۱٬۲۰۵
ویرایش
جز (added Category:مقالههای نیازمند تصویر using HotCat) |
جز (added Category:مقالههای جدید using HotCat) |
||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر = قرآن.jpg | |||
| نام عنوان = قرآن | |||
| نامهای دیگر = | |||
| نامکتاببهفارسی = | |||
| نویسنده = | |||
| مترجم = | |||
| ترجمهبهدیگرزبانها = | |||
| تاریخ نگارش = | |||
| موضوع = | |||
| سبک = | |||
| زبان = عربی | |||
| ویراستار = | |||
| به تصحیح = | |||
| به کوشش = | |||
| طراح جلد = | |||
| تعداد جلد = یک جلد | |||
| تعداد صفحات = | |||
| قطع = | |||
| مجموعه = | |||
| نسخهالکترونیکی = | |||
| ناشر = | |||
| محل نشر = | |||
| تاریخ نشر = | |||
| نوبت چاپ = | |||
| شمارگان = | |||
| شابک = | |||
| نوع رسانه = | |||
| وبسایت ناشر = | |||
| مشخصات نشر = | |||
}} | |||
'''قرآن'''، جایگاه، حقیقت و ویژگیهای کتاب الهی اسلام. | '''قرآن'''، جایگاه، حقیقت و ویژگیهای کتاب الهی اسلام. | ||
مفسران بر این عقیدهاند که آغاز نزول قرآن با آغاز بعثت [[پیامبر اکرم(ص)]] بوده است البته درباره چگونگی نزول قرآن و اینکه آیا نزول آن دفعی یا تدریجی بوده است، اختلاف وجود دارد. نظم کلمات و جملههای قرآن موجود، بدون تغییر و تبدیل همان نظمی است که حق تعالی نازل کرده است. | |||
حفظ آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) مورد تأکید ایشان بوده و حافظان قرآن مقام خاصی نزد پیامبر داشتند. رسمالخط قرآن نیز مراحلی را پشت سر گذاشته، قرآن در آغاز خالی از نقطه و اعراب بود. بخشی از اعرابگذاری قرآن را ابوالاسود دوئلی انجام داد که او نیز از [[امامعلی(ع)|امام علی(ع)]] فراگرفته بود. بعدها قرآن به زبانهای متعددی ترجمه شد و تفاسیر بسیاری نیز بر قرآن نگاشته شد. | |||
[[امامخمینی]] در [[تألیفات و آثار امامخمینی|آثار]] خود درباره حقیقت، مراتب فهم آن، چگونگی نزول و ویژگیهای آن به تحلیل و بررسی پرداخته، بر این باور است که قرآن دو مرتبه دارد یکی پیش از تنزل و مقام بطون قرآن و دیگری پس از تنزل و مرتبه نازل قرآن. ایشان با استناد به روایتی، [[انسان کامل]] را همان قرآن حقیقی میداند که در عالم کثرت از هم جدا شدهاند، ولی به حسب وحدت و عالم معنا یکی میباشند. | |||
امامخمینی حروف مقطعه را با وجود تفسیرهای مختلفی که از آن شده است، از اسرار الهی میداند و معتقد است این حروف، مخاطبه و رمزی میان حبیب و محبوب است. ایشان ویژگیهای فراوان برای قرآن برمیشمارد از جمله: ۱- جامعیت و جاودانگی قرآن ۲- اعجاز قرآن ۳- میزان و مرجع بودن قرآن ۴- هدایت بودن آن. | |||
== مفهومشناسی == | == مفهومشناسی == | ||
قرآن از ریشه «قرء» به معنای جمع، گردآوری و قرائت است<ref>جوهری، الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیه، ۱/۶۵؛ زبیدی، ۱/۲۱۸–۲۱۹.</ref> و در اصطلاح دینی به کتاب آسمانیای که [[فرشته وحی]] از جانب خداوند بر [[پیامبر اسلام(ص)]] نازل کرده و در دفاتر، نوشته و به [[تواتر]] نقل شده گفته میشود.<ref>جرجانی، کتاب التعریفات، تهران، ۷۵.</ref> [[امامخمینی]] قرآن را کتاب نازلشده به واسطه [[جبرئیل(ع)]] بر پیامبر اکرم (ص) میداند که جامع کتابهای الهی است<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۰۹.