلس، 1/9 ـ 10.</ref>. نمایندگان مجلس نیز در اجرای این اصل که تنها در همین دوره اتفاق افتاد<ref> | پس از آغاز دوره دوم مجلس شورای ملی در 24/8/1288، انجمن ایالتی تبریز با فرستادن تلگرامی به مجلس، اجرای اصل دوم متمم قانون اساسی را تقاضا کرد<ref> حائری، عبدالحسین، اسناد روحانیت و مجلس، 1/9 ـ 10.</ref>. نمایندگان مجلس نیز در اجرای این اصل که تنها در همین دوره اتفاق افتاد<ref> حائری، عبدالحسین، اسناد روحانیت و مجلس، 1/13.</ref>، از میان بیست نفر مجتهدِ معرفی‌شده از سوی مراجع نجف<ref> حائری، عبدالحسین، اسناد روحانیت و مجلس، 1/13 ـ 15.</ref>، تعدادی را انتخاب و از آنان برای حضور در مجلس دعوت کردند<ref> حائری، عبدالحسین، اسناد روحانیت و مجلس، 1/31 ـ 32، 52 ـ 53 و 124 ـ 130.</ref>؛ اما بیشتر آنان به بهانه‌های مختلف از حضور در مجلس خودداری کردند<ref> حائری، عبدالحسین، اسناد روحانیت و مجلس، 1/25 ـ 29 و 39.</ref> و از میان آنان تنها سیدحسن مدرس{{ببینید|سیدحسن مدرس}} و امام‌جمعه خویی در مجلس حضور یافتند و قوانین عدلیه با مشورت و تحت نظر آنان وضع شد<ref> ذاکری، 556.</ref>. | ||
امام‌خمینی ضمن دفاع از مشروطه مشروعه و اصل نظارت پنج تن از مجتهدان بر مصوبات مجلس که از مواضع شیخ‌فضل‌الله بود، معتقد بود قانون اساسی مشروطه و متمم آن، پیش‌بینی درستی درباره امور مختلف کرد و می‌توانست مورد استناد قرار گیرد؛ ولی نقض این قانون و اجرانکردن آن، موجب خیانت به کشور گردید<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 1/423 و 4/288 ـ 289.</ref>. | امام‌خمینی ضمن دفاع از مشروطه مشروعه و اصل نظارت پنج تن از مجتهدان بر مصوبات مجلس که از مواضع شیخ‌فضل‌الله بود، معتقد بود قانون اساسی مشروطه و متمم آن، پیش‌بینی درستی درباره امور مختلف کرد و می‌توانست مورد استناد قرار گیرد؛ ولی نقض این قانون و اجرانکردن آن، موجب خیانت به کشور گردید<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 1/423 و 4/288 ـ 289.</ref>. | ||