غرب‌زدگی: تفاوت میان نسخه‌ها

غرب‌زدگی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ دی ۱۴۰۱، ساعت ۰۹:۴۱

۲ بایت حذف‌شده ، ‏۲۱ دی ۱۴۰۱

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Shams

Image-reviewer، دیوان‌سالاران، emailconfirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۱٬۳۲۴

ویرایش

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 == معنی ==
-غرب‌زدگی وابستگی و دنباله‌روی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از قدرت‌های غربی<ref>آل‌احمد، غرب‌زدگی، ۷۰–۷۲.</ref> و واکنش انفعالی مردم مشرق‌زمین در برابر [[تمدن]] و [[فرهنگ غربی]]<ref>بروجردی، روشنفکران ایران و غرب، ۱۲۱.</ref> است؛ به این معنا که این وضعیت، پدیده و عارضه‌ای بیرونی بوده و مشخصه دورانی از [[تاریخ]] جوامع شرقی استعمارزده است که به سبب ضعف در عناصر فرهنگ بومی، موجب از [[خودبیگانگی]] و فرنگی‌مآبی می‌گردد.<ref>آل‌احمد، غرب‌زدگی، ۲۶.</ref> غرب‌زده نیز به کسی گفته می‌شود که دستخوش تأثیر فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی باشد.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۶/۵۱۶۲.</ref> دو جریان مهم یکی پیشرفتِ گسترده غرب در زمینه‌های گوناگون علمی، فنی و فکری و دوم استعمار و بهره‌کشی از ملت‌های ضعیف،<ref>حائری، نخستین رویارویی اندیشه‌گران ایران، ۲۳.</ref> به احساس [[خودکم‌بینی]] و برداشت شکوهمند از [[غرب]]، دامن زده است {{ببینید|استعمار و استثمار}}.
+غرب‌زدگی وابستگی و دنباله‌روی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از قدرت‌های غربی<ref>آل‌احمد، غرب‌زدگی، ۷۰–۷۲.</ref> و واکنش انفعالی مردم مشرق‌زمین در برابر تمدن و فرهنگ غربی<ref>بروجردی، روشنفکران ایران و غرب، ۱۲۱.</ref> است؛ به این معنا که این وضعیت، پدیده و عارضه‌ای بیرونی بوده و مشخصه دورانی از تاریخ جوامع شرقی استعمارزده است که به سبب ضعف در عناصر فرهنگ بومی، موجب از [[خودبیگانگی]] و فرنگی‌مآبی می‌گردد.<ref>آل‌احمد، غرب‌زدگی، ۲۶.</ref> غرب‌زده نیز به کسی گفته می‌شود که دستخوش تأثیر فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی باشد.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۶/۵۱۶۲.</ref> دو جریان مهم یکی پیشرفتِ گسترده غرب در زمینه‌های گوناگون علمی، فنی و فکری و دوم استعمار و بهره‌کشی از ملت‌های ضعیف،<ref>حائری، نخستین رویارویی اندیشه‌گران ایران، ۲۳.</ref> به احساس [[خودکم‌بینی]] و برداشت شکوهمند از غرب، دامن زده است.{{ببینید|استعمار و استثمار}}
 == پیشینه ==
@@ خط ۲۳: / خط ۲۳: @@
 [[امام‌خمینی]] نقش حکومت پهلوی در زمینه‌سازی و گسترش غرب‌زدگی را بسیار مهم می‌دانست. در دوران حکومت [[رضاشاه پهلوی]]، غرب‌زدگی به صورت شتاب‌زده‌ای در ایران ظاهر شد؛ زیرا وی عامل مهم ورود فرهنگ غربی به کشور بود. این تمایل به غرب به مدد روشنفکران غرب‌زده و مستشاران غربی در قالب سیاست مدرنیزاسیون به اجرا درآمد.<ref>جاودانی شاهدین، درآمدی بر شناخت ابعاد تهاجم فرهنگی، ۹۴.</ref> پس از عزل رضا پهلوی از سلطنت و آشفتگی‌های کشور در پی حضور اشغالگران، فضای جدیدی برای نویسندگان غرب‌زده جهت بروز افکار انحرافی‌شان فراهم شد.<ref>انصاری، حدیث بیداری، ۲۲۲.</ref> در چنین شرایطی نویسندگانی چون [[سیداحمد کسروی]] و [[علی‌اکبر حکمی‌زاده]]، بنیان‌های مذهبی جامعه را به چالش کشیدند.
