رحمت‌الله فشارکی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
| عنوان            =
| عنوان            =رحمت‌الله فشارکی
| تصویر            =
| تصویر            =رحمت‌الله فشارکی.jpg
| توضیح تصویر      =
| توضیح تصویر      =
| اندازه تصویر      =
| اندازه تصویر      =
خط ۸: خط ۸:
| لقب              =
| لقب              =
| نسب              =
| نسب              =
| تاریخ تولد        =
| تاریخ تولد        =۱۳۰۸ش
| زادگاه            =
| زادگاه            =روستای فشارک اصفهان
| تاریخ وفات        =
| تاریخ وفات        =۲۱ خرداد ۱۳۹۳
| شهر وفات          =
| شهر وفات          =قم
| تاریخ شهادت      =
| تاریخ شهادت      =
| محل شهادت        =
| محل شهادت        =
| محل دفن          =
| محل دفن          =[[حرم حضرت معصومه(س)]]
| خویشاوندان سرشناس =
| خویشاوندان سرشناس =
| استادان          =
| استادان          =
| شاگردان          =
| شاگردان          =
| محل تحصیل        =
| محل تحصیل        =اصفهان، مشهد و قم
| اجازه روایت از    =
| اجازه روایت از    =
| اجازه اجتهاد از  =
| اجازه اجتهاد از  =
خط ۳۰: خط ۳۰:
| وبگاه رسمی        =
| وبگاه رسمی        =
}}
}}
'''رحمت‌الله فشارکی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی.  
'''رحمت‌الله فشارکی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.  


او در سال ۱۳۰۸ ش در روستای فشارک اصفهان دیده به جهان گشود. پدرش ملا حیدرعلی از روحانیان آن منطقه بود (شریف رازی، ج ۶، ۱۱۱). او دوره ابتدایی را در فشارک به پایان رساند. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش خواند. سپس به اصفهان رفت و بخشی از سطح را در آنجا و پیش استادان مدارس دینی اصفهان آموخت (همان)، ازجمله در درس هیئت شیخ مجدالعلما نجفی حاضر شد (مهدوی، ج ۳، ۴۸). پس از مدتی برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی مشهد شد و در مدرسه نواب در درس آقایان شیخ هاشم قزوینی، سید احمد مدرس یزدی و شیخ مجتبی قزوینی شرکت کرد. هم‌زمان به تدریس دروس حوزوی در آنجا پرداخت. او سپس به قم رفت و دروس سطح را نزد سید محمدباقر سلطانی طباطبایی تکمیل نمود (انصاری، ۱۲۲). آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول دینی پرداخت و از درس آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید کاظم شریعتمداری، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی (همان؛ شریف رازی، ج ۶، ۱۱۱) و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره برد (همان). درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در دهه ۱۳۳۰ ش در آن درس‌ها حضور می‌یافته است.
== زادگاه و تحصیل ==
فشارکی هم‌زمان با تحصیل نزد استادان مذکور، به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و از استادان برجسته ادبیات و دروس سطح بود و افراد زیادی در درس او شرکت می‌کردند (انصاری، ۱۲۲). او مورد عنایت و توجه آیت‌الله بروجردی بود و در کنار تحصیل و تدریس، در موسم تبلیغ دین به زادگاهش می‌رفت و در رسیدگی به امور شرعی مردم آن سامان فعال بود. ازجمله حوزه علمیه‌ای را در سمیرم بنیان نهاد («درگذشت استاد برجسته...»، ۳).
او در سال ۱۳۰۸ش در روستای فشارک اصفهان دیده به جهان گشود. پدرش ملا حیدرعلی از روحانیان آن منطقه بود.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.</ref> او دوره ابتدایی را در فشارک به پایان رساند. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش خواند. سپس به اصفهان رفت و بخشی از سطح را در آنجا و پیش استادان مدارس دینی اصفهان آموخت.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.</ref> ازجمله در درس هیئت شیخ مجدالعلما نجفی حاضر شد.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج۳، ص۴۸.</ref> پس از مدتی برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی مشهد شد و در مدرسه نواب در درس آقایان شیخ هاشم قزوینی، سیداحمد مدرس یزدی و شیخ مجتبی قزوینی شرکت کرد. هم‌زمان به تدریس دروس حوزوی در آنجا پرداخت. او سپس به [[قم]] رفت و دروس سطح را نزد [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] تکمیل نمود.<ref>انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲.</ref> آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول دینی پرداخت و از درس آیات [[سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، [[امام‌خمینی]]، [[سیدکاظم شریعتمداری]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی]]<ref>انصاری،  «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲؛ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.</ref> و [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]] بهره برد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.</ref> درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در دهه ۱۳۳۰ش در آن درس‌ها حضور می‌یافته است.


