محمدهاشم صالحی مدرس
صالحی مدرس، محمد هاشم؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. محمد هاشم صالحی مدرس در سال ۱۳۲۴ ش در دره ترکمن واقع در ولسوالی سرخ پارسا ولایت پروان در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن را از ده‌سالگی در مکتب‌خانه‌ای در ولایت پروان آموخت. سپس در مکتب‌خانه در همان منطقه ترکمن تا مرحله سطوح ابتدایی مشغول به تحصیل و تعلیم شد. آنگاه برای تحصیل سطوح بالای علوم حوزوی راهی کابل شد و در مدارس علمیه آن شهر علم منطق را نزد شیخ محمدامین افشار، معانی و بیان را نزد شیخ عزیزالله، فلسفه را پیش میرعلی احمد عالم در فلسفه، کتب معانی و قوانین و لمعه را پیش حجت‌الاسلام حجت و رسایل و کفایه و مکاسب را نزد محمد سرور واعظ خواند («تبیین زندگی، فعالیت‌ها و تجربیات آیت‌الله محمد هاشم صالحی مدرس»، www.tasnimnews.com ). او پس از پایان سطوح عالیه مورد توجه خاص استادانش قرار گرفت و باعث شد به‌عنوان یکی از مبلغان صاحب‌نام کابل مطرح و به مجالس بزرگ دعوت شود. سپس مشغول تدریس در مدرسه محمدیه کابل شد. صالحی مدرس در سال ۱۳۴۴ ش برای ادامه تحصیل عازم نجف اشرف شد (همان؛ «آشنایی با آیت‌الله صالحی رئیس جدید شورای علمای شیعه افغانستان»، http://ijtihadnet.ir؛ «زندگی‌نامه حضرت آیت‌الله‌العظمی محمد هاشم صالحی (مدظله‌العالی) ترکمنی»، https://torkmany.blogsky.com/resalat). او در حوزه علمیه نجف اشرف کتاب کفایه‌الاصول را نزد شیخ صدرا بادکوبه‌ای خواند. بخش دیگری از دروس سطح را نزد آیات شیخ جواد تبریزی، شیخ مجتبی لنکرانی، شیخ عباس قوچانی، محمد اسحاق فیاض و شیخ کاظم تبریزی فراگرفت. آنگاه در درس خارج فقه و اصول آیات سید ابوالقاسم موسوی خویی، سید محمدباقر صدر و درس خارج فقه امام خمینی شرکت کرد. او در مصاحبه‌ای، از حضور در درس ولایت فقیه امام خمینی سخن گفته است («تبیین زندگی، فعالیت‌ها و تجربیات آیت‌الله محمد هاشم صالحی مدرس»، www.tasnimnews.com)؛ بنابراین می‌توان گفت که از سال ۱۳۴۸ ش که امام خمینی درس ولایت فقیه را ضمن درس بیع مکاسب تدریس می‌کرد، در آن درس حضور می‌یافت. می‌توان احتمال داد که این حضور تا زمان خروج از آن کشور ادامه داشته است. سید محمد هاشم صالحی مدرس در کنار تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه نجف می‌پرداخت که از آن جمله می‌توان به تدریس یک دوره کامل لمعتین و کفایتین و قوانین اشاره کرد. او ازجمله روحانیانی بود که مورد توجه آیت‌الله سید محمدباقر صدر قرار داشت و وکالت عام و تام ایشان را در امور مختلف در عراق و ایران و افغانستان بر عهده داشت و در مواردی، بسان مشاور آن مرجع مبارز عمل می‌کرد. هم‌زمان در مدرسه علمیه دارالحکمه آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم، از جانب آیت‌الله صدر مسئولیت بخش اخذ امتحانات را بر عهده داشت. به سبب همین مناسبات بود که در سال ۱۳۵۵ ش توسط نیروهای حکومت بعث عراق دستگیر شد و سه ماه را در زندان‌های حکومت بعث گذراند. پس از آزادی از زندان به‌وسیله افراد مسلح همراه با خانواده تا مرز ایران انتقال یافت و از آن کشور اخراج شد (همان). صالحی مدرس در ورود به ایران هم در قصر شیرین تحت بازرسی ساواک بود و سپس روانه شهر قم شد و در آنجا به تحصیل و تدریس ادامه داد. ازجمله در حوزه علمیه قم درس‌های متعددی از قبیل رسایل شیخ انصاری، اصول مظفر، کفایه‌الاصول، حلقات مرحوم شهید صدر و درس خارج اصول را تدریس کرد. صالحی مدرس علاوه بر تدریس فقه و اصول در حوزه علمیه قم، یکی از مسئولان بازنگری و محققان مقالات اصولی و فقه مؤسسه دائره‌المعارف فقه اهل‌بیت (ع) بود و همچنین دبیری شورای عالی نظارت بر مدارس دینی افغانستان را بر عهده داشت. او از آیات محمد فاضل لنکرانی، شیخ مرتضی حائری یزدی، سید صادق روحانی، ناصر مکارم شیرازی، حسینعلی منتظری و سید کاظم حائری اجازاتی دریافت کرد. وی هم‌اکنون به‌عنوان مؤسس حوزه علمیه کابل و یکی از چهره‌های برجسته جهادی، مذهبی و علمی افغانستان است و مدت‌ها معاونت اول هیئت‌رئیسه شورای علمای شیعه افغانستان را بر عهده داشت و سپس ریاست آن شورا را بر عهده گرفت. همچنین به تدریس سطوح عالیه و خارج اصول در مدرسه علمیه رسالت می‌پردازد که مدیریت آنجا را هم بر عهده دارد. او از سوی ریاست جمهوری افغانستان به‌عنوان یکی از اعضای اصلی استر محکمه و ریاست کمیسیون امنیت در شورای عالی قضائی افغانستان مشغول به خدمت بود و در حال حاضر سمت مشاور عالی ریاست جمهوری اسلامی افغانستان در امور دینی را بر عهده دارد. علاوه بر این، محل رجوع خیل کثیری از مردم برای رتق و فتق و حل مشکلات و سؤالات شرعی است (همان؛ «آشنایی با آیت‌الله صالحی رئیس جدید شورای علمای شیعه افغانستان»، http://ijtihadnet.ir؛ «زندگی‌نامه حضرت آیت‌الله‌العظمی محمد هاشم صالحی (مدظله‌العالی) ترکمنی»، https://torkmany.blogsky.com). منابع: «تبیین زندگی، فعالیت‌ها و تجربیات آیت‌الله محمد هاشم صالحی مدرس»، www.tasnimnews.com؛ «آشنایی با آیت‌الله صالحی رئیس جدید شورای علمای شیعه افغانستان»، http://ijtihadnet.ir؛ «زندگی‌نامه حضرت آیت‌الله‌العظمی محمد هاشم صالحی (مدظله‌العالی) ترکمنی»، https://torkmany.blogsky.com/resalat.