عرفان عرفه مجموعه‌مقالات و سخنرانی‌های همایش عرفان عاشورا با محوریت دعای عرفه؛ کتابی به قلم فاطمه طباطبایی است که به تبیین برخی مبانی اخلاقی و عرفانی امام‌خمینی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۹۱ش توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج، منتشر شده است.

عرفان عرفه (کتاب)
کتاب عرفان عرفه.jpg
اطلاعات کتاب
عنوانعرفان عرفه مجموعه مقالات و سخنرانی‌های همایش عرفان عاشورا با محوریت دعای عرفه
نویسندهفاطمه طباطبایی
تاریخ نگارش۱۳۹۱ش
موضوعتبیین برخی مبانی اخلاقی و عرفانی امام‌خمینی
سبکتحلیلی
زبانفارسی
اطلاعات نشر
ناشرمؤسسه چاپ و نشر عروج
محل نشرتهران
تاریخ نشر۱۳۹۱ش
نوبت چاپچاپ اول

مؤلف

فاطمه طباطبائی، متولد ۱۳۳۳ش، همسر سیداحمد خمینی، دکترای عرفان اسلامی و استاد و مدیرگروه عرفان اسلامی پژوهشکده امام‌خمینی می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده است.

محتوا

در کتاب عرفان عرفه، به برخی مبانی اخلاقی و عرفانی امام‌خمینی اشاره شده و در مقام مقایسه، به اقوال دیگر اندیشمندان نیز پرداخته شده است؛ در قسمتی از کتاب عرفان عرفه آمده، به اعتقاد امام‌خمینی، شکر و ثنای منعم از جمله امور فطری است و انسان فطرتاً خواهان تعظیم انعام‌کننده و ستایش اوست.[۱] شکر کامل، مجموعه معرفت، حال و عمل است و حق شکر زمانی ادا می‌شود که مقدمات و آثار آن نیز تحقق یافته باشد.[۲] البته به اعتقاد امام‌خمینی اصل شکر همان حال است که اثر شناخت به نعمت و منعم است و ثمره این حالت، اعمال قلبی و قالبی می‌باشد.[۳]

به باور امام‌خمینی، شکر دارای مراتب و درجات بسیاری است که به حسب مراتب معرفتِ منعم و معرفت نعمت‌ها و نیز به حسب اختلاف مراتب کمال انسانی گوناگون است و حقیقت آن فقط برای کُمَّل و اولیای الهی حاصل می‌شود؛ از این جهت است که در قرآن آمده «قَلِیلٌ مِنْ عِبٰادِیَ الشَّکُورُ» (سبأ: ۱۳).[۴] در نگاه امام‌خمینی انسان هنگامی می‌تواند به صفت شکر متصف شود که بسط و گسترش رحمت رحمانیه و رحیمیه حق را از اول ظهور تا پایان آن بشناسد و سریان الوهیت حق را ببیند.[۵]

در فرازی از این پژوهش آمده که امام‌خمینی به حقیقت رضا، اقسام و مراتب آن در آثار خود پرداخته و معتقد است؛ اول مرتبه رضا آن است که پس از دخول در تحت ربوبیت الله، از این تربیت الهی خشنود باشد[۶] همچنین رضایت و خشنودی از نبوت و امامت نیز حاصل نمی‌شود مگر عمل به طرق سعادت و کمال انسانیت که انسان را به آن هدایت نموده‌اند.[۷]

هدف از تألیف، تأمل و تدبر در فرازهایی از دعای بلند عرفه و آداب سیر و سلوک الی‌الله با توجه به برخی مبانی عرفانی، اخلاقی امام‌خمینی می‌باشد.

ساختار

کتاب عرفان عرفه مشتمل بر یک پیشگفتار، مقالات و سخنرانی‌ها می‌باشد: قسم مقالات درباره تبیین حقیقت نفس ناطقه، جلوه شکر در دعای عرفه، عرفان عملی امام‌حسین(ع)، نقش شکر در سعه وجودی انسان و دعا و مناجات سخن به میان آمده است.

در بخش سخنرانی‌ها به اهمیت دعا در سلوک معنوی، جلوه‌های رحمت در دعای عرفه، خداشناسی در دعای عرفه و تاریخ شعر عاشورایی، اشاره شده است.

در کتاب عرفان عرفه به مناسبت‌های گوناگون توضیح برخی اصطلاحات در پی‌نوشت کتاب آورده شده؛ همچنین برخی آیات و روایات ترجمه شده و در پایان برخی مباحث کتاب، به چند شعر فارسی اشاره شده است.

وضعیت نشر

چاپ اول کتاب عرفان عرفه در سال ۱۳۹۱ش توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، منتشر شده است.

پانویس

  1. امام‌خمینی، تفسیر سوره حمد، ص۳۰.
  2. طباطبایی، عرفان عرفه، ص۳۶.
  3. امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۳۴۴.
  4. امام‌خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۸۲-۱۸۳.
  5. امام‌خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۴۵.
  6. .امام‌خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۶۷-۱۶۸.
  7. طباطبایی، عرفان عرفه، ص۸۹.

منابع

  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ یازدهم، ۱۳۸۸ش.
  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش.
  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوازدهم، ۱۳۸۷ش.
  • طباطبایی، فاطمه، عرفان عرفه، مجموعه مقالات و سخنرانی‌های همایش عاشورا با محوریت دعای عرفه، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۱ش.