۱۹٬۱۵۹
ویرایش
جز (added Category:کلام using HotCat) |
جز (removed Category:مقاله های نیازمند ارزیابی; added Category:مقالههای دارای شناسه using HotCat) |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اراده'''، صفت اختیارکردن فعل در [[خدا|خداوند تعالی]] و انسان. | '''اراده'''، صفت اختیارکردن فعل در [[خدا|خداوند تعالی]] و انسان. | ||
اراده از مباحث مهم کلامی، [[فلسفه|فلسفی]] و [[عرفان|عرفانی]] است که از دو جهت قابل بررسی است یکی معناشناختی و دیگری هستیشناختی. [[امامخمینی]] بر این باور است که اراده حقیقتی وجودی و از صفات کمال وجود و موجود است و بر این باور است که هر موجودی، از خدا تا انسان و حیوان و حتی نبات و جماد به میزان مرتبه وجود خویش مرید و صاحب اراده است. | |||
امامخمینی اراده را در مقام ذات و فعل ثابت میکند و معتقد است اراده عین ذات است. در عین حال علم از اراده ازجهت مفهوم متمایز است؛ همچنان که از صفات دیگر چون سمع و بصر متمایز است. به باور ایشان متکلمان و برخی فلاسفه میان احادیثی که مربوط به اراده فعلی است با احادیثی که مربوط به اراده ذاتی حق است، فرق نگذاشتهاند و این باعث شده اراده ذاتی حق تعالی را منکر شوند. | |||
امامخمینی با بهرهگیری از [[قرآن]] و [[سنت]]، قائل به شمول اراده مطلقه حق بر همه ذرات عالم است. و بر اساس نظام اسباب و مسببات، اراده انسان را در طول اراده خدا قرار میدهد و معتقد است اگر کسی چگونگی ربط موجودات به خدای متعال را درک کند و بداند که همه موجودات عین ربط به مبدأ خود هستند، درمییابد آنچه از او صادر میشود به همان نسبت از باریتعالی صادر میشود؛ زیرا همه موجودات ظهورات حق تعالی هستند و فاعلیت [[انسانشناسی|انسان]] در عین اختیار، همان سایه فاعلیت حقتعالی است. | |||
==معنای لغوی و اصطلاحی== | ==معنای لغوی و اصطلاحی== | ||
اراده به معنای خواستن، دستداشتن و اختیارکردن است.<ref>جوهری، الصحاح، ۲/۴۷۸؛ فیومی، المصباح المنیر، ۲۴۵؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱/۱۳۶۳.</ref> در اصطلاح [[فلسفه]] و [[علم کلام|کلام]]، معانی مختلفی از «اراده» به دست دادهاند. برخی اراده را در خداوند علم به [[مصلحت]] در فعل<ref>حلی، کشف المراد، ۲۸۸.</ref> و برخی اراده را همان [[علم]]<ref>ابنسینا، النجاة، ۶۰۱-۶۰۲.</ref> میدانند و در انسان، شوق به انجامدادن کاری است که به دنبال میل به دست میآید و همراه با حکم به انجام آن است.<ref>تهانوی، موسوعة کشاف، ۱/۱۳۱.</ref> [[امامخمینی]] نیز اراده را از صفات کمال وجود و موجود میداند<ref>امامخمینی، الطلب و الاراده، ۱۶-۱۷.</ref> که در خداوند عین رضا به مراد<ref>امامخمینی، تقریرات، ۱۳۹.</ref> و در انسان همت [[نفس]]<ref>امامخمینی، تقریرات، ۱/۳۰۲.</ref> و تصمیم و عزم بر عمل<ref>امامخمینی، تهذیب الاصول، ۱/۳۳۰ و ۳۹۸.</ref> است. | اراده به معنای خواستن، دستداشتن و اختیارکردن است.