Image-reviewer، emailconfirmed، مدیران
۴٬۵۲۶
ویرایش
کاربر:Salehi/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: برگردانده‌شده |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''کتابشناسیها'''، معرفی مأخذشناسی‌های آثار و اندیشه امام‌خمینی. | '''کتابشناسیها'''، معرفی مأخذشناسی‌های آثار و اندیشه امام‌خمینی. | ||
کتابشناسی را سیاهه منابع یا مدارک درباره فرد یا موضوعی خاص<ref> | کتابشناسی را سیاهه منابع یا مدارک درباره فرد یا موضوعی خاص<ref>کینن، فرهنگ فشرده علوم کتاب‌داری و اطلاعرسانی، ۴.</ref> یا مجموعهای که دربردارنده اطلاعات کتاب‌شناختی آثار خطی یا چاپی بوده و با نظم مخصوص و با هدف استناد و ارائه اطلاعات تهیه شده،<ref>برومند، راهنمای تدوین کتابشناسی، ۶.</ref> معرفی کردهاند. هدف از انجام چنین‌کاری، فراهم‌کردن امکان دسترسی دقیق و سریع به منابع موجود درباره یک موضوع یا یک شخص خاص است. | ||
ویژگی‌های فردی و اجتماعی [[امام‌خمینی]] و نقش ایشان در تأسیس [[حکومت دینی]]، باعث شده است در داخل و خارج کشور، آثار فراوانی درباره ایشان نگاشته شود. برای اطلاعرسانی بهینه و به‌سامان درباره این منابع نیز تاکنون کتاب‌شناسی‌های گوناگونی تهیه شده است؛ به طوری که تا سال ۱۳۹۲، بیش از شصت مأخذشناسی درباره امام‌خمینی گزارش شده است.<ref> | ویژگی‌های فردی و اجتماعی [[امام‌خمینی]] و نقش ایشان در تأسیس [[حکومت دینی]]، باعث شده است در داخل و خارج کشور، آثار فراوانی درباره ایشان نگاشته شود. برای اطلاعرسانی بهینه و به‌سامان درباره این منابع نیز تاکنون کتاب‌شناسی‌های گوناگونی تهیه شده است؛ به طوری که تا سال ۱۳۹۲، بیش از شصت مأخذشناسی درباره امام‌خمینی گزارش شده است.<ref>برای شصت مورد آن، ← رحمانی، کتابشناسی توصیفی کتاب‌شناسی‌های امام‌خمینی، ۲۶۴.</ref> این تعداد، غیر از منابعی است که به طور کوتاه، نام چند اثر ایشان را آوردهاند. قدیمیترین مأخذشناسی، مربوط به حدود سال ۱۳۱۰ است که چهار اثر امام‌خمینی را معرفی کرده است<ref>← ریحان یزدی، آینه دانشوران، ۱۸۷.</ref> و یا منبع دیگر که در سال ۱۳۳۲، هفده اثر از ایشان را در زمینههای [[عرفان]]، [[فقه]]، [[اصول]] و [[مسائل سیاسی ـ اجتماعی]] معرفی کرده است.<ref>← شریف رازی، آثار الحجة و دائرةالمعارف حوزه علمیه قم، ۲/۴۵.</ref> بیشتر منابع اولیه به معرفی اجمالی آثار بسنده کرده، از توصیف آنها خودداری کردهاند. شمار این منابع پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، حدود ده مورد است؛<ref>استادی، تألیفات و آثار حضرت امام‌خمینی، ۲۵۱.</ref> ولی با پیروزی انقلاب و افزایش کتاب‌ها و مقالهها دراین‌باره، شمار کتابشناسیها نیز افزایش یافته است؛ به گونهایکه میتوان گفت تا سال ۱۳۷۷ به طور میانگین هر سال یک کتابشناسی تدوین شده است. اوج تهیه کتابشناسیها سال ۱۳۷۸ است. در این سال که به مناسبت یکصدمین سال میلاد امام‌خمینی به نام ایشان خوانده شد، سی کتابشناسی ـ حدود ۴۳٪ کل کتابشناسیها ـ منتشر گردید.<ref>← رحمانی، کتابشناسی توصیفی کتاب‌شناسی‌های امام‌خمینی، ۲۶۳ ـ ۲۹۳.</ref> | ||
==شیوهها== | ==شیوهها== | ||
