confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
(اصلاح نویسههای عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام) |
(←پیشینه) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''دفتر تبلیغات اسلامی'''، نخستین نهاد تبلیغی، آموزشی و پژوهشی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] در [[حوزه علمیه قم]]. | '''دفتر تبلیغات اسلامی'''، نخستین نهاد تبلیغی، آموزشی و پژوهشی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] در [[حوزه علمیه قم]]. | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
گروهی از عالمان انقلابی و هوادار امامخمینی ازجمله مرتضی مطهری، سیدعلی خامنهای، محمد عبایی خراسانی و محمد محمدی ریشهری پیش از محرم ۱۳۳۹ق/ آذر ۱۳۵۷ ستادی با هدف اعزام مبلغ به شهرها و روستاهای کشور در راستای تبلیغ دین و تشدید مبارزه علیه رژیم شاهنشاهی تشکیل دادند که نام و عنوان مشخصی نداشت (رزمگیر، ۳۳۷). پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نیاز مبرم جامعه انقلابی ایران به تشکیلاتی منسجم و مرجعی مشخص برای تبلیغات اسلامی، آن تشکلِ بینام و نشان در قم با سازماندهی و تأیید امامخمینی با عنوان «دایره تبلیغات امام» و سپس «دفتر تبلیغات امام» آغاز به کار کرد و در اواخر سال ۱۳۵۸ به «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» تغییر نام داد (همان؛ روابط عمومی، کارنامه، ۱۶). هیئت مؤسس این مرکز، عبایی خراسانی، سیدحسین موسوی تبریزی، غلامحسین حقانی، محمدی ریشهری و محمد جعفری گیلانی بودند (رزمگیر، ۳۳۷). در برخی از گزارشها از محمدجواد کشمیری، عباس شیرازی و مرتضی فهیم کرمانی نیز با عنوان اعضای مؤسس یادشده است (کشمیری، ۲۷۷؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۵۱۹). دفتر تبلیغات اسلامی افزون بر ساماندهی تبلیغات در بسیاری از کارها ازجمله تدریس شیوه تبلیغ، آموزش درسهایی مانند جامعهشناسی، روانشناسی، فلسفه حقوق، اقتصاد اسلامی، نهج البلاغه و استفاده از شیوههای نوین تبلیغی بهویژه هنر و انتشار مجلات بهروز حوزوی و عمومی ازجمله مجله حوزه و پاسدار اسلام، پیشتاز بلکه جریانساز بودهاست. | گروهی از عالمان انقلابی و هوادار امامخمینی ازجمله مرتضی مطهری، سیدعلی خامنهای، محمد عبایی خراسانی و محمد محمدی ریشهری پیش از محرم ۱۳۳۹ق/ آذر ۱۳۵۷ ستادی با هدف اعزام مبلغ به شهرها و روستاهای کشور در راستای تبلیغ دین و تشدید مبارزه علیه رژیم شاهنشاهی تشکیل دادند که نام و عنوان مشخصی نداشت.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگانهایی که به حکم امامخمینی تاسیس شدهاند، ۳۳۷).</ref> پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نیاز مبرم جامعه انقلابی ایران به تشکیلاتی منسجم و مرجعی مشخص برای تبلیغات اسلامی، آن تشکلِ بینام و نشان در قم با سازماندهی و تأیید امامخمینی با عنوان «دایره تبلیغات امام» و سپس «دفتر تبلیغات امام» آغاز به کار کرد و در اواخر سال ۱۳۵۸ به «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» تغییر نام داد (همان؛ روابط عمومی، کارنامه، ۱۶). هیئت مؤسس این مرکز، عبایی خراسانی، سیدحسین موسوی تبریزی، غلامحسین حقانی، محمدی ریشهری و محمد جعفری گیلانی بودند.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگانهایی که به حکم امامخمینی تاسیس شدهاند، ۳۳۷).</ref> در برخی از گزارشها از محمدجواد کشمیری، عباس شیرازی و مرتضی فهیم کرمانی نیز با عنوان اعضای مؤسس یادشده است.<ref> (کشمیری، خاطرات حجتالاسلام و المسلمین محمدجواد کشمیری، ۲۷۷؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۵۱۹).</ref> دفتر تبلیغات اسلامی افزون بر ساماندهی تبلیغات در بسیاری از کارها ازجمله تدریس شیوه تبلیغ، آموزش درسهایی مانند جامعهشناسی، روانشناسی، فلسفه حقوق، اقتصاد اسلامی، نهج البلاغه و استفاده از شیوههای نوین تبلیغی بهویژه هنر و انتشار مجلات بهروز حوزوی و عمومی ازجمله مجله حوزه و پاسدار اسلام، پیشتاز بلکه جریانساز بودهاست. | ||
