confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
دفتر به معنای اتاق کار، محل جمع‌آوری و نگارش نامه آمده‌است.<ref>عمید، فرهنگ فارسی، ۹۵۵/۱.</ref> پاسخگویی به پرسش‌ها و امور دینی مراجعان و امور مربوط به وجوهات شرعی در دفترهای مراجع تقلید انجام می‌شود. گاه به جای دفتر از واژه «بیت» استفاده می‌شود. بیت به معنای خانه و محل سکونت است.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۴۴۶۶/۳ و ۹۶۲۴/۷.</ref> بیتِ مرجع معمولاً شامل اندرونی و بیرونی است. اندرونی محل زندگی خانواده و استراحت مرجع و بیرونی همان دفتر کاری و عمومی مرجع است.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۲۰۳.</ref> | دفتر به معنای اتاق کار، محل جمع‌آوری و نگارش نامه آمده‌است.<ref>عمید، فرهنگ فارسی، ۹۵۵/۱.</ref> پاسخگویی به پرسش‌ها و امور دینی مراجعان و امور مربوط به وجوهات شرعی در دفترهای [[مرجعیت|مراجع تقلید]] انجام می‌شود. گاه به جای دفتر از واژه «بیت» استفاده می‌شود. بیت به معنای خانه و محل سکونت است.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۴۴۶۶/۳ و ۹۶۲۴/۷.</ref> بیتِ مرجع معمولاً شامل اندرونی و بیرونی است. اندرونی محل زندگی خانواده و استراحت مرجع و بیرونی همان دفتر کاری و عمومی مرجع است.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۲۰۳.</ref> | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
مرجعیت به معنای رجوع جاهل به عالم در دین و فراگیری احکام شرعی از متخصصان، از صدر اسلام وجود داشته‌است. در عصر حضور، پیامبر اکرم(ص) و امامان شیعه(ع) مرجعیت علمی و دینی مردم را بر عهده داشتند<ref>شرف‌الدین موسوی، المراجعات، ۶۰ ـ ۷۸؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۷.</ref> و مردم به صورت مستقیم یا از برخی اصحابِ آنان مسائل دینی خود را فرا می‌گرفتند و در دوره غیبت صغرا، چهار نایب خاص پاسخگوی مردم بودند.<ref>صدر، تاریخ الغیبۀ الصغری، ۶۱۲/۱ ـ ۶۱۳؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۸.</ref> از آغاز غیبت کبرا، مرجعیت علمی و دینی شیعیان را برای مدت‌های طولانی فقها به دست گرفتند که به صورت غیر متمرکز اداره می‌شد. در این عصر مردم در هر منطقه جغرافیایی برای تقلید نوعاً به نزدیک‌ترین فقیه مراجعه و پرسش‌ها و مشکلات دینی خود را حل می‌کردند؛<ref>روحبخش اله‌آباد، میراث مرجعیتی آیت‌الله بروجردی، ۱۱۹ ـ ۱۲۰)</ref> اما در دو سده اخیر، حوزه اقتدار و اثرگذاریِ مرجعیت شیعه گسترش یافت و حتی گستره‌ای فرامنطقه‌ای پیدا کرد.<ref>عنایت، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ۲۷۹.</ref> در این دوره‌ها با تحولات و تکامل نهاد مرجعیت، بیوت و دفاتر مراجع تکامل یافتند و متناسب با نیازها و وظایف و همچنین متناسب با نفوذ و موقعیت مراجع، محدود یا گسترده شدند. {{ببینید|مرجعیت}} امام‌خمینی همانند دیگر مراجع، برای رسیدگی به امور مرجعیت، دفتر تشکیل داد و جایگاه خاص رهبری و تشکیل نظام اسلامی وظایف و مسئولیت‌های دفتر ایشان را بیشتر کرد و با توجه به تبعید ایشان به نجف اشرف و سپس هجرت به فرانسه و بازگشت به ایران و قم و سپس انتقال به | مرجعیت به معنای رجوع جاهل به عالم در دین و فراگیری احکام شرعی از متخصصان، از صدر [[اسلام]] وجود داشته‌است. در عصر حضور، [[پیامبر اکرم(ص)]] و [[امامان شیعه(ع)]] مرجعیت علمی و دینی مردم را بر عهده داشتند<ref>شرف‌الدین موسوی، المراجعات، ۶۰ ـ ۷۸؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۷.</ref> و مردم به صورت مستقیم یا از برخی اصحابِ آنان مسائل دینی خود را فرا می‌گرفتند و در دوره غیبت صغرا، چهار نایب خاص پاسخگوی مردم بودند.<ref>صدر، تاریخ الغیبۀ الصغری، ۶۱۲/۱ ـ ۶۱۳؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۸.</ref> از آغاز غیبت کبرا، مرجعیت علمی و دینی [[شیعه|شیعیان]] را برای مدت‌های طولانی فقها به دست گرفتند که به صورت غیر متمرکز اداره می‌شد. در این عصر مردم در هر منطقه جغرافیایی برای تقلید نوعاً به نزدیک‌ترین فقیه مراجعه و پرسش‌ها و مشکلات دینی خود را حل می‌کردند؛<ref>روحبخش اله‌آباد، میراث مرجعیتی آیت‌الله بروجردی، ۱۱۹ ـ ۱۲۰)</ref> اما در دو سده اخیر، حوزه اقتدار و اثرگذاریِ مرجعیت شیعه گسترش یافت و حتی گستره‌ای فرامنطقه‌ای پیدا کرد.<ref>عنایت، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ۲۷۹.</ref> در این دوره‌ها با تحولات و تکامل نهاد مرجعیت، بیوت و دفاتر مراجع تکامل یافتند و متناسب با نیازها و وظایف و همچنین متناسب با نفوذ و موقعیت مراجع، محدود یا گسترده شدند. {{ببینید|مرجعیت}} [[امام‌خمینی]] همانند دیگر مراجع، برای رسیدگی به امور مرجعیت، دفتر تشکیل داد و جایگاه خاص رهبری و تشکیل [[حکومت اسلامی|نظام اسلامی]] وظایف و مسئولیت‌های دفتر ایشان را بیشتر کرد و با توجه به تبعید ایشان به نجف اشرف و سپس [[هجرت امام‌خمینی|هجرت به فرانسه]] و بازگشت به [[ایران]] و [[قم]] و سپس انتقال به [[تهران]]، ایشان دارای دفاتر چندی بوده‌است. | ||
