علی کریمی
کریمی، علی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. علی کریمی در سال ۱۳۱۷ ش مشکین‌شهر به دنیا آمد. او قرائت قرآن و خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش فراگرفت. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات و ادبیات عرب را در مشکین‌شهر و نزد آقایان ملاخداوردی، شیخ یوسف افقهی و حاجی میرسلیمان خواند. علی کریمی در سال ۱۳۳۵ ش به قم رفت تا به تکمیل تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه آن شهر بپردازد، ولی رحلت مادرش او را واداشت تحصیل در آنجا را رها کند و به زادگاهش برگردد. کریمی پس از مدت کوتاهی حضور در مشکین‌شهر، به اردبیل رفت و به تحصیل دروس سطح در مدارس دینی آن شهر پرداخت و موفق به تکمیل دوره سطح نزد استادان آنجا شد، ولی گزارشی از استادان وی در اردبیل در دست نیست. او در سال ۱۳۳۹ ش بار دیگر به قم بازگشت و این بار در حوزه علمیه قم به تکمیل دروس سطح پرداخت و از درس‌های آیات حسین نوری همدانی و میرزا علی‌اکبر مشکینی که در آن مقطع از مدرسان دروس سطح بودند بهره برد. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های آیات امام خمینی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی بهره برد. با استناد به این گزارش‌ها می‌توان گفت که او از سال ۱۳۴۱ ش در درس‌های امام خمینی در مسجد اعظم شرکت می‌کرده و این حضور تا سال ۱۳۴۲ ش که کریمی به اردبیل بازگشت، ادامه داشته است (کاظمینی، ج ۲، ۶۸۳؛ عزیززاده، ۵۲۸). کریمی در سال ۱۳۴۲ به اردبیل بازگشت، ولی در زندگینامه مختصر او که بر اساس اسناد شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه سراسر کشور نوشته شده، درباره فعالیت‌های او در آن مقطع گزارشی داده نشده است. در آن زندگینامه قید شده است که وی پس از مدتی بار دیگر به قم بازگشت (کاظمینی، ج ۲، ۶۸۳). با استناد به این گزارش می‌توان گفت که اقامت او در اردبیل در این مقطع چندان به درازا نکشید و وی دوباره به قم بازگشت و تا سال ۱۳۵۰ ش در آن شهر بود. می‌توان احتمال داد که در سال ۱۳۴۳ ش هم در درس‌های امام خمینی در مسجد اعظم قم حاضر می‌شده است؛ درس‌هایی که با تبعید امام خمینی به خارج از کشور در آبان آن سال ناتمام ماند. کریمی هم‌زمان با تحصیل دروس حوزوی، به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت و در سال ۱۳۴۲ ش و در ایام محرم و همچنین ماه رمضان در دشت مغان سخنرانی می‌کرد و به‌ویژه در میان طایفه جلودارلو، به تبیین اندیشه‌های امام خمینی می‌پرداخت و از ایشان یاد می‌کرد. در همان زمان وجوهات شرعی مؤمنان را به نام امام خمینی دریافت و به ایشان منتقل می‌کرد (عزیززاده، ۵۲۷). او در سال ۱۳۴۴ ش پس از انتقال امام خمینی به عراق و استقرار ایشان در نجف اشرف، همراه با جمع کثیری از روحانیان و طلاب علوم در قم، تلگرافی به ایشان ارسال کردند و در آن ادامه تبعید «آن مرجع عالی‌قدر که به خاطر دفاع از قرآن و حقوق ملت اسلام و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور اسلامی ایران» بود را «موجب تأثر و تنفر عموم ملت ایران» دانستند و اعلام کردند ملت شریف مسلمان ایران و حوزه علمیه قم از منویات مقدس آن قائد عظیم‌الشأن پیروی می‌کنند و در ادامه تأکید کردند «... با تدبیرات خردمندانه و رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر، مصالح عالیه اسلام و ایران و حقوق از دست رفته ملت تأمین گردد» (دوانی، ج ۵، ۱۵۸-۱۵۹؛ خسروشاهی، ج ۳، ۹۶؛ سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج ۵، ۳۷۲ ـ ۳۶۹؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۷۸- ۱۷۳). در اواخر سال ۱۳۴۴ ش، پس از دستگیری جمعی از روحانیان ازجمله حسینعلی منتظری، عبدالرحیم ربانی شیرازی، علی‌اصغر مروارید و... و دستگیری و تبعید شیخ شهاب‌الدین اشراقی داماد و «نماینده مرجع عالی‌قدر مسلمانان جهان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» از قم به همدان، همراه با جمعی از مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم در اعلامیه‌ای از مراجع ایران و عراق خواستند اولاً مراتب انزجار روحانیت ایران را به مقامات مسئول ابلاغ کنند، ثانیاً پس از استیضاح مقامات، از اساتید حوزه علمیه قم رفع مزاحمت شود، ثالثاً به مقامات کشور تذکر داده شود آنهایی که به چنین اقداماتی دست می‌زنند، دانسته یا ندانسته مقدمات یک انفجار عظیم را در قم و سایر شهرستان‌ها فراهم می‌کنند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۹۸-۱۹۵؛ دوانی، ج ۵، ۱۷۸-۱۷۷). علی کریمی در سال ۱۳۵۰ ش به اردبیل رفت و به تدریس در دبیرستان جعفری اسلامی اردبیل پرداخت. او سه سال بعد و در سال ۱۳۵۳ ش به استان گیلان رفت و به تبلیغ دین و ارشاد مردم در محله خاکسرای آن استان پرداخت (کاظمینی، ۶۸۳). در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در قم حضور داشت و به فعالیت‌های سیاسی در آن شهر ادامه داد. در سال ۱۳۶۰ ش و در پی پیگیری‌های مردم پارس‌آباد مغان، به سمت امام جمعه شهرستان پارس‌آباد (استان اردبیل) منصوب شد (عزیززاده، ۵۲۷). علی کریمی در ۱۶ شهریور ۱۳۷۲ در قم درگذشت و در باغ بهشت قم به خاک سپرده شد (همان). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خسروشاهی، سید هادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج ۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ عزیززاده، میر نبی (۱۳۸۴)، تاریخ دشت مغان، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر؛ سیر مبارزات امام در آیینه ساواک (۱۳۸۶)، ج ۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج ۱، تهران، برگ رضوان.