سیدعبداللطیف قریشی
قریشی، سید عبداللطیف؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید عبداللطیف قریشی کوه‌کمری فرزند سید علی‌اکبر ۱۳۱۰ ش در روستای کوه‌کمر در استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد. اجداد او منسوب به امام سجاد (علیه‌السلام) هستند و مزار جدش سیّد تاج‌الدین حسن معروف به سید حسن بابا در روستای کوه‌کمر محل رجوع مردم است. سید عبداللطیف قریشی مقدمات علوم حوزوی را نزد آقا میر رسول کوه‌کمری فراگرفت. سپس همراه پدرش به شهرستان خوی مهاجرت کرد و در مدرسه نمازی آنجا مقدمات و بخشی از دروس سطح را پیش میرعلی محدث، شیخ جابر فاضلی خویی، شیخ علی مجتهدی خویی و شیخ حبیب فیاضی خویی خواند. حاشیه و معالم‌الاصول را هم پیش شیخ ابوالفتح خویی و قوانین و رسایل را نزد شیخ صادق خویی و سید ابراهیم علوی خویی فراگرفت. او سپس در سال ۱۳۳۰ ش راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر در درس رسایل و مکاسب شیخ احمد کافی‌الملکی و رسایل، مکاسب و کلام شیخ عبدالرحیم مدرس تبریزی شرکت کرد. ادامه دروس سطح را هم پیش آقایان میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، سید حسن حجت و سید محسن حجت خواند. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات شیخ عباسعلی شاهرودی، سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره برد. همچنین از درس‌های علامه سید محمدحسین قاضی طباطبایی بهره‌مند شد (الوانساز خویی، ج ۲، ۴۰۳-۴۰۴). درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی گزارشی دردست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در اواخر دهه ۱۳۳۰ و اوایل دهه ۱۳۴۰ در درس‌های امام خمینی در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرد. عبداللطیف قریشی که از آیات سید محسن طباطبایی حکیم، سید ابوالقاسم موسوی خویی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، سید حسن حجت کوه‌کمری، سید ابراهیم علوی خویی، سید مصطفی صفایی خوانساری، میرزا نصرالله شبستری، سید محمد وحیدی شبستری و محمدتقی بهجت اجازاتی در امور شرعیه دریافت کرده بود، به اقامه نماز جماعت در مسجد بیدهندی‌های مقیم قم و سپس کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی می‌پرداخت (همان، ۴۰۶؛ انصاری، ۱۳۷). او هم‌زمان به تحقیق و پژوهش اشتغال داشت و نتیجه این پژوهش‌ها، آثار پرشمار علمی است که اغلب آنها فرصت انتشار نیافته است. تألیفات منشور وی عبارت است از: تحقیق و تألیف ملحقات احقاق الحق، از جلد بیستم تا آخر (جلد سی و سوم)، فهرست ملحقات احقاق الحق در سه جلد، تحقیق و تصحیح منتخب انوار المضیئه، تحقیق و تصحیح کفایه الاثر فی النص علی الائمه الاثنی عشر، تحقیق و تصحیح منهاج البراعه فی شرح نهج‌البلاغه قطب الدین راوندی، سه جلد، تحقیق و تصحیح التنقیح الرائع لمختصر الشرائع فاضل مقداد، چهار جلد، تحقیق و تصحیح نضد القواعد الفقهیه فاضل مقداد، تحقیق و تصحیح وصول الاخیار الی اصول الاخبار عبدالصمد عاملی (پدر شیخ بهایی)، تحقیق و تصحیح عمده الطالب الکبری ابن عنبه، تحقیق و تصحیح اثنی عشریه شیخ حسن عاملی فرزند شهید ثانی، البدریون مع علی فی حرب صفین. آثار منتشرنشده او هم عبارت است از: مصادر ملحقات احقاق الحق، سه جلد، شرح اسماءالله تعالی الحسنی، شرح اسماء و القاب رسول‌الله، شرح اسماء و القاب امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، نبذه من کلام امیرالمؤمنین و شرحه، وصف علی رسول‌الله و شرحه، کتاب علی علیه‌السلام الی ابن عباس، سئل عنه عن