۱۴٬۷۵۵
ویرایش
اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی) |
|||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
امام‌خمینی در چهاردهم آبان ۱۳۵۹ به [[قوای مسلح|نیروهای مسلح]] تأکید کرد که حصر آبادان باید شکسته شود. اهمیت آبادان در نظر امام‌خمینی از آن جهت بود که این شهر نقطه اصلی جنگ و مورد طمع دشمن بود. پس از فرمان امام‌خمینی، بسیاری از [[رزمندگان اسلام|رزمندگان]] تا پایان محاصره آبادان، جبهه را ترک نکردند. | امام‌خمینی در چهاردهم آبان ۱۳۵۹ به [[قوای مسلح|نیروهای مسلح]] تأکید کرد که حصر آبادان باید شکسته شود. اهمیت آبادان در نظر امام‌خمینی از آن جهت بود که این شهر نقطه اصلی جنگ و مورد طمع دشمن بود. پس از فرمان امام‌خمینی، بسیاری از [[رزمندگان اسلام|رزمندگان]] تا پایان محاصره آبادان، جبهه را ترک نکردند. | ||
در پنجم مهر | در پنجم مهر ۱۳۶۰ عملیات ثامن‌الائمه(ع) با هدف شکست حصر آبادان آغاز شد و پس از ۴۲ساعت، با موفقیت کامل به پایان رسید. این نخستین موفقیت سرنوشت‌ساز ایران در جنگ تحمیلی بود که بازتاب وسیعی در داخل و خارج کشور پیدا کرد. شکست محاصره آبادان راه فتح خرمشهر را باز کرد. | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
در پی تأکید [[امام‌خمینی]] بر شکستن حصر آبادان، نیروی زمینی ارتش و سپاه با تصویب [[شورای عالی دفاع ملی|شورای عالی دفاع]] پیگیر کار آبادان بودند.<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۳۶۶.</ref> سپاه برای شکستن حصر آبادان پس از دو ماه شناسایی طرحی را پیشنهاد کرد و در بهمن ۱۳۵۹ به تصویب شورای عالی دفاع رساند؛ ولی با کارشکنی [[بنی‌صدر]]، اجرای آن به تعویق افتاد.<ref>سازمان جغرافیایی، فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور، ۱۰۸.</ref> پس از برکناری وی از فرماندهی و هماهنگی نیروهای مسلح، [[عملیات ثامن‌الائمه(ع)]] با هدف تصرف پل‌های دشمن بر روی کارون و انهدام نیروهای آن و تأمین جاده آبادان ـ ماهشهر و آبادان ـ [[اهواز]] و شکسته‌شدن محاصره آبادان پی‌ریزی شد.<ref>سازمان جغرافیایی، فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور، ۱۰۸؛ روابط عمومی، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام، ۱۵.</ref> در ۱۵ شهریور ۱۳۶۰ طرح عملیات شکست حصر آبادان تکمیل و بدون تعیین زمان اجرا، به مسئولان ابلاغ گردید.<ref>خامنه‌ای، نرم‌افزار حدیث ولایت، ۱۳۷۲، ۸۵.</ref> پلی ابداعی برای عبور از بهمنشیر با بشکه‌های ۲۲۰ لیتری، نبشی و تخته، به عرض ۵/۲ و طول ۲۰۰ متر ساخته شد که کار نقل و انتقال نیروهای لشکر ۷۷ خراسان از روی همین پل انجام گرفت.<ref>حیدرهائی، پالایشگاه آبادان در دفاع مقدس و ۸ سال خاطره، ۱۲.</ref> در اوایل مهر ۱۳۶۰ یگان‌های پیش‌بینی‌شده برای اجرای عملیات در منطقه متمرکز شدند و قرار شد نیروی هوایی، قرارگاه لشکر دشمن، واحد احتیاط و نقاط آمادی و مواضع و توپخانه دوربرد آن را در غرب کارون بمباران کند.<ref>برّی دیزجی و دیگران، روزها و رویدادها، ۳/۲۴.</ref> | در پی تأکید [[امام‌خمینی]] بر شکستن حصر آبادان، نیروی زمینی ارتش و سپاه با تصویب [[شورای عالی دفاع ملی|شورای عالی دفاع]] پیگیر کار آبادان بودند.<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۳۶۶.</ref> سپاه برای شکستن حصر آبادان پس از دو ماه شناسایی طرحی را پیشنهاد کرد و در بهمن ۱۳۵۹ به تصویب شورای عالی دفاع رساند؛ ولی با کارشکنی [[بنی‌صدر]]، اجرای آن به تعویق افتاد.<ref>سازمان جغرافیایی، فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور، ۱۰۸.</ref> پس از برکناری وی از فرماندهی و هماهنگی نیروهای مسلح، [[عملیات ثامن‌الائمه(ع)]] با هدف تصرف پل‌های دشمن بر روی کارون و انهدام نیروهای آن و تأمین جاده آبادان ـ ماهشهر و آبادان ـ [[اهواز]] و شکسته‌شدن محاصره آبادان پی‌ریزی شد.<ref>سازمان جغرافیایی، فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور، ۱۰۸؛ روابط عمومی، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام، ۱۵.