مدرسه دارالشفا: تفاوت میان نسخهها
imported>Qavaami.54 ثبت مقاله جدید |
imported>Qavaami.54 جز اصلاح ارقام |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== تاریخچۀ ساخت مدرسه == | == تاریخچۀ ساخت مدرسه == | ||
مدرسه دارالشفا در شرق قمرود و در شمال مدرسه فیضیه قرار دارد. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۸۸–۶۸۹) بنای اولیۀ مدرسۀ دارالشفا در سال | مدرسه دارالشفا در شرق قمرود و در شمال مدرسه فیضیه قرار دارد. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۸۸–۶۸۹) بنای اولیۀ مدرسۀ دارالشفا در سال ۱۰۵۵ق به دست میرزاتقیخان اعتمادالدوله، از وزرای شاه عباس دوم ساخته شد. پس از آن فتحعلیشاه قاجار آن را تخریب کرد و عمارتی بزرگ با هجده حجره در هر ضلع و یک حجره بزرگ در وسط بنا کرد و آن را به صورت بیمارستانی برای زوار حرم حضرت معصومه(س) و مردم قم درآورد. (ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۲۴۳ و۲۴۵؛ امیری، دارالشفا در گذر تاریخ، ص۶) پس از مرگ فتحعلیشاه و در دوران کامران میرزا، نائبالسلطنه، دارالشفا همچنان کارکردی بیمارستانی داشت، ولی بعد از مرگ او دارالشفا به صورت مدرسه علوم دینی درآمد. در دوره پهلوی و با تلاش های حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم، به حجرات دارالشفا افزوده شد و کاملاً در اختیار طلاب علوم دینی قرار گرفت. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۱۰۸ و ۶۸۶–۶۸۸؛ امیری، دارالشفا در گذر تاریخ، ص۶) | ||
در سال ۱۳۳۵ش/ ۱۳۷۵ق سیدحسین بروجردی، با خرید نیمی از خانههای شرقی مدرسه، حجرههایی در شرق و جنوب آن بنا کرد و ۲۶ حجره بر آن افزود؛ به طوری که در سال ۱۳۴۹، دارالشفا دارای شصت حجره و ۱۲۰ طلبه بود. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۸۸) | در سال ۱۳۳۵ش/ ۱۳۷۵ق سیدحسین بروجردی، با خرید نیمی از خانههای شرقی مدرسه، حجرههایی در شرق و جنوب آن بنا کرد و ۲۶ حجره بر آن افزود؛ به طوری که در سال ۱۳۴۹، دارالشفا دارای شصت حجره و ۱۲۰ طلبه بود. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۸۸) | ||
== دارالشفا پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | == دارالشفا پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | ||
مدرسه دارالشفاء پس از پیروزی انقلاب اسلامی به طور کامل تخریب شد و به همت یکی از بازاریان خیّر تهران، به نام میرزایوسف زمردیان، در چهار طبقه تجدید بنا گردید. (مدرسهای با بیش از | مدرسه دارالشفاء پس از پیروزی انقلاب اسلامی به طور کامل تخریب شد و به همت یکی از بازاریان خیّر تهران، به نام میرزایوسف زمردیان، در چهار طبقه تجدید بنا گردید. (مدرسهای با بیش از ۴قرن قدمت، پایگاه اینترنتی خبرآنلاین) این مدرسه امروز با ۲۴۰حجره، محل اسکان طلاب و مورد استفاده اساتید و امور اداری طلاب است. ساختمان اداری مرکز مدیریت حوزه علمیه قم از دیگر بخشهای مدرسه دارالشفا است. در دوران جنگ هشتساله عراق علیه ایران، دارالشفا یک سال در اختیار مهاجران جنگی قرار گرفت. (امیری، دارالشفا در گذر تاریخ، ص۶) | ||
== اقامت امامخمینی در مدرسۀ دارالشفا == | == اقامت امامخمینی در مدرسۀ دارالشفا == | ||
امامخمینی پس از ورود به قم (نوروز | امامخمینی پس از ورود به قم (نوروز ۱۳۰۱) و آغاز تحصیل در مدرسۀ فیضیه، به سبب نیاز به حجرهای یکنفره، به حجرهای واقع در طبقه فوقانی ضلع غربی مدرسه دارالشفا نقل مکان کرد. (دوانی، خاطرات، ص۹۷؛ مؤسسه تنظیم، همراه با امام، ص۱۶) ایشان تا سال ۱۳۰۸ش در این مدرسه ساکن بود و به دلیل ازدواج از آن خارج شد. به گفتۀ خود امامخمینی، ایشان در این زمان در مدرسۀ دارالشفا تدریس فلسفه داشت. (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۸۴) | ||
