۱۴٬۷۵۵
ویرایش
جز (added Category:مقالههای نیازمند تصویر using HotCat) |
|||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات سازمان | |||
| عنوان = قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | |||
| تصویر = قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| سرشناسی =عالیترین سند حقوقی کشور، برای تنظیم قوانین، تعیین حدود و وظایف دولت و ملت | |||
| نامهای دیگر = | |||
| تأسیس = | |||
| بنیانگذار = | |||
| وابسته به = | |||
| رویکرد = | |||
| نوع فعالیت = | |||
| گستره فعالیت = | |||
| اهداف = اتکای به اصول اعتقادی و مبانی فکری جامعه، کلیت و جامعیت، وضوح و روشنی در تبیین مطالب، تعارضنداشتن در ضوابط و انطباق با اصول حقوقی | |||
| فعالیتها = | |||
| وظایف = | |||
| مکان = | |||
| دبیرکل = | |||
| رئیس = | |||
| جانشین = | |||
| ساختار = | |||
| وضعیت = | |||
| انحلال = | |||
| فعالیت به زبان= | |||
| مراکز وابسته = | |||
| شعار = | |||
| جوایز = | |||
| منابع مالی = | |||
| آثار = | |||
| مرتبط = | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران'''، عالیترین سند حقوقی کشور، برای تنظیم قوانین، تعیین حدود و وظایف دولت و [[مردم|ملت]]. | '''قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران'''، عالیترین سند حقوقی کشور، برای تنظیم قوانین، تعیین حدود و وظایف دولت و [[مردم|ملت]]. | ||
قانون اساسی در مفهوم عام، به همه مقررات وضعشده و عرفی، مدون یا پراکنده گفته میشود که مربوط به [[قدرت]] و انتقال و اجرای آن است. | |||
اندیشه تدوین قانون اساسی، پیش از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب]] و در ماههای [[هجرت امامخمینی به پاریس|اقامت امامخمینی در پاریس]] مطرح شد. با توجه به شرایط حساس انقلاب و توصیههای امامخمینی، پیشنویس اولیه، در اسفند ۱۳۵۷ به امامخمینی تقدیم شد. با انتشار پیشنویس قانون اساسی، به درخواست امامخمینی، اقشار مختلف مردم بهویژه متفکران و اسلامشناسان، نظرات خود را دربارۀ پیشنویس بیان کردند و این نظرات در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] مورد توجه قرار گرفت. بعد از تدوین قانون اساسی در مجلس خبرگان قانون اساسی، متن قانون نیز در همهپرسی عمومی به تأیید مردم رسید. | |||
امامخمینی شیوه تصویب قانون اساسی را –که رأی مردم بهطور مستقیم، افزون بر انتخاب نمایندگان، به قانون مصوب نیز تعلق گرفت- در بالاترین سطح [[دموکراسی]] و بیسابقه در دنیا دانست. | |||
== مفهومشناسی == | == مفهومشناسی == | ||
واژه قانون، عربیشده واژه کانون است و به معنای اصل، دستور، قاعده و امری کلی است که بر همه جزئیات آن انطباق دارد و احکام جزئیات، از آن شناخته میشود؛ همچنین به معنای حکم قطعی صادرشده از جانب [[حکومت]] است که شامل همه مردم کشور میشود و اغراض مستبدانه اشخاص، دخالتی در آن ندارد.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۰/۱۵۳۴۱.</ref> از اهداف مهم وضع قانون، برقراری نظم و [[عدالت]] در [[جامعه]] است.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۶/۵۴۶۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|قانون}} قانون اساسی در مفهوم عامش به همه مقررات وضعشده و عرفی، مدون یا پراکنده گفته میشود که مربوط به قدرت و انتقال و اجرای آن است.<ref>قاضی، بایستههای حقوق اساسی، ۲۶.</ref> این قانون دربرگیرنده قواعدی است که تشکیلات، روابط قدرتهای عمومی و اصول مهم حقوق عمومی یک کشور را تبیین میکند.<ref>جعفری لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، ۵۱۸.</ref> | واژه قانون، عربیشده واژه کانون است و به معنای اصل، دستور، قاعده و امری کلی است که بر همه جزئیات آن انطباق دارد و احکام جزئیات، از آن شناخته میشود؛ همچنین به معنای حکم قطعی صادرشده از جانب [[حکومت]] است که شامل همه مردم کشور میشود و اغراض مستبدانه اشخاص، دخالتی در آن ندارد.