بنیاد شهید انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

پیشینه رسیدگی به آسیب‌دیدگان حوادث [[انقلاب اسلامی]] به سال ۱۳۴۲ بازمی‌گردد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱/۱۹۰.</ref> [[امام‌خمینی]] در فروردین ۱۳۴۲ پس از حمله عوامل [[رژیم پهلوی]] به [[مدرسه فیضیه|فیضیه]] دستور داد خانواده طلبه‌هایی که دستگیر و به سربازی اعزام شده‌اند، حمایت شوند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱/۱۸۹–۱۹۰.</ref> همچنین در ۲۲ فروردین ۱۳۴۳ پس از آزادی از زندان و بازگشت به [[قم]] یادآور شد نیازهای بازماندگان شهیدان [[قیام ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ را در حد توان برطرف کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۷۹.</ref> سازمان اطلاعات و امنیت کشور رژیم پهلوی ([[ساواک]]) میزان کمک ایشان را به این خانواده‌ها گزارش کرده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۳/۲۲۶.</ref> امام‌خمینی در مواردی دیگر نیز از نمایندگان خود خواست به خانواده زندانیان و شهیدان انقلاب اسلامی رسیدگی کنند. ایشان در سال ۱۳۵۰ اجازه داد از یک‌سوم [[سهم امام]] در این راه استفاده شود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۹۹.</ref> و در جریان جنگ‌های خونین داخلی [[لبنان]] در سال ۱۳۵۵ از مردم خواست خانواده‌های مصیبت‌زده را یاری و از یک‌چهارم سهم امام در این راه استفاده کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۱۹۲–۱۹۳.</ref> ایشان در سال ۱۳۵۷ در نامه‌ای به [[سیدمرتضی پسندیده]]، برادر و وکیل خود سفارش کرد به امور زندانیان و بستگان شهیدان انقلاب اسلامی رسیدگی شود،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۲۸۰.</ref> زیرا به گفته ایشان، شهیدان و معلولان (جانبازان) در صف اول فداکاران و یاوران انقلاب بودند و باید نیازهای خانواده‌های آنان در کمال احترام برآورده شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۵.</ref>

در فرمان ده‌ماده‌ای امام‌خمینی برای تأسیس بنیاد شهید، تأمین نیازهای اقتصادی خانواده‌های شهیدان و ایثارگران از مسکن، معیشت، اشتغال و اولویت در استخدام دولتی، بیمه درمانی، حقوق رسمی برای معلولان ناتوان و نیز برای خانواده شهیدان، درمان معلولان و ساختن برنامه‌هایی در رادیو برای معلولان و خانواده شهیدان از وظایف بنیاد شهید شمرده شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۵–۱۸۶.</ref>{{سخ}}

تبیین فلسفه شهادت و [[ایثار]]، ترویج فرهنگ شهادت و ایثار و شناسایی زمینه‌های تقویت‌کننده فرهنگ شهادت در [[جامعه]]<ref>رحیمیان، در حریم لاله‌ها مروری بر رسالت بنیاد شهید در نظام اسلامی، ۳۶؛ پاسدار اسلام، ۷۴.</ref> تکریم شهیدان و زنده نگه‌داشتن یاد آنان با معرفی آثار، وصیت‌ها و سیره معنوی آنان و ایجاد موزه‌های شاهد و برگزاری مراسم سالگرد و بازسازی مزار شهیدان و آراستن فضای کشور به نام و تصویر و آثار شهیدان از وظایف دیگر بنیاد شهید است.<ref>پاسدار اسلام، ۷۵.</ref> امام‌خمینی تربت پاک شهیدان را مزار عاشقان و عارفان و دارالشفای آزادگان معرفی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۹۲–۹۳.</ref> همچنین ایشان بسیج جامعه و نظام اسلامی برای گرامی‌داشتن خانواده شهیدان به عنوان الگوهای متعالی جامعه، تحکیم ارتباط معنوی خانواده‌ها با شهیدان انقلاب و پی‌گیری امور تربیتی و آموزشی فرزندان شاهد را نیز از وظایف بنیاد شهید دانسته‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۵؛ رحیمیان، در حریم لاله‌ها مروری بر رسالت بنیاد شهید در نظام اسلامی، ۳۷.</ref> بنابر فرمان امام‌خمینی، حل و فصل اختلافات احتمالی خانواده‌ها بر سر سرپرستی کودکان خردسال در میان اولیای آنان از مأموریت‌های دیگر این بنیاد است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۲۴.</ref> و نیز مصوبه مجلس در ۸ دی ۱۳۶۰ سرپرستی فرزندان خردسال یا نابالغ بر عهده مادر با صلاحیت است و هزینه‌های زندگی آنها از اموال موروثی یا از طریق بودجه دولت یا یکی از نهادهای انقلاب در اختیار مادر قرار می‌گیرد.<ref>زاهدی اصل، مقدمه‌ای بر خدمات اجتماعی در اسلام، ۲۲۹.</ref>{{سخ}}

