Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
کاربر:E.shahabi: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←مقابله و عملیات ایران
جز (←قلمرو تجاوز) |
|||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==مقابله و عملیات ایران== | ==مقابله و عملیات ایران== | ||
تحولات سال نخست جنگ بیشتر به سود عراق پیش رفت و نیروهای ایران در مقابله با دشمن توفیقی نداشتند.<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۱۹۵ـ۱۹۷.</ref> بی‌تدبیری [[سیدابوالحسن بنی‌صدر]] نخستین رئیس‌جمهور ایران که جانشین [[فرمانده کل‌قوا]] نیز بود {{ببینید|متن=ببینید|فرماندهی کل نیروهای مسلح}} از دلایل این ناکامی‌ها بود.<ref>خامنه‌ای، روزنامه اطلاعات.</ref> نیروهای رزمنده ایران پس از [[عزل بنی‌صدر]] توسط امام‌خمینی در خرداد ۱۳۶۰ {{ببینید|متن=ببینید|سیدابوالحسن بنی‌صدر}} به‌تدریج سازماندهی شدند و سلسله عملیاتی را علیه متجاوزان آغاز کردند. در مهر ۱۳۶۰ در [[عملیات ثامن‌الائمه|عملیات «ثامن‌الائمه»]] محاصره آبادان شکسته شد.<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۱۵۸ـ۱۶۱؛ درودیان، جنگ بازیابی ثبات، ۲/۱۶۰ـ۱۶۱.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|شکست حصر آبادان}} در بهار ۱۳۶۱ در [[عملیات فتح‌المبین|عملیات «فتح‌المبین»]] بخش زیادی از زمین‌های اشغالی جنوب و در ۳/۳/۱۳۶۱ در [[عملیات الی بیت‌المقدس|عملیات «الی بیت‌المقدس»]] خرمشهر آزاد شد.<ref>منصوری، بررسی حقوقی، ۸۳؛ خدری، ۱۷۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|آزادسازی خرمشهر}} [[عملیات رمضان|عملیات «رمضان»]] نیز در مرداد ۱۳۶۱ در منطقه [[کوشک]] و [[شلمچه]] انجام گرفت.<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۳.</ref> و پس از آن سلسله عملیات مقدماتی والفجر و کربلا آغاز شد. عملیات «مسلم‌بن‌عقیل» در مهر ۱۳۶۱ در سومار و عملیات «محرم» آبان ۱۳۶۱، در موسیان<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۴.</ref>، [[عملیات مقدماتی والفجر|عملیات مقدماتی «والفجر»]] در بهمن ۱۳۶۱ در فکه،<ref>بهزاد و علی‌بابایی، همپای صاعقه، ۸۳۴.</ref> «والفجر ۱» در شمال فکه در فروردین ۱۳۶۲،<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۳۴۳ـ۳۴۵.</ref> «والفجر ۲» در منطقه پیرانشهر، «والفجر۳» و آزادسازی مهران در مرداد ۱۳۶۲<ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۱۸۸ـ۲۰۰ و ۲۰۸.</ref>، «والفجر ۴» در مهر ۱۳۶۲ در منطقه پنجوین عراق،<ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۳۴۱.</ref> [[عملیات خیبر|عملیات «خیبر»]] در اسفند ۱۳۶۲ در [[هورالهویزه]] و [[جزایر مجنون]]<ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۵۰۱ـ۵۱۲.</ref>، عملیات «بدر» در اسفند ۱۳۶۳ در هورالهویزه و شرق رود دجله<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۱۰۹.</ref>، [[عملیات والفجر ۸|«والفجر ۸»]] در ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ در [[فاو]]<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۱۷۴.