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۰/۱۵۳۴۱.</ref> از اهداف مهم وضع قانون، برقراری نظم و [[عدالت اجتماعی|عدالت]] در [[جامعه]] است.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۶/۵۴۶۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|قانون}} قانون اساسی در مفهوم عامش به همه مقررات وضعشده و عرفی، مدون یا پراکنده گفته میشود که مربوط به قدرت و انتقال و اجرای آن است.<ref>قاضی، بایستههای حقوق اساسی، ۲۶.</ref> این قانون دربرگیرنده قواعدی است که تشکیلات، روابط قدرتهای عمومی و اصول مهم حقوق عمومی یک کشور را تبیین میکند.<ref>جعفری لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، ۵۱۸.</ref> | ||
قانون اساسی به این معنا، شامل تنظیمات و سازوکارهایی است که تبیینکننده حقوق و تکالیف متقابل زمامداران و شهروندان است و چگونگی اِعمال قدرت و [[مدیریت]] عالی جامعه را مشخص میسازد.<ref>مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظامهای سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۲۵–۲۶.</ref> قوانین اساسی هم از نظر ماهوی (که شامل اصول مربوط به حکومت و ساختار آن، حقوق و آزادیهای اساسی است و هیچیک از قوانین و مقررات کشور نباید با آن مغایرت داشته باشد)، و هم از نظر شکلی (مرجع تصویب این قانون و مراحل و تشریفات آن و نیز ضرورت تجدیدنظر و بازنگری در آن)، بر قوانین عادی برتری دارند.<ref>شیحا، کلیاتی دربارهٔ قانون اساسی، ۱۶۷؛ مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظامهای سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۴۷–۵۳.</ref> | قانون اساسی به این معنا، شامل تنظیمات و سازوکارهایی است که تبیینکننده حقوق و تکالیف متقابل زمامداران و شهروندان است و چگونگی اِعمال قدرت و [[مدیریت]] عالی جامعه را مشخص میسازد.<ref>مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظامهای سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۲۵–۲۶.</ref> قوانین اساسی هم از نظر ماهوی (که شامل اصول مربوط به حکومت و ساختار آن، حقوق و آزادیهای اساسی است و هیچیک از قوانین و مقررات کشور نباید با آن مغایرت داشته باشد)، و هم از نظر شکلی (مرجع تصویب این قانون و مراحل و تشریفات آن و نیز ضرورت تجدیدنظر و بازنگری در آن)، بر قوانین عادی برتری دارند.<ref>شیحا، کلیاتی دربارهٔ قانون اساسی، ۱۶۷؛ مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظامهای سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۴۷–۵۳.</ref> | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۶۳: | ||
* هاشمی، سیدمحمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، میزان، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۵ش. | * هاشمی، سیدمحمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، میزان، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۵ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:مقالههای | ==پیوند به بیرون== | ||
[[رده:مقالههای | *سیدمحمد مکتبی ـ پروینسادات قوامی، [https://books.khomeini.ir/books/10008/121/ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]، [[دانشنامه امامخمینی]]، ج۸، ص۱۲۱-۱۳۰. | ||
[[رده:مقالههای | {{نظام جمهوری اسلامی ایران}} | ||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | |||
[[رده:مقالههای دارای تصویر]] | |||
[[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:مقالههای جلد هشتم دانشنامه امامخمینی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | |||
[[رده:مفاهیم سیاسی]] | |||
[[رده:مفاهیم حقوقی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |