Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
جمهوری اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←مفهوم‌شناسی
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''جمهوری اسلامی'''، نظامی سیاسی مبتنی بر آرای مردم و در چارچوب قوانین اسلامی. ==مفهوم‌شناسی== جمهوری از واژه «جمهور»، به معنای توده، گروه، بخش اعظم یک شیء، توده مردم آمده است.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۵/۶۹۰۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۳/۲۱۸۷.</ref> و...» ایجاد کرد) |
جز (←مفهوم‌شناسی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جمهوری اسلامی'''، نظامی سیاسی مبتنی بر آرای مردم و در چارچوب [[قوانین اسلامی]]. | '''جمهوری اسلامی'''، نظامی سیاسی مبتنی بر آرای مردم و در چارچوب [[قوانین اسلامی]]. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
جمهوری از واژه «جمهور»، به معنای توده، گروه، بخش اعظم یک شیء، توده مردم آمده است.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۵/۶۹۰۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۳/۲۱۸۷.</ref> و در اصطلاح [[علوم سیاسی]]، جمهوری (republic) حکومتی است که در آن، مردم حاکمیت را به دست دارند و [[رئیس‌جمهور]] از سوی مردم برای مدتی معین انتخاب می‌شود.<ref>شکیبا، ۱۸۶ـ۱۸۷؛ بستانی، ۳۰۴.</ref> در این نوع حکومت مقام ریاست کشور ارثی نیست و مدت ریاست‌جمهوری محدود است و با [[رأی]] مستقیم مردم یا از طریق نمایندگان مردم در مجلس انتخاب می‌شود.<ref>منصورنژاد، جمهوریت از نگاه امام‌خمینی، ۶۵۱.</ref> البته بسیاری از حکومت‌های دیکتاتوری غیر سلطنتی مانند رئیس‌جمهور‌های دایمی و کودتایی نیز «جمهوری» نامیده می‌شوند که در این صورت، جمهوری تنها به معنای حکومتِ «غیر سلطنتی» است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۱۱۱.</ref> | جمهوری از واژه «جمهور»، به معنای توده، گروه، بخش اعظم یک شیء، توده مردم آمده است.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۵/۶۹۰۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۳/۲۱۸۷.</ref> و در اصطلاح [[علوم سیاسی]]، جمهوری (republic) حکومتی است که در آن، مردم حاکمیت را به دست دارند و [[رئیس‌جمهور]] از سوی مردم برای مدتی معین انتخاب می‌شود.<ref>شکیبا، ۱۸۶ـ۱۸۷؛ بستانی، ۳۰۴.</ref> در این نوع حکومت مقام ریاست کشور ارثی نیست و مدت ریاست‌جمهوری محدود است و با [[رأی]] مستقیم مردم یا از طریق نمایندگان مردم در مجلس انتخاب می‌شود.<ref>منصورنژاد، جمهوریت از نگاه امام‌خمینی، ۶۵۱.</ref> | ||
البته بسیاری از حکومت‌های دیکتاتوری غیر سلطنتی مانند رئیس‌جمهور‌های دایمی و کودتایی نیز «جمهوری» نامیده می‌شوند که در این صورت، جمهوری تنها به معنای حکومتِ «غیر سلطنتی» است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۱۱۱.</ref><br> | |||
در جمهوری اسلامی واژه جمهوری شکل حکومت پیشنهادشده و واژه اسلامی محتوای آن را مشخص می‌کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۲۹ـ۳۳۰.</ref> و با جمهوری دموکراتیک فرق دارد؛ زیرا علاوه بر آرای عمومی، مقید به [[اسلام]] است و اسلام یک مکتب و یک ایدئولوژی است و برای زندگی بشر در همه ابعاد و شئون طرح دارد.<ref>حسینی بهشتی، مشروح مذاکرات، ۱/۳۷۸.</ref> اسلامی بودن حکومت با دموکراسی و حاکمیت ملی منافاتی ندارد؛ زیرا «جمهوری» و داشتن حق حاکمیت ملی مساوی و ملازم با نداشتن ایدئولوژی و تعهد به یک مکتب نیست و دموکراسی ایجاب نمی‌کند که بر جامعه، ایدئولوژی و مکتبی حاکم نباشد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۳۰ـ۳۳۱.