پرش به محتوا

سیدمحمدرضا گلپایگانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''سیدمحمدرضا گلپایگانی'''، فقیه و استاد برجسته حوزه و مرجع تقلید مبارز. == زندگی‌نامه == سیدمحمدرضا گلپایگانی، هشتم ذی‌القعده ۱۳۱۶ق/ فروردین ۱۲۷۸ش در گوگد از توابع گلپایگان متولد شد. خاندان «موسوی»، «خوانساری» و «گلپایگانی» بیش از چهارصد...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شخصیت سیاسی مذهبی
| عنوان        = سید محمدرضا گلپایگانی
| تصویر        = گلپایگانی 1.jpg
| اندازه تصویر  =
| توضیح تصویر  =
|سرشناسی        = مرجع تقلید
|نام کامل      =
|لقب            = آیت‌الله
|نسب            =
|زادروز        = هشتم ذی‌القعده ۱۳۱۶ق/ فروردین ۱۲۷۸ش
|شهر تولد      = گلپایگان
|کشور تولد      = ایران
|تاریخ درگذشت  =۲۷ آذر ۱۳۷۷
|شهر درگذشت    =تهران
|کشور درگذشت    =ایران
|آرامگاه        =حرم عبدالعظیم حسنی
|نام همسر      =
|فرزندان        =
|خویشاوند سرشناس=[[لطف‌الله صافی گلپایگانی]]
|دین            = [[اسلام]]
|مذهب          = [[شیعه]]
|پیشه          = [[روحانیت|روحانی]]
|مناصب          =
|پس از          =
|پیش از        =
|اساتید        =[[عبدالکریم حائری یزدی]]؛ [[سیدحسین بروجردی|سید حسین بروجردی]]
|شاگردان        =
|تالیفات        = بیش از ۴۰ اثر از جمله مجموعه استفتائات در سیزده جلد؛ حاشیه بر عروة الوثقی اثر سیدمحمدکاظم یزدی؛ حاشیه بر وسیلة النجاة سیدابوالحسن اصفهانی، تعلیقه بر درر الاصول حائری یزدی و ...
|وبگاه رسمی    =
|امضا          =
}}
'''سیدمحمدرضا گلپایگانی'''، فقیه و استاد برجسته [[حوزه]] و [[مرجع تقلید]] مبارز.
'''سیدمحمدرضا گلپایگانی'''، فقیه و استاد برجسته [[حوزه]] و [[مرجع تقلید]] مبارز.


خط ۱۲: خط ۴۳:
مرجعیت گلپایگانی پس از رحلت بروجردی از سال ۱۳۴۰ شهرت گرفت.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۱۹؛ امامی، زندگی‌نامه، ۴۸.</ref> با درگذشت بروجردی و پیام تسلیتِ [[محمدرضا پهلوی]] به [[سیدمحسن حکیم]] در عراق، که با هدف تضعیف مراجع تقلید در قم صورت گرفت،<ref>امامی، زندگی‌نامه، ۸۷.</ref> نشستی در خانه مرتضی حائری یزدی برای اداره [[حوزه علمیه]] برگزار شد و امام‌خمینی، گلپایگانی، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]] و دیگران در آن حضور داشتند. در این جلسه حاضران بر تداوم حوزه علمیه و جلوگیری از پراکندگی [[طلاب]] حوزه تأکید کردند و پیشنهاد کردند گلپایگانی پرداخت شهریه را بر عهده بگیرد و وی با اعلام آمادگی فروش ملک شخصی خود، پرداخت نیمی از شهریه را بر عهده گرفت؛ ولی تاجران تهرانی مقیم قم اعلام همکاری کردند و شهریه ادامه یافت.<ref>امامی، زندگی‌نامه، ۸۷؛ علم‌الهدی، بررسی شخصیت آیت‌الله گلپایگانی و ارتباط ایشان با امام‌خمینی، ۱۰ ـ ۱۱؛ گلپایگانی، مصاحبه، مجله حریم امام، ۷.</ref> وی اگرچه در مقام فتوادادن، مراقبت شدید علمی داشت، اما از فتواهای ساده و مشکل‌گشا بهره‌مند بود.<ref>واعظ‌زاده خراسانی، ضایعه درگذشت آیت‌الله العظمی گلپایگانی مرجع عالیقدر جهان تشیع قدس سره الشریف، ۱۷۵.</ref>