==شکل‌گیری دفتر قم== | ==شکل‌گیری دفتر قم== | ||
مرجعیت امام‌خمینی در سال ۱۳۴۰ و پس از رحلت مرجع تقلید، سیدحسین بروجردی آغاز شد. ایشان که در محله یخچال‌قاضی قم زندگی می‌کرد {{ببینید|اقامتگاه‌ها}} نخستین اجازه‌نامه در امور حسبیه را هفت روز پس از درگذشت بروجردی در ۱۷ فروردین ۱۳۴۰ صادر کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۶/۱.</ref> {{ببینید|سیدسجاد حججی}} و شاگردان امام‌خمینی رساله عملیه ایشان را با هزینه شخصی منتشر کردند | مرجعیت امام‌خمینی در سال ۱۳۴۰ و پس از رحلت مرجع تقلید، [[سیدحسین بروجردی]] آغاز شد. ایشان که در محله یخچال‌قاضی قم زندگی می‌کرد {{ببینید|اقامتگاه‌ها}} نخستین [[اجازات امام‌خمینی|اجازه‌نامه]] در امور حسبیه را هفت روز پس از درگذشت بروجردی در ۱۷ فروردین ۱۳۴۰ صادر کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۶/۱.</ref> {{ببینید|سیدسجاد حججی}} و [[شاگردان امام‌خمینی]] رساله عملیه ایشان را با هزینه شخصی منتشر کردند.<ref>توسلی، مصاحبه، ۸۹/۲.</ref> پس از آغاز مبارزات روحانیت علیه رژیم پهلوی، وجوه شرعیِ دریافتیِ امام‌خمینی که درگذشته نیز به صورت نامرتب وجود داشت، بیشتر شد و پرداخت شهریه ایشان به طلاب، مانند دیگر مراجع وقت گردید.<ref>یزدی، خاطرات آیت‌الله محمد یزدی، ۳۵۷ ـ ۳۵۸؛ پسندیده، خاطرات، ۲۲۹.</ref> {{ببینید|شهریه امام‌خمینی}} نخستین بار شهاب‌الدین اشراقی داماد [[امام‌خمینی]] {{ببینید|شهاب‌الدین اشراقی}} پیگیر امور مرجعیت و تشکیل دفتر برای ایشان بود که با آن موافقت نکرد.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۱۷۳.</ref> نگارش اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها، پاسخ‌دادن به نامه‌ها و رسید وجوهات را خود امام‌خمینی انجام می‌داد<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۲.</ref> و تنها حسن صانعی {{ببینید|حسن صانعی}} در مدیریت بخشی از کارها چون پذیرایی از میهمانان و دید و بازدیدها به ایشان کمک می‌کرد.<ref>رسولی محلاتی، مصاحبه، خبرگزاری فارس.</ref> | ||
پس از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و افزایش مراجعات مردم و انقلابیان،<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۸۶ ـ ۲۸۷؛ رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۱ ـ ۷۰.</ref> سیدهاشم رسولی محلاتی {{ببینید|سیدهاشم رسولی محلاتی}} و سیدمحمد جعفری ورامینی نیز به کارهای مربوط به مرجعیت کمک می‌کردند<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۳.</ref> با آزادی امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۳ و گسترش مراجعه مردم، ایشان افرادی را برای اداره امور برگزید و اتاقی از بیت خود را به آن اختصاص داد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۲ ـ ۶۳؛ رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۷/۲.</ref> پس از آن نیز دو اتاقی که برای سکونت فرزند ایشان سیدمصطفی خمینی و همسرش ساخته شده بود، به امور مرجعیت اختصاص داده شد.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۲۰۳.</ref> و بدین گونه دفتر امام‌خمینی شکل گرفت. | پس از [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲]] و افزایش مراجعات مردم و انقلابیان،<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۸۶ ـ ۲۸۷؛ رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۱ ـ ۷۰.</ref> سیدهاشم رسولی محلاتی {{ببینید|سیدهاشم رسولی محلاتی}} و سیدمحمد جعفری ورامینی نیز به کارهای مربوط به [[مرجعیت]] کمک می‌کردند<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۳.</ref> با آزادی امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۳ و گسترش مراجعه مردم، ایشان افرادی را برای اداره امور برگزید و اتاقی از بیت خود را به آن اختصاص داد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۲ ـ ۶۳؛ رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۷/۲.</ref> پس از آن نیز دو اتاقی که برای سکونت فرزند ایشان [[سیدمصطفی خمینی]] و همسرش ساخته شده بود، به امور مرجعیت اختصاص داده شد.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۲۰۳.</ref> و بدین گونه دفتر امام‌خمینی شکل گرفت. | ||
