محمدرضا توسلی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمدرضا توسلی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۱۹:۵۵

۲۱۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۲ بهمن ۱۴۰۱

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Shams

Image-reviewer، دیوان‌سالاران، emailconfirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۱٬۲۱۷

ویرایش

@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 == ولادت تا نوجوانی ==
-محمدرضا توسلی در سال ۱۳۰۹ش/ ۱۳۴۹ق در محلات متولد شد<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۴</ref> و پدرش [[عباس توسلی]] شغل نانوایی داشت.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۳</ref> محمدرضا توسلی خواندن و نوشتن را از [[مکتب‌خانه]] [[شیخ‌حسین حائری]] آغاز<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۴</ref> و دوره ابتدایی را در زادگاه خود سپری کرد<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۴–۵</ref>؛ همچنین در سال ۱۳۲۳ بخشی از [[دروس مقدماتی حوزه]] را در محلات نزد [[جواد ناظری]] گذراند<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۶–۷</ref> و در یکی از اقامت‌های تابستانی امام‌خمینی در محلات، حدود سال ۱۳۲۱ با شرکت در [[درس اخلاق]] ایشان، شیفته شخصیت ایشان گردید.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۱۱–۱۲؛ توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۴–۸۵</ref> توسلی همچنین از سفر دیگر امام‌خمینی به محلات خبر داده و از رفتار ایشان ستایش کرده است؛ ازجمله امام‌خمینی در این سفر، با اینکه علمای محلات، [[امام جماعت|امامت]] [[مسجد جامع]] را به ایشان پیشنهاد کردند، در یک مسجد دورافتاده و کوچک، نماز جماعت برگزار و آن [[مسجد]] را احیا کرد.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۱۲</ref>
+محمدرضا توسلی در سال ۱۳۰۹ش/ ۱۳۴۹ق در [[محلات]] متولد شد<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۴</ref> و پدرش عباس توسلی شغل نانوایی داشت.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۳</ref> محمدرضا توسلی خواندن و نوشتن را از مکتب‌خانه شیخ‌حسین حائری آغاز<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۴</ref> و دوره ابتدایی را در زادگاه خود سپری کرد<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۴–۵</ref>؛ همچنین در سال ۱۳۲۳ بخشی از دروس مقدماتی حوزه را در محلات نزد جواد ناظری گذراند<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۶–۷</ref> و در یکی از اقامت‌های تابستانی [[امام‌خمینی]] در محلات، حدود سال ۱۳۲۱ با شرکت در درس اخلاق ایشان، شیفته شخصیت ایشان گردید.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۱۱–۱۲؛ توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۴–۸۵</ref> توسلی همچنین از سفر دیگر امام‌خمینی به محلات خبر داده و از رفتار ایشان ستایش کرده است؛ ازجمله امام‌خمینی در این سفر، با اینکه علمای محلات، امامت مسجد جامع را به ایشان پیشنهاد کردند، در یک مسجد دورافتاده و کوچک، [[نماز جماعت]] برگزار و آن مسجد را احیا کرد.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۱۲</ref>
 == هجرت به قم ==
-توسلی در سال ۱۳۲۴ به [[قم]] [[هجرت]] کرد و در [[مدرسه فیضیه]] ساکن شد.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۷؛ توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۵</ref> وی دروس سطح فقه و اصول را از [[محمد صدوقی]]، [[سیدصدرالدین صدر]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[عبدالجواد اصفهانی]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، [[سیدمحمد مجاهد]] و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] فرا گرفت و بخشی از درس [[خارج فقه]] را از [[مرجع تقلید]] وقت [[سیدحسین بروجردی]] و بیشتر خارج فقه و اصول را از [[امام‌خمینی]] آموخت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۹–۱۰ و ۳۱</ref> او با [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]]، فرزند ارشد امام‌خمینی [[هم‌بحث]] بود.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۰</ref> وی با شرکت در درس امام‌خمینی، یک دوره [[اصول فقه]] و قسمتی از درس [[فقه]] ایشان را نوشت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۰؛ توسلی، خاطرات دوران تدریس، ۸۶؛ مؤسسه تنظیم، ویژه‌نامه، ۳</ref>