مرجعیت گلپایگانی پس از رحلت بروجردی از سال ۱۳۴۰ شهرت گرفت.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۱۹؛ امامی، زندگی‌نامه، ۴۸.</ref> با درگذشت بروجردی و پیام تسلیتِ [[محمدرضا پهلوی]] به [[سیدمحسن حکیم]] در عراق، که با هدف تضعیف مراجع تقلید در قم صورت گرفت،<ref>امامی، زندگی‌نامه، ۸۷.</ref> نشستی در خانه مرتضی حائری یزدی برای اداره [[حوزه علمیه]] برگزار شد و امام‌خمینی، گلپایگانی، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]] و دیگران در آن حضور داشتند. در این جلسه حاضران بر تداوم حوزه علمیه و جلوگیری از پراکندگی [[طلاب]] حوزه تأکید کردند و پیشنهاد کردند گلپایگانی پرداخت شهریه را بر عهده بگیرد و وی با اعلام آمادگی فروش ملک شخصی خود، پرداخت نیمی از شهریه را بر عهده گرفت؛ ولی تاجران تهرانی مقیم قم اعلام همکاری کردند و شهریه ادامه یافت.<ref>امامی، زندگی‌نامه، ۸۷؛ علم‌الهدی، بررسی شخصیت آیت‌الله گلپایگانی و ارتباط ایشان با امام‌خمینی، ۱۰ ـ ۱۱؛ گلپایگانی، مصاحبه، مجله حریم امام، ۷.</ref> وی اگرچه در مقام فتوادادن، مراقبت شدید علمی داشت، اما از فتواهای ساده و مشکل‌گشا بهره‌مند بود.<ref>واعظ‌زاده خراسانی، ضایعه درگذشت آیت‌الله العظمی گلپایگانی مرجع عالیقدر جهان تشیع قدس سره الشریف، ۱۷۵.</ref>
:{{ببینید|سیدمحسن حکیم|مرجعیت امام‌خمینی}}
:{{ببینید|سیدمحسن حکیم|مرجعیت امام‌خمینی}}
 
[[پرونده:گلپایگانی 2.jpg|بندانگشتی]]
== ارتباط با امام خمینی ==
== ارتباط با امام خمینی ==
گلپایگانی از دیرباز با امام‌خمینی ارتباط صمیمی داشت که سابقه آن به سال ۱۲۹۸ در حوزه علمیه اراک، زمان حضور حائری یزدی در آنجا می‌رسد.<ref>گلپایگانی، مصاحبه، مجله حریم امام، ۷.</ref> ‌این همدلی پس از رحلت بروجردی بیشتر شد و گلپایگانی برای حمایت از نهضت امام‌خمینی و جلوگیری از توطئه‌های رژیم پهلوی، همکاری جدی را با رهبری این قیام آغاز کرد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۱۹، ۲۵ ـ ۲۶، ۳۴ و ۳۶.</ref> وی در جریان مخالفت امام‌خمینی با [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] در ۱۶ مهر ۱۳۴۱، همگام با دیگر مراجع اعلامیه‌ای صادر کرد. او ضمن تلگرامی به محمدرضا پهلوی و [[اسدالله علم]] نخست‌وزیر وقت، مخالفت خود را با آن اعلام کرد و علمای استان‌های مختلف، دراین‌باره خطاب به وی اعلامیه دادند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۵ ـ ۲۶، ۲۸، ۳۴، ۳۶، ۴۴ و ۵۶.</ref> گلپایگانی در اول بهمن ۱۳۴۱ رفراندوم رژیم پهلوی برای تصویب لوایح شش‌گانه با عنوان [[انقلاب سفید]] را تحریم کرد<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۵۷.</ref> و محمدرضا پهلوی که برای کاهش سطح مقاومت‌های انقلابی، در این روز به قم رفته بود و قصد داشت با مراجع دیدار کند، با امتناع شدید گلپایگانی روبه‌رو شد.<ref>امامی، زندگی‌نامه، ۱۱۱.</ref>  
گلپایگانی از دیرباز با امام‌خمینی ارتباط صمیمی داشت که سابقه آن به سال ۱۲۹۸ در حوزه علمیه اراک، زمان حضور حائری یزدی در آنجا می‌رسد.<ref>گلپایگانی، مصاحبه، مجله حریم امام، ۷.</ref> ‌این همدلی پس از رحلت بروجردی بیشتر شد و گلپایگانی برای حمایت از نهضت امام‌خمینی و جلوگیری از توطئه‌های رژیم پهلوی، همکاری جدی را با رهبری این قیام آغاز کرد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۱۹، ۲۵ ـ ۲۶، ۳۴ و ۳۶.</ref> وی در جریان مخالفت امام‌خمینی با [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] در ۱۶ مهر ۱۳۴۱، همگام با دیگر مراجع اعلامیه‌ای صادر کرد. او ضمن تلگرامی به محمدرضا پهلوی و [[اسدالله علم]] نخست‌وزیر وقت، مخالفت خود را با آن اعلام کرد و علمای استان‌های مختلف، دراین‌باره خطاب به وی اعلامیه دادند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۵ ـ ۲۶، ۲۸، ۳۴، ۳۶، ۴۴ و ۵۶.</ref> گلپایگانی در اول بهمن ۱۳۴۱ رفراندوم رژیم پهلوی برای تصویب لوایح شش‌گانه با عنوان [[انقلاب سفید]] را تحریم کرد<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۵۷.</ref> و محمدرضا پهلوی که برای کاهش سطح مقاومت‌های انقلابی، در این روز به قم رفته بود و قصد داشت با مراجع دیدار کند، با امتناع شدید گلپایگانی روبه‌رو شد.<ref>امامی، زندگی‌نامه، ۱۱۱.</ref>  
خط ۳۱: خط ۶۲:
:{{ببینید|بازگشت امام‌خمینی}}
:{{ببینید|بازگشت امام‌خمینی}}
[[امام‌خمینی]] پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ به شهر [[قم]] بازگشت و گلپایگانی تا ورودی شهر به استقبال امام‌خمینی رفت.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۵.</ref> امام‌خمینی پس از استقرار در قم، نخستین بازدید خود را با حضور در خانه گلپایگانی آغاز کرد.<ref>امامی، ‌اندیشه‌های فقهی، ۱۳۱.</ref> گلپایگانی همواره در جهت تقویت نهضت و تأیید مواضع امام‌خمینی و تثبیت موقعیت رهبری ایشان و فراخواندن مردم به پیروی از ایشان تلاش می‌کرد و با طرح مباحث مورد نیاز جمهوری اسلامی در درس خارج فقه، با شرکت در تمامی انتخابات و صدور پیام‌های گوناگون مبنی بر مشارکت مردم در امور اجتماعی و سیاسی، حمایت مادی و معنوی از رزمندگان و تأیید دولت جمهوری اسلامی و اقدامات گوناگون دیگر، ‌برای پشتیبانی از انقلاب اسلامی فعال بود.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۳ ـ ۱۱۵۵.</ref> وی در موضوع [[ولایت فقیه]] و اختیارات و شرایط ولی فقیه، مباحث فقهی و نظری خود را در [[حوزه علمیه]] ارائه کرد تا نهضت امام‌خمینی با تشکیل نظام مبتنی بر [[قوانین اسلام]] تقویت و تثبیت شود؛<ref>صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۴۵ ـ ۱۴۶؛ امامی، ‌اندیشه‌های فقهی، ۲۵۵ ـ ۲۶۱.</ref> چنان‌که از موضع دلسوزی و غیرت دینی چندین بار نگرانی خود را از تحریکات ضد انقلاب، ‌اختلافات برخی مسئولان، [[غائله سیدابوالحسن بنی‌صدر]]، عملکرد عوامل اجرایی و کسالت امام‌خمینی ابراز کرد.<ref>حاضری، مراجع رفیق، ۲۳ ـ ۲۴.</ref>
[[امام‌خمینی]] پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ به شهر [[قم]] بازگشت و گلپایگانی تا ورودی شهر به استقبال امام‌خمینی رفت.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۵.</ref> امام‌خمینی پس از استقرار در قم، نخستین بازدید خود را با حضور در خانه گلپایگانی آغاز کرد.<ref>امامی، ‌اندیشه‌های فقهی، ۱۳۱.