پرش به محتوا

عباس واعظ طبسی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
آشنایی واعظ طبسی با امام‌خمینی به سال 1339 بر می‌گردد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20.</ref>. وی با آغاز مبارزات علنی امام‌خمینی جذب و دلبسته ایشان گشت و پس از آن تا سال 1343 این پیوند عمیق‌تر شد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20۔</ref>. پس از درگذشت سیدحسین بروجردی در سال 1340 و نیز سیدمحسن حکیم در سال 1349 واعظ طبسی همراه سیدعلی خامنه‌ای از معدود افرادی بود که در مشهد مرجعیت امام‌خمینی را تبلیغ و خود را مقلد امام‌خمینی معرفی می‌کردند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 340 ـ 341.</ref>.
آشنایی واعظ طبسی با امام‌خمینی به سال 1339 بر می‌گردد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20.</ref>. وی با آغاز مبارزات علنی امام‌خمینی جذب و دلبسته ایشان گشت و پس از آن تا سال 1343 این پیوند عمیق‌تر شد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20۔</ref>. پس از درگذشت سیدحسین بروجردی در سال 1340 و نیز سیدمحسن حکیم در سال 1349 واعظ طبسی همراه سیدعلی خامنه‌ای از معدود افرادی بود که در مشهد مرجعیت امام‌خمینی را تبلیغ و خود را مقلد امام‌خمینی معرفی می‌کردند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 340 ـ 341.</ref>.


از آغاز نهضت امام‌خمینی در سال 1341، وی در جریان لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتیِ رژیم پهلوی ضمن سخنرانی اعتراضی در مشهد، بازداشت و به تهران منتقل شد و پس از مدتی آزاد شد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref> و پس از اعتراض امام‌خمینی به همه‌پرسی رژیم پهلوی و تحریم جشن‌های نوروز 1342<ref> 1/158.</ref>، طبسی نیز با سخنرانی انتقادی در خانه سیدحسن قمی از مراجع تقلید مشهد، در پنجم فروردین 1342 بازداشت و تحویل ساواک خراسان شد و در پانزده خرداد آزاد شد<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/463؛ همو، مشهد در بامداد، 157 و 265.</ref>. وی از سال 1343 به همراه سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، محمدرضا محامی و سیدعلی خامنه‌ای در مشهد از شخصیت‌های محوری مبارزات بودند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 199.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر در تهران، همراه تعدادی از علما، طلاب و دیگر مبارزان مشهد به دیدار ایشان رفت و در حضور ایشان سخنرانی کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 3/42.</ref>؛ همچنین در سخنانی با امام‌خمینی بعضی مسائل روز ازجمله موضوع طلبه‌هایی که با اقبال به سمت سازمانی‌شدن، موجب بدبینی مردم می‌شوند را مطرح کرد<ref> همان، 3/218.</ref>. پس از این دیدار و به هنگام بازگشت، ساواک وی را در ایستگاه راه‌آهن قم بازداشت کرد و از این پس، نام وی در ردیف واعظان سیاسی ثبت شد<ref> همان، 3/40 و 42؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref>. حکم دستور دستگیری طبسی در قم، پیش از دیدار او با امام‌خمینی و سخنرانی در حضور ایشان صادر شده بود<ref> مؤسسه تنظیم، 3/40.</ref>.
از آغاز نهضت امام‌خمینی در سال 1341، وی در جریان لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتیِ رژیم پهلوی ضمن سخنرانی اعتراضی در مشهد، بازداشت و به تهران منتقل شد و پس از مدتی آزاد شد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref> و پس از اعتراض امام‌خمینی به همه‌پرسی رژیم پهلوی و تحریم جشن‌های نوروز 1342<ref> 1/158.</ref>، طبسی نیز با سخنرانی انتقادی در خانه سیدحسن قمی از مراجع تقلید مشهد، در پنجم فروردین 1342 بازداشت و تحویل ساواک خراسان شد و در پانزده خرداد آزاد شد<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/463؛ جلالی، مشهد در بامداد، 157 و 265.</ref>. وی از سال 1343 به همراه سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، محمدرضا محامی و سیدعلی خامنه‌ای در مشهد از شخصیت‌های محوری مبارزات بودند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 199.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر در تهران، همراه تعدادی از علما، طلاب و دیگر مبارزان مشهد به دیدار ایشان رفت و در حضور ایشان سخنرانی کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 3/42.</ref>؛ همچنین در سخنانی با امام‌خمینی بعضی مسائل روز ازجمله موضوع طلبه‌هایی که با اقبال به سمت سازمانی‌شدن، موجب بدبینی مردم می‌شوند را مطرح کرد<ref> همان، 3/218.</ref>. پس از این دیدار و به هنگام بازگشت، ساواک وی را در ایستگاه راه‌آهن قم بازداشت کرد و از این پس، نام وی در ردیف واعظان سیاسی ثبت شد<ref> همان، 3/40 و 42؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref>. حکم دستور دستگیری طبسی در قم، پیش از دیدار او با امام‌خمینی و سخنرانی در حضور ایشان صادر شده بود<ref> مؤسسه تنظیم، 3/40.</ref>.


امام‌خمینی، پس از دستگیری طبسی، در پیامی به ساواک قم، با تکذیب هر سخن خلافی از طبسی، درباره دستگیری بی‌دلیل او سوال کرد. ایشان همچنین پس از پاسخ ساواک که دستگیری وی را با این دیدار بی‌ارتباط خوانده بود، هم‌زمانی این دیدار و دستگیری وی را موجب ایجاد شائبه و مصلحت را در آزادی او دانست<ref> همان، 3/48.</ref>. در اردیبهشت 1343، امام‌خمینی در تلگرامی به سیدحسن قمی، از بی‌خبری درباره وضع طبسی، ابراز نگرانی کرد<ref> همان، 3/78 و 80.</ref> و نیز در پاسخ نامه‌ سیدمحمدهادی میلانی، با تشریح وضعیت نگران‌کننده کشور و دست‌های مرموزی که در کار تحریک مردم‌اند، دستگیری علمایی چون طبسی را در همین راستا و با هدف تحریک مردم، شمرد<ref> همان، 3/254 ـ 255.</ref>.
امام‌خمینی، پس از دستگیری طبسی، در پیامی به ساواک قم، با تکذیب هر سخن خلافی از طبسی، درباره دستگیری بی‌دلیل او سوال کرد. ایشان همچنین پس از پاسخ ساواک که دستگیری وی را با این دیدار بی‌ارتباط خوانده بود، هم‌زمانی این دیدار و دستگیری وی را موجب ایجاد شائبه و مصلحت را در آزادی او دانست<ref> همان، 3/48.</ref>. در اردیبهشت 1343، امام‌خمینی در تلگرامی به سیدحسن قمی، از بی‌خبری درباره وضع طبسی، ابراز نگرانی کرد<ref> همان، 3/78 و 80.</ref> و نیز در پاسخ نامه‌ سیدمحمدهادی میلانی، با تشریح وضعیت نگران‌کننده کشور و دست‌های مرموزی که در کار تحریک مردم‌اند، دستگیری علمایی چون طبسی را در همین راستا و با هدف تحریک مردم، شمرد<ref> همان، 3/254 ـ 255.</ref>.


واعظ طبسی همچنین با هاشمی‌نژاد و خامنه‌ای هم‌پیمان شد برای رهایی مردم از استبداد، مثلث مقاومتی را به‌وجود آورند و تمام نیروی خود را در راه پیروزی انقلاب به‌کار گیرند و وفادار به امام‌خمینی باشند. در این راستا پنجشنبه‌ها پیش از ظهر، جلسه خصوصی داشتند و درباره مسائل سیاسی و مبارزاتی بحث می‌کردند<ref> زنگنه، 360 ـ 361؛ واعظ طبسی، هاشمی‌نژاد و انقلاب، 8.</ref>.
واعظ طبسی همچنین با هاشمی‌نژاد و خامنه‌ای هم‌پیمان شد برای رهایی مردم از استبداد، مثلث مقاومتی را به‌وجود آورند و تمام نیروی خود را در راه پیروزی انقلاب به‌کار گیرند و وفادار به امام‌خمینی باشند. در این راستا پنجشنبه‌ها پیش از ظهر، جلسه خصوصی داشتند و درباره مسائل سیاسی و مبارزاتی بحث می‌کردند<ref> زنگنه، مشاهیری، 360 ـ 361؛ واعظ طبسی، هاشمی‌نژاد و انقلاب، 8.</ref>.


پس از تبعید امام‌خمینی در 13 آبان 1343، واعظ طبسی به همراه گروهی از روحانیان اقدام به انتشار اعلامیه اعتراضی کردند که موجب بازداشت دوباره وی شد<ref> جلالی، تقویم، 199.</ref>. در حمایت از حرکت طلاب مدرسه فیضیه در سالگرد قیام پانزده‌ خرداد 1342 در سال 1354 و اعتراض به حمله رژیم پهلوی به این مدرسه، طلاب مشهد نیز به تشویق واعظ طبسی و هاشمی‌نژاد دست به تحصن زدند که به همین دلیل هر دو دستگیر و زندانی شدند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 536.</ref>. در تیر 1354 در آستانه دیدار فرح دیبا همسر محمدرضا پهلوی از شهر مشهد، ساواک، واعظ طبسی را همراه چند تن از روحانیان مبارز مشهد در هجدهم تیر 1354 بازداشت و زندانی کرد<ref> جلالی، تقویم، 248 ـ 249.</ref>. این دوره زندان او بیش از یک سال طول کشید و در اول بهمن 1355 آزاد شد<ref> همان، 253.</ref>. وی پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در اول آبان 1356، در خانه خود مجلس یادبود گرفت و در چهاردهم آبان همراه با دیگر علما و طلاب تلگرام تسلیت برای امام‌خمینی به نجف فرستاد<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 568 ـ 569؛ مؤسسه تنظیم، 6/52.</ref>.
پس از تبعید امام‌خمینی در 13 آبان 1343، واعظ طبسی به همراه گروهی از روحانیان اقدام به انتشار اعلامیه اعتراضی کردند که موجب بازداشت دوباره وی شد<ref> جلالی، تقویم، 199.</ref>. در حمایت از حرکت طلاب مدرسه فیضیه در سالگرد قیام پانزده‌ خرداد 1342 در سال 1354 و اعتراض به حمله رژیم پهلوی به این مدرسه، طلاب مشهد نیز به تشویق واعظ طبسی و هاشمی‌نژاد دست به تحصن زدند که به همین دلیل هر دو دستگیر و زندانی شدند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 536.</ref>. در تیر 1354 در آستانه دیدار فرح دیبا همسر محمدرضا پهلوی از شهر مشهد، ساواک، واعظ طبسی را همراه چند تن از روحانیان مبارز مشهد در هجدهم تیر 1354 بازداشت و زندانی کرد<ref> جلالی، تقویم، 248 ـ 249.</ref>. این دوره زندان او بیش از یک سال طول کشید و در اول بهمن 1355 آزاد شد<ref> جلالی، تقویم، 253.</ref>. وی پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در اول آبان 1356، در خانه خود مجلس یادبود گرفت و در چهاردهم آبان همراه با دیگر علما و طلاب تلگرام تسلیت برای امام‌خمینی به نجف فرستاد<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 568 ـ 569؛ مؤسسه تنظیم، 6/52.</ref>.


در 17 دی‌ 1356 انتشار مقاله اهانت به امام‌خمینی در روزنامه اطلاعات اعتراض گسترده روحانیان و مجامع مذهبی را در پی داشت<ref> سلیمی، 138.</ref>{{ببینید|نوزده دی}} در نوزدهم دی، عباس واعظ طبسی به همراه گروهی از مدرسان و طلاب حوزه علمیه مشهد در اعتراض به انتشار این مقاله، یک هفته جلسات درس و برگزاری نماز جماعت را تعطیل کردند و دست به تحصن زدند<ref> هاشمی‌نژاد، 710.</ref>. در اردیبهشت 1357، وی بار دیگر به اتهام اقدام علیه امنیت کشور بازداشت شد<ref> جلالی، تقویم، 269.</ref> و سپس در چهاردهم آذر 1357، پس از سخنرانی وی، تظاهرکنندگان مجسمه محمدرضا پهلوی را در جلوی شرکت نفت مشهد پایین کشیده، خرد کردند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 624.</ref>؛ اما با توجه به اوج‌گیری انقلاب، ساواک به ممنوعیت سخنرانی ایشان بسنده کرد<ref> جلالی، تقویم، 306.</ref>.
در 17 دی‌ 1356 انتشار مقاله اهانت به امام‌خمینی در روزنامه اطلاعات اعتراض گسترده روحانیان و مجامع مذهبی را در پی داشت<ref> سلیمی، مبارزات روحانیون، 138.</ref>{{ببینید|نوزده دی}} در نوزدهم دی، عباس واعظ طبسی به همراه گروهی از مدرسان و طلاب حوزه علمیه مشهد در اعتراض به انتشار این مقاله، یک هفته جلسات درس و برگزاری نماز جماعت را تعطیل کردند و دست به تحصن زدند<ref> هاشمی‌نژاد، یاران امام، 710.</ref>. در اردیبهشت 1357، وی بار دیگر به اتهام اقدام علیه امنیت کشور بازداشت شد<ref> جلالی، تقویم، 269.</ref> و سپس در چهاردهم آذر 1357، پس از سخنرانی وی، تظاهرکنندگان مجسمه محمدرضا پهلوی را در جلوی شرکت نفت مشهد پایین کشیده، خرد کردند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 624.</ref>؛ اما با توجه به اوج‌گیری انقلاب، ساواک به ممنوعیت سخنرانی ایشان بسنده کرد<ref> جلالی، تقویم، 306.</ref>.


واعظ طبسی در مجموع شش بار بازداشت شد که طی آن شکنجه‌ها و آزارهای ناگواری را تحمل کرد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 22.</ref>. وی مورد وثوق و مشورت مراجع و علمای انقلابی مشهد بود و در نوشتن و صدور برخی اعلامیه‌های انقلابی خراسان شرکت داشت. امضای او در اعلامیه‌های علما و طلاب مشهد موجود است<ref> جلالی، تقویم، 273، 312 و 328.</ref>. او علاوه بر مبارزات سیاسی، به مبارزات عقیدتی با مخالفان دین و مذهب نیز می‌پرداخت. وی در 1356 با جمعی از علما و روحانیان مبارز همچون سیدعلی خامنه‌ای، هاشمى‏نژاد، محمدرضا محامى، سیدهادى خامنه‏اى و چند نفر دیگر، از علل گرایش و انحرافات جوانان مسلمان به مکتب مارکسیست بحث و گفتگو کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 11/566.</ref> و در همین راستا با انجمن اسلامى دانشجویان خارج از کشور نیز ارتباط برقرار کرد<ref> همان، 12/236.</ref>. وی از سال 1356 به دعوت سیدمحمد حسینی بهشتی جزء اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران قرار گرفت و از بدو تشکیل حزب جمهوری اسلامی، 29/11/1357، عضو شورای مرکزی آن بود<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 37 و 66.</ref>.
واعظ طبسی در مجموع شش بار بازداشت شد که طی آن شکنجه‌ها و آزارهای ناگواری را تحمل کرد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 22.</ref>. وی مورد وثوق و مشورت مراجع و علمای انقلابی مشهد بود و در نوشتن و صدور برخی اعلامیه‌های انقلابی خراسان شرکت داشت. امضای او در اعلامیه‌های علما و طلاب مشهد موجود است<ref> جلالی، تقویم، 273، 312 و 328.</ref>. او علاوه بر مبارزات سیاسی، به مبارزات عقیدتی با مخالفان دین و مذهب نیز می‌پرداخت. وی در 1356 با جمعی از علما و روحانیان مبارز همچون سیدعلی خامنه‌ای، هاشمى‏نژاد، محمدرضا محامى، سیدهادى خامنه‏اى و چند نفر دیگر، از علل گرایش و انحرافات جوانان مسلمان به مکتب مارکسیست بحث و گفتگو کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 11/566.</ref> و در همین راستا با انجمن اسلامى دانشجویان خارج از کشور نیز ارتباط برقرار کرد<ref> همان، 12/236.</ref>. وی از سال 1356 به دعوت سیدمحمد حسینی بهشتی جزء اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران قرار گرفت و از بدو تشکیل حزب جمهوری اسلامی، 29/11/1357، عضو شورای مرکزی آن بود<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 37 و 66.</ref>.
۵۷۲

ویرایش