دفتر امام‌خمینی سه بخش داشت: پاسخ به نامه‌ها، رسید وجوهات و بخش اجازات و استفتائات که به دلیل خط خوب و انشای رسولی محلاتی که مورد تأیید امام‌خمینی بود، بر عهده وی گذاشته شد<ref>رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۷۰ ـ ۱۷۱؛ رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۷/۲.</ref> و او همه فعالیت‌ها را در دفتری مخصوص ثبت می‌کرد.<ref> رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۷/۲.</ref> هزینه‌ها و تدارکات دفتر را ورامینی انجام می‌داد و تنظیم دیدارها بر عهده حسن صانعی بود<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۳.</ref> و محمدرضا توسلی {{ببینید|محمدرضا توسلی}} نیز با دفتر همکاری می‌کرد.<ref>انصاری، حمید، زنده عشق، ۱۹.</ref> | دفتر امام‌خمینی سه بخش داشت: پاسخ به نامه‌ها، رسید وجوهات و بخش اجازات و [[استفتائات (کتاب)|استفتائات]] که به دلیل خط خوب و انشای رسولی محلاتی که مورد تأیید امام‌خمینی بود، بر عهده وی گذاشته شد<ref>رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۷۰ ـ ۱۷۱؛ رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۷/۲.</ref> و او همه فعالیت‌ها را در دفتری مخصوص ثبت می‌کرد.<ref> رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۷/۲.</ref> هزینه‌ها و تدارکات دفتر را ورامینی انجام می‌داد و تنظیم دیدارها بر عهده حسن صانعی بود<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۶۳.</ref> و محمدرضا توسلی {{ببینید|محمدرضا توسلی}} نیز با دفتر همکاری می‌کرد.<ref>انصاری، حمید، زنده عشق، ۱۹.</ref> | ||
===دفتر قم پس از تبعید=== | ===دفتر قم پس از تبعید=== | ||
با تبعید امام‌خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به ترکیه و بازداشت سیدمصطفی | با تبعید امام‌خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به ترکیه و بازداشت [[سیدمصطفی خمینی]]، دفتر امام‌خمینی به مدت کوتاهی بسته شد؛ ولی با رفع موانع، به‌تدریج فعالیت خود را با مسئولیت محمدصادق تهرانی (کرباسچی) وکیل امام‌خمینی آغاز کرد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۷۴.</ref> با بازداشت و تبعید تهرانی، {{ببینید|محمدصادق تهرانی}} پس از مدت کوتاهی دفتر با مسئولیت علی‌اکبر اسلامی تربتی، دیگر وکیل امام‌خمینی، به فعالیت خود ادامه داد، اما او نیز پس از زمانی کوتاه تبعید شد<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۷۵.</ref> و [[شهاب‌الدین اشراقی]] به نمایندگی از [[امام‌خمینی]] امور دفتر را بر عهده گرفت.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۷۵؛ ربانی املشی، ۹۲؛ حنیف، زندگینامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ۶۹/۱.</ref> با تبعید اشراقی در اردیبهشت ۱۳۴۵ از قم، [[مرتضی حائری یزدی]] پدر همسر سیدمصطفی خمینی قصد داشت مسئولیت دفتر را بر عهده گیرد که سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) مانع از آن شد.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۸۱.</ref> | ||
یکی از یاران امام‌خمینی تلاش کرد که سیدمرتضی | یکی از یاران امام‌خمینی تلاش کرد که [[سیدمرتضی پسندیده]]، برادر امام‌خمینی در [[قم]] مستقر شود و امور دفتر را بر عهده بگیرد<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۷۷.</ref> و در مدت حضور وی در دفتر قم، با همکاری علی محفوظی، احمد احمدی و مظاهری از دیگر اعضای دفتر، کارها پیش می‌رفت.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۸۱.</ref> دفتر امام‌خمینی به دقت زیر نظر [[حکومت پهلوی|رژیم]] بود و گزارش تمام رفت و آمدها و مراسم سوگواری که در این خانه برگزار می‌شد با جزئیات در اسناد ساواک آمده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، پاورقی صحیفه امام، ۵۷۳/۱۵ ـ ۶۲۹.</ref> ساواک در مهر ۱۳۴۶ می‌خواست دفتر امام‌خمینی را تعطیل کند؛ اما پسندیده با آگاهی از این تصمیم در ۱۳۴۶/۷/۱۶، مجلس عزاداری دهه فاطمیه را در دفتر بر پا کرد<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، پاورقی صحیفه امام، ۱۲۵/۱۵ ـ ۱۲۶.</ref> و ساواک نیز وی را از قم تبعید کرد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، پاورقی صحیفه امام، ۱۲۸/۱۵ ـ ۱۲۹.</ref> | ||