الدنیا من کلامه، لما عوقب علی التسویه فی العطاء، رساله فی تقدیم سیدنا علی(ع) علی الکلّ غیر رسول‌الله، الکلام حول البخاری و مسلم بن الحجاج القشیری و عبدالله بن عمر و عبدالله بن عمرو بن العاص و ابی‌هریره و کعب الاحبار، تفسیر سوره الحمد و آیه‌الکرسی، کتاب النص بامامه امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب من مجمل الکتاب، خیرات المخلوقین و امهات المعصومین، ارشاد الطالبین الی اشباه سید المرسلین فیمن یشبهه فی الخلق او الخلق، کتاب اعمام النبی، کتاب الکشکول فی مجلدات، کتاب البغاه و الخوارج علی امام الصادقین فی شرح حدیث «الناکثین و القاسطین و المارقین»، شرح مناقضات الاسکافی فی ردّه علی عثمانیه الجاحظ، کتاب ترجمه الخلیل بن احمد الفراهیدی، رساله فی الفرق بین السنه و العام، الکنی و الالقاب، کبیر فی خمسه عشر مجلدات، فروق اللغه، شعراء اهل‌البیت، فی مناقب آل ابی‌طالب، المنحرفون و الزنادقه، الاسخیاء، مجموعه مقالات، الکوکب الدری المستخرج من الربیع الابرار الزمخشری، شرح قصائد الهاشمیات للکمیت، شرح حدیث الاذی، الضرایر، مبغضین اهل‌بیت، رساله فی فضل و معنی الصلوات علی النبی، عجایب آیات الکعبه، اسره الحر و الشهید الاول و الشهید الثانی و محقق الحلی و علامه الحلی و الدشتکی و الاربلی و صاحب المدارک، مختصر رساله الرضاع للمیرداماد، قرامطه، اخبار ام‌الائمه الطاهرین فاطمه سیده نساء العالمین، اخبار آمنه بنت وهب ام النبی، اخبار عبدالله بن عبدالمطلب والد النبی، اخبار ابی طالب و اثبات ایمانه، اخبار فاطمه بنت اسد امّ امیرالمومنین، اخبار الزبیر بن عبدالمطلب، اخبار عبدالله بن الزبیر بن عبدالمطلب، اخبار ابی‌سفیان بن الحارث بن عبدالمطلب، اشباه امیرالمؤمنین، اشباه فاطمه الزهرا، حواری امیرالمؤمنین، ارشادالطالبین الی الساده النسابین، اسلام ابی طالب بحساب الجمل، ترجمه السید الشریف الرضی، ترجمه قطب‌الدین الرواندی، ترجمه علی بن محمد بن علی الخزاری القمی، ترجمه الفاضل المقداد، ترجمه الشیخ البهائی، ترجمه الشیخ حسن ابن الشهید الثانی صاحب المعالم، ترجمه الشیخ حسین بن عبدالصمد والد الشیخ البهائی، ترجمه السید علی بن عبدالکریم النیلی النجفی، المنتخبه عن الامالی للشیخ الصدوق، اثمار الاوراق، الرواه السیدات و السادات من اهل‌بیت سید الکائنات، مستدرک الذریعه الی تصانیف الشیعه و کشف الظنون و ایضاح المکنون، الحواشی علی عمده الطالب الکبری، الحواشی علی الاعلام للزرکلی، تطبیق السفینه علی البحار الجدیده، تفسیر ثقه‌الاسلام الکلینی المستخرج من الکافی، در سه جلد، الاشراف فی مسانید الاشراف، تحقیق و تعلیق حاشیه الشیخ البهائی علی الاثنی عشریه للشیخ حسن العاملی، تحقیق و تعلیق الحدیقه الهلالیه للشیخ البهائی، النص بامامه امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب من مجمل القرآن، الاجازه الکبیره، شرح چهل حدیث، چهارده معصوم (شرح مفصل احوال و زندگانی چهارده معصوم) در پنج جلد («سید عبداللطیف قریشی کوه‌کمره‌ای»، andishvaran.ir). سید عبداللطیف قریشی در اول آذر ۱۳۹۵ در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط جعفر سبحانی، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۳۸). منابع: الوانساز خویی، محمد (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج ۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۵)، «درگذشتگان: آیت‌الله قرشی، دوماهنامه آینه پژوهش، سال ۲۷، شماره ۱۶۲، بهمن و اسفند؛ «سید عبداللطیف قریشی کوه‌کمره‌ای»، http://saghoreishi.andishvaran.ir/fa/Books.html.