پرش به محتوا

انجمن‌های اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''انجمن‌های اسلامى'''، تشکل‌های دیـنی، فرهنگى-سیاسى در نهادهای مختلف با هدف تحقق آرمان‌های اسلامى و انقلابی. ==مفهوم‌شناسی== انجمن به نهادی متشکل از گروهی که با هم‌فکری و مشورت برای رسیدن به هدف یا اهداف معین و مشترکی گرد هم جمع می‌شوند، گف...» ایجاد کرد)
 
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
'''انجمن‌های اسلامى'''، تشکل‌های دیـنی، فرهنگى-سیاسى در نهادهای مختلف با هدف تحقق آرمان‌های اسلامى و انقلابی.
'''انجمن‌های اسلامی'''، تشکل‌های دینی، فرهنگی-سیاسی در نهادهای مختلف با هدف تحقق آرمان‌های اسلامی و انقلابی.


==مفهوم‌شناسی==
== مفهوم‌شناسی ==
انجمن به نهادی متشکل از گروهی که با هم‌فکری و مشورت برای رسیدن به هدف یا اهداف معین و مشترکی گرد هم جمع می‌شوند، گفته می‌شود<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۵۹۶.</ref>


انجمن به نهادی متشکل از گروهی که با هم‌فکری و مشورت برای رسیدن به هدف یا اهداف معین و مشترکی گرد هم جمع می‌شوند، گفته می‌شود <ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۵۹۶.</ref>
== پیشینه ==
==پیشینه==
نخستین مجموعه انجمن اسلامی در [[ایران]] را دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه تهران (۱۳۲۱)<ref>یوسفی اشکوری، در تکاپوی آزادی، ۱/۱۶۷.</ref> [[حسین عالی]]، [[ابن‌شهیدی]] و [[منصور بیگی]]، دانشجوی علوم سیاسی، [[محمد نخشب]] و دانشجوی دانشکده معقول و منقول و [[مهدوی شهرضایی]]<ref>سحابی، نیم قرن خاطره و تجربه، ۱/۸۶.</ref> به وجود آوردند و هدف آنان مقابله با فشار تبلیغاتی افراد [[حزب توده]] و بهائی‌ها علیه [[اسلام]] و [[مسلمانان]]،<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۲۵.</ref> نیز واکنش به فضای ضد دینی دانشگاه‌ها و پاسخ به احساس نیاز دانشجویان برای فعالیت منسجم و نظام‌مند برای اتحاد روشنفکران مسلمان، اصلاح [[جامعه]]، انتشار حقایق اسلام و مبارزه با خرافات بود.<ref>یوسفی اشکوری، در تکاپوی آزادی، ۱/۱۶۸–۱۶۹.</ref> پس از تأسیس، اعضای انجمن اسلامی دانشجویان، به تناسب رشته تحصیلی خود، مهندسان در ۱۳۳۶<ref>نهضت آزادی، ۲۰.</ref> پزشکان ۱۳۳۷، معلمان ۱۳۳۸، دانشجویان دانشگاه‌های [[شیراز]] و [[اصفهان]] ۱۳۳۸، دانشگاه [[مشهد]] ۱۳۳۹<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۲۱۳–۲۱۵.</ref> بانوان ۱۳۳۹<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۱۳۰.</ref> و دانشگاه [[تبریز]] در ۱۳۴۸<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۴۶.</ref> به ایجاد و گسترش انجمن‌های اسلامی در داخل و حتی خارج کشور پرداختند.<ref>بازرگان، مدافعات، ۷۸–۸۰؛ نهضت آزادی، ۱۹ و ۲۱؛ یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۲۵.</ref>{{سخ}}
انجمن‌های اسلامی دانشجویان عمدتاً با هدف اصلاح جامعه طبق دستورهای اسلام، دوستی میان تک‌تک مسلمانان مخصوصاً جوانان روشنفکر، مبارزه با خرافات و انتشار حقایق اسلام از طریق مؤسسات تبلیغی و نشر مطبوعات، تشکیل شدند.<ref>بازرگان، مدافعات، ۷۹.</ref> انجمن اسلامی مهندسین، افزون بر آن اهداف عام، کاهش فاصله طبقاتی میان کارگر و مهندس و تربیت اسلامی مردم را در نظر داشت.<ref>بازرگان، دانشجو، دانشگاه، ۵۴؛ یوسفی اشکوری، در تکاپوی آزادی، ۱/۲۳۵–۲۳۷.</ref> انجمن اسلامی بانوان هم رشد و تعالی فرهنگی بانوان به‌ویژه رشد دینی و اعتقادی را سرلوحه اهداف خود قرار داد.<ref>یوسفی اشکوری، ۱/۲۴۰.</ref>{{سخ}}
انجمن‌های اسلامی برای مصون‌ماندن از سرکوب سازمان اطلاعات و امنیت کشور رژیم پهلوی ([[ساواک]])، فعالیت‌های فرهنگی خود را از فعالیت‌های سیاسی اعضا که عمدتاً در قالب نهضت آزادی و [[سازمان مجاهدین خلق]] و مانند آن صورت می‌گرفت، جدا کردند.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۲۱۷.</ref> پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، انجمن‌های اسلامی نهادی مردمی بودند<ref>بازرگان، دانشجو، دانشگاه، ۵۴–۵۶.</ref> که با اجتماع نیروهای معتقد به اسلام<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۱۱/۲۲.</ref> برای رسیدن به اهداف مشخصی مانند شناخت و معرفی اسلام، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[تبلیغ]] و گسترش انقلاب اسلامی شکل گرفته بود.<ref>یعقوبی، مجموعه قوانین سیاسی، تهران، ۶۲.</ref> پس از پیروزی، انجمن‌ها بر محور اندیشه [[امام‌خمینی]] شکل گرفته، گسترش یافتند و در میان اقشار و سازمان‌های گوناگون، مانند ادارات، دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، مدارس، روستاها، اصناف و بازار، با اساسنامه‌ای مستقل به وجود آمدند.<ref>موسوی، شش گفتار، ۹۶؛ اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۱۶/۱۴.</ref>


نخستین مجموعه انجمن اسلامی در [[ایران]] را دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه تهران (۱۳۲۱) <ref>یوسفی اشکوری، در تکاپوى آزادى، ۱/۱۶۷.</ref> [[حسین عالی]]، [[ابن‌شهیدی]] و [[منصور بیگی]]، دانشجوی علوم سیاسی، [[محمد نخشب]] و دانشجوی دانشکده معقول و منقول و ‌[[مهدوی شهرضایی]] <ref>سحابی، نیم قرن خاطره و تجربه، ۱/۸۶.</ref> به وجود آوردند و هدف آنان مقابله با فشار تبلیغاتی افراد [[حزب توده]] و بهائی‌ها علیه [[اسلام]] و [[مسلمانان]]، <ref>یزدی، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۲۵.</ref> نیز واکنش به فضای ضد دینی دانشگاه‌ها و پاسخ به احساس نیاز دانشجویان برای فعالیت منسجم و نظام‌مند برای اتحاد روشنفکران مسلمان، اصلاح [[جامعه]]، انتشار حقایق اسلام و مبارزه با خرافات بود. <ref>یوسفی اشکوری، در تکاپوى آزادى، ۱/۱۶۸ـ۱۶۹.</ref> پس از تأسیس، اعضاى انجمن اسلامی دانشجویان، به تناسب رشته تحصیلى خود، مهندسان در ۱۳۳۶ <ref>نهضت آزادى، ۲۰.</ref> پزشکان ۱۳۳۷، معلمان ۱۳۳۸، دانشجویان دانشگاه‌های [[شیراز]] و [[اصفهان]] ۱۳۳۸، دانشگاه [[مشهد]] ۱۳۳۹ <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۲۱۳ـ۲۱۵.</ref> بانوان ۱۳۳۹ <ref>یزدی، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۱۳۰.</ref> و دانشگاه [[تبریز]] در ۱۳۴۸ <ref>یزدی، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۴۶.</ref> به ایجاد و گسترش انجمن‏هاى اسلامى در داخل و حتى خارج کشور پرداختند. <ref>بازرگان، مدافعات، ۷۸ـ۸۰؛ نهضت آزادى، ۱۹ و ۲۱؛ یزدى، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۲۵.</ref><br>
== گسترش انجمن‌های اسلامی ==
انجمن‏های اسلامی دانشجویان عمدتاً با هدف اصلاح جامعه طبق دستورهای اسلام، دوستی میان تک‌تک مسلمانان مخصوصاً جوانان روشنفکر، مبارزه با خرافات و انتشار حقایق اسلام از طریق مؤسسات تبلیغی و نشر مطبوعات، تشکیل شدند. <ref>بازرگان، مدافعات، ۷۹.</ref> انجمن اسلامى مهندسین، افزون بر آن اهداف عام، کاهش فاصله طبقاتى میان کارگر و مهندس و تربیت اسلامى مردم را در نظر داشت. <ref>بازرگان، دانشجو، دانشگاه، ۵۴؛ یوسفی اشکوری، در تکاپوى آزادى، ۱/۲۳۵ـ۲۳۷.</ref> انجمن اسلامى بانوان هم رشد و تعالى فرهنگى بانوان به‌ویژه رشد دینى و اعتقادى را سرلوحه اهداف خود قرار داد. <ref>یوسفى اشکورى، ۱/۲۴۰.</ref><br>
با پیروزی انقلاب اسلامی و گسترش انجمن‌ها و تمامی دانشجویان معروف به پیرو خط امام که عضو انجمن اسلامی دانشجویان نیز بودند، گرد هم آمدند و [[دفتر تحکیم وحدت]] را به عنوان هسته مرکزی تشکیلات خود پایه‌گذاری کردند.<ref>کسرایی، مطالعه سیر تغییر در دفتر تحکیم وحدت، ۱۳۵۸–۱۳۷۶، ۱۸۴.</ref> با ورود اعضای انجمن به نهادهای گوناگون، مانند [[جهاد سازندگی]]، [[سپاه پاسداران]] و دادگاه‌های انقلاب، فعالیت‌های انجمن اسلامی دانشجویان ادامه یافت.<ref>بازرگان، انقلاب ایران، ۱۶۹.</ref> این انجمن‌ها با حضور فعال در مؤسسات، سازمان‌ها و بیشتر مراکز اقتصادی و اداری مانند آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، شهرداری‌ها و بازار، ضمن همسویی با اهداف انقلاب، نقشه‌های ضدانقلاب را خنثی کردند<ref>فارسی، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، ۱۱۲–۱۱۳.</ref> و در پیشبرد اهداف انقلاب و امور فرهنگی، دینی و سیاسی،<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۳/۱۰.</ref> [[تسخیر لانه جاسوسی]]،<ref>بازرگان، انقلاب ایران، ۹۴؛ محمدی، درآمدی بر رفتارشناسی سیاسی دانشجویان در ایران امروز، ۱۱۰.</ref> اجرای انقلاب فرهنگی سال ۱۳۵۹<ref>میرسلیم، جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران، ۱۷۰.</ref> شناسایی اعضای سازمان مجاهدین خلق و عوامل [[حادثه هفت تیر]]<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۵/۳۹.</ref> و انتخابات دوره دوم و سوم مجلس<ref>محمدی، درآمدی بر رفتارشناسی سیاسی دانشجویان در ایران امروز، ۱۰۹–۱۱۰.</ref> نقش بسزایی داشتند.
انجمن‌های اسلامی برای مصون‌ماندن از سرکوب سازمان اطلاعات و امنیت کشور رژیم پهلوی ([[ساواک]])، فعالیت‌های فرهنگی خود را از فعالیت‌های سیاسی اعضا که عمدتاً در قالب نهضت آزادی و [[سازمان مجاهدین خلق]] و مانند آن صورت می‌گرفت، جدا کردند. <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۲۱۷.</ref> پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، انجمن‏هاى اسلامى نهادى مردمی بودند <ref>بازرگان، دانشجو، دانشگاه، ۵۴ـ۵۶.</ref> که با اجتماع نیروهاى معتقد به اسلام <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۱۱/۲۲.</ref> برای رسیدن به اهداف مشخصی مانند شناخت و معرفى اسلام، [[امر به معروف و نهى از منکر]]، [[تبلیغ]] و گسترش انقلاب اسلامى شکل گرفته بود. <ref>یعقوبى، مجموعه قوانین سیاسى، تهران، ۶۲.</ref> پس از پیروزی، انجمن‌ها بر محور اندیشه [[امام‌خمینی]] شکل گرفته، گسترش یافتند و در میان اقشار و سازمان‏هاى گوناگون، مانند ادارات، دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، مدارس، روستاها، اصناف و بازار، با اساسنامه‏اى مستقل به وجود آمدند. <ref>موسوى، شش گفتار، ۹۶؛ اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۱۶/۱۴.</ref>
انجمن‌های اسلامی که برای تحقق برنامه‌های اسلامی انقلاب، از اقدامات فرهنگی برای متابعت مردم از امام‌خمینی، فعالیت‌های ارشادی و تبلیغاتی از طریق رسانه‌ها و روزنامه‌ها<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۴/۶۵.</ref> و امر به معروف و نهی از منکر در ادارات غافل نبودند<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۷/۶۱.</ref> در جمع‌آوری و اعزام نیرو و ارسال تجهیزات و کمک‌های مادی به جبهه‌های جنگ طی دوران دفاع مقدس<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۵/۶۴؛ ۱۳/۲۴ و ۱۶/۱۵.</ref> ایجاد نهاد جهاد دانشگاهی پس از انقلاب فرهنگی و بازگشایی دانشگاه‌ها نقش‌آفرینی کردند<ref>میرسلیم، جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران، ۱۷۸.</ref> و از سال ۶۱‏۱۳–۱۳۶۷ نیز تلاش کردند فضای مناسبی برای گفتگو و تبادل افکار به‌ویژه در حوزه سیاسی فراهم کنند.<ref>محمدی، درآمدی بر رفتارشناسی سیاسی دانشجویان در ایران امروز، ۱۱۳.</ref>{{سخ}}
==گسترش انجمن‌های اسلامی==
اهداف کلی انجمن‌های اسلامی، گسترش و تبلیغ اسلام، مبارزه با خرافات، قطع دست توده‌ای‌ها و بهایی‌ها از سر دانشجویان<ref>یوسفی اشکوری، در تکاپوی آزادی، ۱/۱۶۸–۱۶۹.</ref> امر به معروف و نهی از منکر، افزایش آگاهی مردم از مسائل کشور، مبارزه با افکار انحرافی و التقاطی، جذب نیروهای مستعد، ارشاد نیروهای بی‌انگیزه و بی‌توجه، ایجاد هسته‌های مقاومت، شناسایی و سالم‌سازی محیط کار از وجود افراد ناصالح، ایجاد زمینه تفاهم و برادری، تلاش برای رسیدن به استقلال اقتصادی<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۲/۲۹.</ref> برقراری [[نظم]] و انضباط، حفظ روحیه انقلابی و بالابردن سطح فکری اعضای انجمن<ref>دفتر بسیج و گسترش، رهنمودی بر عملکرد انجمن‌های اسلامی، ۱۷–۲۱.</ref> اعلام شده‌است.{{سخ}}
امام‌خمینی تعهد انجمن‌های اسلامی به اسلامی‌بودن اعضا و اسلامی‌کردن فعالیت‌های این تشکل، مانع‌آفرینی برای ورود اشخاص منحرف و غیرمتعهد به اسلام در میان اعضا<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۲.</ref> پایبندی به [[عقاید]]، اصول، [[اخلاق]] و اعمال اسلامی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۴.</ref> و توجه به تربیت اسلامی در دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها را از اهداف انجمن‌های اسلامی دانسته<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۴.</ref> از اعضای انجمن‌های اسلامی می‌خواست خود با عنوان الگوی کاملی از یک مسلمان وارد صحنه شوند و در رساندن کشور به استقلال فکری و فرهنگی ملت خصوصاً جوانان، کوشا باشند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۶–۲۴۷.</ref>


با پیروزی انقلاب اسلامى و گسترش انجمن‌ها و تمامی دانشجویان معروف به پیرو خط امام که عضو انجمن اسلامی دانشجویان نیز بودند، گرد هم آمدند و [[دفتر تحکیم وحدت]] را به عنوان هسته مرکزی تشکیلات خود پایه‌گذاری کردند. <ref>کسرایی، مطالعه سیر تغییر در دفتر تحکیم وحدت، ۱۳۵۸ـ۱۳۷۶، ۱۸۴.</ref> با ورود اعضای انجمن به نهادهای گوناگون، مانند [[جهاد سازندگى]]، [[سپاه پاسداران]] و دادگاه‏هاى انقلاب، فعالیت‏هاى انجمن اسلامی دانشجویان ادامه یافت. <ref>بازرگان، انقلاب ایران، ۱۶۹.</ref> این انجمن‏ها با حضور فعال در مؤسسات، سازمان‏ها و بیشتر مراکز اقتصادى و ادارى مانند آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، شهرداری‌ها و بازار، ضمن همسویی با اهداف انقلاب، نقشه‏هاى ضد انقلاب را خنثى کردند <ref>فارسى، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، ۱۱۲ـ۱۱۳.</ref> و در پیشبرد اهداف انقلاب و امور فرهنگی، دینی و سیاسی، <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۳/۱۰.</ref> [[تسخیر لانه جاسوسی]]، <ref>بازرگان، انقلاب ایران، ۹۴؛ محمدى، درآمدى بر رفتارشناسى سیاسى دانشجویان در ایران امروز، ۱۱۰.</ref> اجراى انقلاب فرهنگى سال ۱۳۵۹ <ref>میرسلیم، جریان‏شناسى فرهنگى بعد از انقلاب اسلامى ایران، ۱۷۰.</ref> شناسایى اعضای سازمان مجاهدین خلق و عوامل [[حادثه هفت تیر]] <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۵/۳۹.</ref> و انتخابات دوره دوم و سوم مجلس <ref>محمدى، درآمدى بر رفتارشناسى سیاسى دانشجویان در ایران امروز، ۱۰۹ـ۱۱۰.</ref> نقش بسزایی داشتند.