نیروهای امنیتی در سال ۱۳۴۶ با هجوم به دفتر و بیت و کتابخانه امام‌خمینی در خیابان حجتیه اسناد و مدارک را با خود بردند و رفت و آمد به بیت و کتابخانه را ممنوع کردند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۵۸۸/۱۵ ـ ۵۸۹، ۵۹۴ ـ ۵۹۵ و ۵۹۸.</ref> با تعطیلی دفتر، شهریه امام‌خمینی با هماهنگی حسن صانعی<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱۹۲/۲.</ref> به نام میرزااحمد آشتیانی {{ببینید|میرزااحمد آشتیانی}} و پس از ایشان به نام فرزندش میرزاباقر آشتیانی پرداخت می‌شد.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۲۵۷، ۳۳۹ و ۳۴۵؛ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۳۹.</ref> {{ببینید|شهریه امام‌خمینی}} پسندیده در ۱۳۴۹/۱۰/۱۸ از تبعیدگاه به قم بازگشت و با برپاکردن جشن میلاد امام‌رضا(ع) در دفتر، فعالیت دفتر دوباره آغاز شد<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۱۸۰)</ref> و به‌رغم خواست ساواک و تبعید چندباره، وی به نمایندگی از امام‌خمینی ریاست و کارهای دفتر قم را بر عهده گرفت.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۱۹۷ ـ ۲۰۸؛ یزدی، خاطرات آیت‌الله محمد یزدی، ۳۵۹ ـ ۳۶۰.</ref> توسلی نیز به وی کمک می‌کرد.<ref>انصاری، حمید، زنده عشق، ۱۵ ـ ۱۶.</ref> ریاست پسندیده بر دفتر در قم تا اردیبهشت ۱۳۵۷ ادامه داشت.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۴۱۳ ـ ۴۱۶.</ref> امام‌خمینی در ۱۳۵۴/۴/۹ مهر و امضای پسندیده را به منزله مهر و امضای خود شمرد و وکالت او را تأیید کرد؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹۵/۳.</ref> اما ساواک برای برهم‌زدن فعالیت‌های دفتر، پسندیده را دوباره تبعید کرد<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۴۲۳.</ref> و محمدصادق تهرانی دوباره کارهای مالی دفتر را بر عهده گرفت.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۷۴.</ref> | نیروهای امنیتی در سال ۱۳۴۶ با هجوم به دفتر و بیت و کتابخانه امام‌خمینی در خیابان حجتیه اسناد و مدارک را با خود بردند و رفت و آمد به بیت و کتابخانه را ممنوع کردند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۵۸۸/۱۵ ـ ۵۸۹، ۵۹۴ ـ ۵۹۵ و ۵۹۸.</ref> با تعطیلی دفتر، شهریه امام‌خمینی با هماهنگی حسن صانعی<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱۹۲/۲.</ref> به نام میرزااحمد آشتیانی {{ببینید|میرزااحمد آشتیانی}} و پس از ایشان به نام فرزندش میرزاباقر آشتیانی پرداخت می‌شد.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۲۵۷، ۳۳۹ و ۳۴۵؛ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۳۹.</ref> {{ببینید|شهریه امام‌خمینی}} پسندیده در ۱۳۴۹/۱۰/۱۸ از تبعیدگاه به قم بازگشت و با برپاکردن جشن میلاد امام‌رضا(ع) در دفتر، فعالیت دفتر دوباره آغاز شد<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۱۸۰)</ref> و به‌رغم خواست ساواک و تبعید چندباره، وی به نمایندگی از امام‌خمینی ریاست و کارهای دفتر قم را بر عهده گرفت.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۱۹۷ ـ ۲۰۸؛ یزدی، خاطرات آیت‌الله محمد یزدی، ۳۵۹ ـ ۳۶۰.</ref> توسلی نیز به وی کمک می‌کرد.<ref>انصاری، حمید، زنده عشق، ۱۵ ـ ۱۶.</ref> ریاست پسندیده بر دفتر در قم تا اردیبهشت ۱۳۵۷ ادامه داشت.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۴۱۳ ـ ۴۱۶.</ref> امام‌خمینی در ۱۳۵۴/۴/۹ مهر و امضای پسندیده را به منزله مهر و امضای خود شمرد و وکالت او را تأیید کرد؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹۵/۳.</ref> اما ساواک برای برهم‌زدن فعالیت‌های دفتر، پسندیده را دوباره تبعید کرد<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۴۲۳.</ref> و محمدصادق تهرانی دوباره کارهای مالی دفتر را بر عهده گرفت.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ۷۴.</ref> | ||