طرح «شاهد» با همکاری وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شکل گرفت و «مدارس شاهد» برای ارائه خدمات مناسب پرورشی و آموزشی راه‌اندازی شد و بعدها با اختصاص سهمیه ویژه دانشگاه و تأسیس دانشگاه شاهد در سال ۱۳۶۹ تسهیلات لازم برای آموزش عالی خانواده شهیدان فراهم آمد.<ref>پاسدار اسلام، ۷۶.</ref> بنیاد شهید برای زنده‌داشتن یاد شهیدان به چاپ و نشر کتاب و نشریه، گردآوری و تدوین وصیت‌ها و آثار ادبی و هنری به‌جامانده از شهیدان اقدام کرده‌است.<ref>پاسدار اسلام، ۷۶.</ref> گروه شاهد سیمای جمهوری اسلامی نیز با تهیه فیلم و مجموعه‌های تلویزیونی، اهداف فرهنگی بنیاد را پی‌گرفته‌است.<ref>پاسدار اسلام، ۷۵–۷۶؛ بنیاد شهید، آشنایی با بنیاد، ۱۴۵ و ۲۰۳.</ref>{{سخ}}

مدیران بنیاد شهید در انجام سفارش امام‌خمینی بر بیمه درمانی خانواده‌های شاهد و درمان مجروحان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۶.</ref> مرکزی را به نام مرکز پزشکی بنیاد شهید راه‌اندازی کردند و با همه توان به درمان مجروحان انقلاب و دفاع مقدس و خانواده شهیدان پرداختند.<ref>پاسدار اسلام، ۷۴–۷۵.</ref> امام‌خمینی ضمن تشکر از مسئولان بنیاد شهید از فاطمه کروبی، سرپرست آن مرکز پزشکی به صورت ویژه تشکر کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۹۹.</ref> پرداخت هزینه زندگی به همسران، فرزندان و پدر و مادر شهیدان، مفقودان و اسیران، پرداخت کمک‌هزینه درمان، ازدواج، مراسم اولیه شهید و حوادث ناگهانی و تأمین مسکن ازجمله خدمات بنیاد در تأمین معیشت و آسایش خانواده‌های شهیدان بوده‌است.<ref>بنیاد شهید، آشنایی با بنیاد، ۱۷۸–۱۷۹ و ۲۸۴.</ref>

بنیاد شهید با اجازه [[ولیّ فقیه]] می‌تواند به خانواده‌های شهیدان اسلام و نهضت‌های اسلامی جهان کمک کند.<ref>زاهدی اصل، مقدمه‌ای بر خدمات اجتماعی در اسلام، ۲۲۷.</ref> از سال ۱۳۶۱ برای رسیدگی به خانواده‌های شهیدان جنگ با [[رژیم صهیونیستی]] و فالانژهای لبنان، شعبه‌هایی از بنیاد شهید در [[دمشق]]، [[بعلبک]] و [[بیروت]] تأسیس شد و کمک‌های مالی، پزشکی و فرهنگی از سوی بنیاد شهید و کمیته امداد امام‌خمینی در اختیار خانواده‌های نیازمند قرار گرفت.<ref>بنیاد شهید، آشنایی با بنیاد، ۴۴ و ۱۳۳.</ref> بنیاد شهید به خانواده شهیدان عراقی، افغانستانی و بحرینی نیز در حد توان رسیدگی می‌کرد.<ref>جمهوری اسلامی، ۸؛ اطلاعات، ۲۰/۱۰/۱۳۶۱، ۱۴.</ref> واحد امور بین‌الملل از دیگر کارهای بنیاد شهید است که برای انعکاس فعالیت‌های بنیاد و همکاری با دفاتر نمایندگی نهضت‌های آزادی‌بخش اسلامی مستقر در داخل کشور تشکیل شد و با خانواده‌های شهیدان لبنان و [[فلسطین]] در ارتباط بوده‌است.<ref>دبیرخانه شورای هماهنگی، کارنامه دولت جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۴، ۶۹۵–۶۹۶.</ref>

ابراهیم صالحی حاجی‌آبادی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/665/ بنیاد شهید انقلاب اسلامی]»، دانشنامه امام خمینی، ج۲، ص۶۶۵–۶۶۸.