== مدرسۀ دارالشفا در انقلاب == | == مدرسۀ دارالشفا در انقلاب == | ||
دارالشفا به دلیل همجواری با مدرسۀ فیضیه، در رویدادهای انقلاب نیز سهم مهمی دارد. در سال ۱۳۵۴ به دنبال تظاهرات گستردهای که در سالگرد | دارالشفا به دلیل همجواری با مدرسۀ فیضیه، در رویدادهای انقلاب نیز سهم مهمی دارد. در سال ۱۳۵۴ به دنبال تظاهرات گستردهای که در سالگرد ۱۵خرداد علیه رژیم پهلوی انجام گرفت، کماندوهای رژیم از راه پشتبام مسافرخانههای اطراف حرم و مدرسه دارالشفاء وارد مدرسه فیضیه شدند و به ضرب و جرح و دستگیری طلاب پرداختند. (شیرخانی، حماسه ۱۷ خرداد، ص۱۶ و ۱۹) پس از این واقعه، امامخمینی در پیامی ضمن ابراز تأسف از حمله رژیم پهلوی به مدرسه دارالشفا و مدرسه فیضیه، از این دو مدرسه به عنوان دو کانون تربیت اسلامی و ایستادگی در برابر ظلم و استبداد یاد کرد. (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۰۱ و ۱۷۱) ایشان فیضیه و دارالشفا را مهد تربیت اسلامی و تعلیم احکام الهی و پایگاه فقه اسلامی (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۱۳–۱۱۴) و مکانی برای آزادگان و جوانان فداکار میدانست. (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۷۱) | ||
== منابع == | == منابع == | ||
امامخمینی، سیدروحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امامخمینی، | * امامخمینی، سیدروحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۳۸۹. | ||
* | |||
امیری، ابراهیم، «دارالشفا در گذر تاریخ»، روزنامه جمهوری اسلامی، ۹ اردیبهشت۱۳۸۱. | * امیری، ابراهیم، «دارالشفا در گذر تاریخ»، روزنامه جمهوری اسلامی، ۹ اردیبهشت۱۳۸۱. | ||
* | |||
دوانی، علی، خاطرات، چاپشده در سلسله موی دوست، تدوین محمدعلی امینیان و مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسه تنظیم …، ۱۳۸۳. | * دوانی، علی، خاطرات، چاپشده در سلسله موی دوست، تدوین محمدعلی امینیان و مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسه تنظیم …، ۱۳۸۳. | ||
* | |||
شیرخانی، علی، حماسه ۱۷ خرداد ۱۳۵۴ مدرسه فیضیه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۷. | * شیرخانی، علی، حماسه ۱۷ خرداد ۱۳۵۴ مدرسه فیضیه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۷. | ||
* | |||
فیض قمی، عباس، گنجینه آثار قم، قم، مهر، ۱۳۵۰. | * فیض قمی، عباس، گنجینه آثار قم، قم، مهر، ۱۳۵۰. | ||
* | |||
مدرسهای با بیش از | * مدرسهای با بیش از ۴قرن قدمت، پایگاه اینترنتی خبرآنلاین. تاریخ بازدید: ۱۷فروردین۱۴۰۴. | ||
* | |||
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، همراه با امام در شهر قم، ۱۳۸۲. | * مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، همراه با امام در شهر قم، ۱۳۸۲. | ||
* | |||
ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، تصحیح علی دوانی، تهران، رهنمون، ۱۳۸۳. | * ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، تصحیح علی دوانی، تهران، رهنمون، ۱۳۸۳. | ||
نسخهٔ ۷ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۰۴
مدرسه دارالشفا، مدرسۀ علمیۀ قدیمی در کنار مدرسۀ فیضیه و نزدیک حرم حضرت معصومه(س) است. این مدرسه یکی از محلهای تحصیل و تدریس امامخمینی بوده است.