</ref> در ۱۵ شهریور ۱۳۶۰ طرح عملیات شکست حصر آبادان تکمیل و بدون تعیین زمان اجرا، به مسئولان ابلاغ گردید.<ref>خامنه‌ای، نرم‌افزار حدیث ولایت، ۱۳۷۲، ۸۵.</ref> پلی ابداعی برای عبور از بهمنشیر با بشکه‌های ۲۲۰ لیتری، نبشی و تخته، به عرض ۵/۲ و طول ۲۰۰ متر ساخته شد که کار نقل و انتقال نیروهای لشکر ۷۷ خراسان از روی همین پل انجام گرفت.<ref>حیدرهائی، پالایشگاه آبادان در دفاع مقدس و ۸ سال خاطره، ۱۲.</ref> در اوایل مهر ۱۳۶۰ یگان‌های پیش‌بینی‌شده برای اجرای عملیات در منطقه متمرکز شدند و قرار شد نیروی هوایی، قرارگاه لشکر دشمن، واحد احتیاط و نقاط آمادی و مواضع و توپخانه دوربرد آن را در غرب کارون بمباران کند.<ref>برّی دیزجی و دیگران، روزها و رویدادها، ۳/۲۴.</ref> | ||
پس از | پس از ۳۷۵ روز محاصره آبادان توسط ارتش بعث عراق،<ref>دروردیان، سیری در جنگ ایران و عراق، ۱/۱۵۳.</ref> عملیات ثامن‌الائمه (ع) در ساعت یک بامداد ۵ مهر ۱۳۶۰، با رمز «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ» آغاز شد.<ref>روابط عمومی، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام، ۱۵.</ref> رزمندگان ایران متشکل از لشکر ۷۷ خراسان، هوانیروز، نیروی هوایی ارتش، سپاه و ژاندارمری<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۱۷۱–۱۷۳.</ref> با روحیه [[شهادت|شهادت‌طلبی]] دشمن را از آبادان عقب زدند.<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۳۰۲–۳۰۳.</ref> نیروی هوایی، منطقه نبرد را پوشش داد و بالگردهای جنگی، نیروهای دشمن را منهدم یا وادار به عقب‌نشینی کردند.<ref>برّی دیزجی و دیگران، روزها و رویدادها، ۳/۲۵.</ref> این عملیات پس از ۴۲ ساعت تلاش با موفقیت کامل به پایان رسید.<ref>برّی دیزجی و دیگران، روزها و رویدادها، ۳/۲۵.</ref> به علت نقش ارزنده یگان‌های لشکر ۷۷ خراسان در این پیروزی، به تصویب شورای عالی دفاع این لشکر «لشکر پیروز خراسان» نام‌گذاری شد.<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۳۴۷.</ref> | ||
فرماندهان، [[امدادهای غیبی]]، انسجام ارتش، سپاه و [[بسیج]]، پشتوانه وسیع مردمی، برنامه‌ریزی دقیق و اصل غافل‌گیری را از عوامل پیروزی ایران در این عملیات دانسته‌اند.<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۳۷۰؛ صفوی، از جنوب لبنان تا جنوب ایران، ۱/۲۹۱؛ جمی، نوشتم تا بماند، ۶۷۹.</ref> مسئولان و فرماندهان جنگ ازجمله [[هاشمی رفسنجانی]] علت تأخیر در اجرای فرمان امام‌خمینی در شکست حصر آبادان را تعلل بنی‌صدر شمرده‌اند که از نیروهای انقلاب در ارتش و غیر آن بریده بود و راهبرد او این بود که آبادان و [[خرمشهر]] اشغال شود تا در [[دزفول]] شکست پیش نیاید.<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۲۱۶–۲۱۷ و ۳۴۱.</ref> بنی‌صدر حتی از دادن توپ‌های ۱۷۵ که رزمندگان در جبهه آبادان به آن نیاز داشتند، دریغ داشت<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۶۰.</ref>؛ بر این اساس بنی‌صدر مانع حرکت رزمندگان بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۳۰۵.</ref> | فرماندهان، [[امدادهای غیبی]]، انسجام ارتش، سپاه و [[بسیج]]، پشتوانه وسیع مردمی، برنامه‌ریزی دقیق و اصل غافل‌گیری را از عوامل پیروزی ایران در این عملیات دانسته‌اند.<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۳۷۰؛ صفوی، از جنوب لبنان تا جنوب ایران، ۱/۲۹۱؛ جمی، نوشتم تا بماند، ۶۷۹.</ref> مسئولان و فرماندهان جنگ ازجمله [[هاشمی رفسنجانی]] علت تأخیر در اجرای فرمان امام‌خمینی در شکست حصر آبادان را تعلل بنی‌صدر شمرده‌اند که از نیروهای انقلاب در ارتش و غیر آن بریده بود و راهبرد او این بود که آبادان و [[خرمشهر]] اشغال شود تا در [[دزفول]] شکست پیش نیاید.<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۱۴/۲۱۶–۲۱۷ و ۳۴۱.</ref> بنی‌صدر حتی از دادن توپ‌های ۱۷۵ که رزمندگان در جبهه آبادان به آن نیاز داشتند، دریغ داشت<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۶۰.</ref>؛ بر این اساس بنی‌صدر مانع حرکت رزمندگان بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۳۰۵.</ref> | ||