== فعالیت‌های پیش از انقلاب ==
انجمن‏های اسلامی که برای تحقق برنامه‏هاى اسلامی انقلاب، از اقدامات فرهنگی برای متابعت مردم از امام‌خمینی، فعالیت‏هاى ارشادى و تبلیغاتى از طریق رسانه‏ها و روزنامه‏ها <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۴/۶۵.</ref> و امر به معروف و نهى از منکر در ادارات غافل نبودند <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۷/۶۱.</ref> در جمع‌آورى و اعزام نیرو و ارسال تجهیزات و کمک‏هاى مادى به جبهه‌های جنگ طی دوران دفاع مقدس <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۵/۶۴؛ ۱۳/۲۴ و ۱۶/۱۵.</ref> ایجاد نهاد جهاد دانشگاهى پس از انقلاب فرهنگی و بازگشایی دانشگاه‏ها نقش‌آفرینی کردند <ref>میرسلیم، جریان‏شناسى فرهنگى بعد از انقلاب اسلامى ایران، ۱۷۸.</ref> و از سال ۶۱‏۱۳ـ۱۳۶۷ نیز تلاش کردند فضاى مناسبی براى گفتگو و تبادل افکار به‌ویژه در حوزه سیاسى فراهم کنند. <ref>محمدى، درآمدى بر رفتارشناسى سیاسى دانشجویان در ایران امروز، ۱۱۳.</ref><br>
رهبران فکری انجمن اسلامی دانشجویان در دانشگاه تهران، عمیقاً بر این باور بودند که بر اساس آیه شریفه «إِنَّ اللّهَ لاَ یغَیرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یغَیرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ»<ref>رعد، ۱۱.</ref> برای تغییر اساسی در [[جامعه]]، باید اساس فعالیت‌هایشان را بر محور کار فرهنگی و تبیین مبانی فکری و اعتقادی و بازسازی اندیشه دینی قرار دهند. یکی از این برنامه‌ها، انتشار مجلات فرهنگی و فکری بود. نخستین مجله با نام «فروغ علم» در [[فروردین]] ۱۳۲۹به صورت ماهنامه که صاحب امتیاز و سردبیر آن [[سیدجعفر شهیدی]] بود، منتشر شد.<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۲۷.</ref> امتیاز انتشار «گنج شایگان» که نخست از آن مرتضی لنگرودی بود، سپس به انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران واگذار شد<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۳۲.</ref> و «پیکار اندیشه» نیز به مدیریت کاظم سامی به دست انجمن اسلامی انتشار یافت.<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۳۶.</ref>{{سخ}}
اهداف کلی انجمن‏های اسلامی، گسترش و تبلیغ اسلام، مبارزه با خرافات، قطع دست توده‌ای‌ها و بهایی‌ها از سر دانشجویان <ref>یوسفی اشکوری، در تکاپوى آزادى، ۱/۱۶۸ـ۱۶۹.</ref> امر به معروف و نهى از منکر، افزایش آگاهى مردم از مسائل کشور، مبارزه با افکار انحرافى و التقاطى، جذب نیروهاى مستعد، ارشاد نیروهاى بی‌انگیزه و بی‌توجه، ایجاد هسته‏هاى مقاومت، شناسایى و سالم‏سازى محیط کار از وجود افراد ناصالح، ایجاد زمینه تفاهم و برادرى، تلاش براى رسیدن به استقلال اقتصادى <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۲/۲۹.</ref> برقراری [[نظم]] و انضباط، حفظ روحیه انقلابی و بالابردن سطح فکری اعضای انجمن <ref>دفتر بسیج و گسترش، رهنمودی بر عملکرد انجمن‏های اسلامی، ۱۷ـ۲۱.</ref> اعلام شده است.<br>
برپایی جلسات بحث و نقد با موضوعات گوناگون در میان دانشجویان، سخنرانی‌های عمومی در مراکزی مثل دارالفنون، حضور در جلسات تفسیر قرآن [[سیدمحمود طالقانی]] در [[مسجد هدایت]]، سفر به [[قم]] و ارتباط با روحانیون روشنفکر و برجسته مثل [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] از دیگر فعالیت‌های آنان بود.<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۴۲–۴۳.</ref> از سال ۱۳۳۹ به بعد، انجمن‌های اسلامی با همکاری روحانیون، مجالسی با حضور سخنرانان حوزوی و دانشگاهی تشکیل می‌دادند. بدین ترتیب آرام‌آرام میان [[حوزه]] و [[دانشگاه]] پیوندی برقرار شد که زمینه‌ساز شکل‌گیری نهضت آزادی و مجمع‌هایی مانند [[حسینیه ارشاد]] شد.<ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۳۶۰–۳۶۳.</ref>{{سخ}}
امام‌خمینی تعهد انجمن‌های اسلامی به اسلامی‌بودن اعضا و اسلامی‌کردن فعالیت‌های این تشکل، مانع‌آفرینی برای ورود اشخاص منحرف و غیر متعهد به اسلام در میان اعضا <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۲.</ref> پایبندی به [[عقاید]]، اصول، [[اخلاق]] و اعمال اسلامی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۴.</ref> و توجه به تربیت اسلامی در دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها را از اهداف انجمن‌های اسلامی دانسته <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۴.</ref> از اعضای انجمن‌های اسلامی می‌خواست خود با عنوان الگوی کاملی از یک مسلمان وارد صحنه شوند و در رساندن کشور به استقلال فکری و فرهنگی ملت خصوصا جوانان، کوشا باشند. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۶ـ۲۴۷.</ref>
در سال‌های ۱۳۳۶–۱۳۳۸، انجمن اسلامی مهندسان، پزشکان و معلمان<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۵.</ref> با برپایی جلسات متعدد مذهبی، زمینه تألیف برخی آثار مهم دینی، مانند [[خدمات متقابل اسلام و ایران]]، [[امامت و رهبری]]، [[معاد]]<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۵.</ref> و [[مسئله حجاب]] [[مرتضی مطهری]] را فراهم کردند.<ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۳۶۳.</ref>
==فعالیت‌های پیش از انقلاب==


رهبران فکری انجمن اسلامی دانشجویان در دانشگاه تهران، عمیقاً بر این باور بودند که بر اساس آیه شریفه «إِنَّ اللّهَ لاَ یغَیرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یغَیرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ» <ref>رعد، ۱۱.</ref> برای تغییر اساسی در [[جامعه]]، باید اساس فعالیت‌هایشان را بر محور کار فرهنگی و تبیین مبانی فکری و اعتقادی و بازسازی اندیشه دینی قرار دهند. یکی از این برنامه‌ها، انتشار مجلات فرهنگی و فکری بود. نخستین مجله با نام «فروغ علم» در [[فروردین]] ۱۳۲۹به صورت ماهنامه که صاحب امتیاز و سردبیر آن [[سیدجعفر شهیدی]] بود، منتشر شد. <ref>یزدی، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۲۷.</ref> امتیاز انتشار «گنج شایگان» که نخست از آن مرتضی لنگرودی بود، سپس به انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران واگذار شد <ref>یزدی، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۳۲.</ref> و «پیکار ‌اندیشه» نیز به مدیریت کاظم سامی به دست انجمن اسلامی انتشار ‌یافت. <ref>یزدی، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۳۶.</ref><br>
