Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
جز (←پیشینه) |
جز (←آغاز تجاوز) |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==آغاز تجاوز== | ==آغاز تجاوز== | ||
جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بر پایبندی خود به توافق الجزایر تأکید کرد؛<ref>لوی، علل وقوع جنگ ایران و عراق، ۱۱۹؛ حوزه، مجله جنگ در آینه مبانی، ۱۱۰.</ref> ولی صدام حسین رئیسجمهور عراق که در ۲۵ تیر ۱۳۵۸ به جای حسن البکر نشست،<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۷.</ref> از قرارداد الجزایر ابراز ناخرسندی کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، روزهای پایداری، ۱/۵۳۷ـ۵۳۸؛ شهیدزاده، رهآورد روزگار، ۳۳۰ـ۳۳۱.</ref> و در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ در جلسه فوقالعاده [[مجمع ملی عراق]] با پوشیدن لباس فرمانده کل قوا طی سخنرانی مفصلی لغو موافقتنامه الجزایر و قراردادهای وابسته به آن و حاکمیت انحصاری عراق بر اروندرود را اعلام و ایران را رسما تهدید به [[جنگ]] کرد. دولت بعثی عراق یک روز پس از نامهای که در ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ به هشت شخصیت و سازمان جهانی نوشت، حمله سراسری به خاک ایران را آغاز کرد.<ref>پارسادوست، نقش عراق در شروع جنگ، ۳۶۳ـ۳۶۸ و ۳۹۳.</ref> صدام حسین که رهبری عربها و ژاندارمی منطقه [[خلیج فارس]] را در سر داشت؛<ref>امامخمینی، امامخمینی، صحیفه، ۱۸/۹۵؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب، ۲/۶.</ref> تجزیه و اشغال ایران بهویژه [[خوزستان]] و مقابله با انقلاب اسلامی از اهداف اصلی وی در تهاجم به ایران بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۳۳؛ بهزاد و علیبابایی، همپای صاعقه، ۳۵ـ۳۶.</ref> امامخمینی انگیزه اصلی تجاوز وی به ایران را نگهبانی از کفر در برابر اسلام دانست<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۳/۲۵۱ و ۱۹/۲۱۵.</ref> و یادآوری کرد نگرانی و ترس دشمنان از اتحاد مسلمانان و برقراری حکومت اسلامی است<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۵/۵.</ref>؛ چنانکه در نگاه ایشان استقرار نظام جمهوری اسلامی به جای سلطنت<ref>امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۳۲۲.</ref> و ترس دشمنان از صدور انقلاب اسلامی {{ببینید|متن=ببینید|صدور انقلاب}} بهویژه در میان محرومان،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۸/۱۳۱.</ref> از دیگر انگیزههای این تجاوز بود.(ادامه مقاله.) | جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بر پایبندی خود به توافق الجزایر تأکید کرد؛<ref>لوی، علل وقوع جنگ ایران و عراق، ۱۱۹؛ حوزه، مجله جنگ در آینه مبانی، ۱۱۰.</ref> ولی صدام حسین رئیسجمهور عراق که در ۲۵ تیر ۱۳۵۸ به جای حسن البکر نشست،<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۷.</ref> از قرارداد الجزایر ابراز ناخرسندی کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، روزهای پایداری، ۱/۵۳۷ـ۵۳۸؛ شهیدزاده، رهآورد روزگار، ۳۳۰ـ۳۳۱.</ref> و در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ در جلسه فوقالعاده [[مجمع ملی عراق]] با پوشیدن لباس فرمانده کل قوا طی سخنرانی مفصلی لغو موافقتنامه الجزایر و قراردادهای وابسته به آن و حاکمیت انحصاری عراق بر اروندرود را اعلام و ایران را رسما تهدید به [[جنگ]] کرد. دولت بعثی عراق یک روز پس از نامهای که در ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ به هشت شخصیت و سازمان جهانی نوشت، حمله سراسری به خاک ایران را آغاز کرد.<ref>پارسادوست، نقش عراق در شروع جنگ، ۳۶۳ـ۳۶۸ و ۳۹۳.</ref>{{سخ}} | ||