تنظیم کتابشناسیها براساس یک معیار نیست و منابع معرفی‌شده در هر کتابشناسی، با توجه به هدف گردآورنده، به گونهای خاص تنظیم شده است. برخی شاخصههایی که دراین‌باره به آنها توجه شده است، عبارت‌اند از: | تنظیم کتابشناسیها براساس یک معیار نیست و منابع معرفی‌شده در هر کتابشناسی، با توجه به هدف گردآورنده، به گونهای خاص تنظیم شده است. برخی شاخصههایی که دراین‌باره به آنها توجه شده است، عبارت‌اند از: | ||
# زبان: بیشتر کتابشناسیها به زبان فارسی و در [[ایران]] تهیه شده‌اند؛ ولی برخی از آنها به زبانهای دیگر نیز ترجمه شده‌اند.(ازجمله، ← احمدی فقیه). مواردی که در خارج از ایران تهیه و به فارسی ترجمه شده باشند، بسیار اندک است (برای نمونه، ← مرکز اسلامی). بیشتر منابع معرفی‌شده نیز به زبان فارسی است؛ ولی برخی کتابشناسیها به معرفی کتاب‌ها، مقالهها و پایاننامههای انگلیسی، عربی، آلمانی، فرانسه، ترکی استانبولی، اردو، لهستانی و سوئدی نیز پرداخته‌اند.<ref> | # زبان: بیشتر کتابشناسیها به زبان فارسی و در [[ایران]] تهیه شده‌اند؛ ولی برخی از آنها به زبانهای دیگر نیز ترجمه شده‌اند.(ازجمله، ← احمدی فقیه). مواردی که در خارج از ایران تهیه و به فارسی ترجمه شده باشند، بسیار اندک است (برای نمونه، ← مرکز اسلامی). بیشتر منابع معرفی‌شده نیز به زبان فارسی است؛ ولی برخی کتابشناسیها به معرفی کتاب‌ها، مقالهها و پایاننامههای انگلیسی، عربی، آلمانی، فرانسه، ترکی استانبولی، اردو، لهستانی و سوئدی نیز پرداخته‌اند.<ref>← ذکایی، کتابشناسی امام‌خمینی در غرب، ۱۱؛ امیری، کتابشناسی حضرت امام‌خمینی به زبانهای غیر فارسی، ۷۲.</ref> در میان زبانهای غیر فارسی، منابع انگلیسی‌زبان فراوانی بیشتری دارند؛ | ||
# نسبت منابع با امام‌خمینی: از این جهت، کتابشناسیها سه دسته‌اند: برخی تنها آثار خود امام‌خمینی<ref> | # نسبت منابع با امام‌خمینی: از این جهت، کتابشناسیها سه دسته‌اند: برخی تنها آثار خود امام‌خمینی<ref>← استادی، تألیفات و آثار حضرت امام‌خمینی، ۲۴۹.</ref> و برخی دیگر تنها آثار درباره ایشان را معرفی کردهاند<ref>← مطالعات معرفتی، کتابهای منتشرشده درباره امام‌خمینی، ۱۷۲.</ref> و گروهی دیگر هر کدام از این دو دسته را جدا آوردهاند؛<ref>← صدیقیان و میرعمادی، فهرست کتابهای مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج، ؛ عماد دشتی، کتابشناسی موضوعی توصیفی آثار امام راحل، ۴۰؛ دشتی، کتابشناسی مجموعه‌های شعری در سوگ امام راحل، ۶۱.</ref> | ||
# زمان و مکان: در مواردی منابع، براساس مقطع زمانی خاص انتخاب شده‌اند (← مرکز اسلامی) یا براساس سیر زمانی تألیف آنها، مثلاً به پنج دوره تقسیم شده‌اند (← امه‌طلب). از نظر مکان نیز هرچند بیشتر کتابشناسیها درباره آثار تألیف‌شده در ایران‌اند، اما برخی نیز منابع مربوط به یک منطقه جغرافیایی را پوشش داده‌اند (برای نمونه، ← مرکز اسلامی)؛ | # زمان و مکان: در مواردی منابع، براساس مقطع زمانی خاص انتخاب شده‌اند (← مرکز اسلامی) یا براساس سیر زمانی تألیف آنها، مثلاً به پنج دوره تقسیم شده‌اند (← امه‌طلب). از نظر مکان نیز هرچند بیشتر کتابشناسیها درباره آثار تألیف‌شده در ایران‌اند، اما برخی نیز