انجمن اسلامی دانشجویان با مخالفت با [[اصلاحات ارضی]] [[رژیم پهلوی]] در سال ۱۳۴۰، شرکت در اعتراضات علیه [[انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] در سال ۱۳۴۱<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۵۱.</ref> شرکت در تظاهرات علیه رفراندوم [[محمدرضا پهلوی]] در مخالفت با [[انقلاب سفید]] در ۲ و ۱۳۴۱/۱۱/۶،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۴۷۲–۴۷۶.</ref> شرکت در [[قیام ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۵۲۷–۵۳۵.</ref> اعتراض به تصویب[[لایحه کاپیتولاسیون]] در ۱۳۴۳/۸/۴ و دستگیری و [[تبعید امام‌خمینی]] به [[ترکیه]] در ۱۳۴۳/۸/۱۳<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۰۴؛ باقی، جنبش دانشجویی ایران از آغاز تا انقلاب اسلامی، ۱/۹۵–۹۶.</ref> در روند تداوم نهضت نقش بسیاری داشت. انجمن‌های اسلامی برای تقویت وحدت اسلامی، کنگره‌هایی برگزار کردند. نخستین کنگره در [[اردیبهشت]] ۱۳۴۰ در [[تهران]] و با حضور سیزده گروه از انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌های سراسر کشور و حضور روحانیان روشنفکری مانند سیدمحمود طالقانی و مرتضی مطهری تشکیل شد و دومین کنگره در سال بعد با هفده گروه برپا گردید.<ref>بازرگان، انقلاب ایران، ۲۰.</ref>
برپایی جلسات بحث و نقد با موضوعات گوناگون در میان دانشجویان، سخنرانی‌های عمومی در مراکزی مثل دارالفنون، حضور در جلسات تفسیر قرآن [[سیدمحمود طالقانی]] در [[مسجد هدایت]]، سفر به [[قم]] و ارتباط با روحانیون روشنفکر و برجسته مثل [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] از دیگر فعالیت‌های آنان بود. <ref>یزدی، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، ۴۲ـ۴۳.</ref> از سال ۱۳۳۹ به بعد، انجمن‏های اسلامى با همکارى روحانیون، مجالسى با حضور سخنرانان حوزوى و دانشگاهى تشکیل می‌دادند. بدین ترتیب آرام‌آرام میان [[حوزه]] و [[دانشگاه]] پیوندى برقرار شد که زمینه‌ساز شکل‌گیری نهضت آزادى و مجمع‏هایى مانند [[حسینیه ارشاد]] شد. <ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۳۶۰ـ۳۶۳.</ref><br>
در سال‌های ۱۳۳۶ـ۱۳۳۸، انجمن اسلامى مهندسان، پزشکان و معلمان <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۵.</ref> با برپایی جلسات متعدد مذهبی، زمینه تألیف برخى آثار مهم دینى، مانند [[خدمات متقابل اسلام و ایران]]، [[امامت و رهبری]]، [[معاد]] <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۵.</ref> و [[مسئله حجاب]] [[مرتضی مطهرى]] را فراهم کردند. <ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۳۶۳.</ref>


انجمن اسلامی دانشجویان با مخالفت با [[اصلاحات ارضى]] [[رژیم پهلوی]] در سال ۱۳۴۰، شرکت در اعتراضات علیه [[انجمن‏هاى ایالتى و ولایتى]] در سال ۱۳۴۱ <ref>روحانى، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۵۱.</ref> شرکت در تظاهرات علیه رفراندوم [[محمدرضا پهلوی]] در مخالفت با [[انقلاب سفید]] در ۲ و ۱۳۴۱/۱۱/۶، <ref>روحانى، نهضت امام‌خمینی، ۱/۴۷۲ـ۴۷۶.</ref> شرکت در [[قیام ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲، <ref>روحانى، نهضت امام‌خمینی، ۱/۵۲۷ـ۵۳۵.</ref> اعتراض به تصویب[[لایحه کاپیتولاسیون]] در ۱۳۴۳/۸/۴ و دستگیری و [[تبعید امام‌خمینی]] به [[ترکیه]] در ۱۳۴۳/۸/۱۳ <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۰۴؛ باقى، جنبش دانشجویى ایران از آغاز تا انقلاب اسلامى، ۱/۹۵ـ۹۶.</ref> در روند تداوم نهضت نقش بسیاری داشت. انجمن‏هاى اسلامى برای تقویت وحدت اسلامی، کنگره‏هایى برگزار کردند. نخستین کنگره در [[اردیبهشت]] ۱۳۴۰ در [[تهران]] و با حضور سیزده گروه از انجمن‌های اسلامى دانشگاه‏های سراسر کشور و حضور روحانیان روشنفکرى مانند سیدمحمود‏ طالقانى و مرتضی مطهرى تشکیل شد و دومین کنگره در سال بعد با هفده گروه برپا گردید. <ref>بازرگان، انقلاب ایران، ۲۰.</ref>
== ارتباط با امام‌خمینی ==
==ارتباط با امام‌خمینی==
در آغاز دهه ۱۳۴۰ و شروع نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی، انجمن‌های اسلامی دانشجویان با وجود برخورداری از حمایت فکری افرادی مانند سیدمحمود طالقانی و [[مهدی بازرگان]]، خلأ یک رهبر مذهبی-سیاسی قدرتمند را احساس می‌کردند.<ref>باقی، جنبش دانشجویی ایران از آغاز تا انقلاب اسلامی، ۱/۱۲۴–۱۲۵.</ref> در این دوره، تفکر اسلامی قوی و منسجمی که بتواند با افکار کمونیستی مبارزه کند و تفسیر جدیدی از [[اسلام]] ارائه دهد، وجود نداشت؛ البته این خلأ فکری ازجمله با ظهور دو شخصیت روشنفکر مذهبی، مرتضی مطهری و [[علی شریعتی]] تا حدی پر شد. مطهری با آثار فلسفی و کلامی خود، باعث تقویت دانشجویان شد و شریعتی با سخنرانی‌ها و تألیفات خود، نقش مؤثری در مبارزه با تفکر مارکسیستی و جایگزینی تفکر اسلامی و ایجاد هویت دینی و تمایل دانشجویان به [[مذهب]] و روحانیان داشت. پس از آغاز نهضت امام‌خمینی در اعتراض به انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال ۱۳۴۱ دانشجویان به‌تدریج با نام ایشان با عنوان رهبری سیاسی و مذهبی، آشنا شدند.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۹۱.</ref> پس از دستگیری امام‌خمینی در جریان قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، محبوبیت ایشان در میان دانشجویان به علت موضعگیری قاطع و شفاف علیه پهلوی، [[آمریکا]]، [[اسرائیل]] و مبارزه با استبداد و خفقان رژیم و تأکید بر هویت اسلامی بیشتر شد.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۰۳.</ref>{{سخ}}
گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران، چند روز پس از آزادی امام‌خمینی از [[زندان]] در ۱۳۴۳/۱/۲۱ با ایشان دیدار کردند. ایشان در آن دیدار به تشریح وضعیت اقتصادی و بی‌عدالتی‌های اجتماعی، وابستگی کشور و نبود آزادی پرداخت و به دانشجویان سفارش کرد روحیه مبارزاتی خود را به سبب دستگیری طالقانی و بازرگان از دست ندهند و به اهداف بزرگ‌تر نظر داشته باشند و ضمن حفظ وحدت، اسلام را در دانشگاه با تبلیغات دینی ازجمله ساختن مسجد و برپایی [[نماز جماعت]] ترویج دهند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۶۷.</ref> با تبعید امام‌خمینی، مراودات دانشجویان با ایشان به صورت مکاتبه‌ای و گاهی اعزام نماینده از سوی دانشجویان ادامه یافت.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۰۴.</ref>{{سخ}}
از سال ۱۳۵۴ به بعد، گرایش دانشجویان به امام‌خمینی و افکار و اندیشه ایشان به سبب گسترش اندیشه‌های مذهبی در دانشگاه‌ها و یأس و سرخوردگی از مبارزات چریکی و مسلحانه به جهت کودتای درون‌سازمانی مجاهدین خلق، بیشتر شد<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۰؛ باقی، جنبش دانشجویی ایران از آغاز تا انقلاب اسلامی، ۱/۲۳۶–۲۳۹.</ref> و امام‌خمینی نماد عملی رهبری سیاسی و مذهبی مبارزات آنها گردید.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۴.</ref> افزایش ارتباط دانشجویان با ایشان، به ارتباط مردم با جنبش دانشجویی و در نتیجه افزایش آگاهی سیاسی عموم مردم برای رسیدن به پیروزی انجامید.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۵.</ref>{{سخ}}
بیشتر پیام‌های امام‌خمینی برای دانشجویان داخل و خارج در سال‌های ۱۳۵۵و ۱۳۵۶ فرستاده شد<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۴.</ref> در این پیام‌ها ایشان اعضای انجمن‌های اسلامی را به پیوستگی، پرهیز از اختلاف کلمه و فاش‌کردن خیانت‌های سران رژیم<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۱۴۱–۱۴۲.</ref> نشان‌دادن چهره واقعی اسلام که در پس پرده نگه داشته شده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۸۲.</ref> و مقابله با نظام پهلوی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۱۱۴.</ref> دعوت کرده‌است. این پیام‌ها به‌ویژه پیام تسلیتی که ایشان به مناسبت درگذشت علی شریعتی در خرداد ۱۳۵۶<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۰۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|علی شریعتی}} و درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] در [[آبان]] آن سال<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۶۵.</ref> به دانشجویان داد، نیز تلگرام انجمن اسلامی دانشجویان خارج کشور برای امام‌خمینی، به مناسبت شهادت مرتضی مطهری در سال ۱۳۵۸<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۱۹۴.</ref> نشانه ارتباط عمیق این دو با هم بود. {{ببینید|متن=ببینید|انجمن‌های اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا| اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان اروپا}}


در آغاز دهه ۱۳۴۰ و شروع نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی، انجمن‏هاى اسلامى دانشجویان با وجود برخورداری از حمایت فکری افرادى مانند سیدمحمود‏ طالقانى و [[مهدی بازرگان]]، خلأ یک رهبر مذهبى-سیاسى قدرتمند را احساس میکردند. <ref>باقى، جنبش دانشجویى ایران از آغاز تا انقلاب اسلامى، ۱/۱۲۴ـ۱۲۵.</ref> در این دوره، تفکر اسلامى قوى و منسجمى که بتواند با افکار کمونیستى مبارزه کند و تفسیر جدیدى از [[اسلام]] ارائه دهد، وجود نداشت؛ البته این خلأ فکری ازجمله با ظهور دو شخصیت روشنفکر مذهبى، مرتضی مطهری و [[علی شریعتى]] تا حدى پر شد. مطهرى با آثار فلسفى و کلامى خود، باعث تقویت دانشجویان شد و شریعتى با سخنرانی‏ها و تألیفات خود، نقش مؤثری در مبارزه با تفکر مارکسیستى و جایگزینى تفکر اسلامى و ایجاد هویت دینى و تمایل دانشجویان به [[مذهب]] و روحانیان داشت. پس از آغاز نهضت امام‌خمینی در اعتراض به انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال ۱۳۴۱ دانشجویان به‌تدریج با نام ایشان با عنوان رهبری سیاسی و مذهبی، آشنا شدند. <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۹۱.</ref> پس از دستگیرى امام‌خمینی در جریان قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، محبوبیت ایشان در میان دانشجویان به علت موضعگیری قاطع و شفاف علیه پهلوی، [[آمریکا]]، [[اسرائیل]] و مبارزه با استبداد و خفقان رژیم و تأکید بر هویت اسلامی بیشتر شد. <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۰۳.</ref><br>
== توصیه‌ها ==
گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران، چند روز پس از آزادى امام‌خمینی از [[زندان]] در ۱۳۴۳/۱/۲۱ با ایشان دیدار کردند. ایشان در آن دیدار به تشریح وضعیت اقتصادى و بى‌عدالتى‏هاى اجتماعى، وابستگى کشور و نبود آزادى پرداخت و به دانشجویان سفارش کرد روحیه مبارزاتى خود را به سبب دستگیرى طالقانى و بازرگان از دست ندهند و به اهداف بزرگ‌تر نظر داشته باشند و ضمن حفظ وحدت، اسلام را در دانشگاه با تبلیغات دینی ازجمله ساختن مسجد و برپایی [[نماز جماعت]] ترویج دهند. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۶۷.</ref> با تبعید امام‌خمینی، مراودات دانشجویان با ایشان به صورت مکاتبه‏اى و گاهى اعزام نماینده از سوى دانشجویان ادامه یافت. <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۰۴.</ref><br>
امام‌خمینی پیش از پیروزی انقلاب، انجمن‌های اسلامی را به [[خودسازی]] و [[اخلاص]]، مطالعه و تحقیق دربارهٔ اسلام، شناخت اسلام ناب و حقیقی و شناساندن آن به مردم و افشای نقش استعمار و عوامل وابسته‌اش در ترویج اسلام ساختگی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۴۸۷.</ref> پرهیز از اختلاف و تفرقه و پیروی هوای نفس، بیدارکردن غافلان با افشای خیانت‌ها و جنایت‌های استعمارگران<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۱۴۲.</ref> همراهی با روحانیت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۵۵.</ref> احترام متقابل قشر روحانی و دانشجو برای زمینه‌سازی پیروزی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۲۶.</ref> سفارش کرده‌است.