-نخستین واکنش [[امام‌خمینی]] به آفات غرب‌زدگی و در برخورد با چنین جریان‌هایی، نگارش کتاب کشف اسرار بود که در پاسخ به کتاب اسرار هزارساله حکمی‌زاده، انتشار یافت<ref>امام‌خمینی، کشف اسرار، ۲.</ref> {{ببینید|کشف اسرار}}. به نظر امام‌خمینی گسترش پدیده غرب‌زدگی در ایران، نتیجه اعمال رژیم پهلوی بود که [[اقتصاد]]، [[سیاست]]، [[فرهنگ]]، [[هنر]] و دانشگاه‌ها را شامل می‌شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۴۶۱.</ref> بدین لحاظ در آغاز [[مبارزات سیاسی]] مسئله غرب‌زدگیِ رژیم و جامعه ازجمله دغدغه‌های مهم امام‌خمینی به‌شمار می‌رفت؛ چنان‌که ایشان در شهریور ۱۳۴۱ برنامه‌های فرهنگی رژیم پهلوی را حرکتی در جهت تضعیف جوانان و گرایش آنان به غرب معرفی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۷.</ref>
+نخستین واکنش [[امام‌خمینی]] به آفات غرب‌زدگی و در برخورد با چنین جریان‌هایی، نگارش کتاب کشف اسرار بود که در پاسخ به کتاب اسرار هزارساله حکمی‌زاده، انتشار یافت<ref>امام‌خمینی، کشف اسرار، ۲.</ref> {{ببینید|کشف اسرار (کتاب)}}. به نظر امام‌خمینی گسترش پدیده غرب‌زدگی در ایران، نتیجه اعمال رژیم پهلوی بود که [[اقتصاد]]، [[سیاست]]، [[فرهنگ]]، [[هنر]] و دانشگاه‌ها را شامل می‌شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۴۶۱.</ref> بدین لحاظ در آغاز [[مبارزات سیاسی]] مسئله غرب‌زدگیِ رژیم و جامعه ازجمله دغدغه‌های مهم امام‌خمینی به‌شمار می‌رفت؛ چنان‌که ایشان در شهریور ۱۳۴۱ برنامه‌های فرهنگی رژیم پهلوی را حرکتی در جهت تضعیف جوانان و گرایش آنان به غرب معرفی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۷.</ref>
 تلاش در جهت وابستگی همه‌جانبه به غرب و جداکردن مردم از [[دین اسلام]] که دو هدف اصلی جریان غرب‌زدگی بود،<ref>سیفی، غرب و غرب‌زدگی از دیدگاه امام‌خمینی، ۴۷.</ref> به‌وضوح در اعمال، سیاست‌ها و رویکردهای رژیم پهلوی مشاهده می‌شد. سیاهه اعمال [[محمدرضا پهلوی]] به‌ویژه در دوران پس از دهه چهل شمسی، به‌خوبی مؤید سخنان امام‌خمینی دربارهٔ برنامه‌های فرهنگی آن رژیم و دعاوی یادشده است. در نگاه امام‌خمینی مبادلات فرهنگی با [[غرب]]، اعزام دانشجو به خارج، [[انقلاب سفید]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۷۴.</ref> به‌کارگیری نیروهای [[بهائی]]، [[یهودی]] و ضد دین طرفدار غرب<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۰۴.</ref> و گسترش رفتارهای فرهنگی ناهنجار مبتنی بر فرهنگ غربی ازجمله ترویج روابط آزاد [[زن]] و مرد، پوشاک غربی، مصرف نوشابه‌های الکلی، استفاده از [[موسیقی]] و هنر غربی در جامعه مذهبی ایران، بخشی از سیاست‌های فرهنگی محمدرضا پهلوی بود که نشان از گرایش وی به غرب داشت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۴۷۱–۴۷۲ و ۱۱/۳۹۶–۳۹۷؛ ← سلطانی، خط سازش، ۱/۱۲۴–۱۲۵؛ فوزی، هویت ملی در ایران، ۱۰۲.</ref> به باور امام‌خمینی آنچه موجب تشدید این بیماری شد، اقدامات رژیم پهلوی بود که مانعی در راه رشد جوانان و باعث انحراف آنان تلقی می‌شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۸۹.</ref>
@@ خط ۸۳: / خط ۸۳: @@
 == پیوند به بیرون ==
-* راضیه مهرابی کوشکی، [https://books.khomeini.ir/10007/books/488/ غرب‌زدگی]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۷، ص۴۸۸–۴۹۴.
+* راضیه مهرابی کوشکی، [https://books.khomeini.ir/10007/books/488/ غرب‌زدگی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۷، ص۴۸۸–۴۹۴.
 [[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
 [[رده:مقاله‌های جلد هفتم دانشنامه]]