سیدعلی‌اصغر هاشمی‌علیا
هاشمی علیا، سید علی‌اصغر؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. او در سال ۱۳۱۵ ش در محله چیذر واقع در شمیران تهران به دنیا آمد. پدرش سید حسن هاشمی علیا از تبار سادات شمیران بود. سید علی‌اصغر هاشمی علیا تا سن هفت سالگی خواندن و نوشتن را در مکتبخانه در چیذر آموخت. دوران ابتدایی را هم در مدرسه‌ای در محله رستم‌آباد و مدرسه نیکی اعلای دزاشیب خواند. در همان زمان آیت‌الله نهاوندی در تجریش مستقر بود و سید علی‌اصغر هاشمی علیا به محفل درس او راه یافت و علاوه بر یادگیری قرآن، مقدمات را در آنجا فراگرفت. سپس راهی قم شد و سطوح را نزد استادان حوزه علمیه قم خواند. دروس فلسفی و تفسیر قرآن را هم پیش علامه سید محمدحسین طباطبایی آموخت. آنگاه در درس خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، میرزا هاشم آملی، سید محمد محقق داماد، شیخ محمدعلی اراکی و امام خمینی حضور یافت. درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ ش در درس‌های مساجد محمدیه و سلماسی شرکت می‌کرد. او پس از سیزده سال حضور در قم، به زادگاهش بازگشت و به تبلیغ دین پرداخت و ازجمله در هیئت جوانان چیذر سخنرانی می‌کرد. همچنین در محفلی روحانی با حضور برخی از عالمان، کتاب‌هایی چون جواهر را با آنان مباحثه می‌کرد («آیت‌الله سید علی‌اصغر هاشمی علیا»، women.hozehghaem.com). او که امام جماعت مسجد چیذر بود، به سبب مبارزه با بهاییان، مورد نفرت آنان و مورد اقبال مردم بود. وی در سال ۱۳۴۷ شحوزه علمیه القائم را در چیذر تأسیس کرد (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۸، ۱۵۰). در آن زمان حکومت پهلوی با تمام قوا درصدد مبارزه با اسلام و روحانیت بود. این وضعیت، شرایط را برای استاد سخت می‌نمود. ۱۵ روز بیشتر از تأسیس آن حوزه نگذشته بود که هاشمی علیا به ساواک احضار شد و مورد عتاب قرار گرفت. او برای همراه کردن مردم در این اقدام، مدت ده شب سخنرانی خود را در هیئت جوانان مسجد چیذر به همین موضوع اختصاص داد. پس از آن سخنرانی مشوقانه، بالغ بر صد نفر برای تحصیل دروس حوزوی در آن حوزه ثبت‌نام کردند و وی مدت دو سال کلیه درس‌ها را تمام‌وقت تدریس کرد. با این اقدامات، این حوزه نوپا به‌تدریج به یکی از مدارس مهم دینی در تهران تبدیل شد. این مسئله باعث شد بارها به ساواک احضار و نسبت به فعالیت‌های آن مدرسه تهدید شود («آیت‌الله سید علی‌اصغر هاشمی علیا»، women.hozehghaem.com). یکی از افرادی که در آن مدرسه و در درس سید علی‌اصغر هاشمی علیا حاضر شد، سید علی اندرزگو بود. او که پس از ترور حسنعلی منصور در سال ۱۳۴۳ ش تحت تعقیب بود، به سبب دوری مدرسه از چشم مأموران ساواک، با اسم مستعار شیخ عباس تهرانی وارد آن مدرسه شد و در درس‌های هاشمی علیا شرکت کرد (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۸، ۱۱۸). وقتی ساواک به هویت سید علی اندرزگو پی برد، هاشمی علیا را احضار کرد و مورد بازجویی قرار داد. بر اساس گزارش ساواک در این باره، وی به تنهایی حوزه علمیه چیذر را اداره می‌کرد و تنها مدرس آنجا بود. همچنین وی جلسات هفتگی تفسیر قرآن و سخنرانی (هر هفته در روزهای جمعه و شنبه) برگزار می‌کرد (همان، ۱۵۰). هاشمی علیا در کنار اداره حوزه علمیه چیذر، به مبارزه با حکومت پهلوی نیز پرداخت و بر اساس گزارش ساواک، در ارسال وجوهات شرعی به امام خمینی فعال بود. ساواک در گزارشی که در سال ۱۳۵۴ ش تهیه کرد، از او به‌عنوان یکی از روحانیان طرفدار امام خمینی نام برد و به همین منظور توصیه کرد او دستگیر شود و تحت بازجویی قرار گیرد (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۵۹، ۴۶۷-۴۶۸). وی در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ ش همراه با روحانیان مبارز اعلامیه‌هایی را علیه حکومت پهلوی صادر می‌کرد (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۳۲، ۲۳۴، ۲۳۷ و...). او پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت‌هایی چون تحویل‌گیری و راه‌اندازی مجدد صنایع دفاع، پادگان‌های ارتش و بعضی عمارت‌های وابستگان حکومت پهلوی را بر عهده گرفت. در این مقطع حوزه علمیه چیذر به مدت یک سال تعطیل بود. وی سپس از پذیرش سمت‌های دولتی سر باز زد و از سال ۱۳۵۸ ش بار دیگر به اداره و تدریس در حوزه علمیه چیذر پرداخت. تنها مسئولیت دولتی او، عضویت در هیئت سه‌نفره ستاد اجرایی هشت‌ماده‌ای حضرت امام خمینی در استان گیلان بود. او با اصرار مهدی شاه‌آبادی این مسئولیت را قبول کرد و پس از هفت ماه و پایان مأموریت، بار دیگر به چیذر بازگشت و به تدریس در حوزه علمیه آنجا ادامه داد. او پس از آن به اداره آن حوزه همت گماشت و علاوه بر اداره مستقل آن حوزه و شعب خواهران و برادران آن، حوزه علمیه امام حسن مجتبی (ع) را در لواسان بنیان نهاد. هم‌اکنون حوزه علمیه چیذر با ۳۰۰ طلبه برادر و ۳۰۰ طلبه خواهر، در دو شعبه چیذر (مرکز آموزش عالی) و فاطمیه (در سطح دو) مشغول به فعالیت است. علی‌اصغر هاشمی علیا در کنار اداره حوزه‌های فوق، جلسه درس اخلاق (ویژه طلاب)، شرح دعای مکارم اخلاق (عمومی) و جلسه درس خارج فقه برگزار می‌کند. او همچنین از اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه استان تهران می‌باشد («آیت‌الله سید علی‌اصغر هاشمی علیا»، women.hozehghaem.com). منابع: «آیت‌الله سید علی‌اصغر هاشمی علیا»، https://women.hozehghaem.com/fa/Home/Page/؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک کتاب ۵۹: آیت‌الله حاج سید محمدصادق لواسانی (۱۳۹۵)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک کتاب ۸: سردار سرافراز شهید حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید علی اندرزگو (۱۳۷۷)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.