</ref> | در جمهوری اسلامی واژه جمهوری شکل حکومت پیشنهادشده و واژه اسلامی محتوای آن را مشخص می‌کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۲۹ـ۳۳۰.</ref> و با جمهوری دموکراتیک فرق دارد؛ زیرا علاوه بر آرای عمومی، مقید به [[اسلام]] است و اسلام یک مکتب و یک ایدئولوژی است و برای زندگی بشر در همه ابعاد و شئون طرح دارد.<ref>حسینی بهشتی، مشروح مذاکرات، ۱/۳۷۸.</ref> اسلامی بودن حکومت با دموکراسی و حاکمیت ملی منافاتی ندارد؛ زیرا «جمهوری» و داشتن حق حاکمیت ملی مساوی و ملازم با نداشتن ایدئولوژی و تعهد به یک مکتب نیست و دموکراسی ایجاب نمی‌کند که بر جامعه، ایدئولوژی و مکتبی حاکم نباشد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۳۰ـ۳۳۱.</ref> | ||
==دیدگاه امام‌خمینی== | ==دیدگاه امام‌خمینی== | ||
امام‌خمینی نیز جمهوری اسلامى را حکومتى بر پایه قوانین اسلام می‌داند که کلمه «جمهورى» قالب [[حکومت]] و قید «اسلامى» محتواى آن را تشکیل می‌دهد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۳۹۸.</ref> و حکومت «جمهوری» مبتنی بر آرای اکثریت مردم و متکی به قانون اسلام است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۸۱.</ref> بر اساس اصل یکم [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، حکومت ایران «جمهورى اسلامى» است و طبق اصل ششم امور کشور باید با تکیه بر آرای عمومى از راه [[انتخابات]]، انتخاب رئیس‌جمهور، نمایندگان [[مجلس شوراى اسلامى]]، اعضاى شوراها و مانند اینها یا از راه همهپرسى اداره شود و بر اساس اصل چهارم کلیه قوانین و مقررات در جمهوری اسلامی باید بر اساس موازین اسلامی باشد. امام‌خمینی با پذیرش نقش مردم در مشارکت سیاسی در چارچوب [[حاکمیت الهی]]<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۴۴ـ۴۵.</ref> و نظریه [[ولایت فقیه]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۲۱.</ref> تکیه به آرای مردم را نخستین و مهم‌ترین شاخص برای حاکم و حکومت در جامعه اسلامی می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۳۶.</ref> | امام‌خمینی نیز جمهوری اسلامى را حکومتى بر پایه قوانین اسلام می‌داند که کلمه «جمهورى» قالب [[حکومت]] و قید «اسلامى» محتواى آن را تشکیل می‌دهد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۳۹۸.</ref> و حکومت «جمهوری» مبتنی بر آرای اکثریت مردم و متکی به قانون اسلام است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۸۱.</ref> بر اساس اصل یکم [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، حکومت ایران «جمهورى اسلامى» است و طبق اصل ششم امور کشور باید با تکیه بر آرای عمومى از راه [[انتخابات]]، انتخاب رئیس‌جمهور، نمایندگان [[مجلس شوراى اسلامى]]، اعضاى شوراها و مانند اینها یا از راه همهپرسى اداره شود و بر اساس اصل چهارم کلیه قوانین و مقررات در جمهوری اسلامی باید بر اساس موازین اسلامی باشد. امام‌خمینی با پذیرش نقش مردم در مشارکت سیاسی در چارچوب [[حاکمیت الهی]]<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۴۴ـ۴۵.</ref> و نظریه [[ولایت فقیه]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۲۱.</ref> تکیه به آرای مردم را نخستین و مهم‌ترین شاخص برای حاکم و حکومت در جامعه اسلامی می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۳۶.</ref> | ||