منابع مربوط به یک منطقه جغرافیایی را پوشش داده‌اند (برای نمونه، ← مرکز اسلامی)؛ | ||
# موضوع: کتاب‌شناسی‌های انجام‌شده، گستره موضوعی متنوعی را دربر میگیرند: تک‌موضوعی، که به معرفی منابع یک موضوع خاص میپردازد؛ مانند دیدگاه امام‌خمینی درباره [[زنان]] (← مرکز امور)، یا دیدگاه‌ها و آثار حدیثی،<ref> | # موضوع: کتاب‌شناسی‌های انجام‌شده، گستره موضوعی متنوعی را دربر میگیرند: تک‌موضوعی، که به معرفی منابع یک موضوع خاص میپردازد؛ مانند دیدگاه امام‌خمینی درباره [[زنان]] (← مرکز امور)، یا دیدگاه‌ها و آثار حدیثی،<ref>← انصاری قمی، آثار حدیثی امام‌خمینی، ۲۳۳.</ref> اخلاقی و عرفانی،<ref>← حوزه، سیری در، ۴۱۶.</ref> فقهی و اصولی<ref>← حوزه، کتابنامه، ۴۰۳.</ref> یا فلسفی<ref>← رحمتی، مأخذشناسی سیره فلسفی امام‌خمینی، ۲۱۳.</ref> ایشان را بررسی و معرفی می‌کند. چندموضوعی، که منابع مربوط به چند موضوع یا محور را تنظیم می‌نماید (برای نمونه، ← نادرپور و دیگران)، و عمومی، که تنها براساس نام پدیدآورنده یا عنوان اثر تنظیم می‌شود.<ref>← صدیقیان و میرعمادی، فهرست کتابهای مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج، ؛ عماد دشتی، کتابشناسی موضوعی توصیفی آثار امام راحل، ۴۰.</ref> کتاب‌شناسی‌های چندموضوعی از بسامد بیشتری برخورداراند. | ||
از سوی دیگر، روش معمول و ساختار کتاب‌شناسی‌های انجام‌شده بدین صورت است که نویسنده نخست طی مقدمهای، ضمن بیان نکاتی درباره زندگی، شخصیت و آثار امام‌خمینی و منابع مربوط به ایشان، هدف و روش انجام کار را بیان می‌کند. پس از آن، متن کتابشناسی قرار دارد که براساس شاخصههای مختلف تنظیم شده است. هر مدخل معمولاً براساس نام پدیدآورنده است، به‌جز آثار خود امام‌خمینی که براساس عنوان کتاب است. در مورد کتاب‌ها، پس از نام پدیدآورنده، عنوان کتاب، نام مترجم، محل نشر، ناشر، نوبت چاپ، تاریخ نشر و شمار صفحات آمده است<ref> | از سوی دیگر، روش معمول و ساختار کتاب‌شناسی‌های انجام‌شده بدین صورت است که نویسنده نخست طی مقدمهای، ضمن بیان نکاتی درباره زندگی، شخصیت و آثار امام‌خمینی و منابع مربوط به ایشان، هدف و روش انجام کار را بیان می‌کند. پس از آن، متن کتابشناسی قرار دارد که براساس شاخصههای مختلف تنظیم شده است. هر مدخل معمولاً براساس نام پدیدآورنده است، به‌جز آثار خود امام‌خمینی که براساس عنوان کتاب است. در مورد کتاب‌ها، پس از نام پدیدآورنده، عنوان کتاب، نام مترجم، محل نشر، ناشر، نوبت چاپ، تاریخ نشر و شمار صفحات آمده است<ref>برای نمونه، ← مطالعات معرفتی، کتابهای منتشرشده درباره امام‌خمینی، ۱۷۲.</ref> و در معرفی مقالهها، پس از نام پدیدآورنده، عنوان مقاله، نام سند و سال، شماره و تاریخ آن و شماره صفحات قرار دارد (برای نمونه، ← معاونت پژوهشی). در مدخل‌های مربوط به پایان‌نامه‌ها افزون بر نام دانشجو و عنوان پایان‌نامه، رشته درسی، نام استادان راهنما و مشاور، نام [[دانشگاه]] و [[دانشکده]]، تاریخ دفاع و شمار صفحات آمده است (برای نمونه، ← دهقان و کفایی). در کتابشناسی توصیفی، پس از ذکر مشخصات کتاب‌شناختی، گزارشی از مطالب مطرح‌شده در هر منبع آمده است. بیشتر کتاب‌شناسی‌هایی که به صورت کتاب منتشر شده‌اند، دارای فهرست‌ها و نمایههای گوناگون‌اند. | ||