</ref> و صورت اجمالی همه حقایق اسما و صفات را داراست و معرِّف مقام مقدس حق به تمام شئون و تجلیات اوست.<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۲۱.</ref> | قرآن از ریشه «قرء» به معنای جمع، گردآوری و قرائت است<ref>جوهری، الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیه، ۱/۶۵؛ زبیدی، ۱/۲۱۸–۲۱۹.</ref> و در اصطلاح دینی به کتاب آسمانیای که [[فرشته وحی]] از جانب خداوند بر [[پیامبر اسلام(ص)]] نازل کرده و در دفاتر، نوشته و به [[تواتر]] نقل شده گفته میشود.<ref>جرجانی، کتاب التعریفات، تهران، ۷۵.</ref> [[امامخمینی]] قرآن را کتاب نازلشده به واسطه [[جبرئیل(ع)]] بر پیامبر اکرم (ص) میداند که جامع کتابهای الهی است<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۰۹.</ref> و صورت اجمالی همه حقایق اسما و صفات را داراست و معرِّف مقام مقدس حق به تمام شئون و تجلیات اوست.<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۲۱.</ref> | ||
از مهمترین نامهای قرآن، فرقان، ذکر، حکیم، نور، کلام و کتاب است. به سبب اینکه [[سوره|سورهها]] و [[آیه|آیات]] و حروف آن به هم افزوده شده و مقارنت دارند به آن قرآن گفته میشود.<ref>جوهری، الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیه، ۱/۶۵؛ عسکری، ابوهلال، ۴۹.</ref> فرقانبودن قرآن به سبب این است که حق و باطل را از هم جدا کردهاست.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱/۱۸۹؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۵/۱۷۳.</ref> همچنین بعضی قرآن را جهت جمعی کتاب خداوند و فرقان را جهت تفصیل آن دانستهاند.<ref>ملاصدرا، اسرار الآیات، ۱۲؛ امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۳۳؛ امامخمینی، دعاء السحر، ۵۵–۵۶.</ref> از اینرو قرآن در مرتبه [[عالم خلق]] و لوح محو و اثبات، به جهت [[علم تفصیلی]]، فرقان است و در مرتبه [[عالم امر]] یا [[لوح محفوظ]] که | از مهمترین نامهای قرآن، فرقان، ذکر، حکیم، نور، کلام و کتاب است. به سبب اینکه [[سوره|سورهها]] و [[آیه|آیات]] و حروف آن به هم افزوده شده و مقارنت دارند به آن قرآن گفته میشود.<ref>جوهری، الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیه، ۱/۶۵؛ عسکری، ابوهلال، ۴۹.</ref> فرقانبودن قرآن به سبب این است که حق و باطل را از هم جدا کردهاست.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱/۱۸۹؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۵/۱۷۳.</ref> همچنین بعضی قرآن را جهت جمعی کتاب خداوند و فرقان را جهت تفصیل آن دانستهاند.<ref>ملاصدرا، اسرار الآیات، ۱۲؛ امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۳۳؛ امامخمینی، دعاء السحر، ۵۵–۵۶.</ref> از اینرو قرآن در مرتبه [[عالم خلق]] و لوح محو و اثبات، به جهت [[علم تفصیلی]]، فرقان است و در مرتبه [[عالم امر]] یا [[لوح محفوظ]] که مقام جمعیت و وحدت و [[علم اجمالی]] است و هیچ کثرت و تفرقی ندارد، قرآن است.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن، ۳/۳۹۵–۳۹۶ و ۷/۱۰۶.</ref> قرآن را به دلیل اینکه موعظه و اخبار امتهای گذشته را<ref>سیوطی، الاتقان، ۱/۱۸۹؛ فیض کاشانی، الأصفی، ۱/۶۴۹.</ref> و هر آنچه مورد نیاز مردم در امور دین است، بیان میکند<ref>طبرسی، فضلبنحسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۸/۷۲۶.