محمد محقق مرندی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد ادیب محقق مرندی |
| لقب | محقق مرندی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۶ش |
| زادگاه | مرند، ایران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدشهابالدین مرعشی نجفی، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدمحسن حکیم |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف |
| تألیفات | تتمه مفاتیحالجنان، تهاویل الربیع، آثار اخلاقی، فقهی و رجال |
محمد محقق مرندی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه و خاندان
محمد ادیب معروف به محقق مرندی در سال ۱۳۱۶ش در شهر مرند به دنیا آمد. جدش ملا لطفالله از روحانیان مرند بود که به تقوی و زهد زبانزد بود و پدرش شیخ رضا علیرغم برخورداری از تحصیلات حوزوی، در کسوت روحانیت نبود، ولی به شیخ موسوم بود.
تحصیل
محمد محقق دوران ابتدایی را در شهر مرند گذراند. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و از سال ۱۳۳۱ش در درس شیخ حسین مترصد حضور یافت.
او در سال ۱۳۳۵ش راهی قم شد و دروس سطح را در آنجا و نزد شیخ میرزا محمدباقر مرندی، شیخ جعفر سبحانی و میرزا محسن دوزدوزانی فراگرفت. سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت کوتاهی در درس خارج فقه آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی حضور یافت و سپس از درس خارج فقه و اصول آیتالله سیدکاظم شریعتمداری بهره برد که تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت.
او همزمان با حضور در درس آیتالله شریعتمداری، به مدت چهار سال و نیم در درس خارج امامخمینی شرکت داشت. مدتی هم از درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدشهابالدین مرعشی نجفی بهره برد. او در سال ۱۳۴۲ش راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف به مدت شش ماه در درس آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی و سیدمحسن طباطبایی حکیم حضور یافت و آنگاه به حوزه علمیه قم بازگشت و به تحصیل در آنجا ادامه داد.
حسنزاده در زندگینامه او اشارهای به سالهای حضور او در درس خارج فقه یا اصول امامخمینی نکرده است، ولی میتوان احتمال داد که از اواخر دهه ۱۳۳۰ تا تبعید امامخمینی به خارج از کشور، در درس خارج فقه یا اصول و به احتمال زیاد درس خارج اصول ایشان در مسجد سلماسی و سپس مسجد اعظم قم شرکت میکرده است.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
محقق مرندی همزمان با تحصیل، به تدریس دروس سطح در حوزه علمیه قم پرداخت و درسهایی چون رسایل، مکاسب، کفایـه الاصول و المستمسک عروه را تدریس میکرد.[۱] وی در مهر ۱۳۴۴ و همراه با جمعی از طلاب آذربایجانی حوزه علمیه قم، پس از انتقال امامخمینی از ترکیه به عراق، با ارسال نامهای به ایشان، مسرت خود را از حضور ایشان در جوار حرم علوی(ع) ابراز و در ادامه، تداوم تبعید ایشان را محکوم کردند و خواستار پایان دوران تبعید و بازگشت ایشان به کشور شدند [۲]
او تا سال ۱۳۶۵ش به تدریس در قم ادامه داد و در آن سال به تهران رفت و در مدرسه امام قائم(عج) (واقع در میدان خراسان) و مدرسه مروی به تدریس دروس حوزوی پرداخت.[۳] همزمان در هیئت تعلیمات دینی تهران که توسط مرندیهای مقیم آن شهر و با تلاشهای علی ادیب، فرزند محقق مرندی تشکیل شده بود، تفسیر قرآن را تدریس میکرد.[۴] او در کنار تدریس، دست به تحقیق و پژوهش در حوزههای دینی زد و به همین سبب نیز به محقق موسوم گردید. از محقق مرندی دهها اثر علمی در زمینه اخلاقی، فقهی و رجال بر جای مانده است که از آن جمله میتوان به تتمه مفاتیحالجنان اشاره کرد. تهاویل الربیع در بیست جلد هم از مهمترین آثار اوست.[۵]
پانویس
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حسنزاده، اسماعیل (۱۳۸۷)، انقلاب اسلامی در مرند، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.