مطبوعات: تفاوت میان نسخه‌ها

مطبوعات جمع مطبوع، به معنای چاپ‌شده‌است.<ref>دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۸۵۹۸.</ref> این واژه معادل واژه انگلیسی «press» است<ref>مهاجری، فرهنگ علوم مطبوعات و ارتباطات، ۶۵۳.</ref> و در اصطلاح به [[روزنامه|روزنامه‌ها]]، [[مجله|مجله‌ها]] و نشریات ادواری گفته می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۷/۷۱۰۴.</ref> روزنامه به معنای نامه‌ای مشتمل بر اخبار و وقایع روزانه است که هر روز چاپ می‌شود. در گذشته به دفتری که در آن شرح وقایع روزانه دربار شاهان را می‌نوشتند روزنامه می‌گفتند.<ref>معین، فرهنگ معین، ۲/۱۶۸۸.</ref>

==پیشینه==

بشر از [[آغاز خلقت]] به دنبال کسب اطلاعات از دنیای اطراف بود و برای رسیدن به این منظور از وسایل مختلف موجود استفاده می‌کرد. زمانی از دود و آتش برای خبررسانی بهره می‌گرفت<ref>علی‌آبادی و اسدی، شناسه خبرگزاری‌های جهان، ۱۳ ـ ۱۵.</ref> و زمانی دیگر نشانه‌ها و آواها راه برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات بود.<ref>ناصرالدین، تاریخ روزنامه‌نگاری ایرانیان و دیگر پارسی‌نویسان، ۸.</ref> در دوره‌های پیش از چاپ (تا سال ۱۴۵۵م) بعضی از دولت‌ها به صورت شفاهی یا دست‌نویس، اخبار و اطلاعات را به اطلاع مردم می‌رساندند.<ref>انصاری، نظارت بر مطبوعات در حقوق ایران، ۲۸.</ref> در آن دوران انتقال اطلاعات بیشتر از طریق شفاهی بوده و جارچیان در تمدن‌های اولیه اطلاعات و اخبار را از طریق صدازدن به گوش مردم می‌رساندند و نقش مطبوعات در عصر مدرن را ایفا می‌کردند.<ref>ترقی‌نژاد و سیدعلی‌زاده، تاریخ مطبوعات در ایران، ۵.</ref>

وضع مطبوعات پس از پایان دیکتاتوری رضاشاه و اوایل حکومت [[محمدرضا پهلوی]] (۱۳۲۰ ـ ۱۳۳۲) کمی بهبود یافت. اختناق حاکم شکسته شد و مطبوعات در انتقاد از وکلا، وزرا و حتی خود شاه هم آزاد بودند. انتشار بیش از هزار عنوان مجله و روزنامه در این سال‌ها نشانه رونق مطبوعات در این دوران است <ref>خسروی، سانسور، ۱۶۳.</ref> [[کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲]] و سرکوبی [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲]] ازجمله عواملی بودند که باعث ایجاد سانسور بر مطبوعات شدند. از قیام ۱۳۴۲ تا سال ۱۳۵۷ سانسور شدیدی بر مطبوعات اعمال می‌شد و بسیاری از نویسندگان از نوشتن منع شده بودند.<ref>خسروی، سانسور، ۱۶۴ ـ ۱۶۶.</ref> با وجود سختگیری و سانسور شدید مطبوعات در این دوران، در مهر و آبان ۱۳۵۷ کارکنان برخی از روزنامه‌ها به نشانه اعتراض دست از کار کشیدند.<ref>بهشتی‌پور، مطبوعات ایران در دوره پهلوی، ۷۹ ـ ۸۰؛ ادامه مقاله.</ref> با [[پیروزی انقلاب اسلامی]] در سال ۱۳۵۷ دوران جدیدی برای مطبوعات در کشور آغاز شد.<ref>ادامه مقاله.</ref>

==کارکرد و نقش مطبوعات==

مطبوعات از زمان پیدایش کارکردهای متفاوتی داشته‌اند. علاوه بر جمع‌آوری و انتقال اخبار که وظیفه ذاتی مطبوعات است، می‌توان به گسترش دانش مخاطبان، هدایت و شکل‌دهی [[افکار عمومی]]، نظارت بر عملکرد حکومت‌ها و برانگیختن [[مردم]] به مشارکت اجتماعی و سیاسی نیز اشاره کرد.<ref>نوری، نقش و کارکرد مطبوعات محلی استان اصفهان از دیدگاه خوانندگان، ۷۷ ـ ۷۸.</ref> در این راستا اندیشمندان و متفکران با درج عقاید و نظرهای خود در مطبوعات، تأثیر چشمگیری بر ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع داشته‌اند؛ ولی حاکمان برای پیشبرد منافع خود بیشترین استفاده را از مطبوعات کرده‌اند.<ref>رزاقی، جایگاه تبلیغات در جهان امروز،۳۳.</ref>