کاربر:Alipour/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخهها
imported>Alipour بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Alipour بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
نویسنده با دسته بندی روایات به سه بخش کوشیده است تا ثابت کند که این عمل وجه شرعی ندارد و به شبهات موجود در این باره پاسخ داده است. در ادامه بحث و بعد از اثبات حرمت اولیه این اعمال به بررسی حکم ثانویه آنها پرداخته و با پاسخ به سوءالات و شبهات مخالفین، حرمت آنها را از این جهت نیز ثابت کرده است.<ref>اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، فقه اهلبیت، شماره ۴۸، زمستان ۱۳۸۵ش، ص۱۹۶.</ref> | نویسنده با دسته بندی روایات به سه بخش کوشیده است تا ثابت کند که این عمل وجه شرعی ندارد و به شبهات موجود در این باره پاسخ داده است. در ادامه بحث و بعد از اثبات حرمت اولیه این اعمال به بررسی حکم ثانویه آنها پرداخته و با پاسخ به سوءالات و شبهات مخالفین، حرمت آنها را از این جهت نیز ثابت کرده است.<ref>اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، فقه اهلبیت، شماره ۴۸، زمستان ۱۳۸۵ش، ص۱۹۶.</ref> | ||
قمه زني در صورتي كه خطر جاني يا نقص عضو داشته و يا مستلزم ضرر قابل توجه و يا هتك مذهب و وهن عزاداري حضرت اباعبدالله (ع) باشد و همچنين از استعمال آلات مخصوص لهو و لعب بايد خودداري شود.<ref>منتظري، حسينعلي، رساله استفتاآت، ج۲، ص۳۲۱.</ref> در اين شرايط، مسأله قمه زدن نه تنها چنين نقشى ندارد، بلكه به علّت عدم قابليت پذيرش و نداشتن هيچگونه توجيه قابل فهم مخالفين، نتيجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شيعيان علاقهمند به مكتب امام حسين عليه السّلام از آن خوددارى كنند.<ref>فاضل لنكرانى، محمد، جامع المسائل، امير، قم، ۱۳۸۳ش، ج۱۷ ص۵۸۲.</ref> | |||
قمه زدن فى نفسه مانعى ندارد.<ref>تبريزي، ميرزا جواد، إستفتائات جديد، قم، سرور، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۴۵۴.</ref> | |||
== نظر امام خمینی درباره قمه زنی == | == نظر امام خمینی درباره قمه زنی == | ||
نسخهٔ ۱۵ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۳۳
قمهزنی
معرفی
از آیینهای سوگواری دهۀ اول محرم (عاشورا)، که طی آن، سوگواران با آداب و روشی خاص با قمه بر سر خود میزنند. به مجریان این آیین قمهزن میگویند. قمهزنی را در برخی مناطق، ازجمله قم، تیغزنی هم میگویند (فقیهی، ۱/ ۲۶۷- ۲۶۸). زمان اصلی و معمول برای قمهزدن سحرگاه روز دهم محرم (عاشورا) است. معمولاً این مراسم از اذان صبح آغاز میشود و تا طلوع آفتاب و گاه تا ظهر ادامه مییابد. قمهزنان این رسم را تنها منحصر به عاشورا، و تخطی از آن را نوعی حرمتشکنی میدانند. تنها دو استثنا وجود دارد؛ یکی روز شهادت امام علی (ع)، و دیگری روز اربعین است که در بعضی مناطق در این روزها هم قمه میزنند.[۱]
پیشینه
برخی قمهزنی را در کنار پارهای رسوم دیگر نظیر «قفلزنی» و «سنگزنی» (ه م)، به دورۀ سلطنت شاهان صفوی (ح ۹۰۵-۱۱۳۵ ق/ ۱۴۹۹-۱۷۲۳ م) نسبت میدهند که با حمایت ویژۀ آنان، در سلک آیینهای عزاداری در آمده است (آژنـد، ۶۳- ۶۷؛ شریعتی، ۲۲۴)؛ درصورتیکه عبدالله مستوفی نوشته است که تیغزدن در روز عاشورا از کارهایی است که ملاآقا دربندی در سوگواریها وارد کرده و فعل حرام را سبب ثواب پنداشته است و عوام هم این عزاداری را پذیرفتهاند (۱/ ۲۷۶).
در هر حال، با قطعیت میتوان گفت که رسم قمهزنی در دورۀ ناصرالدین شاه (۱۲۶۴-۱۳۱۳ ق/ ۱۸۴۸-۱۸۹۵ م) عمومیت و رواج یافت و بهمنزلۀ یکی از آداب عزاداری عاشورا تثبیت شد. در آن زمان، قمهزنی مختص عیاران و پهلوانان یا اصطلاحاً، «داشمشدی»ها بود که متولی برگزاری دستههای عزاداری بودند (مظاهری).
