۱۹٬۱۵۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (removed Category:مقاله های نیازمند ارزیابی; added Category:مقالههای دارای شناسه using HotCat) |
||
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''زمان'''، مقدار امتداد [[حرکت]] و تجدد طبیعت. | '''زمان'''، مقدار امتداد [[حرکت]] و تجدد طبیعت. | ||
بحث زمان همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. بهگونهای که در ایران باستان به «زروان» که ربالنوع زمان است معتقد بودند بعدها [[ارسطو]] کوشید زمان را به لحاظ مفهوم طبیعی، تعریف و تحلیل و بررسی کند و آن را با حرکت مرتبط سازد بیشتر فیلسوفان مسلمان راه ارسطو را ادامه دادند. | |||
در [[حکمت متعالیه]] با توجه به [[حرکت جوهری]] و تبیین زمانمند بودن هستی موجودات مادی، تعریف جدیدی از زمان ارائه میشود و ثابت میکند که زمان طبیعی، فرع زمان وجودی است. این نظریه مسئله زمان را به کلی متحول میسازد و نگرش جدید و عمیقتری را به [[حکما|فیلسوفان]] میدهد. بنابر این نظریه، زمان ظهور و تجلی «وجود» است. | |||
[[امامخمینی]] همسو با ملاصدرا برای زمان دو رویکرد و تحلیل قائل است یکی مقولهای و دیگر فرامقولهای وجودی. ایشان در تبیین حقیقت زمان آن را بُعد سیال اجسام بر میشمارد و میان «آن» و زمان و ارتباط آن دو با بحث حرکت توسطیه و قطعیه ارتباط نزدیکی برقرار میکند. | |||
بنابر نظر امامخمینی چون زمان همان تدریج و ترقی در وجود است و سیر تدریجی از نقص به کمال است، نمیتوان این ویژگی در موجودات مجرد باشد. اما ایشان در بحث [[حدوث و قدم]] عالم، حدوث زمان را به نوعی حتی در مجردات جاری میداند و معتقد است اگرچه عوالم مجردات، از زمان و تدرج مبرا هستند، به یک معنا روح تدرج در آنها محقق است و از این رو میتوان برای آنها حدوث زمان قائل شد. | |||
==معنی== | ==معنی== | ||
زمان به معنای مدت قابل قسمت است و برای مدت اندک یا زیاد به کار رفته است <ref>ابنمنظور، لسان العرب، ۱۳/۱۹۹؛ فیومی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ۲۵۶.</ref>. این واژه در اصطلاح [[حکما]] مقدار حرکت فلک <ref>ابنسینا، الاشارات و التنبیهات، ۱۰۵؛ شیخ اشراق، مجموعه مصنفات، ۲/۱۷۹ و ۳/۱۱۹؛ ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۷/۳۰۴.</ref> یا مقدار تجدد طبیعت است که هویتی سیال و وجودی متصرم و متبدل دارد <ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۷/۳۰۴؛ ملاصدرا، العرشیه، ۲۳۱.</ref>. [[امامخمینی]] زمان را مقدار امتداد حرکت میداند که از وجود پس از عدم که به طور تعاقبی و تسلسلی قرار میگیرند، انتزاع میشود <ref>امامخمینی، تقریرات، ۱/۱۱۲.</ref>. ایشان همچنین بنابر [[حرکت جوهری]] زمان را مقدار تجدد طبیعت میداند <ref>امامخمینی، تقریرات، ۲/۵۱۴.</ref>. | زمان به معنای مدت قابل قسمت است و برای مدت اندک یا زیاد به کار رفته است <ref>ابنمنظور، لسان العرب، ۱۳/۱۹۹؛ فیومی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ۲۵۶.</ref>. این واژه در اصطلاح [[حکما]] مقدار حرکت فلک <ref>ابنسینا، الاشارات و التنبیهات، ۱۰۵؛ شیخ اشراق، مجموعه مصنفات، ۲/۱۷۹ و ۳/۱۱۹؛ ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۷/۳۰۴.</ref> یا مقدار تجدد طبیعت است که هویتی سیال و وجودی متصرم و متبدل دارد <ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۷/۳۰۴؛ ملاصدرا، العرشیه، ۲۳۱.</ref>. [[امامخمینی]] زمان را مقدار امتداد حرکت میداند که از وجود پس از عدم که به طور تعاقبی و تسلسلی قرار میگیرند، انتزاع میشود <ref>امامخمینی، تقریرات، ۱/۱۱۲.</ref>. ایشان همچنین بنابر [[حرکت جوهری]] زمان را مقدار تجدد طبیعت میداند <ref>امامخمینی، تقریرات، ۲/۵۱۴.</ref>. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۱۴: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
باقر صاحبی، [https://books.khomeini.ir/books/10006/37/ زمان]، دانشنامه امامخمینی، ج۶، ص۳۷-۴۴. | *باقر صاحبی، [https://books.khomeini.ir/books/10006/37/ زمان]، دانشنامه امامخمینی، ج۶، ص۳۷-۴۴. | ||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای تأییدشده]] | ||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای جلد ششم دانشنامه امامخمینی]] | ||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مقالههای بینیاز از جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:فلسفه]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |