سیدذیشان حیدر رضوی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

سیدذیشان حیدر رضوی
اطلاعات فردی
اطلاعات علمی

سیدذیشان حیدر رضوی معروف به حیدر جوادی و علامه جوادی در سال ۱۳۱۷ ش در شهر لکنهو و در خانواده‌ای مذهبی با پیشینه درخشان علمی به دنیا آمد. خانواده او یکی از خانواده‌های برجسته در شهرک کراری اله‌آباد بود که نسل بعد نسل رهبری دینی مردم کراری را به عهده داشت. تبار این خانواده، هم از طرف پدر و هم از طرف مادر به حضرت امام جواد علیه‌السلام می‌رسد. سیدذیشان حیدر رضوی در سن کودکی تحت سرپرستی پدرش تحصیل علوم حوزوی را آغاز کرد و سپس دوره شش‌ساله ابتدایی را در سه سال و در مدرسه سیدامجد حسین به اتمام رساند. هم‌زمان دوره کلاسیک آموزشی مدارس هند را نیز به پایان رساند. او در سال ۱۳۲۹ ش برای ادامه تحصیل به مدرسه ناظمیه لکهنو رفت و دوره هفت‌ساله آنجا را در ۵ سال به پایان رساند و از درس‌های آقایان نجم‌الملک، سیدظفر الحسن، مفتی محمد عباس، سیدمحمدصادق، وصی محمد و سیدعدیل اختر بهره برد. در کنار حضور در آن مدرسه، برای کسب علم به مدارس دیگر شهر لکهنو هم می‌رفت.

حیدر جوادی سپس راهی عراق شد و در حوزه علمیه آن شهر به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت. دروس سطح را در آنجا نزد آقایان محمدعلی مدرس افغانی، حسین راستی کاشانی، سیداسدالله مدنی تبریزی و سیدتقی آل راضی به پایان رساند. آنگاه در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحسن طباطبایی حکیم و سیدمحمدباقر صدر شرکت کرد و پس از عزیمت امام‌خمینی به عراق و آغاز درس خارج فقه در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف، در درس خارج فقه (بیع مکاسب) ایشان هم حضور یافت. جوادی از افکار انقلابی امام‌خمینی هم متأثر شد و ایشان را به‌عنوان نایب و پیرو حقیقی اهل‌بیت می‌دانست و در سخنرانی خود این را برای مردم بیان می‌کرد. وی هم‌زمان با تحصیل، تدریس طلاب هند و پاکستان را نیز به زبان اردو شروع کرد. حیدری جوادی در سال ۱۳۴۵ ش به علت مریضی پدرش از عراق به هند بازگشت؛ بنابراین می‌توان گفت که وی یک سال در درس خارج فقه امام‌خمینی شرکت داشت.

حیدر جوادی از آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر متأثر بود و در همان زمان طلبگی کتاب‌های او را به زبان اردو ترجمه می‌کرد. او همچنین توسط استادش عضو حزب الدعوه الاسلامیه شد و به همین خاطر حکومت طاغوت بعث او را از ورود به عراق منع کرد. آیت‌الله صدر هم برای جوادی احترام خاصی قائل بود و در واقع بر جوادی شفقت پدری داشت و حیدر جوادی را با القاب چون ولد الصالح، قره‌العین و ولد عزیز خطاب قرار می‌داد. وقتی حیدر جوادی درصدد بازگشت به هند برآمد، آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر تأکید کرد که اگر ممکن باشد، کسی را مأمور به پرستاری پدر کند و خود برای ادامه تحصیل به عراق بازگردد، ولی این کار ممکن نشد. آن مرجع برجسته سپس در نامه به پدر علامه جوادی نوشته بود: «شما فکر نکنید که سیدحیدر به هند آمده است، بلکه خود باقر الصدر آمده است».