دفتر امام‌خمینی افزون بر شهریه‌دادن به برگزاری امتحان برای طلاب حوزه قم اقدام و از برخی از فضلا و مدرسان برای تدریس سطح و خارج فقه دعوت کرد.<ref>شریفی، مصاحبه، ۱۳.</ref> امام‌خمینی در تیر ۱۳۵۷ شهاب‌الدین اشراقی را وکیل خود و مسئول دفتر قم قرار داد و دیگران را به همکاری با وی سفارش کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۲۸/۳؛ حنیف، زندگینامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ۱۶۵/۱.</ref> با هجرت ایشان به | دفتر امام‌خمینی افزون بر شهریه‌دادن به برگزاری امتحان برای طلاب حوزه قم اقدام و از برخی از فضلا و مدرسان برای تدریس سطح و خارج فقه دعوت کرد.<ref>شریفی، مصاحبه، ۱۳.</ref> امام‌خمینی در تیر ۱۳۵۷ شهاب‌الدین اشراقی را وکیل خود و مسئول دفتر قم قرار داد و دیگران را به همکاری با وی سفارش کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۲۸/۳؛ حنیف، زندگینامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ۱۶۵/۱.</ref> با [[هجرت امام‌خمینی|هجرت ایشان به فرانسه]]، اشراقی راهی پاریس شد<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۴۸۹.</ref> و پسندیده دوباره با نادیده‌گرفتن حکم تبعید، به [[قم]] برگشت و در دفتر مستقر شد.<ref>پسندیده، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، ۴۹۱ ـ ۴۹۲.</ref> | ||
==دفتر نجف== | ==دفتر نجف== | ||
امام‌خمینی پس از انتقال از ترکیه به نجف در سال ۱۳۴۴ در آغاز با بازگشایی دفتر و پرداخت شهریه در نجف موافق نبود؛<ref>فلاحی، سال‌های تبعید امام‌خمینی، ۱۷۸.</ref> ولی در نهایت دفتر نجف با محوریت سیدمصطفی خمینی در کنار بیت ایشان تشکیل شد.<ref>حضور، مجله، ۶۴ ـ ۶۵.</ref> پاسخ به استفتائات بر عهده سیدعباس خاتم یزدی {{ببینید|سیدعباس خاتم یزدی}}، غلامرضا رضوانی {{ببینید|غلامرضا رضوانی}} و سیدجعفر کریمی {{ببینید|سیدجعفر کریمی}} بود. مدتی نیز محمدحسن قدیری {{ببینید|محمدحسن قدیری}} با این گروه همکاری می‌کرد.<ref>رجائی‌نژاد، آشنایی با اعضای دفتر امام در قم، ۱ و ۳؛ کریمی.</ref> نصرالله خلخالی {{ببینید|نصرالله خلخالی}} و محی‌الدین فرقانی نیز از اعضای فعال دفتر بودند.<ref>رجائی‌نژاد، آشنایی با اعضای دفتر امام در قم، ۳.</ref> فرقانی از فضلای افغانیِ همراه امام‌خمینی بود و ایشان را | [[امام‌خمینی]] پس از انتقال از ترکیه به [[نجف]] در سال ۱۳۴۴ در آغاز با بازگشایی دفتر و پرداخت شهریه در نجف موافق نبود؛<ref>فلاحی، سال‌های تبعید امام‌خمینی، ۱۷۸.</ref> ولی در نهایت دفتر نجف با محوریت [[سیدمصطفی خمینی]] در کنار بیت ایشان تشکیل شد.<ref>حضور، مجله، ۶۴ ـ ۶۵.</ref> پاسخ به استفتائات بر عهده سیدعباس خاتم یزدی {{ببینید|سیدعباس خاتم یزدی}}، غلامرضا رضوانی {{ببینید|غلامرضا رضوانی}} و سیدجعفر کریمی {{ببینید|سیدجعفر کریمی}} بود. مدتی نیز محمدحسن قدیری {{ببینید|محمدحسن قدیری}} با این گروه همکاری می‌کرد.<ref>رجائی‌نژاد، آشنایی با اعضای دفتر امام در قم، ۱ و ۳؛ کریمی.</ref> نصرالله خلخالی {{ببینید|نصرالله خلخالی}} و محی‌الدین فرقانی نیز از اعضای فعال دفتر بودند.<ref>رجائی‌نژاد، آشنایی با اعضای دفتر امام در قم، ۳.</ref> فرقانی از فضلای افغانیِ همراه امام‌خمینی بود و ایشان را در رفتن به حرم همراهی می‌کرد.<ref>طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۲۶.</ref> | ||
در آغاز سال ۱۳۴۵ پس از ورود امام‌خمینی به نجف، عبدالعلی قرهی و رسولی محلاتی به نجف رفتند<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۸۷ ـ ۲۸۸.</ref> و در دفتر مستقر شدند؛ اما تنها قرهی در نجف ماند و امور بیت و دفتر در اختیار وی قرار گرفت.<ref>خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۲۶ ـ ۱۲۷.</ref> امام‌خمینی به قرهی اعتماد کامل داشت<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۵۴/۱ و ۶۳/۳.</ref> و با بازگشت قرهی به ایران در سال ۱۳۴۹ امور مرتبط به وی بر عهده رضوانی گذاشته شد و رضوانی تا خروج امام‌خمینی از عراق در مهر ۱۳۵۷ مسئول دفتر بود.<ref>خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۴/۱؛ همو، خاطرات آیت‌الله، ۱۲۵ ـ ۱۲۹.</ref> امور سیاسی دفتر زیر نظر سیدمصطفی خمینی انجام می‌گرفت<ref>دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، ۱۴۶ ـ ۱۴۷ و ۱۸۴؛ محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۲۹۸/۲ ـ ۲۹۹.</ref> و وی هماهنگ‌کننده و واسطه میان انقلابیان و یاران امام‌خمینی و اعضای دفتر بود<ref>خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۲۴.</ref> او اندیشه‌های امام‌خمینی را از طریق توزیع رساله عملیه، اعلامیه، پیام، نامه و نشر سخنان ایشان در ایران و جهان نشر می‌داد و دیدارهای امام‌خمینی را نیز هماهنگ می‌کرد.