اسماعیل رحمت‌خواه تبریزی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | اسماعیل رحمت‌خواه تبریزی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۳ش |
| زادگاه | تبریز، محله اسلامیه |
| تاریخ وفات | ۲۷ خرداد ۱۳۹۵ |
| محل دفن | قبرستان شیخان، قم |
| شهر وفات | قم |
| خویشاوندان سرشناس | میرزا ابراهیم تبریزی (عمو) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | میرزا علی زنوزی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، سیدمحمد محقق داماد، عباسعلی شاهرودی، سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدحسین قاضی طباطبایی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی |
| محل تحصیل | تبریز، قم |
| اجازه اجتهاد از | سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی |
| تألیفات | سرچشمه علوم انبیا، امامت و ولایت، رد ازدواج ام‌کلثوم با خلیفه دوم، تقریرات درس فقه آیت‌الله بروجردی، تقریرات درس فقه آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حمایت از نهضت امام‌خمینی و مبارزه با رژیم پهلوی |
| اجتماعی | تدریس در حوزه علمیه قم |
اسماعیل رحمت‌خواه تبریزی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
اسماعیل رحمت‌خواه در ۱۳۱۳ش در محله اسلامیه تبریز متولد شد. دوران ابتدایی را در زادگاهش گذراند و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و بخشی از مقدمات را نزد عمویش میرزا ابراهیم تبریزی خواند.[۱] آنگاه به مدرسه طالبیه تبریز رفت و مقدمات را نزد علی‌اصغر باغمیشه‌ای، سیدنصرالله شبستری و میرزا علی‌اکبر نحوی تکمیل کرد.[۲] مدتی هم از درس سیدمرتضی شبستری و میرزا علی یالقوز آغاجی بهره‌مند شد.[۳]
در ۱۳۲۵ش راهی قم شد و دروس سطوح عالی را نزد میرزا علی زنوزی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی[۴] سیدمحمد محقق داماد.[۵] و عباسعلی شاهرودی به پایان رساند.[۶] آنگاه در درس اسفار علامه سیدمحمدحسین طباطبایی شرکت کرد. هم‌زمان به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و سه سال از درس خارج فقه آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری استفاده کرد. پس از آن به درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی راه یافت و هشت سال از آن درس بهره برد. وی آنگاه در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی حاضر شد.[۷]
درباره مدت حضور او در درس امام‌خمینی اطلاعی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین دهه ۱۳۴۰ از درس ایشان بهره‌مند می‌شده است. پس از آن در درس خارج فقه آیات سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدحسین قاضی طباطبایی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی حضور یافت[۸] و سپس منحصراً به استفاده از درس خارج فقه آیت‌الله مرعشی نجفی پرداخت و در لجنه احیای کتاب احقاق الحق شرکت کرد[۹] و از ایشان اجازه اجتهاد دریافت نمود. هم‌زمان به تدریس دروس عالی در حوزه علمیه قم پرداخت و سال‌ها به تدریس قوانین، کفایه، رسایل و مکاسب اشتغال داشت.[۱۰]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
اسماعیل رحمت‌خواه در اسفند ۱۳۴۳ همراه با فضلا و مدرسان و طلاب آذربایجانی حوزه علمیه قم در نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت، به فضای سیاسی کشور اعتراض و تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور را تقبیح کردند و در ادامه خواستار الغای مصوبات غیردینی و ضددینی و بازگرداندن ایشان به کشور شدند.[۱۱] او پس از آن به تدریس و تألیف در حوزه علمیه قم ادامه داد.
تألیفات
از تألیفات رحمت‌خواه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سرچشمه علوم انبیا با همکاری میرزا صادق نصیری سرابی، امامت و ولایت، رد ازدواج ام‌کلثوم با خلیفه دوم، تقریرات درس فقه آیت‌الله بروجردی و تقریرات درس فقه آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری.
درگذشت
اسماعیل رحمت‌خواه در ۲۷ خرداد ۱۳۹۵ در شهر قم از دنیا رفت و پیکرش در قبرستان شیخان به خاک سپرده شد.[۱۲]
پانویس
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۲.
- ↑ میمنت‌نژاد، تاریخ محلات و مشاهیر تبریز، ص۴۹۱.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۲.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۲؛ انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله رحمت‌خواه تبریزی»، ص۱۴۴
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله رحمت‌خواه تبریزی»، ص۱۴۴.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۲؛ میمنت‌نژاد، تاریخ محلات و مشاهیر تبریز، ص۴۹۱-۴۹۲.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۲.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۲؛ انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله رحمت‌خواه تبریزی»، ص۱۴۴؛ میمنت‌نژاد، ص۴۹۱-۴۹۲.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۳۲۰-۳۱۹
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۳؛ انصاری، تاریخ محلات و مشاهیر تبریز، ص۱۴۴-۱۴۵.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۲ ـ ۱۳۵.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۷۳؛ انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله رحمت‌خواه تبریزی»، ص۱۴۴-۱۴۵.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۵)، «درگذشتگان: آیت‌الله رحمت‌خواه تبریزی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست‌وهفتم شماره دوم، شماره پیاپی ۱۵۸، تیر ـ مرداد
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، جلد ۲، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه
- میمنت‌نژاد، کریم و یونس جعفرزاده (۱۳۸۹)، تاریخ محلات و مشاهیر تبریز، شتربان دوچی، تبریز، اختر