از سال ۱۳۵۴ به بعد، گرایش دانشجویان به امام‌خمینی و افکار و ‌‌اندیشه ایشان به سبب گسترش ‌اندیشه‏هاى مذهبى در دانشگاه‏ها و یأس و سرخوردگی از مبارزات چریکی و مسلحانه به جهت کودتاى درون‌سازمانى مجاهدین خلق، بیشتر شد <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۰؛ باقى، جنبش دانشجویى ایران از آغاز تا انقلاب اسلامى، ۱/۲۳۶ـ۲۳۹.</ref> و امام‌خمینى نماد عملى رهبرى سیاسى و مذهبى مبارزات آنها گردید. <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۴.</ref> افزایش ارتباط دانشجویان با ایشان، به ارتباط مردم با جنبش دانشجویى و در نتیجه افزایش آگاهی سیاسى عموم مردم براى رسیدن به پیروزى انجامید. <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۵.</ref><br>
بیشتر پیام‌های امام‌خمینی براى دانشجویان داخل و خارج در سال‌های ۱۳۵۵و ۱۳۵۶ فرستاده شد <ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۳۱۴.</ref> در این پیام‌ها ایشان اعضای انجمن‌های اسلامی را به پیوستگی، پرهیز از اختلاف کلمه و فاش‌کردن خیانت‌های سران رژیم <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۱۴۱ـ۱۴۲.</ref> نشان‌دادن چهره واقعی اسلام که در پس پرده نگه داشته شده <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۸۲.</ref> و مقابله با نظام پهلوی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۱۱۴.</ref> دعوت کرده است. این پیام‏ها به‌ویژه پیام تسلیتى که ایشان به مناسبت درگذشت علی شریعتى در خرداد ۱۳۵۶ <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۰۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|علی شریعتی}} و درگذشت مشکوک [[سیدمصطفى خمینى]] در [[آبان]] آن سال <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۶۵.</ref> به دانشجویان داد، نیز تلگرام انجمن اسلامى دانشجویان خارج کشور براى امام‌خمینی، به مناسبت شهادت مرتضی مطهرى در سال ۱۳۵۸ <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۱۹۴.</ref> نشانه ارتباط عمیق این دو با هم بود. {{ببینید|متن=ببینید|انجمن‌های اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا| اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان اروپا}}
==توصیه‏‌ها==


امام‌خمینی پیش از پیروزی انقلاب، انجمن‏های اسلامی را به [[خودسازی]] و [[اخلاص]]، مطالعه و تحقیق درباره اسلام، شناخت اسلام ناب و حقیقی و شناساندن آن به مردم و افشای نقش استعمار و عوامل وابسته‏اش در ترویج اسلام ساختگی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۴۸۷.</ref> پرهیز از اختلاف و تفرقه و پیروی هوای نفس، بیدارکردن غافلان با افشای خیانت‌ها و جنایت‌های استعمارگران <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۱۴۲.</ref> همراهی با روحانیت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۵۵.</ref> احترام متقابل قشر روحانی و دانشجو برای زمینه‌سازی پیروزی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۲۶.</ref> سفارش کرده است.
ایشان پس از پیروزی انقلاب، انجمن‌های اسلامی را نهادی مردمی می‌دانست که خودجوش و با احساس نیاز خود مردم، برای حفظ چهره اسلام تأسیس شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/ ۳۱۹ و ۳۲۲؛ اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۷/۶۰ و ۱۰/۵۷.</ref> با این رویکرد، انجمن اسلامی یک نهادِ تشکیلاتیِ اسلامی است که با حضور مردم در صحنه اجتماع و [[سیاست]] پدید آمده‌است<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۱۰/۵۷–۵۶.</ref> و باید اهداف و آرمان‌های اسلام را در همه زوایا به بهترین وجه اجرا کند.<ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۳/۶۲؛ ۷/۶۰ و ۲۵/۲۶.</ref> امام‌خمینی در سفارش به اعضای انجمن‌ها، از آنان می‌خواست با تحول روحی و معنوی در خود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۱۹۰.</ref> و مأیوس‌نشدن در برابر فشارهای داخلی و خارجی، انقلاب، اسلام و [[قرآن]] را حفظ کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۱۸۷.</ref>
امام‌خمینی گزینش افراد در انجمن‌های اسلامی را یکی از مسائل مهم می‌دانست. ایشان معتقد بود اگر مسئولان انجمن‌های اسلامی در گزینش و انتخاب اعضای خود دقت نکنند، افرادی ظاهرالصلاح و تفرقه‌افکن وارد انجمن می‌شوند؛ افرادی که اسلام آنها التقاطی است و به درد جامعه نمی‌خورند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۵۰.</ref> با پررنگ‌شدن فعالیت‌های گروه‌های التقاطی، امام‌خمینی به انجمن‌های اسلامی یادآور شد کردار و گفتار گروه‌های مختلفی که داعیه اسلام دارند را بررسی کنند؛ زیرا اینان در طول سال‌ها چهره‌های مختلف و اقوال متضادی از خود نشان داده‌اند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۷ و ۱۶/۱۲۸.</ref> ایشان بر قانون‌گرایی نهادهای حامی انقلاب اسلامی تأکید داشت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۱۲.</ref> و پیوسته بر پرهیز از رفتار خودسرانه انجمن‌های اسلامی تأکید می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۹–۱۰.</ref>{{سخ}}
آگاه‌کردن مردم و تشویق آنان به حضور در انتخابات<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۹۱–۹۴.</ref> شناخت ابعاد مختلف اسلام، [[تهذیب نفس]] و خودسازی، پایبندی به عقاید و [[اخلاق اسلامی]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۴–۶۵ و ۱۲/۴۹۸–۴۹۹.</ref> الگوی عملی‌شدن برای جامعه،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۴؛ ۱۲/۴۹۸–۴۹۹ و ۱۴/۲۴۲.</ref> تلاش برای اجرای احکام اسلام در جامعه<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۹۹–۱۰۰ و ۱۴/۲۴۲.</ref> و صدور انقلاب به کشورهای دیگر<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۰۳.</ref> از دیگر سفارش‌های پس از انقلابِ امام‌خمینی به انجمن‌های اسلامی بود.


ایشان پس از پیروزی انقلاب، انجمن‏های اسلامى را نهادى مردمى می‌دانست که خودجوش و با احساس نیاز خود مردم، برای حفظ چهره اسلام تأسیس شد. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/ ۳۱۹ و ۳۲۲؛ اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۷/۶۰ و ۱۰/۵۷.</ref> با این رویکرد، انجمن اسلامی یک نهادِ تشکیلاتىِ اسلامى است که با حضور مردم در صحنه اجتماع و [[سیاست]] پدید آمده است <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۱۰/۵۷ـ۵۶.</ref> و باید اهداف و آرمان‏هاى اسلام را در همه زوایا به بهترین وجه اجرا کند. <ref>اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، ۳/۶۲؛ ۷/۶۰ و ۲۵/۲۶.</ref> امام‌خمینی در سفارش به اعضای انجمن‌ها، از آنان می‌خواست با تحول روحی و معنوی در خود <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۱۹۰.</ref> و مأیوس‌نشدن در برابر فشارهای داخلی و خارجی، انقلاب، اسلام و [[قرآن]] را حفظ کنند. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۱۸۷.</ref>
== پانویس ==
امام‌خمینی گزینش افراد در انجمن‌های اسلامی را یکی از مسائل مهم می‌دانست. ایشان معتقد بود اگر مسئولان انجمن‌های اسلامی در گزینش و انتخاب اعضای خود دقت نکنند، افرادی ظاهرالصلاح و تفرقه‌افکن وارد انجمن می‌شوند؛ افرادی که اسلام آنها التقاطی است و به درد جامعه نمی‌خورند. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۵۰.</ref> با پررنگ‌شدن فعالیت‌های گروه‌های التقاطی، امام‌خمینی به انجمن‌های اسلامی یادآور شد کردار و گفتار گروه‌های مختلفی که داعیه اسلام دارند را بررسی کنند؛ زیرا اینان در طول سال‌ها چهره‌های مختلف و اقوال متضادی از خود نشان داده‌اند. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۷ و ۱۶/۱۲۸.</ref> ایشان بر قانون‌گرایی نهادهای حامی انقلاب اسلامی تأکید داشت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۱۲.</ref> و پیوسته بر پرهیز از رفتار خودسرانه انجمن‌های اسلامی تأکید می‌کرد. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۹ـ۱۰.</ref><br>
{{پانویس}}
آگاه‌کردن مردم و تشویق آنان به حضور در انتخابات <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۹۱ـ۹۴.</ref> شناخت ابعاد مختلف اسلام، [[تهذیب نفس]] و خودسازى، پایبندی به عقاید و [[اخلاق اسلامى]]، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۴ـ۶۵ و ۱۲/۴۹۸ـ۴۹۹.</ref> الگوی عملی‌شدن برای جامعه، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۴؛ ۱۲/۴۹۸ـ۴۹۹ و ۱۴/۲۴۲.</ref> تلاش برای اجرای احکام اسلام در جامعه <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۹۹ـ۱۰۰ و ۱۴/۲۴۲.</ref> و صدور انقلاب به کشورهای دیگر <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۰۳.</ref> از دیگر سفارش‌های پس از انقلابِ امام‌خمینی به انجمن‌های اسلامی بود.