صدام حسین که رهبری عربها و ژاندارمی منطقه [[خلیج فارس]] را در سر داشت؛<ref>امامخمینی، امامخمینی، صحیفه، ۱۸/۹۵؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب، ۲/۶.</ref> تجزیه و اشغال ایران بهویژه [[خوزستان]] و مقابله با انقلاب اسلامی از اهداف اصلی وی در تهاجم به ایران بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۳۳؛ بهزاد و علیبابایی، همپای صاعقه، ۳۵ـ۳۶.</ref> امامخمینی انگیزه اصلی تجاوز وی به ایران را نگهبانی از کفر در برابر اسلام دانست<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۳/۲۵۱ و ۱۹/۲۱۵.</ref> و یادآوری کرد نگرانی و ترس دشمنان از اتحاد مسلمانان و برقراری حکومت اسلامی است<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۵/۵.</ref>؛ چنانکه در نگاه ایشان استقرار نظام جمهوری اسلامی به جای سلطنت<ref>امامخمینی، صحیفه، ۲۰/۳۲۲.</ref> و ترس دشمنان از صدور انقلاب اسلامی {{ببینید|متن=ببینید|صدور انقلاب}} بهویژه در میان محرومان،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱۸/۱۳۱.</ref> از دیگر انگیزههای این تجاوز بود.(ادامه مقاله.) | |||
==زمینهها و مقدمات تجاوز== | ==زمینهها و مقدمات تجاوز== | ||
بحرانهای داخلی ایران در آغاز انقلاب اسلامی<ref>حبیبی، گروگانگیری و آغاز جنگ، ۱۸۱.</ref>، شورشهای قومی در مناطق مرزی بهویژه در خوزستان، [[کردستان]] و درگیریهای داخلی ایجادشده به دست [[سازمان مجاهدین خلق]]<ref>محمدپور، بررسی بحران کردستان، ۵۴ـ۵۹.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} و آمادهنبودن نیروهای نظامی، جوانبودن [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]،<ref>هاشمی رفسنجانی، روزهای پایداری، ۱/۱۲۹.</ref> درگیربودن بخش مهمی از نیروهای نظامی و انتظامی با تجزیهطلبان کردستان<ref>همت، تحلیل شهید همت، ۴۲ـ۴۳.</ref>، شرایط حاکم بر نظام بینالمللی و همسو نبودن انقلاب اسلامی با اهداف ابرقدرتهای شرق و غرب<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب، ۱/۹ـ۱۱؛ حبیبی، گروگانگیری و آغاز جنگ، ۶۷ـ۷۴.</ref> و نیز هراس دولتهای عرب خلیج فارس از صدور انقلاب به این کشورها<ref>ابوغزاله، جنگ ایران و عراق، ۵۱.</ref> مشوقهای صدام حسین برای حمله به ایران بود. تصور حاکمان عراق از ضعف قوای ایران تأثیر زیادی بر تصمیم صدام حسین برای جنگ گذاشت. وی تصور میکرد ارتش ایران از هم پاشیده و توان مقابله با ارتش عراق را ندارد.<ref>درویشی و دیگران، ریشههای تهاجم، ۱/۳۰.</ref> اطلاعات فراریان از ایران، وی را متقاعد کرد که با ضربات هوایی و حمله وسیع زرهی، ارتش ایران به زانو در خواهد آمد<ref>میلر و میلروی، صدام حسین و بحران خلیج فارس، ۱۸۸.</ref> ایرانیان مخالف انقلاب نیز اطلاعات نظامی بسیاری را در اختیار عراق گذاشتند.<ref>کیا، ارتش تاریکی، ۱۳۴.</ref> عراق از نظر اقتصادی نیز در اوج بود و دومین تولیدکننده مهم نفت اوپک به شمار میرفت.<ref>لوی، علل وقوع جنگ ایران و عراق، ۱۲۲.</ref> | بحرانهای داخلی ایران در آغاز انقلاب اسلامی<ref>حبیبی، گروگانگیری و آغاز جنگ، ۱۸۱.</ref>، شورشهای قومی در مناطق مرزی بهویژه در خوزستان، [[کردستان]] و درگیریهای داخلی ایجادشده به دست [[سازمان مجاهدین خلق]]<ref>محمدپور، بررسی بحران کردستان، ۵۴ـ۵۹.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} و آمادهنبودن نیروهای نظامی، جوانبودن [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]،<ref>هاشمی رفسنجانی، روزهای پایداری، ۱/۱۲۹.</ref> درگیربودن بخش مهمی از نیروهای نظامی و انتظامی با تجزیهطلبان کردستان<ref>همت، تحلیل شهید همت، ۴۲ـ۴۳.</ref>، شرایط حاکم بر نظام بینالمللی و همسو نبودن انقلاب اسلامی با اهداف ابرقدرتهای شرق و غرب<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب، ۱/۹ـ۱۱؛ حبیبی، گروگانگیری و آغاز جنگ، ۶۷ـ۷۴.</ref> و نیز هراس دولتهای عرب خلیج فارس از صدور انقلاب به این کشورها<ref>ابوغزاله، جنگ ایران و عراق، ۵۱.</ref> مشوقهای صدام حسین برای حمله به ایران بود. تصور حاکمان عراق از ضعف قوای ایران تأثیر زیادی بر تصمیم صدام حسین برای جنگ گذاشت. وی تصور میکرد ارتش ایران از هم پاشیده و توان مقابله با ارتش عراق را ندارد.<ref>درویشی و دیگران، ریشههای تهاجم، ۱/۳۰.</ref> اطلاعات فراریان از ایران، وی را متقاعد کرد که با ضربات هوایی و حمله وسیع زرهی، ارتش ایران به زانو در خواهد آمد<ref>میلر و میلروی، صدام حسین و بحران خلیج فارس، ۱۸۸.</ref> ایرانیان مخالف انقلاب نیز اطلاعات نظامی بسیاری را در اختیار عراق گذاشتند.<ref>کیا، ارتش تاریکی، ۱۳۴.</ref> عراق از نظر اقتصادی نیز در اوج بود و دومین تولیدکننده مهم نفت اوپک به شمار میرفت.<ref>لوی، علل وقوع جنگ ایران و عراق، ۱۲۲.</ref> |