فقه: تفاوت میان نسخه‌ها

==معنی==

فقه به معنای فهم <ref>جوهری، الصحاح، ۶/۲۲۴۳؛ ابن‌اثیر، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، ۳/۴۶۵.</ref>، درک چیزهای پنهان <ref>راغب، مفردات، ۶۴۲.</ref>، علم <ref>ابن‌فارس، مقاییس اللغه، ۴/۴۴۲؛ ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۳/۵۲۲؛ زبیدی، تاج العروس، ۱۹/۷۲.</ref> و به معنای خاص‌تر یعنی علم دین <ref>فراهیدی، کتاب العین، ۳/۳۷۰، ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۳/۵۲۲.</ref> آمده است و از آنجاکه علم شریعت مبتنی بر فهم قرآن و سنت است، فقه نامیده می‌شود <ref>عسکری، الفروق فی اللغه، ۸۰.</ref>. فقه در قرآن <ref>توبه، ۱۲۲.</ref> و سنت <ref>حمیری، قرب الاسناد، ۹۵؛ کلینی، کافی، ۱/۷۹ ـ ۸۰.</ref> به معنای علم وسیع و عمیق به معارف و دستورهای اسلامی است و اختصاص به احکام و مسائل عملی ندارد <ref>طباطبایی، المیزان، ۹/۴۰۴؛ مطهری، مجموعه آثار، ۲۰/۶۵؛ مؤسسه آل‌البیت، مقدمه کتاب تذکرة الفقهاء، ۱/۷.</ref>. با این معنا از فقه است که پیامبر اکرم(ص) فقها را امانتداران پیامبران شمرده است <ref>کلینی، کافی، ۱/۴۶.</ref>. امام‌خمینی نیز تفقه در دین را در اصل اعم از اصول و فروع شمرده است <ref>امام‌خمینی، الاجتهاد و التقلید، ۹۲.</ref>؛ ولی این واژه در اصطلاح فقها به‌تدریج به فقه احکام، اعم از فقه فتوایی و استدلالی، اختصاص پیدا کرد <ref>بهایی عاملی، الاربعون حدیثا، ۷۲ ـ ۷۳؛ مطهری، مجموعه آثار، ۲۰/۶۵.</ref> و علم فقه به معنای آگاهی به احکام دینی در برابر عقاید و اخلاق به کاررفت <ref>مؤسسه آل‌البیت، مقدمه کتاب تذکرة الفقهاء، ۸.</ref>. این است که فقها در تعریف آن این عبارت را به کار بردند: «العلم بالاحکام الشرعیة الفرعیة عن ادلتها التفصیلیه» <ref>حلی، علامه، منتهی المطلب، ۱/۷؛ شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱/۳۰؛ شهید اول، ذکری، ۱/۴۰؛ مشکینی، اصطلاحات الاصول، ۱۸۰.</ref>.