</ref>، [[عملیات کربلای ۱|«کربلای ۱»]] در تیر ۱۳۶۵ در مهران، [[عملیات کربلای ۲|«کربلای ۲»]] در منطقه پیرانشهر و حاج‌عمران و [[عملیات کربلای ۳|«کربلای ۳»]] در شهریور ۱۳۶۵، در دریا و سکو‌های [[البکر و الامیّه]]<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۲۲۱ـ۲۲۲.</ref>، [[عملیات کربلای ۴|«کربلای ۴»]] و [[عملیات کربلای ۵|«کربلای ۵»]] در زمستان ۱۳۶۵ در منطقه شلمچه<ref>بهزاد و علی‌بابایی، همپای صاعقه، ۸۳۴.</ref>، [[عملیات کربلای ۸|«کربلای ۸»]] در فروردین ۱۳۶۵ در شرق [[بصره]]<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۲۸۸.</ref>، [[عملیات کربلای ۱۰|«کربلای ۱۰»]] در ماووت عراق و سلسله [[عملیات بیت‌المقدس|عملیات «بیت‌المقدس»]] در سال ۱۳۶۶<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۱۹ و۳۶۰.</ref> به آزادی بیشتر مناطق اشغال‌شده انجامید و دولت بعثی عراق را در وضعیت نامناسبی قرار داد. | تحولات سال نخست جنگ بیشتر به سود عراق پیش رفت و نیروهای ایران در مقابله با دشمن توفیقی نداشتند.<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۱۹۵ـ۱۹۷.</ref> بی‌تدبیری [[سیدابوالحسن بنی‌صدر]] نخستین رئیس‌جمهور ایران که جانشین [[فرمانده کل‌قوا]] نیز بود {{ببینید|متن=ببینید|فرماندهی کل نیروهای مسلح}} از دلایل این ناکامی‌ها بود.<ref>خامنه‌ای، روزنامه اطلاعات.</ref> نیروهای رزمنده ایران پس از [[عزل بنی‌صدر]] توسط امام‌خمینی در خرداد ۱۳۶۰ {{ببینید|متن=ببینید|سیدابوالحسن بنی‌صدر}} به‌تدریج سازماندهی شدند و سلسله عملیاتی را علیه متجاوزان آغاز کردند. در مهر ۱۳۶۰ در [[عملیات ثامن‌الائمه|عملیات «ثامن‌الائمه»]] محاصره آبادان شکسته شد.<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۱۵۸ـ۱۶۱؛ درودیان، جنگ بازیابی ثبات، ۲/۱۶۰ـ۱۶۱.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|شکست حصر آبادان}} در بهار ۱۳۶۱ در [[عملیات فتح‌المبین|عملیات «فتح‌المبین»]] بخش زیادی از زمین‌های اشغالی جنوب و در ۳/۳/۱۳۶۱ در [[عملیات الی بیت‌المقدس|عملیات «الی بیت‌المقدس»]] خرمشهر آزاد شد.<ref>منصوری، بررسی حقوقی، ۸۳؛ خدری، ۱۷۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|آزادسازی خرمشهر}} {{سخ}} | ||
[[عملیات رمضان|عملیات «رمضان»]] نیز در مرداد ۱۳۶۱ در منطقه [[کوشک]] و [[شلمچه]] انجام گرفت.<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۳.</ref> و پس از آن سلسله عملیات مقدماتی والفجر و کربلا آغاز شد. عملیات «مسلم‌بن‌عقیل» در مهر ۱۳۶۱ در سومار و عملیات «محرم» آبان ۱۳۶۱، در موسیان<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۴.</ref>، [[عملیات مقدماتی والفجر|عملیات مقدماتی «والفجر»]] در بهمن ۱۳۶۱ در فکه،<ref>بهزاد و علی‌بابایی، همپای صاعقه، ۸۳۴.</ref> «والفجر ۱» در شمال فکه در فروردین ۱۳۶۲،<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۳۴۳ـ۳۴۵.</ref> «والفجر ۲» در منطقه پیرانشهر، «والفجر۳» و آزادسازی مهران در مرداد ۱۳۶۲<ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۱۸۸ـ۲۰۰ و ۲۰۸.</ref>، «والفجر ۴» در مهر ۱۳۶۲ در منطقه پنجوین عراق،<ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۳۴۱.