فشارکی در سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۵ ش اعلامیه‌هایی را در حمایت از امام خمینی و انتقاد از حکومت پهلوی امضا می‌کرد. ازجمله در ۲۶ اسفند ۱۳۴۳ ش همراه با جمعی از علما و محصلان اصفهانی حوزه علمیه قم، نامه‌ای به امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت نوشتند و در آن از رویکرد دولت در تعامل با مخالفان انتقاد کردند و آن را موجب عمیق‌تر شدن شکاف میان مردم و دولت دانستند و سپس با استناد به اصول قانون اساسی درباره مصونیت مراجع تقلید، تبعید امام خمینی را به خارج از کشور و به جرم انتقاد از کاپیتولاسیون (مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران)، بر خلاف قانون اساسی دانستند و خواستار بازگرداندن «زعیم عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» به کشور شدند. همچنین در آن نامه الغای مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی و آزادی دیگر زندانیان سیاسی را خواستار شدند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۳۶ ـ ۱۳۸). پس از انتقال امام خمینی به نجف اشرف در مهر ۱۳۴۴ ش نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به «مرجع تقلید مسلمانان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی»، خرسندی خود را از حضور ایشان در عتبات عالیات ابراز کردند و بار دیگر از تبعید ایشان به خارج از کشور به خاطر دفاع از قرآن، حقوق ملت و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور انتقاد کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند (همان، ۱۷۱-۱۷۴؛ خسروشاهی، ج ۳، ۹۵؛ آیت‌الله‌العظمی حسین...، ۶۶-۷۰). حکومت پهلوی در اواخر سال ۱۳۴۴ ش جمعی از روحانیان مبارز را دستگیر و به زندان قزل‌قلعه در تهران منتقل کرد. رحمت‌الله فشارکی در فروردین ۱۳۴۵ همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به آنان، نگرانی خود را از بازداشت آنان ابراز کردند و آزادی آنان را خواستار شدند (همان، ۱۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۹۹ ـ ۲۰۰).
فشارکی هم‌زمان با تحصیل نزد استادان مذکور، به تدریس در [[حوزه علمیه قم]] پرداخت و از استادان برجسته ادبیات و دروس سطح بود و افراد زیادی در درس او شرکت می‌کردند.<ref>انصاری،  «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲.</ref>


رحمت‌الله فشارکی پس از آن نیز به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و علاوه بر قم، در حوزه علمیه سمیرم نیز تدریس می‌کرد و در رسیدگی به امور آن منطقه کوشا بود. او گذشته از حوزه علمیه سمیرم، آثار اجتماعی فراوانی از خود بر جای نهاد که از آن جمله می‌توان به همیاری در ساخت مسجد فشارکی‌ها (شهدا) در اصفهان، ساخت مسجدی در ریحان‌آباد ورامین و بازسازی حسینیه فشارک اشاره کرد. رحمت‌الله فشارکی پس از ۷۰ سال تدریس دروس حوزوی، در ۲۱ خرداد ۱۳۹۳ در قم از دنیا رفت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط ناصر مکارم شیرازی در صحن امام رضا (ع) (اتابکی) در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۲۲).
== فعالیت سیاسی و اجتماعی ==
او مورد عنایت و توجه آیت‌الله بروجردی بود و در کنار تحصیل و تدریس، در موسم تبلیغ دین به زادگاهش می‌رفت و در رسیدگی به امور شرعی مردم آن سامان فعال بود. ازجمله حوزه علمیه‌ای را در سمیرم بنیان نهاد.<ref>«درگذشت استاد برجسته...»، ص۳.</ref>


