محمدجواد خندق‌آبادی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | سال ۱۲۹۷ش |
| زادگاه | تهران |
| تاریخ وفات | ۲اردیبهشت ۱۳۶۳ |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س) |
| اطلاعات علمی | |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| وبگاه رسمی | |
محمدجواد خندق‌آبادی، از شاگردان فلسفه و خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و خاندان
محمدجواد خندق‌آبادی در سال ۱۲۹۷ش در خانواده‌ای روحانی در تهران دیده به جهان گشود.[۱] سرسلسله خاندان خندق‌آبادی، ملا محمدعلی مجتهد کاشانی، از عالمان کاشان بود که در تهران توطن گزید و به تبلیغ دین پرداخت.[۲] جد بزرگ او آخوند ملا محمد کاشانی معروف به کاشی و جدش شیخ احمد خندق‌آبادی و پدرش شیخ محمد همگی از روحانیان برجسته تهران بودند.
تحصیل
محمدجواد خندق‌آبادی مقدمات را نزد والدش و همچنین برادرش شیخ خلیل خندق‌آبادی.[۳] سیدمهدی کشفی، ابوالحسن شعرانی، شیخ محمدعلی لواسانی و میرزا جعفر لنکرانی آموخت.[۴] سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم رفت.[۵] و در قم، دروس معقول را نزد امام‌خمینی خواند.[۶] و از جمله شاگردان امام‌خمینی بود.[۷] درباره سال‌های حضور او در درس فلسفه امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی از نخستین شاگردان درس فلسفه امام‌خمینی بود که با حضور جمعی معدود تشکیل می‌شد. با ورود آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی به قم، در درس خارج فقه ایشان شرکت کرد و ازجمله طلابی بود که مورد توجه ایشان قرار گرفت و در جمع‌آوری و مرتب کردن مجموعه جامع‌الاحادیث نقش زیادی داشت.[۸]
او همراه با علامه علی‌اصغر کرباسچیان و علی‌اصغر فقیهی، رساله عملیه یا توضیح‌المسائل آیت‌الله بروجردی را به شکل امروزین تدوین و منتشر کرد.[۹] که مورد تأیید ایشان قرار گرفت.[۱۰] و به رویه‌ای در نگارش توضیح‌المسائل تبدیل شد و دیگر مراجع تقلید هم فتاوای خود را بر آن اساس نوشتند و در همان قالب عرضه کردند.[۱۱]
خندق‌آبادی هم‌زمان با حضور در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی، از سال ۱۳۲۴ش همراه با آیات مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری و اسدالله نوراللهی اصفهانی در درس خارج اصول امام‌خمینی که در مسجد محمدیه برگزار می‌شد، شرکت کرد و جزو نخستین حلقه از شاگردان درس خارج امام‌خمینی بود.[۱۲] علاوه بر آن، همراه با آیات مطهری، امام‌موسی صدر و منتظری در درس خارج فقه (زکات) امام‌خمینی که در منزل ایشان برگزار می‌شد شرکت می‌کرد.[۱۳]
او هم‌زمان با تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت و به گفته شریف‌رازی، هر روز چندین کلاس درس تشکیل می‌داد.[۱۴] که می‌توان به مکاسب، رسایل و دروس عقلی[۱۵] ازجمله اشارات ابن‌سینا[۱۶] و اخلاق اشاره کرد.[۱۷]
خندق‌آبادی به گفته برخی از شاگردانش، دقت‌نظر خیلی خوبی در فقه و فلسفه داشت. علاوه بر آن در برگزاری برخی از جلسات طلاب تهرانی مقیم حوزه علمیه قم با امام‌خمینی نقش داشت.[۱۸] وی پس از مدتی به سبب کثرت تدریس، بیمار شد و از تدریس کناره گرفت. او که به سبب ارتباط نزدیک با آیت‌الله بروجردی، مورد حسادت برخی از افراد بود، پس از درگذشت ایشان به تهران بازگشت و انزوا گزید و از شرکت در مجامع و معاشرت با مردم پرهیز کرد.[۱۹]
درگذشت
محمدجواد خندق‌آبادی در دوم اردیبهشت ۱۳۶۳ درگذشت و پیکرش به قم منتقل و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۲۰]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و تهران، ص۳۷۸.
- ↑ شریف کاشانی، لباب الالقاب فی القاب الاطیاب، ص۱۷۹.
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و تهران، ص۳۷۷-۳۷۸.
- ↑ رازی، آثار الحجه، ج۲، ص۸۹.
- ↑ شریف‌رازی، ج۳، ص۵۶۰.
- ↑ رازی، آثار الحجه، ج۲، ص۸۹.
- ↑ باقری بیدهندی، «بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آیت‌الله العظمی حاج آقا روح‌الله خمینی»، ص۱۳۲.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۵۶۰-۵۶۱.
- ↑ حسینی جلالی، المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعه الرجالیه، ص۳۹.
- ↑ شکوه فقاهت:...، ص۴۵۹.
- ↑ حسینی جلالی، المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعه الرجالیه، ص۳۹.
- ↑ پابه‌پای آفتاب، ج۴، ص۲۰۰؛ سلسله موی دوست، ص۱۲۰.
- ↑ ایزدی، «مردی از تبار اصلاح دینی: گزارشی از زندگی آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی»، ص۱۵.
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و تهران، ص۳۷۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۵۶۰.
- ↑ خاطرات آیت‌الله خزعلی، ص۴۳.
- ↑ زریری، «امامی کاشانی، محمد (آیت‌الله)»، ص۵۱.
- ↑ خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی، ص۹۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۵۶۱.
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و تهران، ص۳۷۹.
منابع
- ایزدی، مصطفی، «مردی از تبار اصلاح دینی: گزارشی از زندگی آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی» (۱۳۸۵)، روزنامه شرق، شماره ۷۹۴، ۶ تیر.
- باقری بیدهندی، ناصر(۱۳۶۸)، «بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آیت‌الله العظمی حاج آقا روح‌الله خمینی»، ماهنامه نور علم، دوره سوم، شماره ۳۱، تیر.
- پابه‌پای آفتاب: گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی امام‌خمینی (۱۳۹۱)، به کوشش امیررضا ستوده، ج۴، تهران، پنجره.
- حسینی جلالی، محمدرضا (۱۳۸۰)، المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعه الرجالیه لسیدالطائفه آیت‌الله‌العظمی البروجردی (قدس سره)، قم، بوستان کتاب قم.
- خاطرات آیت‌الله خزعلی (۱۳۸۲)، تدوین حمید کرمی‌پور، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی (۱۳۸۵)، تدوین: غلامرضا خواجه‌سروی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۳)، امام در آیینه خاطره‌ها، تهران، نشر مطهر.
- رازی، محمد (۱۳۳۳ ش)، آثار الحجه یا اولین دائره‌المعارف حوزه علمیه قم، قم، کتابفروشی برقعی.
- زریری، حسین (۱۳۸۹)، «امامی کاشانی، محمد (آیت‌الله)»، فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تألیف: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۳، تهران، پیروز.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۷۰)، اختران فروزان ری و تهران: تذکره المقابر فی احوال المفاخر، اصفهان، مکتبه الزهرا.
- الشریف الکاشانی، حبیب‌الله (۱۳۹۴)، لباب الالقاب فی القاب الاطیاب، تحقیق: الشیخ نزار الحسین و السیدجواد برک‌چیان، قم، مؤسسه کتابشناسی شیعه.
- شکوه فقاهت: یادنامه مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا حسین بروجردی قدس سره (۱۳۷۹)، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.