 
==پانویس==
== منابع ==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* قرآن کریم.
* قرآن کریم.
* اعتصام، ماهنامه انجمن‏های اسلامی ادرارات و کارخانجات، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، شماره ۱۸، اسفند ۱۳۶۱ش.
* اعتصام، ماهنامه انجمن‌های اسلامی ادرارات و کارخانجات، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، شماره ۱۸، اسفند ۱۳۶۱ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، چاپ دوم، ۱۳۸۲ش.
* انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، چاپ دوم، ۱۳۸۲ش.
خط ۴۶: خط ۴۷:
* بازرگان، مهدی، دانشجو، دانشگاه و جنبش دانشجویی، در گفتگو با مهندس مهدی بازرگان، مجله ایران فردا، شماره ۴، ۱۳۷۱ش.
* بازرگان، مهدی، دانشجو، دانشگاه و جنبش دانشجویی، در گفتگو با مهندس مهدی بازرگان، مجله ایران فردا، شماره ۴، ۱۳۷۱ش.
* بازرگان، مهدی، مدافعات، تهران، مدرس، چاپ اول، ۱۳۵۰ش.
* بازرگان، مهدی، مدافعات، تهران، مدرس، چاپ اول، ۱۳۵۰ش.
* باقى، عماد الدین، جنبش دانشجویى ایران از آغاز تا انقلاب اسلامى، تهران، انتشارات جامعه ایرانیان، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
* باقی، عماد الدین، جنبش دانشجویی ایران از آغاز تا انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات جامعه ایرانیان، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
* جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامیـپژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۸۳ش.
* جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامیپژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۸۳ش.
* دفتر بسیج و گسترش فرهنگ اسلامی کارگران، رهنمودی بر عملکرد انجمن‏های اسلامی، تهران، انتشارات وزارت کار و امور اجتماعی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش.
* دفتر بسیج و گسترش فرهنگ اسلامی کارگران، رهنمودی بر عملکرد انجمن‌های اسلامی، تهران، انتشارات وزارت کار و امور اجتماعی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش.
* روحانی، سیدحمید، نهضت امام‌خمینی، تهران، عروج، چاپ پانزدهم، ۱۳۸۱ش.
* روحانی، سیدحمید، نهضت امام‌خمینی، تهران، عروج، چاپ پانزدهم، ۱۳۸۱ش.
* سحابی، عزت‌الله، نیم قرن خاطره و تجربه، تهران، صبا، چاپ سوم، ۱۳۸۹ش.
* سحابی، عزت‌الله، نیم قرن خاطره و تجربه، تهران، صبا، چاپ سوم، ۱۳۸۹ش.
* فارسی، جلال‌الدین، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، تهران، بنیاد فرهنگی امام‌رضا(ع)، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
* فارسی، جلال‌الدین، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، تهران، بنیاد فرهنگی امام‌رضا (ع)، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
* کریمیان، علیرضا، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
* کریمیان، علیرضا، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
* کسرایی، محمدسالار و علی پوزش شیرازی، مطالعه سیر تغییر در دفتر تحکیم وحدت، ۱۳۵۸ـ۱۳۷۶، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره۱۶، ۱۳۸۸ش.
* کسرایی، محمدسالار و علی پوزش شیرازی، مطالعه سیر تغییر در دفتر تحکیم وحدت، ۱۳۵۸–۱۳۷۶، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره۱۶، ۱۳۸۸ش.
* محمدى، مجید، درآمدى بر رفتارشناسى سیاسى دانشجویان در ایران امروز، تهران، کویر، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
* محمدی، مجید، درآمدی بر رفتارشناسی سیاسی دانشجویان در ایران امروز، تهران، کویر، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
* موسوى، میرحسین، شش گفتار، تهران، نشر نى، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* موسوی، میرحسین، شش گفتار، تهران، نشر نی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* میرسلیم، سیدمصطفى، جریان‏شناسى فرهنگى بعد از انقلاب اسلامى ایران، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۴ش.
* میرسلیم، سیدمصطفی، جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۴ش.
* نهضت آزادى ایران، تحلیلى پیرامون دانشگاه قبل و بعد از انقلاب، تهران، بی‌نا، ۱۳۶۳ش.
* نهضت آزادی ایران، تحلیلی پیرامون دانشگاه قبل و بعد از انقلاب، تهران، بی‌نا، ۱۳۶۳ش.
* یزدی، ابراهیم، جنبش دانشجویى در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، تهران، انتشارات قلم، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* یزدی، ابراهیم، جنبش دانشجویی در دو دهه از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، تهران، انتشارات قلم، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* یعقوبى، عبدالهاشم، مجموعه قوانین سیاسى، تهران، نشر سّکه، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
* یعقوبی، عبدالهاشم، مجموعه قوانین سیاسی، تهران، نشر سّکه، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
* یوسفی اشکوری، حسن، در تکاپوى آزادى، تهران، انتشارات قلم، ۱۳۷۶ش.
* یوسفی اشکوری، حسن، در تکاپوی آزادی، تهران، انتشارات قلم، ۱۳۷۶ش.
{{پایان}}
{{پایان}}
==پیوند به بیرون==
 
زهره رحمتی‌فر، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/330/ انجمن‌های اسلامى]»، دانشنامه امام خمینی، ج۲، ص۳۳۰-۳۳۴.
== پیوند به بیرون ==
زهره رحمتی‌فر، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/330/ انجمن‌های اسلامی]»، دانشنامه امام خمینی، ج۲، ص۳۳۰–۳۳۴.
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
۱۵٬۳۶۱

ویرایش