<ref>کریمی، مصاحبه.</ref> {{ببینید|سیدمصطفی خمینی}} افزون بر اعضای اصلی دفتر، روحانیان دیگری نیز با دفتر ارتباط داشتند، ازجمله سیدمحمود دعایی {{ببینید|سیدمحمود دعایی}}، اسماعیل فردوسی‌پور {{ببینید|اسماعیل فردوسی‌پور}}، محمدرضا ناصری {{ببینید|امامان جمعه}} و سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور.<ref>راعی گلوجه، زندگینامه و مبارزات آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، ۹۱ ـ ۹۴؛ فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۱۹۶.</ref> {{ببینید|سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور}} | در آغاز سال ۱۳۴۵ پس از ورود امام‌خمینی به نجف، عبدالعلی قرهی و [[سید هاشم رسولی محلاتی|رسولی محلاتی]] به نجف رفتند<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۸۷ ـ ۲۸۸.</ref> و در دفتر مستقر شدند؛ اما تنها قرهی در نجف ماند و امور بیت و دفتر در اختیار وی قرار گرفت.<ref>خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۲۶ ـ ۱۲۷.</ref> امام‌خمینی به قرهی اعتماد کامل داشت<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۵۴/۱ و ۶۳/۳.</ref> و با بازگشت قرهی به [[ایران]] در سال ۱۳۴۹ امور مرتبط به وی بر عهده رضوانی گذاشته شد و رضوانی تا خروج امام‌خمینی از عراق در مهر ۱۳۵۷ مسئول دفتر بود.<ref>خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۴/۱؛ همو، خاطرات آیت‌الله، ۱۲۵ ـ ۱۲۹.</ref> امور سیاسی دفتر زیر نظر [[سیدمصطفی خمینی]] انجام می‌گرفت<ref>دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، ۱۴۶ ـ ۱۴۷ و ۱۸۴؛ محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۲۹۸/۲ ـ ۲۹۹.</ref> و وی هماهنگ‌کننده و واسطه میان انقلابیان و یاران امام‌خمینی و اعضای دفتر بود<ref>خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۲۴.</ref> او اندیشه‌های امام‌خمینی را از طریق توزیع رساله عملیه، اعلامیه، پیام، نامه و نشر سخنان ایشان در ایران و جهان نشر می‌داد و دیدارهای امام‌خمینی را نیز هماهنگ می‌کرد.<ref>کریمی، مصاحبه.</ref> {{ببینید|سیدمصطفی خمینی}} افزون بر اعضای اصلی دفتر، روحانیان دیگری نیز با دفتر ارتباط داشتند، ازجمله سیدمحمود دعایی {{ببینید|سیدمحمود دعایی}}، اسماعیل فردوسی‌پور {{ببینید|اسماعیل فردوسی‌پور}}، محمدرضا ناصری {{ببینید|امامان جمعه}} و سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور.<ref>راعی گلوجه، زندگینامه و مبارزات آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، ۹۱ ـ ۹۴؛ فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۱۹۶.</ref> {{ببینید|سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور}} | ||
از فعالیت‌های دفتر در نجف تشکیل دو جلسه ملاقات و پاسخگویی به پرسش‌ها و استفتائات شرعی با حضور امام‌خمینی بود.<ref>اختری، خاطرات، ۳۹/۱ ـ ۴۰؛ خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۲۹.</ref> با درگذشت سیدمصطفی مسئولیت‌های او بر عهده سیداحمد خمینی قرار گرفت<ref>مصطفوی، فریده، مصاحبه، ۱۰۳.</ref> و امام‌خمینی با توجه به اعتماد کاملی که به وی داشت در ۱۵/۱۰/۱۳۵۶ او را وصی خود انتخاب کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۹۲/۳.</ref> پس از تصمیم امام‌خمینی برای ترک عراق سیداحمد خمینی در هشتم مهر ۱۳۵۷ خبر هجرت ایشان را به اعضای دفتر اعلام کرد.<ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۳۷۹ ـ ۳۸۰.</ref> امام‌خمینی پیش از ترک عراق رضوانی، کریمی، حبیب‌الله اراکی و خاتم یزدی را وصی خود در امور وجوهات شرعی کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۸۰/۳؛ خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۴/۱.</ref> و مبلغ شصت میلیون تومان از وجوهات دفتر را در اختیار خاتم یزدی و کریمی قرار داد<ref>خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۳۶.</ref> و تأکید کرد این وجوهات باید به صورت شهریه به طلاب پرداخت شود.<ref>خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۵/۱ ـ ۱۱۶.</ref> ایشان در دهم مهر ۱۳۵۷ آخرین شب حضور در نجف از اعضای دفتر خداحافظی<ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۳۸۵؛ خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۳۵.</ref> و وظایف اعضای دفتر را در نبود خود، شفاهی و مکتوب گوشزد کرد.