سیدرضا علم‌الهدی

از ویکی امام خمینی
(تغییرمسیر از سید رضا علم الهدی)
سیدرضا علم‌الهدی
سیدرضا علم‌الهدی.jpg
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۳۰۵ش
زادگاهکاشان
تاریخ وفات۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶
محل دفنمزار ملامحسن فیض کاشان
شهر وفاتکاشان
اطلاعات علمی
استادانجعفر صبوری قمی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، عبدالجواد جبل‌عاملی، سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، محمدعلی اراکی، علامه طباطبایی و...
محل تحصیلکاشان و قم
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیمبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی
اجتماعیامامت نماز جماعت در مساجد بازار و امیرالمؤمنین کاشان
وبگاه رسمی 


سیدرضا علم‌الهدی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

زادگاه

سیدرضا علم‌الهدی در سال ۱۳۰۵ش در شهر کاشان به دنیا آمد.[۱] پدرش سیداحمد، پیشه عطاری داشت و از مداحان خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت بود و جلسات قرائت قرآن، دعا، زیارت و مراسم روضه و عزاداری برپا می‌کرد.[۲]

تحصیل

سیدرضا علم‌الهدی پس از طی دوران ابتدایی، وارد مدرسه گذر بابا در کاشان شد و به تحصیل دروس دینی پرداخت. او مقدمات را در آن حوزه فراگرفت[۳] و سپس به تکمیل تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه شیخ محمد خالصی‌زاده ـ روحانی تبعیدی عراقی و مقیم کاشان ـ پرداخت و تحت تأثیر آن روحانی مبارز قرار گرفت.[۴] او در آنجا بخشی از دروس سطح را نزد خالصی‌زاده و شیخ جعفر صبوری قمی آموخت. سپس برای ادامه تحصیل به قم رفت و دروس سطح را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی و شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی اصفهانی آموخت.[۵] آنگاه در درس خارج آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و شیخ محمدعلی اراکی حاضر شد.[۶] فلسفه را هم از علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فراگرفت.

درباره حضور او در درس امام‌خمینی اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی به تصریح خودش، «گاهی» در درس طهارت و کتاب صلات امام‌خمینی حضور می‌یافته؛ بنابراین می‌توان گفت که از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی بوده است. او پیش از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور (۱۳۴۳ش) به کاشان بازگشت، بنابراین می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ در درس خارج فقه امام‌خمینی حضور می‌یافته است. امام‌خمینی در عزیمت او به کاشان نقش داشت؛ وقتی جمعی از اهالی کاشان خواستار عزیمت علم‌الهدی به کاشان شدند، او از امام‌خمینی کسب تکلیف کرد. امام‌خمینی ابتدا با رفتن او به کاشان مخالفت و از وی با عنوان «نور چشم من» یاد کرد .[۷] ولی در نهایت پس از اصرار اهالی کاشان، با عزیمت علم‌الهدی به آن شهر موافقت نمود .[۸]

فعالیت سیاسی و اجتماعی

علم‌الهدی مبارزات سیاسی خود را از دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت آغاز کرد. وی در آن مقطع با جمعیت فدائیان اسلام به رهبری سیدمجتبی نواب صفوی همکاری می‌کرد. همچنین به مبارزه علیه بهاییت می‌پرداخت.[۹] پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، در معرفی امام‌خمینی به‌عنوان مرجع تقلید می‌کوشید. با آغاز نهضت اسلامی، مبارزات سیاسی خود را علیه حکومت پهلوی تداوم داد.[۱۰] و در ۸ مهر ۱۳۴۲ همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور، به دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها و امام‌خمینی اعتراض کرد و خواستار آزادی ایشان و دیگر روحانیان شد.[۱۱] او که در کاشان در مسجد فیض (امیرالمؤمنین فعلی)[۱۲] و مسجد طاعتی کاشان به اقامه نماز جماعت می‌پرداخت، پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور به تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی ادامه داد و از ایشان به‌عنوان اعلم‌العلما یاد می‌کرد. به این سبب ساواک اقدامات او را تحت مراقبت قرار داد.[۱۳] براثر تداوم این فعالیت‌ها یک بار در سال ۱۳۴۸ش به ساواک احضار شد.[۱۴] پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی خود علیه حکومت پهلوی ادامه داد و در آن سال‌ها برخی از روحانیان تحت تعقیب را پناه می‌داد.[۱۵]