از سوی دیگر، سالها پیش از پیروزی انقلاب، سیدکاظم شریعتمداری دارالتبلیغ اسلامی را در قم به وجود آورد؛ اما این مرکز مورد تأیید برخی از بزرگان حوزه نبود و به کانونی برای ایجاد اختلاف و تضعیف جریان انقلابی و نهضت امامخمینی در حوزه علمیه قم تبدیل شده بود (خمینی، ۱/سیونه ـ چهل؛ رزمگیر، ۳۳۷). امامخمینی با تأسیس دارالتبلیغ مخالف بود؛ ولی تا زمانی که در قم بود به سبب لزوم اتحاد روحانیت و توجه به خطرهای اساسیتر، سخنی که بازگوکننده مخالفت با آن باشد نگفت (طاهری خرمآبادی، | از سوی دیگر، سالها پیش از پیروزی انقلاب، سیدکاظم شریعتمداری دارالتبلیغ اسلامی را در قم به وجود آورد؛ اما این مرکز مورد تأیید برخی از بزرگان حوزه نبود و به کانونی برای ایجاد اختلاف و تضعیف جریان انقلابی و نهضت امامخمینی در حوزه علمیه قم تبدیل شده بود.<ref> (خمینی، مقدمه کتاب کوثر، ۱/سیونه ـ چهل؛ رزمگیر، نهادها و ارگانهایی که به حکم امامخمینی تاسیس شدهاند، ۳۳۷).</ref> امامخمینی با تأسیس دارالتبلیغ مخالف بود؛ ولی تا زمانی که در قم بود به سبب لزوم اتحاد روحانیت و توجه به خطرهای اساسیتر، سخنی که بازگوکننده مخالفت با آن باشد نگفت.<ref> (طاهری خرمآبادی، خاطرات آیتالله سیدحسن خرمآبادی، ۳۰۳/۱؛ صابری همدانی، خاطرات آیتالله صابری همدانی، ۱۱۶؛ شریعتمداری، آیتالله شریعتمداری به روایت اسناد ساواک، ۲۷۳).</ref> این مرکز دارای چاپخانه و کتابخانهای بزرگ نیز بود. شریعتمداری پس از حمایت از حزب جمهوری خلق مسلمان در سال ۱۳۵۸ و نیز ارتباط با کودتای نوژه در سال ۱۳۶۱ با مصادره اموال و مؤسسات مرتبط به دست سیدحسین موسوی تبریزی، دادستان کل انقلاب اسلامی، که به اذعان شریعتمداری از اموال بیتالمال و وجوه شرعی تاسیس شده بود<ref> (موسوی تبریزی، گفتگو، ۷۴).</ref> از تصدی این مرکز برکنار شد {{ببینید|کودتای نوژه | سیدکاظم شریعتمداری}} امامخمینی به درخواست موسوی تبریزی، دادستان کل انقلاب اسلامی نخست طی حکمی شفاهی، دارالتبلیغ و مؤسسات مرتبط با آن را به دفتر تبلیغات اسلامی واگذار کرد و پس از چندی آن را به صورت کتبی نیز اعلام کرد.<ref> (امامخمینی، صحیفه امام، ۱۹۱/۱۹؛ رزمگیر، نهادها و ارگانهایی که به حکم امامخمینی تاسیس شدهاند، ۳۳۷).</ref> پس از آن، دفتر تبلیغات اسلامی به ساختمان دارالتبلیغ در میدان شهدا منتقل شد. | ||
==ساختار== | |||
در سال ۱۳۶۲ هیئتمدیره دفتر تبلیغات اسلامی تشکیل شد و تصمیمگیری در همه امور دفتر، طبق اساسنامه بر عهده این هیئت گذاشته شد. مسئولان بخشها و نماینده ولیفقیه در دفتر، اعضای هیئتمدیره را تشکیل میدادند.<ref>روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، کارنامه چهارده ساله دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ۲۴).</ref> این دفتر در ادامه دارای معاونتهای آموزش، فرهنگی و تبلیغی، فرهنگی و هنری، پژوهش و تحقیقات و چند مؤسسه و مرکز وابسته ازجمله مرکز مطالعات و تحقیقات، انتشارات (مؤسسه بوستان کتاب)، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، صندوق قرضالحسنه و شعبههایی در اصفهان، خراسان و جنوب شرق (ایرانشهر) و دو نمایندگی در تهران و خوزستان شد.<ref> (روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، آشنایی اجمالی با دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱ و ۸).</ref> | |||
==اهداف و وظایف== | ==اهداف و وظایف== | ||
اهداف و وظایف دفتر تبلیغات اسلامی عبارت است از: | اهداف و وظایف دفتر تبلیغات اسلامی عبارت است از: |