confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== تعیین دولت موقت == | == تعیین دولت موقت == | ||
یکی از مهمترین مباحث شورای انقلاب از نخستین روز بازگشت امامخمینی، تعیین نخستوزیر دولت موقت بود. این امر در جلسه ۱۴ بهمن با حضور امامخمینی محقق شد و با پیشنهاد اعضای شورا و موافقت ایشان، مهدی بازرگان، مأمور تشکیل دولت موقت گردید (هاشمی رفسنجانی، ۱۶۸ ـ ۱۶۹). حکم نخستوزیری وی در ۱۵ بهمن، پس از تعیین کلیات آن از سوی امامخمینی، به دست مهدی بازرگان، اکبر هاشمی رفسنجانی، مرتضی مطهری، محمدرضا مهدوی کنی، یدالله سحابی، سیداحمد صدرحاج سیدجوادی و ابراهیم یزدی تنظیم شد و به امضای امامخمینی رسید. هاشمی رفسنجانی در ۱۶/۱۱/۱۳۵۷، با حضور امامخمینی و بازرگان حکم نخستوزیری را برای انبوه خبرنگاران و شخصیتهای داخلی و خارجی حاضر در مدرسه علوی خواند و ابراهیم یزدی آن را به زبان انگلیسی ترجمه کرد ( | یکی از مهمترین مباحث شورای انقلاب از نخستین روز بازگشت امامخمینی، تعیین نخستوزیر دولت موقت بود. این امر در جلسه ۱۴ بهمن با حضور امامخمینی محقق شد و با پیشنهاد اعضای شورا و موافقت ایشان، مهدی بازرگان، مأمور تشکیل دولت موقت گردید.<ref> (هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۱۶۸ ـ ۱۶۹).</ref> حکم نخستوزیری وی در ۱۵ بهمن، پس از تعیین کلیات آن از سوی امامخمینی، به دست مهدی بازرگان، اکبر هاشمی رفسنجانی، مرتضی مطهری، محمدرضا مهدوی کنی، یدالله سحابی، سیداحمد صدرحاج سیدجوادی و ابراهیم یزدی تنظیم شد و به امضای امامخمینی رسید. هاشمی رفسنجانی در ۱۶/۱۱/۱۳۵۷، با حضور امامخمینی و بازرگان حکم نخستوزیری را برای انبوه خبرنگاران و شخصیتهای داخلی و خارجی حاضر در مدرسه علوی خواند و ابراهیم یزدی آن را به زبان انگلیسی ترجمه کرد.<ref> (هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۱۷۰؛ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، کوثر، ۳/۱۵۰).</ref> | ||
امامخمینی در این حکم تأکید کرد که با تکیه بر حق شرعی | امامخمینی در این حکم تأکید کرد که با تکیه بر حق شرعی {{ببینید|ولایت فقیه(۱)}} و قانونی، مهدی بازرگان را به سبب اعتقادی که به ایمان راسخ وی به اسلام دارد و سوابق مبارزاتی اسلامی و ملی وی، بدون در نظر گرفتن روابط حزبی و بستگی به گروه خاص، مأمور تشکیل دولت موقت میکند تا ترتیب اداره امور کشور، بهویژه انجام همهپرسی برای تغییر نظام سیاسی ایران، تشکیل مجلس مؤسسان برای تصویب قانون اساسی جدید و تشکیل مجلس نمایندگان ملت طبق قانون اساسی جدید را بدهد.<ref> (امامخمینی، صحیفه امام، ۶/۵۴ ـ ۵۵؛ کیهان، ۱۷/۱۱/۱۳۵۷، ۲).</ref> {{ببینید|مجلس خبرگان قانون اساسی}} | ||
پس از خواندن حکم نخستوزیری، بازرگان در سخنانی این مأموریت را از خطیرترین و دشوارترین مأموریتهای تاریخ ۷۲ساله مشروطیت دانست. همچنین در نخستین نشست مطبوعاتی خود در جایگاه نخستوزیر دولت موقت شرکت کرد و در پاسخ به پرسش درباره تهدیدهایی که برای بازداشت وی وجود دارد، گفت همواره آماده استقبال از خطر بودهاست (کیهان، ۱۷/۱۱/۱۳۵۷، ۳). | پس از خواندن حکم نخستوزیری، بازرگان در سخنانی این مأموریت را از خطیرترین و دشوارترین مأموریتهای تاریخ ۷۲ساله مشروطیت دانست. همچنین در نخستین نشست مطبوعاتی خود در جایگاه نخستوزیر دولت موقت شرکت کرد و در پاسخ به پرسش درباره تهدیدهایی که برای بازداشت وی وجود دارد، گفت همواره آماده استقبال از خطر بودهاست.<ref> (کیهان، ۱۷/۱۱/۱۳۵۷، ۳).</ref> | ||