سیدرضا علم‌الهدی پس از رحلت سیدمصطفی خمینی در آبان ۱۳۵۶، در برگزاری مجلس ترحیم فعال بود و بر اساس گزارش ساواک، ضمن شرکت در مجلس مزبور، به‌عنوان میزبان از حضار تشکر می‌کرد.[۱۶] همچنین همراه با روحانیان مبارز کاشان با صدور اعلامیه‌هایی، از امام‌خمینی پشتیبانی و از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد. از جمله می‌توان به محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ و خودداری از اقامه نماز جماعت و نیز تدریس دروس دینی در اعتراض به آن،[۱۷] محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶،[۱۸] افشاگری درباره حمله مأموران حکومت پهلوی به دبیرستان پهلوی کاشان در ۸ مهر ۱۳۵۷ و در پی آن شهر در ۸ مهر ۱۳۵۷[۱۹] و اعلام حمایت از اعتصاب کارکنان صنعت نفت از آن جمله است.[۲۰]

علم‌الهدی در ۲۱ آبان ۱۳۵۷ در تظاهرات مردم کاشان علیه حکومت پهلوی حضور داشت[۲۱] و در چهارم دی‌ماه نیز همراه با روحانیان مبارز کاشان، با صدور اعلامیه‌ای خطاب به مردم از تلاش‌های تفرقه‌افکنانه میان مردم انتقاد کرد و با اشاره به انتشار نامه‌های بدون امضا در انتساب اتهام عضویت به برخی از افراد در ساواک و...، آن را دسیسه‌ای برای ایجاد دودستگی میان مردم دانست و تأکید کرد که «مجازات اشخاص جنایت‌کار و مجرم بعد از اثبات جنایت به محاکم صالحه است نه با اشخاص متعارف».[۲۲]

علم‌الهدی در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۲ اجازه کتبی دخالت در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت کرد.[۲۳] او سال‌ها در مدرسه آیت‌الله یثربیو مدرسه امام‌خمینی تدریس می‌کرد[۲۴] و به اقامه نماز جماعت در مساجد بازار و امیرالمؤمنین کاشان می‌پرداخت.[۲۵]

درگذشت

سیدرضا علم الهدی در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶ در بیمارستان میلاد کاشان درگذشت و پیکرش پس از تشییع در مزار ملامحسن فیض آن شهر به خاک سپرده شد.[۲۶]

پانویس

  1. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.
  2. باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۲-۱۳.
  3. «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.
  4. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۱، ص۵۴.
  5. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.
  6. «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.
  7. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.
  8. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴؛ باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۲-۱۳.
  9. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.
  10. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک ، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.
  11. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ ـ ۱۰۶.
  12. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.
  13. سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک، ج۹، ص۴۴۴.
  14. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹ـ۱۵۰.
  15. باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۳.
  16. باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۱؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۸، ص۸۴.
  17. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۵.
  18. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ۲۵۳ ـ ۲۵۴.
  19. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۸۹.
  20. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۷۰ ـ ۲۷۱.
  21. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۵۲.
  22. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۲، ص۱۰۷۰.
  23. صحیفه امام، ج ۱۷، ص۴۳۷.
  24. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.
  25. «امام‌خمینی می‌گفتند آیت‌الله علم‌الهدی نور چشم من است»، ص۱۲.
  26. «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.

منابع

  • «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت» (۱۳۹۶)، نشریه افق حوزه، سال پانزدهم، شماره ۵۱۰، ۳ خرداد.
  • ابن‌الرسول، محمد (۱۳۸۳)، انقلاب اسلامی در کاشان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، استان اصفهان، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • «امام‌خمینی می‌گفتند آیت‌الله علم‌الهدی نور چشم من است» (۱۳۹۶)، روزنامه همشهری، شماره ۷۱۱۳، ۹ خرداد.
  • باقری، آزاده (۱۳۹۶)، «انقلابی ساده‌زیست»، روزنامه همشهری، شماره ۷۱۱۳، ۹ خرداد.
  • «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی در گفتگو با آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی» (۱۳۹۵)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۲۲۰، ۲۰ خرداد.
  • سیر مبارات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۶)، ج۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.