کاربر:E.shahabi: تفاوت میان نسخه‌ها

قطعنامه ۵۹۸، هشتمین قطعنامه شورای امنیت برای توقف جنگ ایران و عراق بود که در سایه تلاش‌ها و رایزنی‌های دبیرکل سازمان ملل خاویر پرز دکوئیار در ۲۹ تیر ۱۳۶۶ تصویب شد. این قطعنامه دارای نکته‌هایی به سود ایران بود و برای نخستین بار نقض قواعد و اصول جنگ را نقد می‌کرد و خواستار تشکیل هیئتی بی‌طرف برای شناسایی مسئول آغاز جنگ، توقف جنگ، عقب‌نشینی نیروهای متخاصم، آزادی اسرا و دریافت غرامت بود.<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۱۵۴ـ۱۵۷.</ref> قدرت نظامی ایران، اطمینان ابرقدرت‌ها به شکست نهایی عراق و هم‌داستانی امریکا و شوروی برای دست‌نیافتن ایران به پیروزی قاطع از دلایل تصویب این قطعنامه بود<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۱۵۷ـ۱۵۸.</ref> به پیشنهاد عده‌ای از فرماندهان، به‌ویژه هاشمی رفسنجانی<ref>هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۲۱۰ و ۲۱۷.</ref>، در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ امام‌خمینی قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل را پذیرفت<ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۶۵۹ـ۶۶۰؛ هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۲۱۴ـ۲۱۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|قطعنامه ۵۹۸}} اما سازمان مجاهدین خلق ایران که در عراق مستقر بود و نیز رژیم عراق، آن را نشانه ضعف ایران تلقی کردند و این سازمان با پشتیبانی ارتش عراق از غرب کشور به ایران حمله کرد<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب، ۲/۸۷؛ درودیان، پایان جنگ، ۵/۱۸۵ و ۱۹۱.</ref> اما ایران با درهم‌شکستن حمله به پیروزی قاطع دست یافت {{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}}

پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸، ایران مذاکرات میان وزرای امور خارجه ایران و عراق را زیر نظر سازمان ملل آغاز کرد و ‌هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت ایران و صدام حسین با یکدیگر نامه‌نگاری کردند<ref>هاشمی رفسنجانی، دوازده نامه، ۲۰ـ۶۴.</ref> و عراق در ۱۱ مرداد ۱۳۶۹ به قطعنامه ۱۹۷۵ الجزایر تن داد<ref>درودیان، پایان جنگ، ۵/۲۶۵ـ۲۷۲.</ref> و روز ۲۶/۵/۱۳۶۹ را روز مبادله اسرا اعلام کرد<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۷۰.</ref> در نهایت در هجدهم آذر ۱۳۷۰ دبیرکل سازمان ملل، خاویر پرز دکوئیار عراق را آغاز‌کننده‌‌ جنگ و متجاوز معرفی کرد<ref>درودیان، گزینه‌های راهبردی، ۵/۲۸۳؛ دکوئیار، ۵۹۷.</ref> و عقب‌نشینی دو طرف به سوی مرزهای بین‌الملل آغاز گردید<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب، ۲/۹۰.</ref> افزایش توان نظامی عراق همراه با همگرایی دو ابرقدرت امریکا و شوروی و پشتیبانی گسترده قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی از عراق در سال ۱۳۶۶،<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۳۸ـ۳۴۱ و ۳۸۸.</ref> بمباران گسترده شیمیایی غیر نظامیانِ ایران به دست ارتش عراق<ref>ایزدی، بمباران شیمیایی حلبچه، ۷ـ۹.</ref>، نگرانی از احتمال دستیابی رژیم عراق به بمب اتم، مخالفت کشورهای عربی هوادار ایران مانند لیبی و سوریه با پیشروی ایران به داخل عراق<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۸۸ـ۳۹۱؛‌ هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۵۶۸ـ۵۶۹.</ref> و کاهش توان اقتصادی ایران برای ادامه نبرد<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۱۳ـ۲۱۴.</ref> ازجمله عوامل پذیرش قطعنامه از سوی ایران بود.