حیدری جوادی تحولی بزرگی در جامعه هند و پاکستان ایجاد کرد و بعد از ایشان هیچ‌کس نتوانست چنین کاری را انجام دهد. او رهبریت دینی شهر اله‌آباد را به مدت ۱۰ سال به عهده داشت و در این دوره جامعه اله‌آباد را تبدیل به جامعه‌ای مذهبی و ادبی تبدیل کرد و مؤسسه‌های گوناگونی را در آنجا بنا نمود. در سال ۱۳۴۸ ش با همکاری سیدظفر الحسن، مولانا سیدغلام عسکری و سیدکرار حسین، اداره تنظیم المکاتب را که بالغ بر ۹۰۰ مکتب در سراسر هند و پاکستان زیر نظر داشت، تأسیس کرد و پس از مولانا غلام عسکری قیادت تنظیم المکاتب را به عهده گرفت. او پس از اطلاع از پیروزی انقلاب اسلامی، در شهر اله‌آباد جشن گرفت و این سنت جشن هنوز هم ادامه دارد. وی در سال ۱۳۵۸ ش از سوی جمعی از شیعیان ابوظبی (مرکز کشور امارات متحده عربی) برای تبلیغ دین به آن شهر دعوت شد و به آنجا رفت و ۲۱ سال امام جماعت مسجد رسول اعظم (ص) را بر عهده داشت. همچنین رهبری جامعه شیعه اعم از اردوزبان و عرب‌زبان را در آنجا عهده‌دار بود.

حیدر جوادی در سال ۱۳۶۴ ش بنای مدرسه علمیه جامعه امامیه انوارالعلوم را بنیان گذاشت و آنجا را به یکی از مدارس مهم علمیه در هند تبدیل کرد. او در سال ۱۳۸۰ ش به هند بازگشت و از سوی مقام معظم رهبری برای نمایندگی ایشان در کشور هند برگزیده شد و تا آخر حیات این مقام را به عهده داشت. در مدتی که در شهر بمبئی حضور داشت، برای فلاح و بهبود مردم اداره‌های مختلف همچون «اداره اسلام‌شناسی»، «ورلد اسلامک نت ورک»، «انجمن ائمه جماعت» و غیره را بنا کرد تا نیازهای دینی و دنیوی مردم برطرف شود.

حیدر جوادی بیش از صد اثر مختلف فارسی و عربی را به زبان اردو ترجمه کرده و اشعاری را در مدح حضرت باری و معصومین (ع) سروده است که مجموعه‌های منظوم سلام کلیم، کلام کلیم و سوز و سلام از وی بر جا مانده است. برخی از این آثار عبارت است از: ۱- ترجمه و تفسیر قرآن کریم (انوار القرآن). ۲- ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. ۳- ترجمه و شرح صحیفه سجادیه. ۴- ترجمه کلیات مفاتیح‌الجنان. ۵- ترجمه نص و اجتهاد اثر علامه سیدعبدالحسین شرف‌الدین الموسوی. ۶. تصنیف نقوش عصمت (زندگینامه چهارده معصوم علیهم‌السلام). ۷- تصنیف مطالعه قرآن (دارای مباحث علوم قرآن و تلخیص کل سوره‌های قرآن). ۸. تصنیف قمر بنی‌هاشم (زندگینامه حضرت ابوالفضل العباس علیه‌السلام)، ۹- محافل و مجالس و... .

درگذشت

سیدذیشان حیدر جوادی در سال ۱۳۸۱ ش و در روز عاشورا پس از بیان مصائب و مقتل حضرت سیدالشهدا (ع) از دنیا رفت و پیکرش در قبرستان دریاآباد شهر اله‌آباد به خاک سپرده شد [۱]

پانویس

  1. (حیدر جوادی، ۳-۴).

منابع

  • حیدر جوادی، سیدشاذان (۱۳۹۸)، «زندگینامه مرحوم علامه سیدذیشان حیدر جوادی طاب ثراه»، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۶۵، ۲۹ فروردین.