کتاب‌شناسی‌های انجام‌شده از نظر شیوه اطلاعرسانی نیز چند دسته‌اند: برخی تنها به بیان عنوان کتابهای امام‌خمینی پرداخته، از آوردن مشخصات کتاب‌شناختی یا وصف آنها خودداری کردهاند. بیشتر این موارد مربوط به معرفی‌های انجام‌شده در پیش از [[انقلاب]] است.<ref> | کتاب‌شناسی‌های انجام‌شده از نظر شیوه اطلاعرسانی نیز چند دسته‌اند: برخی تنها به بیان عنوان کتابهای امام‌خمینی پرداخته، از آوردن مشخصات کتاب‌شناختی یا وصف آنها خودداری کردهاند. بیشتر این موارد مربوط به معرفی‌های انجام‌شده در پیش از [[انقلاب]] است.<ref>برای نمونه، ← شریف، آثار الحجة و دائرةالمعارف حوزه علمیه قم، ۲/۴۵.</ref> دسته دیگر به صورت اجمالی است و گردآورنده به آوردن مشخصات کتاب‌شناختی اثر ـ مانند ناشر، سال نشر و نوبت چاپ ـ بسنده کرده است.<ref>برای نمونه، ← مطالعات معرفتی، کتابهای منتشرشده درباره امام‌خمینی، ۱۷۲.</ref> دسته سوم نیز به صورت وصفی است که افزون بر اطلاعات دسته قبل، توصیفی از محتوای هر منبع، اختلاف نسخه‌ها، تاریخچه تألیف و مانند آن نیز آمده است.<ref>برای نمونه، ← استادی، تألیفات و آثار حضرت امام‌خمینی، ۲۴۹؛ شیرازی، کتابشناسی توصیفی، ۹۹ ـ ۱۱۰.</ref> روش توصیفی، بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده است. | ||
==قالبها== | ==قالبها== | ||
کتابشناسیها گاه به صورت یک کتاب کامل، گاه به صورت بخشی از یک کتاب و در مواردی هم در قالب یک مقاله منتشر شده‌اند.<ref> | کتابشناسیها گاه به صورت یک کتاب کامل، گاه به صورت بخشی از یک کتاب و در مواردی هم در قالب یک مقاله منتشر شده‌اند.<ref>رحمانی، کتابشناسی توصیفی کتاب‌شناسی‌های امام‌خمینی، ۲۶۳ ـ ۲۶۴.</ref> برخی از معرفی‌ها هم در ضمن خاطرات افراد،<ref>← خمینی، مصاحبه، ۱/۱۲۸ ـ ۱۳۲.</ref>، سال‌شمار زندگی امام‌خمینی<ref>← ذاکری، سال‌شمار زندگی امام‌خمینی، ۲۶۱.</ref> یا بیان حوادث انقلاب<ref>← روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۷۰ ـ ۷۴.</ref> آمده‌اند. از نظر تعداد، کتاب‌شناسی‌های در قالب مقاله، در رتبه اول (حدود ۷۰٪) و پس از آن، کتاب قرار دارد. | ||
==مواد== | ==مواد== | ||
منابع معرفی‌شده در کتاب‌شناسی‌های امام‌خمینی چند دسته‌اند: برخی به معرفی کتاب، مقاله و گفت‌وگو پرداخته‌اند.<ref> | منابع معرفی‌شده در کتاب‌شناسی‌های امام‌خمینی چند دسته‌اند: برخی به معرفی کتاب، مقاله و گفت‌وگو پرداخته‌اند.<ref>← یوسفی فخر، مأخذشناسی فرمان هشت‌ماده‌ای امام‌خمینی، ۹۵ ـ ۱۱۲.</ref> برخی تنها به معرفی کتاب پرداخته‌اند؛ خواه کتاب‌ها و رسالههای خود ایشان (برای مثال، ← احمدی فقیه) و خواه کتابهای درباره ایشان.<ref>← مطالعات معرفتی، کتابهای منتشرشده درباره امام‌خمینی، ۱۷۲.</ref> برخی دیگر نیز صرفاً به معرفی مقالات (برای نمونه، ← معاونت پژوهشی) یا پایان‌نامه‌ها (← دهقان و کفایی) بسنده کردهاند. بعضی کتابشناسیها نیز معرفی سخنرانی‌ها (← مؤسسه تنظیم، کوثر)، [[تقریرات]]،<ref>← حسینی، تقریرات درس امام، ۵۵.</ref> مجموعه‌های شعری،<ref>← دشتی، کتابشناسی مجموعه‌های شعری در سوگ امام راحل، ۶۱.