منابع: آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۴۷، مرداد و شهریور؛ خسروشاهی، سید هادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «درگذشت استاد برجسته حوزه علمیه قم، آیت‌الله شیخ رحمت‌الله فشارکی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه افق حوزه، شماره ۳۹۳، ۴ تیر؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان (جلد دوم)، تهران، اسلامیه؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج ۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
فشارکی در سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۵ش اعلامیه‌هایی را در حمایت از امام‌خمینی و انتقاد از [[حکومت پهلوی]] امضا می‌کرد. ازجمله در ۲۶ اسفند ۱۳۴۳ش همراه با جمعی از علما و محصلان اصفهانی حوزه علمیه قم، نامه‌ای به [[امیرعباس هویدا]]، نخست‌وزیر وقت نوشتند و در آن از رویکرد دولت در تعامل با مخالفان انتقاد کردند و آن را موجب عمیق‌تر شدن شکاف میان مردم و دولت دانستند و سپس با استناد به اصول قانون اساسی درباره مصونیت مراجع تقلید، [[تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] را و به جرم انتقاد از [[کاپیتولاسیون]] (مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران)، بر خلاف قانون اساسی دانستند و خواستار بازگرداندن «زعیم عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» به کشور شدند. همچنین در آن نامه الغای مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی و آزادی دیگر زندانیان سیاسی را خواستار شدند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۶ ـ ۱۳۸.</ref> پس از انتقال امام‌خمینی به [[نجف اشرف]] در مهر ۱۳۴۴ش نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به «مرجع تقلید مسلمانان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی»، خرسندی خود را از حضور ایشان در عتبات عالیات ابراز کردند و بار دیگر از تبعید ایشان به خارج از کشور به خاطر دفاع از قرآن، حقوق ملت و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور انتقاد کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۱-۱۷۴؛ خسروشاهی، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، ص۹۵؛ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۶۶-۷۰.</ref>
 
حکومت پهلوی در اواخر سال ۱۳۴۴ش جمعی از روحانیان مبارز را دستگیر و به زندان قزل‌قلعه در تهران منتقل کرد. رحمت‌الله فشارکی در فروردین ۱۳۴۵ همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به آنان، نگرانی خود را از بازداشت آنان ابراز کردند و آزادی آنان را خواستار شدند.<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین...، ص۱۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۹ ـ ۲۰۰.</ref>
 
رحمت‌الله فشارکی پس از آن نیز به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و علاوه بر قم، در حوزه علمیه سمیرم نیز تدریس می‌کرد و در رسیدگی به امور آن منطقه کوشا بود. او گذشته از حوزه علمیه سمیرم، آثار اجتماعی فراوانی از خود بر جای نهاد که از آن جمله می‌توان به همیاری در ساخت مسجد فشارکی‌ها (شهدا) در اصفهان، ساخت مسجدی در ریحان‌آباد ورامین و بازسازی حسینیه فشارک اشاره کرد.
 
== درگذشت ==
رحمت‌الله فشارکی پس از ۷۰ سال تدریس دروس حوزوی، در ۲۱ خرداد ۱۳۹۳ در قم از دنیا رفت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط [[ناصر مکارم شیرازی]] در صحن امام رضا(ع) (اتابکی) در [[حرم حضرت معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲.</ref>
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
== منابع ==
{{منابع}}
* آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
* انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۴۷، مرداد و شهریور.
* خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
* «درگذشت استاد برجسته حوزه علمیه قم، آیت‌الله شیخ رحمت‌الله فشارکی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه افق حوزه، شماره ۳۹۳، ۴ تیر.
* شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان (جلد دوم)، تهران، اسلامیه.
* مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
{{پایان}}
[[رده:پروژه شاگردان2]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ آبان ۱۴۰۳، ساعت ۲۲:۴۴

رحمت‌الله فشارکی
رحمت‌الله فشارکی.jpg
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۳۰۸ش
زادگاهروستای فشارک اصفهان
تاریخ وفات۲۱ خرداد ۱۳۹۳
محل دفنحرم حضرت معصومه(س)
شهر وفاتقم
اطلاعات علمی
محل تحصیلاصفهان، مشهد و قم


رحمت‌الله فشارکی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

زادگاه و تحصیل

او در سال ۱۳۰۸ش در روستای فشارک اصفهان دیده به جهان گشود. پدرش ملا حیدرعلی از روحانیان آن منطقه بود.[۱] او دوره ابتدایی را در فشارک به پایان رساند. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش خواند. سپس به اصفهان رفت و بخشی از سطح را در آنجا و پیش استادان مدارس دینی اصفهان آموخت.[۲] ازجمله در درس هیئت شیخ مجدالعلما نجفی حاضر شد.[۳] پس از مدتی برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی مشهد شد و در مدرسه نواب در درس آقایان شیخ هاشم قزوینی، سیداحمد مدرس یزدی و شیخ مجتبی قزوینی شرکت کرد. هم‌زمان به تدریس دروس حوزوی در آنجا پرداخت. او سپس به قم رفت و دروس سطح را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی تکمیل نمود.[۴] آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول دینی پرداخت و از درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی[۵] و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره برد.[۶] درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در دهه ۱۳۳۰ش در آن درس‌ها حضور می‌یافته است.