</ref> گلپایگانی همواره در جهت تقویت نهضت و تأیید مواضع امام‌خمینی و تثبیت موقعیت رهبری ایشان و فراخواندن مردم به پیروی از ایشان تلاش می‌کرد و با طرح مباحث مورد نیاز جمهوری اسلامی در درس خارج فقه، با شرکت در تمامی انتخابات و صدور پیام‌های گوناگون مبنی بر مشارکت مردم در امور اجتماعی و سیاسی، حمایت مادی و معنوی از رزمندگان و تأیید دولت جمهوری اسلامی و اقدامات گوناگون دیگر، ‌برای پشتیبانی از انقلاب اسلامی فعال بود.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۳ ـ ۱۱۵۵.</ref> وی در موضوع [[ولایت فقیه]] و اختیارات و شرایط ولی فقیه، مباحث فقهی و نظری خود را در [[حوزه علمیه]] ارائه کرد تا نهضت امام‌خمینی با تشکیل نظام مبتنی بر [[قوانین اسلام]] تقویت و تثبیت شود؛<ref>صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۴۵ ـ ۱۴۶؛ امامی، ‌اندیشه‌های فقهی، ۲۵۵ ـ ۲۶۱.</ref> چنان‌که از موضع دلسوزی و غیرت دینی چندین بار نگرانی خود را از تحریکات ضد انقلاب، ‌اختلافات برخی مسئولان، [[غائله سیدابوالحسن بنی‌صدر]]، عملکرد عوامل اجرایی و کسالت امام‌خمینی ابراز کرد.<ref>حاضری، مراجع رفیق، ۲۳ ـ ۲۴.</ref>
 
[[پرونده:گلپایگانی 3.jpg|بندانگشتی]]
امام‌خمینی نیز با استقبال از تذکرات و مراقبت‌ها و حمایت‌های گلپایگانی، سلامتی و عزت آن مرجع را از پیشگاه [[خداوند]] خواستار شده است. ایشان در این نامه‌ها با بیانی صمیمی، به نقش گلپایگانی و خدمات ارزنده وی اشاره کرده و تحمل بسیار وی در سختی‌ها در طول مبارزات گذشته را یادآور شده است؛ همچنین به اهمیت راهنمایی‌های گلپایگانی برای مردم اشاره کرده و تذکر داده است ملت باید همچون گذشته از راهنمایی‌های وی بهره‌مند شود؛ زیرا این راهنمایی‌ها، به [[آرامش]]، ‌[[امنیت]] و برادری اسلامی جامعه کمک می‌کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۱۱۳؛ ۱۲/۱۸۹؛ ۱۳/۲۱۵ و ۱۴/۱۹۴.</ref> چنان‌که با عنایت به لزوم توجه به دیدگاه‌های فقهی گلپایگانی در تصویب قوانین به رئیس [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] تذکر داد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹/۳۲۱.</ref> و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] داماد وی را به عضویت در فقهای [[شورای نگهبان]] منصوب کرد. امام‌خمینی در ۳۱ مرداد ۱۳۵۸، در پاسخ به تلگرام گلپایگانی مبنی بر اعلام حمایت از [[غائله کردستان|سرکوب ضد انقلاب در کردستان]]، از وی تشکر کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹/۳۱۸.</ref> همچنین در سال ۱۳۵۹ در پاسخ نامه [[حسینعلی منتظری]] درباره تشکیل [[شورای مدیریت حوزه علمیه قم]]، امور مهم حوزه را به نظرخواهی از گلپایگانی سپرد و بر زعامت او بر حوزه علمیه قم تأکید کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۴/۱۶۰.</ref> [[محمدرضا توسلی]] از اعضای دفتر امام‌خمینی گفته است امام‌خمینی در اواخر عمر خود با تاکید بر اینکه پرسش‌های شرعی موجود را نمی‌توان پاسخ نداد، از وی خواست که مطابق نظر گلپایگانی پاسخ دهد؛ چون ایشان می‌داند وی انسان محتاطی است و مطابق موازین پاسخ می‌دهد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۴/۶۳۴.</ref>
