پرش به محتوا

انحصارطلبی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ مرداد ۱۴۰۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۹: خط ۹:
== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
انحصار به معنای در تنگنا افتادن، درگنجیدن در چیزی و محدودبودن و مخصوص‌بودن کاری یا امری به کسی یا مؤسسه‌ای<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۲۹۸۹؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> و محدودکردن ساخت، توزیع یا فروش چیزی به دولت، مؤسسه یا شرکتی<ref>معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> است. انحصارطلبی چیزی را تنها برای خود خواستن معنا شده و انحصارطلب کسی است که می‌خواهد امتیاز و امکانات موجود را به‌تنهایی در اختیار داشته باشد.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۵۹۹.</ref>
انحصار به معنای در تنگنا افتادن، درگنجیدن در چیزی و محدودبودن و مخصوص‌بودن کاری یا امری به کسی یا مؤسسه‌ای<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۲۹۸۹؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> و محدودکردن ساخت، توزیع یا فروش چیزی به دولت، مؤسسه یا شرکتی<ref>معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> است. انحصارطلبی چیزی را تنها برای خود خواستن معنا شده و انحصارطلب کسی است که می‌خواهد امتیاز و امکانات موجود را به‌تنهایی در اختیار داشته باشد.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۵۹۹.</ref>
انحصارطلبی، اگرچه در اصل واژه‌ای اقتصادی و محصول [[سرمایه‌داری|نظام سرمایه‌داری]] است.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۲۰/۵۰۰.</ref> در معنای گسترده‌اش به هر نوع سرپیچی از حدود اخلاقی و قانونی گفته می‌شود که حریم آزادی دیگران را مختل می‌سازد و امتیازاتی بیش از حد ضرور یا شایسته به فرد یا گروهی خاص می‌دهد. این مفهوم در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کاربرد دارد.<ref>ساروخانی، درآمدی بر دائرةالمعارف علوم اجتماعی، ۱/۵۰۶.</ref>{{سخ}}
انحصارطلبی، اگرچه در اصل واژه‌ای اقتصادی و محصول [[سرمایه‌داری|نظام سرمایه‌داری]] است،<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۲۰/۵۰۰.</ref> در معنای گسترده‌اش به هر نوع سرپیچی از حدود اخلاقی و قانونی گفته می‌شود که حریم آزادی دیگران را مختل می‌سازد و امتیازاتی بیش از حد ضرور یا شایسته به فرد یا گروهی خاص می‌دهد. این مفهوم در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کاربرد دارد.<ref>ساروخانی، درآمدی بر دائرةالمعارف علوم اجتماعی، ۱/۵۰۶.</ref>{{سخ}}
[[استبداد]] و توتالیتاریسم با انحصارطلبی نزدیکی معنایی دارند. استبداد یک ساخت سیاسی است که حدود سنتی و قانونی برای حکومت ندارد و از دامنه قدرتِ خودسرانه گسترده‌ای برخوردار است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۵.</ref> در نظام توتالیتر (فراگیر) نیز قدرت سیاسی در انحصار یک حزب حاکم است و دولت بر همه جوانب فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی [[نظارت]] دارد و نظارت آزادانه [[جامعه]] را بر خود نمی‌پذیرد.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۴۰.</ref> آنچه در اینجا می‌آید تنها در راستای بررسی اندیشه [[امام‌خمینی]] در زمینه انحصارطلبی و مبارزات ایشان با انحصارطلبیِ [[رژیم پهلوی]] و در سطح بین‌المللی و همچنین دفاع ایشان در برابر اتهام انحصارطلبی در [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] است.
[[استبداد]] و توتالیتاریسم با انحصارطلبی نزدیکی معنایی دارند. استبداد یک ساخت سیاسی است که حدود سنتی و قانونی برای حکومت ندارد و از دامنه قدرتِ خودسرانه گسترده‌ای برخوردار است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۵.</ref> در نظام توتالیتر (فراگیر) نیز قدرت سیاسی در انحصار یک حزب حاکم است و دولت بر همه جوانب فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی [[نظارت]] دارد و نظارت آزادانه [[جامعه]] را بر خود نمی‌پذیرد.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۴۰.</ref> آنچه در اینجا می‌آید تنها در راستای بررسی اندیشه [[امام‌خمینی]] در زمینه انحصارطلبی و مبارزات ایشان با انحصارطلبیِ [[رژیم پهلوی]] و در سطح بین‌المللی و همچنین دفاع ایشان در برابر اتهام انحصارطلبی در [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] است.