امامخمینی در این نشست همچنین در سخنانی ضمن شرح آشفتگی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور، تعیین دولت موقت را به دلیل وجاهت ملی یا قانونی نداشتن دولت بختیار، و لزوم نجات ایران از این نابسامانی دانست که با پشتوانه خواست عمومی مردم ـ خواه از باب وکالت یا به عنوان رهبر ـ و نیز ولایت از طرف شارع مقدس، صورت گرفتهاست؛ بر همین اساس حکومت بازرگان و دولتش، صِرف حکومت عادی (قانونی) نیست، بلکه حاکمیت شرعی است که همه باید پیروی کنند و مخالفت با آن، مخالفت با شرع و مستحق مجازات خواهد بود. با این حال، از مردم خواست نظر خود درباره موافقت یا مخالفت با دولت بازرگان و اساساً حکومت اسلامی را از طریق مطبوعات و تظاهرات اعلام کنند | امامخمینی در این نشست همچنین در سخنانی ضمن شرح آشفتگی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور، تعیین دولت موقت را به دلیل وجاهت ملی یا قانونی نداشتن دولت بختیار، و لزوم نجات ایران از این نابسامانی دانست که با پشتوانه خواست عمومی مردم ـ خواه از باب وکالت یا به عنوان رهبر ـ و نیز ولایت از طرف شارع مقدس، صورت گرفتهاست؛ بر همین اساس حکومت بازرگان و دولتش، صِرف حکومت عادی (قانونی) نیست، بلکه حاکمیت شرعی است که همه باید پیروی کنند و مخالفت با آن، مخالفت با شرع و مستحق مجازات خواهد بود. با این حال، از مردم خواست نظر خود درباره موافقت یا مخالفت با دولت بازرگان و اساساً حکومت اسلامی را از طریق مطبوعات و تظاهرات اعلام کنند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۶/۵۶ ـ ۶۱ و ۶۹).</ref> پس از مراسم معرفی نخستوزیر دولت موقت، هاشمی رفسنجانی نیز در مصاحبه با خبرنگاران تأکید کرد مجازات اسلامی مربوط به کسانی است که علیه خواست اکثریت مردم توطئه کنند. در آن صورت نه ملت چنین اجازهای میدهد، نه رهبر ملت.<ref> (کیهان، ۱۷/۱۱/۱۳۵۷، ۳)</ref> {{ببینید|دولت موقت}} | ||
در میان مراجع تقلید وقت، سیدشهابالدین مرعشی نجفی با حمایت از دولت موقت، این انتصاب را به مهدی بازرگان تبریک گفت (مرکز | در میان مراجع تقلید وقت، سیدشهابالدین مرعشی نجفی با حمایت از دولت موقت، این انتصاب را به مهدی بازرگان تبریک گفت.<ref> (مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۶۵۸؛ کیهان، ۱۷/۱۱/۱۳۵۷، ۲).</ref> پیام سیدمحمدرضا گلپایگانی خطاب به امامخمینی نیز که در آن حمایت عموم ملت بهخصوص افراد ارتش از انقلاب را خواستار شده بود، در ۱۶ بهمن منتشر شد.<ref> (مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۶۵۶ ـ ۶۵۷).</ref> پس از تعیین نخستوزیر دولت موقت، برنامهریزی برای تسلط مسالمتآمیز بر وزارتخانهها، برگزاری راهپیماییهای گسترده در حمایت از نخستوزیر و تسلط بر همه امور کشور، ازجمله فعالیتهای مهم شورای انقلاب بود.<ref> (هاشمی رفسنجانی، ۱۷۷)</ref> {{ببینید|شورای انقلاب اسلامی}} | ||
از صبح ۱۷/۱۱/۱۳۵۷ بازرگان با سکونت در مدرسه علوی، تحت حفاظت نیروهای انقلاب قرار گرفت و کار خود را آغاز کرد (اطلاعات، ۱۸/۱۱/۱۳۵۷، ۱ ـ ۲). او موقتاً از رهبری «نهضت آزادی ایران» کنارهگیری کرد. نهضت آزادی ایران هم در اعلامیهای ضمن تأیید حق نصب و عزلِ برای امامخمینی به نیابت از معصوم(ع)، و طبق اصول والای اسلامی و شیعی، انتصاب انقلابی و تاریخساز بازرگان را به مردم تبریک گفت و تأکید امامخمینی بر دوری نخستوزیر از وابستگی حزبی را برخاسته از همان حق دانست و کنارهگیری نخستوزیر از حزبش را نیز مصداق اطاعت از «اُولی الأمر» (نساء، ۵۹) خواند و به بازرگان اطمینان داد نهایت تلاش خویش را در انجام وظایف مکتبی و تشکیلاتیِ نهضت آزادی ایران، به کار خواهند بست (نهضت آزادی ایران، ۱۱/۷۱) | از صبح ۱۷/۱۱/۱۳۵۷ بازرگان با سکونت در مدرسه علوی، تحت حفاظت نیروهای انقلاب قرار گرفت و کار خود را آغاز کرد.<ref> (اطلاعات، ۱۸/۱۱/۱۳۵۷، ۱ ـ ۲).</ref> او موقتاً از رهبری «نهضت آزادی ایران» کنارهگیری کرد. نهضت آزادی ایران هم در اعلامیهای ضمن تأیید حق نصب و عزلِ برای امامخمینی به نیابت از معصوم(ع)، و طبق اصول والای اسلامی و شیعی، انتصاب انقلابی و تاریخساز بازرگان را به مردم تبریک گفت و تأکید امامخمینی بر دوری نخستوزیر از وابستگی حزبی را برخاسته از همان حق دانست و کنارهگیری نخستوزیر از حزبش را نیز مصداق اطاعت از «اُولی الأمر» (نساء، ۵۹) خواند و به بازرگان اطمینان داد نهایت تلاش خویش را در انجام وظایف مکتبی و تشکیلاتیِ نهضت آزادی ایران، به کار خواهند بست.<ref> (نهضت آزادی ایران، ۱۱/۷۱)</ref> {{ببینید|دولت موقت | مهدی بازرگان}} | ||
== حمایت مردم و وقایع منجر به پیروزی == | == حمایت مردم و وقایع منجر به پیروزی == |