میرزاعلی نوری تبریزی
نوری، علی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. علی نوری معروف به میرزاعلی نوری تبریزی در سال ۱۳۱۱ ش در روستای طرزم شهرستان اهر به دنیا آمد. او روخوانی قرآن را در همان روستا و نزد میرزا رضا ذاکری آموخت. سپس در سال ۱۳۲۲ ش به تبریز رفت و در مکتب‌خانة میرزا فرج‌الله برخی کتاب‌های متداول مکتب‌خانه‌ای را خواند. پس از آن، به مدرسه فیوضات رفت و تا کلاس ششم ادامه تحصیل داد. نوری تبریزی در سال ۱۳۲۸ ش وارد مدرسه طالبیه شد و قسمتی از مقدمات علوم حوزوی را نزد حاج میرزاعلی نمروری، مددی، میرزا محمد کاشفی، میرزا حسین ایوقی و میرزا رسول شاهدی کلیبری خواند. کتاب مغنی را نزد میرزا علی‌اکبر نحوی و میرزا آقا باغمیشه‌ای آموخت و جامی را پیش میرزا احمد آرباتانی فراگرفت و سپس در دروس شرح تجریدالاعتقاد سید محمد بادکوبه‌ای، جوهر النضید شیخ عمیسه، مطول میرزا عبدالله مجتهدی، معالم حاج میرزا ابوالفضل صدیقی سرابی و سید محمدعلی خلخالی، قوانین‌الاصول سید کاظم طباطبایی مشهور به مفید آقا و شرح لمعه میرزا جواد آقا سلطان‌القرایی شرکت کرد. میرزاعلی نوری پس از پنج سال سکونت در آن حوزه در ۱۶ شهریور ماه ۱۳۳۳ ش به اتفاق سید یوسف مدنی تبریزی راهی قم شد و در حوزه علمیه آنجا باقیمانده لمعه را نزد شیخ محمد حقی سرابی خواند. سپس در درس رسایل میرزا ابوالفضل علمایی و شیخ ابوطالب تجلیل تبریزی شرکت کرد و در مکاسب و کفایه‌الاصول هم از شاگردان میرزا باقر مرندی، حسینعلی منتظری و میرزا محمد مجاهدی تبریزی بود. وی از سال ۱۳۳۶ ش شروع به تحصیل درس خارج کرد و در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید کاظم شریعتمداری، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، شیخ مرتضی حائری یزدی، میرزا هاشم آملی، محسنی اراکی (فرید) و شیخ محمدتقی بهجت بهره برد و از آیات سید محسن طباطبایی حکیم، شریعتمداری، سید محمدهادی حسینی میلانی، سید موسی شبیری زنجانی و شیخ محمدتقی بهجت اجازاتی در امور حسبیه و نقل اخبار و احادیث دریافت کرد (الوانساز خویی، ج ۳، ۳۳۹-۳۴۰). درباره سال‌های حضور او در درس امام خمینی گزارشی دقیق در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم می‌توان گفت که از اواسط دهه ۱۳۳۰ تا تبعید امام خمینی به خارج از کشور در سال ۱۳۴۳ ش در درس‌های ایشان در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرده است. او همچنین بخشی از دروس خارج اصول امام خمینی را تقریر کرده است (همان)، ولی درباره سرنوشت آن نیز گزارشی در دست نیست. نوری تبریزی به‌طور مستمر برای تبلیغ و ارشاد مردم به زادگاه خود و روستاهای منطقه کلیبر و برخی روستاهای اطراف میانه و روستای خونان از توابع بوئین‌زهرا رفت‌وآمد داشت و در این مناطق منشأ آثار خیری از قبیل احداث حمام، سرویس بهداشتی، مسجد و جاده‌کشی شد و هنوز آثار فرهنگی و عمرانی او در آن مناطق به چشم می‌خورد. او همچنین در تشویق جوانان به تحصیل علوم حوزوی نقش داشت، به‌گونه‌ای که در منطقه کلیبر حدود ۷۶ نفر روحانی و مبلغ با مدیریت وی تحصیل یا فعالیت می‌کردند. او بیش از ۵۰ سال در حوزه علمیه قم حضور فعال داشت و کتاب‌های سیوطی، مغنی، شرح لمعه، مطول، مختصر، رسایل و مکاسب محرمه را تدریس می‌کرد. در کنار آن، به تصحیح متون دینی اشتغال داشت و چندین کتاب گرانسنگ را تصحیح و منتشر کرد. موسوعة بزرگ مصباح الفقاهه رضا همدانی (یک دوره فقه استدلالی و مبسوط پیرامون کتاب طهارت و صلات) ازجمله این آثار است که او با همکاری چند تن از فضلا به تحقیق و بررسی و استخراج منابع و مآخذ آن اثر پرداخت و دو جلد آن توسط داراحیاء التراث الاسلامی وابسته به مؤسسه آل البیت به چاپ رسید و بقیه تا جلد چهاردهم در مؤسسه جعفری انتشار یافت. برخی دیگر از آثار تحقیقی و تصحیحی وی چنین است: تقریرات بحث عدول از جماعت آیت‌الله بروجردی (خطی)، تقریرات درس‌های فقه آیت‌الله شریعتمداری (خطی) تقریرات اصول امام خمینی (خطی)، تصحیح مصباح الفقاهه، ۲۰ جلد، تألیف حاج‌آقا رضا همدانی، ریاض الابرار ۳ جلد، تألیف سیّد نعمت‌الله جزایری، رأس‌الحسین (ع)، تصحیح آثار مفتی عباس، تصحیح خصایص الحسینیه تألیف شیخ جعفر شوشتری، تصحیح شرح وسایل الشیعه تألیف شیخ یوسف بن علی بحرانی، تصحیح ذکری تألیف شهید اوّل. میرزا نوری در ۴ خرداد ۱۳۸۹ ش در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط میرزا یدالله دوزدوزانی در باغ بهشت آن شهر به خاک سپرده شد (همان، ۴۰۰-۴۰۲). منبع: الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، ج ۳، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.