<ref>جوهری، الصحاح، ۲/۴۷۸؛ فیومی، المصباح المنیر، ۲۴۵؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱/۱۳۶۳.</ref> در اصطلاح [[فلسفه]] و [[علم کلام|کلام]]، معانی مختلفی از «اراده» به دست دادهاند. برخی اراده را در خداوند علم به [[مصلحت]] در فعل<ref>حلی، کشف المراد، ۲۸۸.</ref> و برخی اراده را همان [[علم]]<ref>ابنسینا، النجاة، ۶۰۱-۶۰۲.</ref> میدانند و در انسان، شوق به انجامدادن کاری است که به دنبال میل به دست میآید و همراه با حکم به انجام آن است.<ref>تهانوی، موسوعة کشاف، ۱/۱۳۱.</ref> [[امامخمینی]] نیز اراده را از صفات کمال وجود و موجود میداند<ref>امامخمینی، الطلب و الاراده، ۱۶-۱۷.</ref> که در خداوند عین رضا به مراد<ref>امامخمینی، تقریرات، ۱۳۹.</ref> و در انسان همت [[نفس]]<ref>امامخمینی، تقریرات، ۱/۳۰۲.</ref> و تصمیم و عزم بر عمل<ref>امامخمینی، تهذیب الاصول، ۱/۳۳۰ و ۳۹۸.</ref> است. | ||
خط ۱۸: | خط ۲۵: | ||
امامخمینی این محذور را که «اگر اراده حقتعالی عین علم و ذات باشد، باید پذیرفت اراده او به شرور هم تعلق میگیرد، زیرا علم حقتعالی به همه اشیا حتی شرور هم تعلق میگیرد، بنابراین این اراده نمیتواند عین ذات باشد» از چند راه پاسخ داده است: | امامخمینی این محذور را که «اگر اراده حقتعالی عین علم و ذات باشد، باید پذیرفت اراده او به شرور هم تعلق میگیرد، زیرا علم حقتعالی به همه اشیا حتی شرور هم تعلق میگیرد، بنابراین این اراده نمیتواند عین ذات باشد» از چند راه پاسخ داده است: | ||
# افاضه خیرات منافاتی با وجود مطلق ندارد؛ بلکه لازمه ذات او اختیار افاضه خیرات است و معنای اراده حقتعالی همان است که افاضه خیرات بر حسب ذات مورد رضایت حقتعالی است و اراده حق که متعلق به خیرات است، عین ذات مقدس است.<ref>امامخمینی، الطلب و الاراده، ۱۶-۱۷.</ref> | |||
#بر اساس قاعده «[[بسیط الحقیقة کل الاشیاء]]» ذات حق کاشف از همه اشیاست و علم او اولاً و بالذات به [[وجود]] و ثانیاً و بالعرض به مفاهیم و [[ماهیت|ماهیات]] تعلق میگیرد و شرور بالعرض متعلق علم حقتعالی هستند. در اراده نیز اینچنین است؛ یعنی متعلق اراده اولاً و بالذات خیرات است، زیرا هر آنچه وجود دارد خیر است و [[شرور]] اموری عدمی هستند؛ پس اراده به امور عدمی و شرور بالعرض تعلق میگیرد.<ref>امامخمینی، الطلب و الاراده، ۱۷-۱۸؛ امامخمینی، پاسخ منتشرنشده، ۷-۱۱.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|خیر و شر}} | |||
==معنای اراده در انسان== | ==معنای اراده در انسان== | ||
خط ۱۰۲: | خط ۱۰۹: | ||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | [[رده:مقالههای تأییدشده]] | ||
[[رده:مقالههای جلد اول دانشنامه]] | [[رده:مقالههای جلد اول دانشنامه امامخمینی]] | ||
[[رده:مقالههای بینیاز از جعبه اطلاعات]] | [[رده:مقالههای بینیاز از جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:کلام]] | [[رده:کلام]] | ||
[[رده:اندیشههای امامخمینی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |