التعلیقة علی العروة الوثقی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

حاشیه‌نویسی بر کتاب‌های فقهی را می‌توان به دو دسته فقه استدلالی و فتوایی تقسیم کرد. [[رساله‌های عملیه]] و نوع حواشی کتاب‌های فقه فتوایی، از قسم دوم هستند. یکی از کتاب‌های فقه فتوایی، [[العروة الوثقی]]، مهم‌ترین اثر [[سیدمحمدکاظم یزدی طباطبایی]] (۱۲۴۸–۱۳۳۷ق) است که تاکنون ده‌ها حاشیه بر آن نگاشته شده‌است. از ایشان چندین اثر تألیفی دیگر نیز به جا مانده‌است.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، ۱/۵–۷</ref> این کتاب را [[شیخ‌عباس قمی]] با عنوان [[الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی]]، به فارسی ترجمه کرده‌است.

حاشیه [[امام‌خمینی]] بر العروة الوثقی پس از پایان حاشیه‌نویسی بر کتاب [[تعلیقة علی وسیلة النجاة|وسیلة النجاة]] {{ببینید|متن=ببینید|تعلیقة علی وسیلة النجاة}} اثر [[سیدابوالحسن اصفهانی]] (۱۲۸۴–۱۳۶۵ق) در سال ۱۳۷۲ق آغاز و در هفتم جمادی‌الاولی ۱۳۷۵ق به پایان رسیده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب التعلیقة علی العروة الوثقی تألیف امام‌خمینی، ۳</ref> فزونی فروعی که در حاشیه بر عروه، به تبع متن آمده‌است، سبب شده تعلیقه بر العروة الوثقی در میان آثار فقهی امام‌خمینی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد و مطالعه سایر آثار فقهی ایشان بدون مطالعه این اثر کامل نباشد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب التعلیقة علی العروة الوثقی تألیف امام‌خمینی، 3</ref> برخی مسائل مطرح‌شده در [[رساله نجاة العباد]] -نخستین اثر فتوایی امام‌خمینی به زبان پارسی-برگرفته از حواشی وی بر العروة الوثقی است.<ref>امام‌خمینی، نجاة العباد، ۵</ref> همه حواشی امام‌خمینی بر این اثر، فتوای صریح نیست، بلکه برخی احتیاطی و برخی توضیحی است.<ref>← امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۵۸</ref>

امام‌خمینی برخلاف یزدی طباطبایی که تقلید را التزام به فتوای مجتهد معینی دانسته‌است، مستندبودن عمل به فتوای [[مجتهد]] معین را کافی می‌داند<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۷</ref>؛ چنان‌که برخلاف ایشان عمل عامی را بدون [[تقلید]] و [[احتیاط]]، در صورت انطباق با رأی مجتهد، باطل نمی‌داند.<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۷</ref> جواز عدول از مرجعِ زنده به مرجعِ زنده دیگر در صورت تساوی آنان، کاشف تعبدی‌بودن حسن ظاهر از [[عدالت فقهی|عدالت]]،<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۸–۹</ref> واجب شرعی‌نبودن غسل‌ها به جز [[غسل میت]]، أقوی‌دانستن عدم اشتراط [[غسل جنابت]] برای دو [[سجده سهو]]،<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۱۳۵ و ۱۳۹</ref> معتبربودن نقل فتوا از سوی [[ثقه]] و عدم لزوم حصول اطمینان از قول وی، حرام‌نبودن مال پس‌گرفته‌شده با ترافع نزد کسی که شایستگی فتوادادن ندارد، صرف نظر از [[حرمت]] اصل ترافع، جواز استعمال ظروف طلا و نقره برای تزیین در منازل، [[مسجد|مساجد]] و مشاهد مشرفه، بلکه مطلق نگهداری و فروش آنها و جواز وضوگرفتن با آنها در مقام [[اضطرار]]، و عدم وجوب شکستن آنها،<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۸۰–۸۳</ref> ازجمله موارد دیگر اختلاف فتوای امام‌خمینی است.

 

* علی جان کریمی، [https://books.khomeini.ir/books/10003/415/ التعلیقة علی العروة الوثقی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۳، ص۴۱۵–۴۱۶.