تاریخچۀ ساخت مدرسه
مدرسه دارالشفا در شرق قمرود و در شمال مدرسه فیضیه قرار دارد. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۸۸–۶۸۹) بنای اولیۀ مدرسۀ دارالشفا در سال ۱۰۵۵ق به دست میرزاتقیخان اعتمادالدوله، از وزرای شاه عباس دوم ساخته شد. پس از آن فتحعلیشاه قاجار آن را تخریب کرد و عمارتی بزرگ با هجده حجره در هر ضلع و یک حجره بزرگ در وسط بنا کرد و آن را به صورت بیمارستانی برای زوار حرم حضرت معصومه(س) و مردم قم درآورد. (ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۲۴۳ و۲۴۵؛ امیری، دارالشفا در گذر تاریخ، ص۶) پس از مرگ فتحعلیشاه و در دوران کامران میرزا، نائبالسلطنه، دارالشفا همچنان کارکردی بیمارستانی داشت، ولی بعد از مرگ او دارالشفا به صورت مدرسه علوم دینی درآمد. در دوره پهلوی و با تلاش های حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم، به حجرات دارالشفا افزوده شد و کاملاً در اختیار طلاب علوم دینی قرار گرفت. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۱۰۸ و ۶۸۶–۶۸۸؛ امیری، دارالشفا در گذر تاریخ، ص۶)
در سال ۱۳۳۵ش/ ۱۳۷۵ق سیدحسین بروجردی، با خرید نیمی از خانههای شرقی مدرسه، حجرههایی در شرق و جنوب آن بنا کرد و ۲۶ حجره بر آن افزود؛ به طوری که در سال ۱۳۴۹، دارالشفا دارای شصت حجره و ۱۲۰ طلبه بود. (فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۸۸)
دارالشفا پس از پیروزی انقلاب اسلامی
مدرسه دارالشفاء پس از پیروزی انقلاب اسلامی به طور کامل تخریب شد و به همت یکی از بازاریان خیّر تهران، به نام میرزایوسف زمردیان، در چهار طبقه تجدید بنا گردید. (مدرسهای با بیش از ۴قرن قدمت، پایگاه اینترنتی خبرآنلاین) این مدرسه امروز با ۲۴۰حجره، محل اسکان طلاب و مورد استفاده اساتید و امور اداری طلاب است. ساختمان اداری مرکز مدیریت حوزه علمیه قم از دیگر بخشهای مدرسه دارالشفا است. در دوران جنگ هشتساله عراق علیه ایران، دارالشفا یک سال در اختیار مهاجران جنگی قرار گرفت. (امیری، دارالشفا در گذر تاریخ، ص۶)
اقامت امامخمینی در مدرسۀ دارالشفا
امامخمینی پس از ورود به قم (نوروز ۱۳۰۱) و آغاز تحصیل در مدرسۀ فیضیه، به سبب نیاز به حجرهای یکنفره، به حجرهای واقع در طبقه فوقانی ضلع غربی مدرسه دارالشفا نقل مکان کرد. (دوانی، خاطرات، ص۹۷؛ مؤسسه تنظیم، همراه با امام، ص۱۶) ایشان تا سال ۱۳۰۸ش در این مدرسه ساکن بود و به دلیل ازدواج از آن خارج شد. به گفتۀ خود امامخمینی، ایشان در این زمان در مدرسۀ دارالشفا تدریس فلسفه داشت. (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۸۴)
مدرسۀ دارالشفا در انقلاب
دارالشفا به دلیل همجواری با مدرسۀ فیضیه، در رویدادهای انقلاب نیز سهم مهمی دارد. در سال ۱۳۵۴ به دنبال تظاهرات گستردهای که در سالگرد ۱۵خرداد علیه رژیم پهلوی انجام گرفت، کماندوهای رژیم از راه پشتبام مسافرخانههای اطراف حرم و مدرسه دارالشفاء وارد مدرسه فیضیه شدند و به ضرب و جرح و دستگیری طلاب پرداختند. (شیرخانی، حماسه ۱۷ خرداد، ص۱۶ و ۱۹) پس از این واقعه، امامخمینی در پیامی ضمن ابراز تأسف از حمله رژیم پهلوی به مدرسه دارالشفا و مدرسه فیضیه، از این دو مدرسه به عنوان دو کانون تربیت اسلامی و ایستادگی در برابر ظلم و استبداد یاد کرد. (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۰۱ و ۱۷۱) ایشان فیضیه و دارالشفا را مهد تربیت اسلامی و تعلیم احکام الهی و پایگاه فقه اسلامی (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۱۳–۱۱۴) و مکانی برای آزادگان و جوانان فداکار میدانست. (امامخمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۱۷۱)
منابع
- امامخمینی، سیدروحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۳۸۹.
- امیری، ابراهیم، «دارالشفا در گذر تاریخ»، روزنامه جمهوری اسلامی، ۹ اردیبهشت۱۳۸۱.
- دوانی، علی، خاطرات، چاپشده در سلسله موی دوست، تدوین محمدعلی امینیان و مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسه تنظیم …، ۱۳۸۳.
- شیرخانی، علی، حماسه ۱۷ خرداد ۱۳۵۴ مدرسه فیضیه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۷.
- فیض قمی، عباس، گنجینه آثار قم، قم، مهر، ۱۳۵۰.
- مدرسهای با بیش از ۴قرن قدمت، پایگاه اینترنتی خبرآنلاین. تاریخ بازدید: ۱۷فروردین۱۴۰۴.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، همراه با امام در شهر قم، ۱۳۸۲.
- ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، تصحیح علی دوانی، تهران، رهنمون، ۱۳۸۳.