<ref>خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۴/۱.</ref> | از فعالیت‌های دفتر در نجف تشکیل دو جلسه ملاقات و پاسخگویی به پرسش‌ها و استفتائات شرعی با حضور امام‌خمینی بود.<ref>اختری، خاطرات، ۳۹/۱ ـ ۴۰؛ خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۲۹.</ref> با درگذشت سیدمصطفی مسئولیت‌های او بر عهده [[سیداحمد خمینی]] قرار گرفت<ref>مصطفوی، فریده، مصاحبه، ۱۰۳.</ref> و امام‌خمینی با توجه به اعتماد کاملی که به وی داشت در ۱۵/۱۰/۱۳۵۶ او را وصی خود انتخاب کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۹۲/۳.</ref> پس از تصمیم امام‌خمینی برای ترک عراق سیداحمد خمینی در هشتم مهر ۱۳۵۷ خبر [[هجرت امام‌خمینی|هجرت ایشان]] را به اعضای دفتر اعلام کرد.<ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۳۷۹ ـ ۳۸۰.</ref> امام‌خمینی پیش از ترک عراق رضوانی، کریمی، حبیب‌الله اراکی و خاتم یزدی را وصی خود در امور وجوهات شرعی کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۸۰/۳؛ خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۴/۱.</ref> و مبلغ شصت میلیون تومان از وجوهات دفتر را در اختیار خاتم یزدی و کریمی قرار داد<ref>خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۳۶.</ref> و تأکید کرد این وجوهات باید به صورت [[شهریه امام‌خمینی|شهریه به طلاب]] پرداخت شود.<ref>خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۵/۱ ـ ۱۱۶.</ref> ایشان در دهم مهر ۱۳۵۷ آخرین شب حضور در نجف از اعضای دفتر خداحافظی<ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۳۸۵؛ خاتم یزدی، خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی، ۱۳۵.</ref> و وظایف اعضای دفتر را در نبود خود، شفاهی و مکتوب گوشزد کرد.<ref>خاتم یزدی، خاطرات سال‌های نجف، ۱۱۴/۱.</ref> | ||
با خروج امام‌خمینی از نجف، مأموران امنیتی عراق به دفتر امام‌خمینی حمله کردند و تعدادی از اعضای آن ازجمله رضوانی، خاتم یزدی و فرقانی را بازداشت و خانه را بازرسی و پلمب کردند.<ref>قوچانی، خاطرات، ۱۹۷/۱.</ref> با پیروزی انقلاب | با خروج [[امام‌خمینی]] از نجف، مأموران امنیتی عراق به دفتر امام‌خمینی حمله کردند و تعدادی از اعضای آن ازجمله رضوانی، خاتم یزدی و فرقانی را بازداشت و خانه را بازرسی و پلمب کردند.<ref>قوچانی، خاطرات، ۱۹۷/۱.</ref> با پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]]، رضوانی آزاد شد و پس از آنکه مأموران باخبر شدند وی شهریه آن ماه طلاب را پرداخته‌است، وی را از عراق بیرون کردند.<ref>رضوانی، غائله سبز، ۲۰.</ref> رضوانی پیش از بازگشت به ایران پول‌ها و دیگر اشیای قیمتیِ دفتر امام‌خمینی را به [[محمود قوچانی]] از افراد مرتبط با بیت تحویل داد و به وی سفارش کرد شهریه طلبه‌های نجف پرداخت شود<ref>قوچانی، خاطرات، ۱۹۷/۱ ـ ۱۹۸.</ref> و برای حفاظت از اموال موجود، آنها را به دفتر [[سیدابوالقاسم خویی]] از مراجع تقلید بسپارد تا آن را در فرصت مناسب به [[تهران]] حواله کند.<ref>قوچانی، خاطرات، ۱۹۸/۱.</ref> با وجود بسته‌شدن دفتر امام‌خمینی، دعایی تا دوم بهمن ۱۳۵۷ در نجف ماند و به کارها سروسامان داد و [[خانواده امام‌خمینی]] را به پاریس فرستاد و سپس خود نیز به ایشان پیوست.<ref>دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، ۱۸۰ و ۱۹۱ ـ ۱۹۲.</ref> | ||
==دفتر نوفل لوشاتو== | ==دفتر نوفل لوشاتو== | ||
امام‌خمینی نزدیک به چهار ماه در نوفل لوشاتو در حومه پاریس حضور داشت. {{ببینید|نوفل لوشاتو}} در این مدت با تشکیل دفتر به معنای مرکز گرفتن وجوهات شرعی و دفتر امور مالی مخالفت کرد.<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۸/۲.</ref> پس از ورود ایشان به نوفل لوشاتو جلسه‌ای با حضور سیداحمد | [[امام‌خمینی]] نزدیک به چهار ماه در نوفل لوشاتو در حومه پاریس حضور داشت. {{ببینید|نوفل لوشاتو}} در این مدت با تشکیل دفتر به معنای مرکز گرفتن وجوهات شرعی و دفتر امور مالی مخالفت کرد.<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲۸۸/۲.