قول دیگری نیز این رسم را عاریتی میداند که براساس آن، خاستگاه قمهزنی آذربایجان بوده است و قزلباشها این رسم را به مناطق دیگر منتقل کردهاند (آژند، ۶۳)؛ کماآنکه سرتراشیدن در زمـرۀ آداب عیـاران و قلندران و بعدها قزلباشان بـوده است (نک : شفیعی ۴۱۴-۴۲۰؛ فتوتنامهها ... ، ۷۸- ۷۹، ۱۰۷- ۱۰۹؛ آیین ... ، ۳۱۲). از نخستین نمونههای بازتاب مراسمی مشابه قمهزنی در سفرنامهها گزارش آدام الئاریوس از مراسم تیغزنی روز عاشورا در اردبیل دورۀ شاه صفی است. براساس گزارش وی، هنگام طلوع خورشید، در حیاط مزار شیخ صفی (ه م)، شمار زیادی از افراد بازوان خود و چند تن نیز رگهایشان را تیغ میزدند. بهسبب شمار فراوان تیغزنها، تا ظهر به قدری خون در حیاط ریخته میشد که گویی چندین گاو نر را سر بریدهاند.[۲]
قمه زنی؛ وهن اسلام یا عزاداری؟
عزاداری برای سیدالشهدا (ع) از بارزترین مصادیق تعظیم شعایر تشیع است که جامعه شیعی به آن اهتمام دارد. این شعار فراگیر شیعیان، امروزه در برخی مناطق همراه با اعمالی همچون قمهزنی و صدمهزدن به بدن انجام میشود و موجب ترسیم چهرهای خشن و منفور از اسلام شیعی در جهان شده است. از اینرو بررسی و نقد مشروعیت این قبیل اعمال از دیدگاه عالمان شیعه ضروری مینماید. فقهای شیعی درباره اینگونه اعمال مواضع متفاوتی اتخاذ کردهاند. برخی آن را مطلقاً جایز دانستهاند و برخی نیز با شرط واردنشدن ضرر به بدن، فتوا به جواز آن دادهاند. برخی دیگر از فقیهان با توجه به وهنآمیزبودن آن برای مکتب شیعه و با توجه به اینکه قمهزنی از مصادیق فعل ضرری و حرام است، آن را موضوعاً از دایره «تعظیم شعائر» خارج دانستهاند و به نامشروعبودن آن حکم دادهاند. از نگاه این دسته، با توجه به ضرورتها و اولویتهای عصر حاضر، از باب حکم ثانوی اعمال مذکور فاقد مجوز قانونی و شرعی است.[۳]
اینگونه اعمال در عزاداری امام حسین علیهالسلام سزاوار نیستند و در روایات هم هیچ توصیهای غیراز گریه بر حضرت سیدالشهدا نشده است.[۴]
نویسنده با دسته بندی روایات به سه بخش کوشیده است تا ثابت کند که این عمل وجه شرعی ندارد و به شبهات موجود در این باره پاسخ داده است. در ادامه بحث و بعد از اثبات حرمت اولیه این اعمال به بررسی حکم ثانویه آنها پرداخته و با پاسخ به سوءالات و شبهات مخالفین، حرمت آنها را از این جهت نیز ثابت کرده است.[۵]
قمه زني در صورتي كه خطر جاني يا نقص عضو داشته و يا مستلزم ضرر قابل توجه و يا هتك مذهب و وهن عزاداري حضرت اباعبدالله (ع) باشد و همچنين از استعمال آلات مخصوص لهو و لعب بايد خودداري شود.[۶] در اين شرايط، مسأله قمه زدن نه تنها چنين نقشى ندارد، بلكه به علّت عدم قابليت پذيرش و نداشتن هيچگونه توجيه قابل فهم مخالفين، نتيجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شيعيان علاقهمند به مكتب امام حسين عليه السّلام از آن خوددارى كنند.[۷]
قمه زدن فى نفسه مانعى ندارد.[۸]
نظر امام خمینی درباره قمه زنی
در شرایط و اوضاع کنونی از قمه زدن خودداری شود و عزاداری و سینه زدن مانعی ندارد.[۹]
از قمه زدن در وضع کنونی خودداری شود و عزاداری به نحو مرسوم مانع ندارد. اگر موجب ضرر نباشد مانع ندارد، ولی در این زمان، این عمل نشود.[۱۰]
اگر موجب ضرر نباشد مانع ندارد، ولى در این زمان این عمل نشود. در شرائط و اوضاع کنونى از قمه زدن خوددارى شود، و عزادارى و سینه زدن مانعى ندارد.[۱۱]
امام تأکید زیادی روی عزاداری دارد و...
پانویس
- ↑ حسام مظاهری، محسن، «قمه زنی»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، بیتا. ج۷، ذیل مدخل.
- ↑ حسام مظاهری، محسن، «قمه زنی»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، بیتا. ج۷، ذیل مدخل.
- ↑ آقا نوری، علی؛ خوش صورت موفق، اعظم، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، شیعهپژوهی، شماره ۵، زمستان ۱۳۹۴ش، ص۲۷.
- ↑ اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، بازتاب اندیشه اردیبهشت، شماره ۸۵، ۱۳۸۶ش، ص۵۳.
- ↑ اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، فقه اهلبیت، شماره ۴۸، زمستان ۱۳۸۵ش، ص۱۹۶.
- ↑ منتظري، حسينعلي، رساله استفتاآت، ج۲، ص۳۲۱.
- ↑ فاضل لنكرانى، محمد، جامع المسائل، امير، قم، ۱۳۸۳ش، ج۱۷ ص۵۸۲.
- ↑ تبريزي، ميرزا جواد، إستفتائات جديد، قم، سرور، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۴۵۴.
- ↑ استفتائات امام خمینی (س)ج. 10.صفحه 654
- ↑ استفاتايات، ج۱۰، ص۶۵۵.
- ↑ استفتاءات امام خمینى؛ ج 3، ص: 581 و 583.