</ref> همایش‌ها،<ref>← سلیمانی و محققی، ۶۹.</ref> نوارهای سخنرانی (← سروش)، دیدارهای امام‌خمینی (← مؤسسه تنظیم، محضر نور) و یا امام‌خمینی در دایرةالمعارفهای غربی<ref>← وهمن، امام‌خمینی در نگاه دایرةالمعارفهای غربی، ۶۰.</ref> را برعهده گرفتهاند و برخی چند عنوان از عناوین یادشده را پوشش داده‌اند (برای نمونه، ← نادرپور و دیگران). بیشترین درصد فراوانی مواد معرفی‌شده، مربوط به مقالات است و کتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها در رتبه بعدی جای میگیرند. از نظر شمار منابع معرفی‌شده در یک کتابشناسی نیز کمترین تعداد سه<ref>← امینی، معرفی سه کتاب به قلم نویسندگان خارجی درباره امام‌خمینی، ۴۸.</ref> و بیشترین تعداد ۶۹۵۶ مورد است (← معاونت پژوهشی). برخی کتابشناسیها نیز ویژه امام‌خمینی نیستند و تنها در یک یا چند بخش به کتابشناسی امام‌خمینی اختصاص یافته‌اند. | ||
==فهرست تفصیلی== | ==فهرست تفصیلی== | ||
فهرست پیش رو درباره کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و مقالاتی است که به معرفی آثار [[امام‌خمینی]] یا آثار درباره ایشان می‌پردازند. اسامی کتاب‌هایی مانند آثار الحجه یا تاریخ و دایرةالمعارف [[حوزه علمیه قم]] (محمد شریف رازی) و بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی (سیدحمید روحانی)، رجال قم (سیدمحمد مقدس‌زاده)، فهرست کتب چاپی فارسی (خان‌بابا مشار)، فقهای نامدار شیعه (عبدالرحیم عقیقی بخشایشی)، نقباء البشر (آقابزرگ تهرانی)، گنجینه دانشمندان (محمد شریف رازی) و آینه دانشوران (سیدعلیرضا ریحان یزدی) که تنها به معرفی اجمالی فهرست آثار امام‌خمینی پرداخته‌اند، در این کتابشناسی نیامده است، اما شماری از کتابهای امام‌خمینی در کتاب الذریعه الی تصانیف الشیعه معرفی شده‌اند.<ref> | فهرست پیش رو درباره کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و مقالاتی است که به معرفی آثار [[امام‌خمینی]] یا آثار درباره ایشان می‌پردازند. اسامی کتاب‌هایی مانند آثار الحجه یا تاریخ و دایرةالمعارف [[حوزه علمیه قم]] (محمد شریف رازی) و بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی (سیدحمید روحانی)، رجال قم (سیدمحمد مقدس‌زاده)، فهرست کتب چاپی فارسی (خان‌بابا مشار)، فقهای نامدار شیعه (عبدالرحیم عقیقی بخشایشی)، نقباء البشر (آقابزرگ تهرانی)، گنجینه دانشمندان (محمد شریف رازی) و آینه دانشوران (سیدعلیرضا ریحان یزدی) که تنها به معرفی اجمالی فهرست آثار امام‌خمینی پرداخته‌اند، در این کتابشناسی نیامده است، اما شماری از کتابهای امام‌خمینی در کتاب الذریعه الی تصانیف الشیعه معرفی شده‌اند.<ref>آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱۳/۶۹؛ ۱۸/۱۳؛ ۲۱/۱۲۳ و ۲۶/۲۸۵.</ref> بعضی کتابشناسیها تنها به امام‌خمینی مربوط هستند و بعضی درباره امام‌خمینی و [[انقلاب اسلامی ایران]]؛ برخی از آنها نیز صرفاً کتاب‌شناسی‌اند، ولی بعضی دیگر زندگی‌نامه امام‌خمینی هستند که در آنها بخشی به معرفی اجمالی یا تفصیلی تألیفات ایشان اختصاص یافته است: | ||
الف) کتاب و پایان‌نامه: | الف) کتاب و پایان‌نامه: | ||