امام‌خمینی نیز با استقبال از تذکرات و مراقبت‌ها و حمایت‌های گلپایگانی، سلامتی و عزت آن مرجع را از پیشگاه [[خداوند]] خواستار شده است. ایشان در این نامه‌ها با بیانی صمیمی، به نقش گلپایگانی و خدمات ارزنده وی اشاره کرده و تحمل بسیار وی در سختی‌ها در طول مبارزات گذشته را یادآور شده است؛ همچنین به اهمیت راهنمایی‌های گلپایگانی برای مردم اشاره کرده و تذکر داده است ملت باید همچون گذشته از راهنمایی‌های وی بهره‌مند شود؛ زیرا این راهنمایی‌ها، به [[آرامش]]، ‌[[امنیت]] و برادری اسلامی جامعه کمک می‌کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۱۱۳؛ ۱۲/۱۸۹؛ ۱۳/۲۱۵ و ۱۴/۱۹۴.</ref> چنان‌که با عنایت به لزوم توجه به دیدگاه‌های فقهی گلپایگانی در تصویب قوانین به رئیس [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] تذکر داد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹/۳۲۱.</ref> و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] داماد وی را به عضویت در فقهای [[شورای نگهبان]] منصوب کرد. امام‌خمینی در ۳۱ مرداد ۱۳۵۸، در پاسخ به تلگرام گلپایگانی مبنی بر اعلام حمایت از [[غائله کردستان|سرکوب ضد انقلاب در کردستان]]، از وی تشکر کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹/۳۱۸.</ref> همچنین در سال ۱۳۵۹ در پاسخ نامه [[حسینعلی منتظری]] درباره تشکیل [[شورای مدیریت حوزه علمیه قم]]، امور مهم حوزه را به نظرخواهی از گلپایگانی سپرد و بر زعامت او بر حوزه علمیه قم تأکید کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۴/۱۶۰.</ref> [[محمدرضا توسلی]] از اعضای دفتر امام‌خمینی گفته است امام‌خمینی در اواخر عمر خود با تاکید بر اینکه پرسش‌های شرعی موجود را نمی‌توان پاسخ نداد، از وی خواست که مطابق نظر گلپایگانی پاسخ دهد؛ چون ایشان می‌داند وی انسان محتاطی است و مطابق موازین پاسخ می‌دهد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۴/۶۳۴.</ref>
:{{ببینید|لطف‌الله صافی}}
:{{ببینید|لطف‌الله صافی}}
خط ۳۹: خط ۷۰:


== وفات ==
== وفات ==
[[پرونده:گلپایگانی 4.jpg|بندانگشتی]]
سیدمحمدرضا گلپایگانی در شامگاه پنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۷۲/ ۲۴ جمادی‌الثانی ۱۳۱۴ق در ۹۴سالگی در بیمارستان شهید رجایی تهران درگذشت. پیکر وی روز بعد با حضور مردم تهران و علما تشییع و به قم منتقل شد و در این شهر نیز پس از تشییع باشکوهی، در مسجد بالاسر [[حرم فاطمه معصومه(س)]] در کنار قبر استاد خود حائری یزدی به خاک سپرده شد.<ref>فاضلی، گلپایگان در گذر زمان، ۱۴۱؛ داودی، بازخوانی زندگی سیاسی ـ اجتماعی آیت‌الله العظمی گلپایگانی، ۴.</ref>
سیدمحمدرضا گلپایگانی در شامگاه پنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۷۲/ ۲۴ جمادی‌الثانی ۱۳۱۴ق در ۹۴سالگی در بیمارستان شهید رجایی تهران درگذشت. پیکر وی روز بعد با حضور مردم تهران و علما تشییع و به قم منتقل شد و در این شهر نیز پس از تشییع باشکوهی، در مسجد بالاسر [[حرم فاطمه معصومه(س)]] در کنار قبر استاد خود حائری یزدی به خاک سپرده شد.<ref>فاضلی، گلپایگان در گذر زمان، ۱۴۱؛ داودی، بازخوانی زندگی سیاسی ـ اجتماعی آیت‌الله العظمی گلپایگانی، ۴.</ref>


Image-reviewer، emailconfirmed، مدیران
۴٬۵۲۶

ویرایش