</ref> [[عملیات خیبر|عملیات «خیبر»]] در اسفند ۱۳۶۲ در [[هورالهویزه]] و [[جزایر مجنون]]<ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۵۰۱ـ۵۱۲.</ref>، عملیات «بدر» در اسفند ۱۳۶۳ در هورالهویزه و شرق رود دجله<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۱۰۹.</ref>، [[عملیات والفجر ۸|«والفجر ۸»]] در ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ در [[فاو]]<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۱۷۴.</ref>، [[عملیات کربلای ۱|«کربلای ۱»]] در تیر ۱۳۶۵ در مهران، [[عملیات کربلای ۲|«کربلای ۲»]] در منطقه پیرانشهر و حاج‌عمران و [[عملیات کربلای ۳|«کربلای ۳»]] در شهریور ۱۳۶۵، در دریا و سکو‌های [[البکر و الامیّه]]<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۲۲۱ـ۲۲۲.</ref>، [[عملیات کربلای ۴|«کربلای ۴»]] و [[عملیات کربلای ۵|«کربلای ۵»]] در زمستان ۱۳۶۵ در منطقه شلمچه<ref>بهزاد و علی‌بابایی، همپای صاعقه، ۸۳۴.</ref>، [[عملیات کربلای ۸|«کربلای ۸»]] در فروردین ۱۳۶۵ در شرق [[بصره]]<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۲۸۸.</ref>، [[عملیات کربلای ۱۰|«کربلای ۱۰»]] در ماووت عراق و سلسله [[عملیات بیت‌المقدس|عملیات «بیت‌المقدس»]] در سال ۱۳۶۶<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۳/۳۱۹ و۳۶۰.</ref> به آزادی بیشتر مناطق اشغال‌شده انجامید و دولت بعثی عراق را در وضعیت نامناسبی قرار داد. | |||
==گسترش جنگ به مناطق و افراد غیر نظامی== | ==گسترش جنگ به مناطق و افراد غیر نظامی== | ||
رژیم متجاوز عراق هرچند در آغاز جنگ، مناطق مسکونی ایران را بمباران می‌کرد؛ اما از اسفند ۱۳۶۳ حمله به شهرها و مناطق مسکونی را برای واداشتن ایران به تسلیم گسترش داد و به بسیاری از مدرسه‌ها، مسجدها و خانه‌های مسکونی حمله کرد.<ref>یحیوی، جنگ شهرها، ۲۵ـ۲۷.</ref> در هشتم اسفند ۱۳۶۶ عراق با حمله‌های موشکی و هوایی به شهرهای مهم ایران، جنگ شهرها را شدت بخشید و به مناطق مسکونی شهرهای تهران، اصفهان، کرج و قم حمله‌های موشکی و به شهرهای [[تبریز]]، ایلام، کرمانشاه، [[دزفول]]، کوهدشت، [[مسجدسلیمان]]، [[شوشتر]]، پلدختر و [[همدان]] حمله‌های هوایی کرد<ref>رسالت، روزنامه، ۲۰/۱/۱۳۶۷، ۲.</ref> این بمباران‌ها تا جمعه ۱۹/۱/۱۳۶۷ و برگزاری مرحله نخست انتخابات دوره سوم [[مجلس شورای اسلامی]] ادامه یافت.<ref>رسالت، روزنامه، ۲۰/۱/۱۳۶۷، ۲.</ref> | رژیم متجاوز عراق هرچند در آغاز جنگ، مناطق مسکونی ایران را بمباران می‌کرد؛ اما از اسفند ۱۳۶۳ حمله به شهرها و مناطق مسکونی را برای واداشتن ایران به تسلیم گسترش داد و به بسیاری از مدرسه‌ها، مسجدها و خانه‌های مسکونی حمله کرد.<ref>یحیوی، جنگ شهرها، ۲۵ـ۲۷.</ref> در هشتم اسفند ۱۳۶۶ عراق با حمله‌های موشکی و هوایی به شهرهای مهم ایران، جنگ شهرها را شدت بخشید و به مناطق مسکونی شهرهای تهران، اصفهان، کرج و قم حمله‌های موشکی و به شهرهای [[تبریز]]، ایلام، کرمانشاه، [[دزفول]]، کوهدشت، [[مسجدسلیمان]]، [[شوشتر]]، پلدختر و [[همدان]] حمله‌های هوایی کرد<ref>رسالت، روزنامه، ۲۰/۱/۱۳۶۷، ۲.</ref> این بمباران‌ها تا جمعه ۱۹/۱/۱۳۶۷ و برگزاری مرحله نخست انتخابات دوره سوم [[مجلس شورای اسلامی]] ادامه یافت.<ref>رسالت، روزنامه، ۲۰/۱/۱۳۶۷، ۲.</ref> | ||