</ref> «ذکر» گفتهاند و به جهت اینکه شامل دقایق علوم و اعمال است و [[آیات محکم|آیاتش محکم]] است، آن را حکیم خوانند؛<ref>گنابادی، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العباده، ۳/۲۸۵.</ref> زیرا آیات قرآن دارای نظم عجیب و معانی بدیع میباشد و دور از [[تحریف]]، تبدیل، اختلاف و تباین است.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱/۱۸۹.</ref> قرآن به سبب اینکه راه [[سعادت]] را روشن میکند، نور است<ref>ابنسبعین، رسائل ابنسبعین، ۲۴۴.</ref> و به دلیل اینکه حقتعالی آن را تصنیف کرده، کتاب الهی است؛ همچنانکه عالم نیز کتاب تکوینی الهی است که خداوند با دست [[قدرت الهی|قدرت خود]] نگاشتهاست.<ref>امامخمینی، دعاء السحر، ۵۲–۵۳.</ref> نیز به جهت تأثیر بر ذهن مخاطب<ref>سیوطی، الاتقان، ۱/۱۸۹.</ref> و ابراز و اظهار آنچه در ضمیر پنهان است، کلام خداوند است، چه از مقوله صوت و لفظ باشد و چه نباشد.<ref>امامخمینی، چهل حدیث، ۶۱۸.</ref> برخی بر این اعتقادند که فرق کتاب خداوند با کلام خداوند در این است که کتاب از عالم خلق بوده، ولی [[کلام الهی]] از عالم امر است.<ref>ملاصدرا، المشاعر، ۵۷.</ref> همچنین کلام نسخبردار نیست؛ ولی کتاب ممکن است منسوخ شود.<ref>ملاصدرا، اسرار الآیات، ۱۶.</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
خط ۸۹: | خط ۱۲۸: | ||
== ویژگیهای قرآن == | == ویژگیهای قرآن == | ||
[[امامخمینی]] مانند دیگر | [[امامخمینی]] مانند دیگر اندیشمندان اسلامی<ref>ملاصدرا، اسرار الآیات، ۲۰۸؛ مراغی، تفسیر المراغی، ۹/۱۵۳–۱۵۴؛ مغنیه، تفسیر الکاشف، ۴/۱۷۱ و ۵/۲۷۴</ref> برای قرآن ویژگیهای فراوانی برشمرده است، ازجمله: | ||
# جامعیت و جاودانگی قرآن: کاملبودن مجموعه رهنمودها و دستورهای این کتاب شریف در همه زمینههایی است که به سعادت انسان ارتباط دارد.<ref>ایازی، قرآن، ۱۵.</ref> بنا بر نظر امامخمینی قرآن دربردارنده همه دستورها و احکامی است که بشر برای [[سعادت و شقاوت|سعادت]] و کمال نیازمند آن است<ref>امامخمینی، ولایت فقیه، ۲۹؛ امامخمینی، تقریرات، ۳/۴۵۸.</ref> و هیچیک از کتابهای آسمانی همچون [[تورات]] و [[انجیل]]، مانند قرآن نیستند که حقایق را به صورت صریح یا ضمنی بیان کنند<ref>امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۲۹۸.</ref> و [[جامعیت قرآن|جامعیت]] آن را ندارند؛ زیرا قرآن تجلی جلال و جمال حقتعالی<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۰۹–۳۱۰؛ امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۴۰۸.</ref> و صورت احدیت همه [[اسما و صفات الهی]] است.<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۱۰.</ref> قرآن که کتابی حرکتآفرین و زنده است،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۴/۹۸.</ref> جاودانه در همه عصرها و نسلها خواهد بود؛ زیرا از ناحیه خداوندی است که محیط و عالم بر همه چیز و همه عصرهاست و آن را دستور و [[قانون|قانونی]] برای همه زمانها فرستادهاست<ref>امامخمینی، صحیفه، ۸/۱۷۱؛ امامخمینی، ولایت فقیه، ۲۹.</ref> و ریشه این جاودانگی نیز از جامعیت قرآن نشئت میگیرد؛ زیرا اگر قرآن در همه جهات جامعیت نداشته باشد، نمیتواند جاودانه باشد.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۹۳.</ref> | # جامعیت و جاودانگی قرآن: کاملبودن مجموعه رهنمودها و دستورهای این کتاب شریف در همه زمینههایی است که به سعادت انسان ارتباط دارد.<ref>ایازی، قرآن، ۱۵.</ref> بنا بر نظر امامخمینی قرآن دربردارنده همه دستورها و احکامی است که بشر برای [[سعادت و شقاوت|سعادت]] و کمال نیازمند آن است<ref>امامخمینی، ولایت فقیه، ۲۹؛ امامخمینی، تقریرات، ۳/۴۵۸.</ref> و هیچیک از کتابهای آسمانی همچون [[تورات]] و [[انجیل]]، مانند قرآن نیستند که حقایق را به صورت صریح یا ضمنی بیان کنند<ref>امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۲۹۸.</ref> و [[جامعیت قرآن|جامعیت]] آن را ندارند؛ زیرا قرآن تجلی جلال و جمال حقتعالی<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۰۹–۳۱۰؛ امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۴۰۸.</ref> و صورت احدیت همه [[اسما و صفات الهی]] است.<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۳۱۰.</ref> قرآن که کتابی حرکتآفرین و زنده است،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۴/۹۸.</ref> جاودانه در همه عصرها و نسلها خواهد بود؛ زیرا از ناحیه خداوندی است که محیط و عالم بر همه چیز و همه عصرهاست و آن را دستور و [[قانون|قانونی]] برای همه زمانها فرستادهاست<ref>امامخمینی، صحیفه، ۸/۱۷۱؛ امامخمینی، ولایت فقیه، ۲۹.</ref> و ریشه این جاودانگی نیز از جامعیت قرآن نشئت میگیرد؛ زیرا اگر قرآن در همه جهات جامعیت نداشته باشد، نمیتواند جاودانه باشد.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۹۳.</ref> | ||
# تحریفناپذیری قرآن: امامخمینی همسو با اندیشمندان اسلامی<ref>سید مرتضی، الذخیرة فی علم الکلام، ۳۶۱–۳۶۳؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، ۲۰/۳۰۵ و ۲۱/۴۱۶؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۲/۱۰۷–۱۰۸؛ خویی، ۲۰۰–۲۰۱.</ref> بر [[تحریفناپذیری قرآن|عدم تحریف قرآن]] تأکید کرده و بر این باور است که قرآن کریم از [[صدر اسلام]] تا به حال یک کلمه یا یک حرف از آن کم یا زیاد نشدهاست.<ref>امامخمینی، کشف اسرار، ۱۱۴؛ امامخمینی، تنقیح الاصول، ۳/۱۳۰–۱۳۲؛ امامخمینی، انوار الهدایه، ۱/۲۴۳.</ref> ایشان با بیان شواهد تاریخی، به نقد ادعای تحریف قرآن پرداخته و معتقد است این قرآن همان کتابی است که در زمان [[پیامبر(ص)]] در دست مسلمانان بوده و آن را قرائت و حفظ میکردند و اگر تحریفی در قرآن صورت گرفته باشد، باید [[ائمه(ع)]] و اصحاب به آن استدلال میکردند.<ref>امامخمینی، تنقیح الاصول، ۳/۱۳۱؛ امامخمینی، انوار الهدایه، ۱/۲۴۵–۲۴۶.</ref> امامخمینی شدت [[تعصب]] مسلمانان به قرآن را مانع امکان وقوع تحریف در این کتاب آسمانی میداند<ref>امامخمینی، تنقیح الاصول، ۳/۱۳۱.</ref> و مخالفت شدید مسلمانان با برداشتن یک حرف از قرآن را یکی از شواهد عدم تحریف قرآن میشمارد.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۳.</ref> | # تحریفناپذیری قرآن: امامخمینی همسو با اندیشمندان اسلامی<ref>سید مرتضی، الذخیرة فی علم الکلام، ۳۶۱–۳۶۳؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، ۲۰/۳۰۵ و ۲۱/۴۱۶؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۲/۱۰۷–۱۰۸؛ خویی، ۲۰۰–۲۰۱.</ref> بر [[تحریفناپذیری قرآن|عدم تحریف قرآن]] تأکید کرده و بر این باور است که قرآن کریم از [[صدر اسلام]] تا به حال یک کلمه یا یک حرف از آن کم یا زیاد نشدهاست.