سیدمحمود نوری‌زاده
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۶ش |
| زادگاه | روستای میرکندی مشکین‌شهر |
| تاریخ وفات | ۱۴ مهر ۱۳۹۷ |
| محل دفن | شهرری/حرم حضرت شاه عبدالعظیم حسنی |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌موسی صدر، حسین نوری همدانی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، علی‌اکبر مشکینی، سیدمحمد محقق داماد، سیدموسی شبیری زنجانی، سیدرضا بهاءالدینی، عبدالحسین امینی، علامه طباطبایی، حسن حسن‌زاده آملی، سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و... |
| محل تحصیل | مشکین‌شهر، اردبیل و قم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی، نماینده مجلس شورای اسلامی، همکاری |
| اجتماعی | ریاست شعبه ۷ دیوان عدالت اداری، تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی، تکمیل و افتتاح دانشگاه پیام‌نور مشکین‌شهر، تکمیل پروژه نهر آب روستای میرکندی و... |
| وبگاه رسمی | |
سیدمحمود نوری‌زاده، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
سیدمحمود نوری‌زاده در سال ۱۳۰۶ش در روستای میرکندی از توابع مشکین‌شهر به دنیا آمد. او پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در مشکین‌شهر به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و به همین منظور راهی مشکین‌شهر شد و در مدارس دینی آن شهر قرائت قرآن، تجوید، معانی و مفاهیم را نزد عالمی به نام میرجلیل خواند. سپس در درس ادبیات ملا آقاکریم محدث شرکت کرد. بخش دیگری از مقدمات را پیش شیخ غلامحسین قرا کولوک خواند و آنگاه در درس فقه شیخ یوسف افقهی شرکت کرد. نوری‌زاده سپس راهی اردبیل شد و در مدارس دینی آن شهر حاشیه و معالم‌الاصول را پیش شیخ ابراهیم صالحی خواند و در درس مطول از شاگردان شیخ یعقوب مدرسی بود. هم‌زمان بخشی از دروس ادبیات و گلستان سعدی را پیش شیخ هاشم اردبیلی می‌خواند.
او در سال ۱۳۲۸ش راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر در درس مطول سیدموسی صدر شرکت کرد و بخشی از لمعه را نزد حسین نوری همدانی خواند. آنگاه در درس مکاسب آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی شرکت کرد. در کنار آن از درس‌های مکاسب آیات میرزا علی فیض مشکینی و سیدمحمد محقق داماد برخوردار می‌شد و در رسایل هم از شاگردان میرز علی فیض مشکینی بود. او در درس رجال سیدموسی شبیری زنجانی شرکت می‌کرد و هم‌زمان از بحث‌های اخلاقی سیدرضا بهاءالدینی بهره‌مند می‌شد. مدت سه سال هم از مباحث کلامی و اخلاقی علامه عبدالحسین امینی استفاده می‌کرد. فلسفه (اسفار و شفا) و همچنین تفسیر قرآن (المیزان) را نیز پیش علامه سیدمحمدحسین طباطبایی خواند. بخش اندکی از دروس هیئت را هم پیش حسن حسن‌زاده آملی آموخت.