فشارکی هم‌زمان با تحصیل نزد استادان مذکور، به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و از استادان برجسته ادبیات و دروس سطح بود و افراد زیادی در درس او شرکت می‌کردند.[۷]

فعالیت سیاسی و اجتماعی

او مورد عنایت و توجه آیت‌الله بروجردی بود و در کنار تحصیل و تدریس، در موسم تبلیغ دین به زادگاهش می‌رفت و در رسیدگی به امور شرعی مردم آن سامان فعال بود. ازجمله حوزه علمیه‌ای را در سمیرم بنیان نهاد.[۸]

فشارکی در سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۵ش اعلامیه‌هایی را در حمایت از امام‌خمینی و انتقاد از حکومت پهلوی امضا می‌کرد. ازجمله در ۲۶ اسفند ۱۳۴۳ش همراه با جمعی از علما و محصلان اصفهانی حوزه علمیه قم، نامه‌ای به امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت نوشتند و در آن از رویکرد دولت در تعامل با مخالفان انتقاد کردند و آن را موجب عمیق‌تر شدن شکاف میان مردم و دولت دانستند و سپس با استناد به اصول قانون اساسی درباره مصونیت مراجع تقلید، تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور را و به جرم انتقاد از کاپیتولاسیون (مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران)، بر خلاف قانون اساسی دانستند و خواستار بازگرداندن «زعیم عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» به کشور شدند. همچنین در آن نامه الغای مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی و آزادی دیگر زندانیان سیاسی را خواستار شدند.[۹] پس از انتقال امام‌خمینی به نجف اشرف در مهر ۱۳۴۴ش نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به «مرجع تقلید مسلمانان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی»، خرسندی خود را از حضور ایشان در عتبات عالیات ابراز کردند و بار دیگر از تبعید ایشان به خارج از کشور به خاطر دفاع از قرآن، حقوق ملت و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور انتقاد کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند.[۱۰]

حکومت پهلوی در اواخر سال ۱۳۴۴ش جمعی از روحانیان مبارز را دستگیر و به زندان قزل‌قلعه در تهران منتقل کرد. رحمت‌الله فشارکی در فروردین ۱۳۴۵ همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به آنان، نگرانی خود را از بازداشت آنان ابراز کردند و آزادی آنان را خواستار شدند.[۱۱]

رحمت‌الله فشارکی پس از آن نیز به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و علاوه بر قم، در حوزه علمیه سمیرم نیز تدریس می‌کرد و در رسیدگی به امور آن منطقه کوشا بود. او گذشته از حوزه علمیه سمیرم، آثار اجتماعی فراوانی از خود بر جای نهاد که از آن جمله می‌توان به همیاری در ساخت مسجد فشارکی‌ها (شهدا) در اصفهان، ساخت مسجدی در ریحان‌آباد ورامین و بازسازی حسینیه فشارک اشاره کرد.

درگذشت

رحمت‌الله فشارکی پس از ۷۰ سال تدریس دروس حوزوی، در ۲۱ خرداد ۱۳۹۳ در قم از دنیا رفت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط ناصر مکارم شیرازی در صحن امام رضا(ع) (اتابکی) در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۱۲]

پانویس

  1. شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.
  2. شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.
  3. مهدوی، اعلام اصفهان، ج۳، ص۴۸.
  4. انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲.
  5. انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲؛ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.
  6. شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۶، ص۱۱۱.
  7. انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲.
  8. «درگذشت استاد برجسته...»، ص۳.
  9. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۶ ـ ۱۳۸.
  10. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۱-۱۷۴؛ خسروشاهی، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، ص۹۵؛ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۶۶-۷۰.
  11. آیت‌الله‌العظمی حسین...، ص۱۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۹ ـ ۲۰۰.
  12. انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، ص۱۲۲.

منابع

  • آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۴۷، مرداد و شهریور.
  • خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • «درگذشت استاد برجسته حوزه علمیه قم، آیت‌الله شیخ رحمت‌الله فشارکی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه افق حوزه، شماره ۳۹۳، ۴ تیر.
  • شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان (جلد دوم)، تهران، اسلامیه.
  • مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.