<ref>امامخمینی، کشف اسرار، ۱۱۴؛ امامخمینی، تنقیح الاصول، ۳/۱۳۰–۱۳۲؛ امامخمینی، انوار الهدایه، ۱/۲۴۳.</ref> ایشان با بیان شواهد تاریخی، به نقد ادعای تحریف قرآن پرداخته و معتقد است این قرآن همان کتابی است که در زمان [[پیامبر(ص)]] در دست مسلمانان بوده و آن را قرائت و حفظ میکردند و اگر تحریفی در قرآن صورت گرفته باشد، باید [[ائمه(ع)]] و اصحاب به آن استدلال میکردند.<ref>امامخمینی، تنقیح الاصول، ۳/۱۳۱؛ امامخمینی، انوار الهدایه، ۱/۲۴۵–۲۴۶.</ref> امامخمینی شدت [[تعصب]] مسلمانان به قرآن را مانع امکان وقوع تحریف در این کتاب آسمانی میداند<ref>امامخمینی، تنقیح الاصول، ۳/۱۳۱.</ref> و مخالفت شدید مسلمانان با برداشتن یک حرف از قرآن را یکی از شواهد عدم تحریف قرآن میشمارد.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۳.</ref> | ||
خط ۹۵: | خط ۱۳۴: | ||
# میزان و مرجعبودن قرآن: قرآن کریم میزان و مرجع منابع دیگری چون سنت بهشمار میرود؛ از اینرو یک میزان در صحت و اعتبار حدیث، عرضه آن به قرآن است و حدیثی که مخالف قرآن باشد مردود است؛<ref>← حمیری، قرب الاسناد، ۹۲.</ref> همچنین میزان در [[سعادت و شقاوت]] و اعوجاج و استقامت افراد، قرآن است و کسی که عقاید و اعمال او با قرآن منطبق باشد، اهل سعادت و بر صراط مستقیم است و رسول خدا (ص) از آنجاکه خُلق او قرآن است، خود میزان بوده و بر [[صراط مستقیم]] است؛<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۲۰۸–۲۰۹ و ۲۸۷–۲۸۸.</ref> از اینرو انسان باید خود را به موازین قرآنی که میزان اکبر شمرده میشوند، عرضه کند؛ برای مثال در خصوص قصه [[آدم(ع)]] و [[شیطان|ابلیس]]، آن را با خود تطبیق کند تا معلوم شود از کدام حزب است.<ref>امامخمینی، حدیث جنود، ۵۰.</ref> | # میزان و مرجعبودن قرآن: قرآن کریم میزان و مرجع منابع دیگری چون سنت بهشمار میرود؛ از اینرو یک میزان در صحت و اعتبار حدیث، عرضه آن به قرآن است و حدیثی که مخالف قرآن باشد مردود است؛<ref>← حمیری، قرب الاسناد، ۹۲.</ref> همچنین میزان در [[سعادت و شقاوت]] و اعوجاج و استقامت افراد، قرآن است و کسی که عقاید و اعمال او با قرآن منطبق باشد، اهل سعادت و بر صراط مستقیم است و رسول خدا (ص) از آنجاکه خُلق او قرآن است، خود میزان بوده و بر [[صراط مستقیم]] است؛<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۲۰۸–۲۰۹ و ۲۸۷–۲۸۸.</ref> از اینرو انسان باید خود را به موازین قرآنی که میزان اکبر شمرده میشوند، عرضه کند؛ برای مثال در خصوص قصه [[آدم(ع)]] و [[شیطان|ابلیس]]، آن را با خود تطبیق کند تا معلوم شود از کدام حزب است.<ref>امامخمینی، حدیث جنود، ۵۰.</ref> | ||
# هدایتبودن قرآن: قرآن مجموعهای است که به صورتهای مختلف راههای سعادت بشری را بیان کردهاست؛ گاهی صریح و گاهی با کنایه، گاهی به صورت احکام و گاه به صورت قصص و حکایت؛<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۱۸۷؛ امامخمینی، تقریرات، ۳/۳۶۱–۳۶۲ و ۴۵۸.</ref> برهمیناساس قرآن کریم نشاندهنده راه وصول به مقامات اخروی و درجات عالی<ref>امامخمینی، چهل حدیث، ۵۰۴.</ref> و [[حبل ممدود]] میان آسمان و زمین است که رابطه روحانی و واسطه معنوی میان [[عالم قدس]] و ارواح انسانی است و چنانکه از کلمات [[معصومان(ع)]] نیز ـ که از ارواح متعلق به عالم قدس، صدور یافتهاند ـ تعبیر به «حبل ممدود» میان آسمان و زمین میشود.<ref>امامخمینی، حدیث جنود، ۴–۵.</ref> | # هدایتبودن قرآن: قرآن مجموعهای است که به صورتهای مختلف راههای سعادت بشری را بیان کردهاست؛ گاهی صریح و گاهی با کنایه، گاهی به صورت احکام و گاه به صورت قصص و حکایت؛<ref>امامخمینی، آداب الصلاة، ۱۸۷؛ امامخمینی، تقریرات، ۳/۳۶۱–۳۶۲ و ۴۵۸.</ref> برهمیناساس قرآن کریم نشاندهنده راه وصول به مقامات اخروی و درجات عالی<ref>امامخمینی، چهل حدیث، ۵۰۴.</ref> و [[حبل ممدود]] میان آسمان و زمین است که رابطه روحانی و واسطه معنوی میان [[عالم قدس]] و ارواح انسانی است و چنانکه از کلمات [[معصومان(ع)]] نیز ـ که از ارواح متعلق به عالم قدس، صدور یافتهاند ـ تعبیر به «حبل ممدود» میان آسمان و زمین میشود.<ref>امامخمینی، حدیث جنود، ۴–۵.</ref> | ||
# حجیت ظواهر قرآن: ظواهر قرآن کریم [[حجت]] است و فرقی میان ظواهر قرآن و غیر قرآن نیست؛<ref>امامخمینی، انوار الهدایه، ۱/۲۴۱.</ref> با این حال، گروهی از [[اخباریان]] معتقدند بر فرض انعقاد ظهور برای الفاظ قرآن، این الفاظ بدون مراجعه به روایات [[اهل بیت(ع)]] حجت نیستند.<ref>حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، ۲۷/۱۷۶؛ آصفی، مقدمه البرهان فی تفسیر القرآن، ۱/۷–۸.</ref> بنا بر نظر امامخمینی دلیل بر حجیت ظواهر قرآن بنای عقلاست.<ref>امامخمینی، تنقیح الاصول، ۴/۴۵۹.</ref> | # حجیت ظواهر قرآن: ظواهر قرآن کریم [[حجت]] است و فرقی میان ظواهر قرآن و غیر قرآن نیست؛<ref>امامخمینی، انوار الهدایه، ۱/۲۴۱.</ref> با این حال، گروهی از [[اخباریان]] معتقدند بر فرض انعقاد ظهور برای الفاظ قرآن، این الفاظ بدون مراجعه به روایات [[اهل بیت(ع)]] حجت نیستند.<ref>حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، ۲۷/۱۷۶؛ آصفی، مقدمه البرهان فی تفسیر القرآن، ۱/۷–۸.</ref> بنا بر نظر امامخمینی دلیل بر حجیت ظواهر قرآن بنای عقلاست.<ref>امامخمینی، تنقیح الاصول، ۴/۴۵۹.</ref>{{ببینید|کتاب (منبع اجتهاد)|اهداف قرآن}} | ||
== آیات فقهی == | == آیات فقهی == | ||
قرآن کریم به همراه [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]] یکی از منابع چهارگانه [[استنباط]] [[احکام شرعی]] است.<ref>حلی، علامه، قواعد الاحکام، ۳/۴۲۳.</ref> این کتاب الهی دارای آیاتی است که به بیان احکام شریعت میپردازند و به آیات الاحکام معروفاند و برای استنباط احکام شرعی به آنها استناد میشود. سابقه آیات الاحکام به ابینصر محمدبنسائب بشر کلبی (م۱۴۷) میرسد که از اصحاب [[امامباقر(ع)]] و [[امامصادق(ع)]] بود.<ref>آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱/۴۰.</ref> برخی از [[فقها]] و [[مفسران]] در این زمینه کتاب مستقلی نیز تدوین کردهاند.<ref>← استرآبادی، آیات الاحکام؛ جرجانی، آیات الاحکام.</ref> از [[مجموعه آثار امامخمینی]] نیز مباحثی که مربوط به احکام بوده، در کتابی به نام [[آیات الاحکام]] قبسات من تراث الامامالخمینی جمعآوری شدهاست. دلالت آیات قرآن بر احکام شرعی یا به صورت [[نص]] است یا به صورت ظاهر؛ یعنی در استفاده از عمومیت یا اطلاق آیات نیاز به مقدماتی است که نخستین مقدمه آن [[حجیت ظهور]] است. غالب فقها قائل به حجیت ظهور آیاتاند.<ref>مفید، التذکره، ۲۹؛ حلی، علامه، نهایة الوصول، ۱/۳۴۲.</ref> برخی نیز حجیت ظواهر قرآن را منوط به همراهی این آیات با [[روایات صحیحه]] از [[اهل بیت(ع)]] میدانند.<ref>حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، ۲۷/۷۶؛ ← آصفی، مقدمه البرهان فی تفسیر القرآن، ۱/۸.</ref> آیاتی که مربوط به احکام شرعیاند در بسیاری از [[ابواب فقه]] مانند [[نماز]]، [[روزه]]، [[حج]]، [[زکات]] و [[معاملات|ابواب معاملات]] و [[شهادات]] بررسی شدهاند. برخی شمار این آیات را حدود پانصد و برخی آن را دو هزار آیه میدانند.<ref>معرفت، التفسیر، ۲/۲۲۸.</ref> | قرآن کریم به همراه [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]] یکی از منابع چهارگانه [[استنباط]] [[احکام شرعی]] است.<ref>حلی، علامه، قواعد الاحکام، ۳/۴۲۳.</ref> این کتاب الهی دارای آیاتی است که به بیان احکام شریعت میپردازند و به آیات الاحکام معروفاند و برای استنباط احکام شرعی به آنها استناد میشود. سابقه آیات الاحکام به ابینصر محمدبنسائب بشر کلبی (م۱۴۷) میرسد که از اصحاب [[امامباقر(ع)]] و [[امامصادق(ع)]] بود.<ref>آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱/۴۰.</ref> برخی از [[فقها]] و [[مفسران]] در این زمینه کتاب مستقلی نیز تدوین کردهاند.<ref>← استرآبادی، آیات الاحکام؛ جرجانی، آیات الاحکام.</ref> از [[مجموعه آثار امامخمینی]] نیز مباحثی که مربوط به احکام بوده، در کتابی به نام [[آیات الاحکام]] قبسات من تراث الامامالخمینی جمعآوری شدهاست. دلالت آیات قرآن بر احکام شرعی یا به صورت [[نص]] است یا به صورت ظاهر؛ یعنی در استفاده از عمومیت یا اطلاق آیات نیاز به مقدماتی است که نخستین مقدمه آن [[حجیت ظهور]] است. غالب فقها قائل به حجیت ظهور آیاتاند.<ref>مفید، التذکره، ۲۹؛ حلی، علامه، نهایة الوصول، ۱/۳۴۲.</ref> برخی نیز حجیت ظواهر قرآن را منوط به همراهی این آیات با [[روایات صحیحه]] از [[اهل بیت(ع)]] میدانند.<ref>حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، ۲۷/۷۶؛ ← آصفی، مقدمه البرهان فی تفسیر القرآن، ۱/۸.</ref> آیاتی که مربوط به احکام شرعیاند در بسیاری از [[ابواب فقه]] مانند [[نماز]]، [[روزه]]، [[حج]]، [[زکات]] و [[معاملات|ابواب معاملات]] و [[شهادات]] بررسی شدهاند. برخی شمار این آیات را حدود پانصد و برخی آن را دو هزار آیه میدانند.<ref>معرفت، التفسیر، ۲/۲۲۸.</ref> | ||
خط ۲۱۵: | خط ۲۵۲: | ||
* نهج البلاغه، ترجمه سیدجمالالدین دینپرور، تهران، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش. | * نهج البلاغه، ترجمه سیدجمالالدین دینپرور، تهران، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:مقالههای | ==پیوند به بیرون== | ||
[[رده:مقالههای جلد هشتم دانشنامه]] | * باقر صاحبی، [https://books.khomeini.ir/books/10008/152/ قرآن]، [[دانشنامه امامخمینی]]، ج۸، ص۱۵۲-۱۶۵. | ||
[[رده:مقالههای | |||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای تأییدشده]] | ||
[[رده:مقالههای جلد هشتم دانشنامه امامخمینی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای تصویر]] | |||
[[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | |||
[[رده:علوم قرآن]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] | |||
[[رده:مقالههای جدید]] |