نوری‌زاده سپس در درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی حضور یافت و در کنار آن در درس‌های خارج فقه و اصول آیات امام‌خمینی و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت می‌کرد. از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۲ش در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی [۱] در مساجد محمدیه، سلماسی و اعظم قم استفاده می‌کرد. هم‌زمان با تحصیل، به تدریس دروس فقه و اصول در حوزه علمیه قم می‌پرداخت. سپس اجازه‌نامه‌ای در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت نمود [۲]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
سیدمحمود نوری‌زاده در قم همراه با برخی از روحانیان مبارز اعلامیه‌هایی را در حمایت از امام‌خمینی امضا می‌کرد که از آن جمله می‌توان به امضای نامه‌ای خطاب به امام‌خمینی در مهر ۱۳۴۴ش اشاره کرد. وقتی امام‌خمینی از ترکیه به نجف اشرف رفت، نوری‌زاده همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به «مرجع تقلید مسلمانان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی»، خرسندی خود را از حضور ایشان در عتبات عالیات ابراز کردند و بار دیگر از تبعید ایشان به خارج از کشور به خاطر دفاع از قرآن، حقوق ملت و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور انتقاد کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند.[۳] در ۳۰ آبان ۱۳۴۴ و در سالگرد تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور نیز همراه با جمعی از روحانیان و مدرسان حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به امیرعباس هویدا که رونوشت آن به دیوان عالی کشور نیز ارسال شد، به ادامه تبعید امام‌خمینی اعتراض کردند و ضمن انتقاد از سیاست‌های سرکوبگرانه حکومت پهلوی، خواستار «ارجاع حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی به قم و خاتمه دادن به حبس، شکنجه، اعدام و مبارزه با دین و ملت و شکاف بین مردم و دولت» شدند.[۴]
فعالیت‌های سیاسی نوری‌زاده باعث شد تا در سال ۱۳۵۵ش به مدت سه سال به فریدن اصفهان تبعید شود. او با اوج گرفتن حرکت انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ ش، به شهر قم بازگشت و به فعالیت‌های سیاسی در آنجا ادامه داد.
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
نوری‌زاده مشکینی سپس به منطقه هشتپر طوالش رفت و از سال ۱۳۵۸ش به‌عنوان نماینده امام‌خمینی برای ایجاد هماهنگی لازم بین دستگاه‌های انتظامی و استقرار شهربانی و ژاندارمری در آن منطقه به فعالیت پرداخت. او در سال ۱۳۶۰ش به سمت قاضی دادگاه کیفری یک منصوب شد و سپس ریاست شعبه ۷ دیوان عدالت اداری را از سال ۱۳۶۳ش بر عهده گرفت. او در پنجمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم مشکین‌شهر به نمایندگی برگزیده شد. در آن دوره در تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی، تکمیل و افتتاح دانشگاه پیام‌نور، تکمیل پروژه نهر آب روستای میرکندی، توسعه فرهنگ و تخصیص اعتبارات لازم در آن حیطه، وقف زمین برای ساخت مسجد و حسینیه، به اهالی روستای میرکندی مشکین‌شهر نقش داشت.
نوری‌زاده پس از پایان دوره پنجم مجلس شورای اسلامی به فعالیت‌های قضایی در دیوان عدالت اداری ادامه داد. هم‌زمان به تدریس در مدارس دینی تهران می‌پرداخت.
تألیفات
تألیفات نوری‌زاده عبارت است از: مجمع العلوم المتفرقه (در چند جلد و به سبک کشکول و در بردارنده مجموعه اشعار و مطالب علمی)، مقالات چاپ شده در نشریات معتبر، اشعار ترکی و فارسی، دائره‌المعارف علمی و مذهبی، مجموعه سخنرانی‌های ایشان، تقریرات فقهی، اصولی و مجموعه مقالات حقوقی.
درگذشت
سیدمحمود نوری‌زاده در ۱۴ مهر ۱۳۹۷ در تهران درگذشت و پیکرش در حرم حضرت شاه عبدالعظیم حسنی شهرری به خاک سپرده شد.[۵]
پانویس
- ↑ کرامتی مشکینی، خاطرات نورانی، ص۵۷-۶۲.
- ↑ کرامتی مشکینی، دانشنامه مشکین‌شهر،، ص۴۵۷.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۱-۱۷۴؛ خسروشاهی، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، ص۹۵؛ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۶۶-۷۰.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۸۵ـ۱۹۱؛ سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج۳، ص۳۲۵ ـ ۳۲۹.
- ↑ کرامتی مشکینی، دانشنامه مشکین‌شهر، ج۱، ص۴۸۹.
منابع
- آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی (۱۳۸۳)، ج۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- کرامتی مشکینی، مرتضی (۱۳۹۴)، خاطرات نورانی: زندگینامه و خاطرات عالم ربانی حضرت آیت‌الله سیدمحمود نوری‌زاده، با مقدمه، تهران، سلسله.
- کرامتی مشکینی، مرتضی (۱۳۹۸)، دانشنامه مشکین‌شهر، دفتر دوم ج۱ (علما)، قم، قاف اندیشه.