جنگ فقر و غنا: تفاوت میان نسخه‌ها

تاریخ اندیشه بشری، شاهد رویارویی همیشگی میان طرفداران برخورد بنیادی با مسئله فقر و توجیه‌کنندگان ضرورت وجود و استمرار آن بوده‌است. این مسئله با ظهور علم [[اقتصاد]] سنتی، ابعاد جدیدتری نیز یافت.<ref>مؤمنی، اندیشه جنگ فقر و غنا، ۱۷.</ref> نظریه‌پردازان سنتی اقتصاد، بر پایه بنیان‌های فردی مسئله فقر، معتقد بودند فقر امری کاملاً طبیعی است؛ نه جامعه مسئولیتی در قبال فرد فقیر دارد و نه او حقی برای اعتراض<ref>مؤمنی، اندیشه جنگ فقر و غنا، ۱۹.</ref> این دیدگاه که حتی حاکمیت فقر را برای عملکرد بهتر اقتصاد جامعه ضروری می‌پنداشت، در مواجهه با واقعیت‌ها، به تدریج به این نظریه رسید که ریشه بسیاری از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی، در توزیع نامناسب درآمدها و گسترش فقر و نابرابری است و راه نجات نیز به سمت هرچه عادلانه‌تر شدن الگوی توزیع درآمدها و ثروت‌ها است؛<ref>مؤمنی، اندیشه جنگ فقر و غنا، ۲۱–۲۵.</ref> هرچند در عمل، معضل فقر همچنان در جهان پابرجا ماند.

در [[اسلام]]جنگ فقیر و غنی به‌طور مطلق وجود ندارد، بلکه جنگ میان فقری است که مصداق استضعاف مظلومانه است با غنایی که مصداق [[استکبار|استکبارِ]] قارون‌مدارانه است {{ببینید|متن=ببینید|استکبار}} اسلام دین ایجاد برادری میان فقیر و غنی مؤمن است که با دمیدن روح ایمان در هر دو، غنی را به مواسات با فقیر سوق می‌دهد و فقیر را نیز به مال غنی بی‌اعتنا می‌سازد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۶۹/۴۶.</ref> با این حال، غنای حاصل از ظلم و درآمدِ [[حرام]] و سوق‌دهنده به طغیان<ref>علق، ۶.</ref> با فقر مستضعفانه، جنگی به درازای تاریخ انسان دارند و [[قرآن کریم]] بارها این جنگ را به تصویر کشیده‌است و ماجرای نزاع میان ثروتمندی متکبر و سست اعتقاد با مؤمنی فقیر و معتقد که فخر و تکبر ثروتمند و هشدار مؤمن فقیر را ذکر می‌کند؛<ref>کهف، ۳۲–۴۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۲/۴۶۶–۴۸۳.</ref> و نیز جنگ مؤمنان [[بنی‌اسرائیل]] با [[قارون]] کافر، از آن جمله است.<ref>قصص، ۷۸؛ بیضاوی، انوار التنزیل، ۴/۱۸۵.</ref>

تاریخ پیامبران الهی، گواه جنگ همیشگی میان [[محرومین]] و قدرتمندان است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۲۹۳.</ref> بنا بر آیات قرآن، همیشه مرفهان غارت‌گر و رفاه‌طلب، در برابر پیامبران (ع) صف کشیده، به مال و مکنت خود نازیده‌اند و پرچم مخالفت با [[پیامبران(ع)]] را برافراشته‌اند<ref>مؤمنون، ۳۳؛ سبأ، ۳۴–۳۵؛ زخرف، ۲۳.</ref>؛ در برابر، فقیرانِ محروم و مؤمن، غالباً یاور پیامبران (ع) بوده‌اند؛<ref>مائده، ۱۲؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱/۳۱۸.</ref> از آن جمله می‌توان به فرعونیان دنیادار که بنی‌اسرائیل را به بردگی می‌گرفتند و اموال و حقوق آنان را [[غصب]] می‌کردند.<ref>یونس، ۸۸؛ شعراء، ۵۸–۶۷؛ زخرف، ۵۱–۵۳؛ دخان، ۱۷–۲۵.</ref> یا کسانی که [[حضرت نوح(ع)|نوح پیامبر (ع)]] و مؤمنان همراهش را مشتی حقیر می‌پنداشتند؛<ref>هود، ۲۷؛ شعراء، ۱۱۱.</ref> اشاره کرد.