</ref> پس از ورود ایشان به نوفل لوشاتو جلسه‌ای با حضور [[سیداحمد خمینی]]، [[سیدابوالحسن بنی‌صدر]]، [[ابراهیم یزدی]]، [[صادق قطب‌زاده]]، [[حسن حبیبی]] و [[اسماعیل فردوسی‌پور|فردوسی‌پور]] تشکیل شد و کمیته‌ای به عنوان کمیته تصمیم‌گیری تصویب شد تا درباره اقامت، ترجمه اعلامیه‌ها، پیام‌ها، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و ارتباط‌ها و موارد دیگر تقسیم کار شود و درباره سفر امام‌خمینی نیز اطلاعیه‌ای داده شود. پس از تهیه نخستین اطلاعیه، درباره عنوان تشکیلات صادرکننده اطلاعیه اختلاف شد. پس از مشورت با امام‌خمینی، ایشان با ایجاد چنین تشکیلاتی مخالفت کرد و حضور طلبه‌ای را برای پاسخ به تلفن‌ها کافی دانست؛ چنان‌که پس از اینکه برخی ادعا کردند سخنگوی امام‌خمینی هستند، ایشان اعلام کرد سخنگویی ندارد.<ref>بصیرت‌منش، امام‌خمینی از هجرت به پاریس تا بازگشت به ایران، ۱۱۸ ـ ۱۲۰؛ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۲۷۳/۲ ـ ۲۷۴.</ref> | ||
با ورود دعایی و حضور برخی دیگر از اعضای دفتر نجف، به نوعی بخش سیاسیِ دفتر نجف، در نوفل‌لوشاتو فعال شد.<ref>دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، ۱۹۲ ـ ۱۹۴.</ref> سیداحمد خمینی نیز پیوسته همراه امام‌خمینی بود و در برنامه‌ریزی‌ها، دیدارها و مصاحبه‌های ایشان با افراد و رسانه‌های گروهی نقش اساسی بر عهده داشت<ref>انصاری، مهاجر قبیله ایمان، ۱۲۰ ـ ۱۲۲.</ref> و گزارش‌ها به صورت منظم در اختیار امام‌خمینی قرار می‌گرفت.<ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۴۶۷ ـ ۴۶۸.</ref> فردوسی‌پور و محتشمی‌پور به نوبت از میهمانان پذیرایی می‌کردند و مسئولیت چاپ و تکثیر مصاحبه‌ها و پیام‌های امام‌خمینی بر عهده محمد منتظری بود.<ref>بصیرت‌منش، امام‌خمینی از هجرت به پاریس تا بازگشت به ایران، ۱۱۹؛ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۲۹۶/۲.</ref> پس از گذشت مدت کوتاهی و استقرار امام‌خمینی، یار دیرین ایشان مهدی عراقی به فرانسه آمد و با کمک ابوالفضل توکلی‌بینا مسئولیت امور داخلی، کنترل رفت و آمدها و پذیرایی از میهمانان را بر عهده گرفت.<ref>توکلی‌بینا، دیدار در نوفل لوشاتو، ۲۱۸ ـ ۲۲۰؛ بصیرت‌منش، امام‌خمینی از هجرت به پاریس تا بازگشت به ایران، ۱۲۰؛ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۲۶۳/۲ و ۲۹۹.</ref> {{ببینید|مهدی عراقی}} اداره داخلی خانه امام‌خمینی بر عهده مرضیه حدیدچی دباغ بود و وظیفه اصلی او رعایت مسائل امنیتی و تهیه غذای امام‌خمینی بود<ref>رجائی‌نژاد و حاضری، هفت‌اقلیم گذری بر اماکن منتسب به امام‌خمینی از ولادت تارحلت، ۳۵۹.</ref> {{ببینید|مرضیه دباغ}} و تعیین وقت دیدار شخصیت‌ها بر عهده ابراهیم یزدی بود.<ref>توکلی‌بینا، دیدار در نوفل لوشاتو، ۲۲۳.</ref> {{ببینید|نوفل لوشاتو}} | با ورود [[سیدمحمود دعایی|دعایی]] و حضور برخی دیگر از اعضای دفتر نجف، به نوعی بخش سیاسیِ دفتر نجف، در نوفل‌لوشاتو فعال شد.<ref>دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، ۱۹۲ ـ ۱۹۴.</ref> سیداحمد خمینی نیز پیوسته همراه امام‌خمینی بود و در برنامه‌ریزی‌ها، دیدارها و مصاحبه‌های ایشان با افراد و رسانه‌های گروهی نقش اساسی بر عهده داشت<ref>انصاری، مهاجر قبیله ایمان، ۱۲۰ ـ ۱۲۲.</ref> و گزارش‌ها به صورت منظم در اختیار امام‌خمینی قرار می‌گرفت.<ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۴۶۷ ـ ۴۶۸.</ref> فردوسی‌پور و [[سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور|محتشمی‌پور]] به نوبت از میهمانان پذیرایی می‌کردند و مسئولیت چاپ و تکثیر مصاحبه‌ها و پیام‌های امام‌خمینی بر عهده محمد منتظری بود.<ref>بصیرت‌منش، امام‌خمینی از هجرت به پاریس تا بازگشت به ایران، ۱۱۹؛ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۲۹۶/۲.</ref> پس از گذشت مدت کوتاهی و استقرار امام‌خمینی، یار دیرین ایشان مهدی عراقی به فرانسه آمد و با کمک ابوالفضل توکلی‌بینا مسئولیت امور داخلی، کنترل رفت و آمدها و پذیرایی از میهمانان را بر عهده گرفت.<ref>توکلی‌بینا، دیدار در نوفل لوشاتو، ۲۱۸ ـ ۲۲۰؛ بصیرت‌منش، امام‌خمینی از هجرت به پاریس تا بازگشت به ایران، ۱۲۰؛ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۲۶۳/۲ و ۲۹۹.</ref> {{ببینید|مهدی عراقی}} اداره داخلی خانه امام‌خمینی بر عهده مرضیه حدیدچی دباغ بود و وظیفه اصلی او رعایت مسائل امنیتی و تهیه غذای امام‌خمینی بود<ref>رجائی‌نژاد و حاضری، هفت‌اقلیم گذری بر اماکن منتسب به امام‌خمینی از ولادت تارحلت، ۳۵۹.</ref> {{ببینید|مرضیه دباغ}} و تعیین وقت دیدار شخصیت‌ها بر عهده ابراهیم یزدی بود.<ref>توکلی‌بینا، دیدار در نوفل لوشاتو، ۲۲۳.</ref> {{ببینید|نوفل لوشاتو}} | ||
==دفتر موقت تهران== | ==دفتر موقت تهران== | ||