+توسلی در سال ۱۳۲۴ به [[قم]] هجرت کرد و در [[مدرسه فیضیه]] ساکن شد.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۷؛ توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۵</ref> وی دروس سطح فقه و اصول را از [[محمد صدوقی]]، [[سیدصدرالدین صدر]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[عبدالجواد اصفهانی]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، [[سیدمحمد مجاهد]] و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] فرا گرفت و بخشی از درس خارج فقه را از مرجع تقلید وقت [[سیدحسین بروجردی]] و بیشتر خارج فقه و اصول را از [[امام‌خمینی]] آموخت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۹–۱۰ و ۳۱</ref> او با [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]]، فرزند ارشد امام‌خمینی هم‌بحث بود.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۰</ref> وی با شرکت در درس امام‌خمینی، یک دوره [[اصول فقه]] و قسمتی از درس [[فقه]] ایشان را نوشت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۰؛ توسلی، خاطرات دوران تدریس، ۸۶؛ مؤسسه تنظیم، ویژه‌نامه، ۳</ref>
 == کیفیت رابطه با امام‌خمینی ==
-رابطه توسلی با امام‌خمینی، هر روز صمیمی‌تر شد و رنگ مرید و مرادی به خود گرفت و او در زمره نخستین یاران پیوسته به نهضت امام‌خمینی به‌شمار می‌رفت.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۴–۱۶</ref> وی در مبارزه علیه [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] و در [[قیام ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ و پس از آن در تمام سال‌های خفقان [[رژیم پهلوی]]، از سوی سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) تهدید می‌شد. او هم‌زمان با [[بازداشت]] امام‌خمینی در چهاردهم خرداد ۱۳۴۲، در خانه خود توسط ساواک بازداشت شد و پس از مدتی آزاد گردید.<ref>‌ترابی، مصاحبه، ۷۵</ref>
+رابطه توسلی با امام‌خمینی، هر روز صمیمی‌تر شد و رنگ مرید و مرادی به خود گرفت و او در زمره نخستین یاران پیوسته به [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]] به‌شمار می‌رفت.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۴–۱۶</ref> وی در مبارزه علیه [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] و در [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲]] و پس از آن در تمام سال‌های خفقان [[رژیم پهلوی]]، از سوی [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) تهدید می‌شد. او هم‌زمان با [[دستگیری امام‌خمینی|بازداشت امام‌خمینی]] در چهاردهم خرداد ۱۳۴۲، در خانه خود توسط ساواک بازداشت شد و پس از مدتی آزاد گردید.<ref>‌ترابی، مصاحبه، ۷۵</ref>
 {{سخ}}
-پس از [[تبعید امام‌خمینی]]، توسلی با حضور پیاپی در بیت ایشان، برای فراهم‌ساختن هزینه‌های مالی نهضت و تداوم شهریه، ترویج مرجعیت و زعامت دینی ایشان، پخش اعلامیه‌های ایشان، مقابله با جریان‌های متحجر و وابسته به رژیم پهلوی در [[حوزه علمیه]]، مشارکت داشت.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۶–۱۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۱/۱۵۲</ref> همراهی او با امام‌خمینی باعث شد، برادرش، [[علی‌اصغر توسلی]]، از بازاریان انقلابی تهران نیز در صف یاران نهضت قرار بگیرد.<ref>‌مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۵/۳۲۵؛ ۱۳/۵۶۲ و ۱۴/۴۹، ۶۸، ۷۸، ۹۴</ref> علاقه بسیار توسلی به امام‌خمینی در نامه‌ای که به مناسبت انتقال ایشان از [[ترکیه]] به [[نجف]] نوشته شد و در آن شیفتگی خود را دربارهٔ همراهی و همنشینی با امام‌خمینی اظهار کرده آشکار است.<ref>‌مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۴۶–۱۴۷</ref>
+پس از [[تبعید امام‌خمینی]]، توسلی با حضور پیاپی در بیت ایشان، برای فراهم‌ساختن هزینه‌های مالی نهضت و تداوم [[شهریه امام‌خمینی|شهریه]]، ترویج [[مرجعیت امام‌خمینی|مرجعیت]] و زعامت دینی ایشان، پخش اعلامیه‌های ایشان، مقابله با جریان‌های متحجر و وابسته به رژیم پهلوی در [[حوزه علمیه]]، مشارکت داشت.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۶–۱۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۱/۱۵۲</ref> همراهی او با امام‌خمینی باعث شد، برادرش، [[علی‌اصغر توسلی]]، از بازاریان انقلابی تهران نیز در صف یاران نهضت قرار بگیرد.<ref>‌مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۵/۳۲۵؛ ۱۳/۵۶۲ و ۱۴/۴۹، ۶۸، ۷۸، ۹۴</ref> علاقه بسیار توسلی به امام‌خمینی در نامه‌ای که به مناسبت انتقال ایشان از [[ترکیه]] به [[نجف]] نوشته شد و در آن شیفتگی خود را دربارهٔ همراهی و همنشینی با امام‌خمینی اظهار کرده آشکار است.<ref>‌مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۴۶–۱۴۷</ref>
 == ارسال تلگرام و نامه ==
 او در سال‌های تبعید امام‌خمینی در نجف چندین بار به [[عراق]] سفر کرد و به دیدن ایشان رفت و گاهی به کمک همسر خود، [[صدیقه ترابی]]، [[پیام‌های امام‌خمینی]] را به ایران منتقل می‌کرد.<ref>‌ترابی، مصاحبه، ۷۶</ref>
-توسلی که از اعضای فعال [[تشکل مدرسین حوزه علمیه قم]] بود، با امضای اعلامیه‌ها و فرستادن تلگرام‌ها، و نامه به امام‌خمینی در زمان تبعید ایشان، مشارکت فعال داشت، ازجمله: نامه به [[هیئت دولت]] دربارهٔ بازداشت امام‌خمینی و جمعی از علما،<ref>‌مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۰۴–۱۰۶</ref> نامه اعتراضی با جمعی از علما به [[امیرعباس هویدا]] دربارهٔ اوضاع نابسامان [[ایران]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۲۸–۱۳۰</ref> تلگرام به امام‌خمینی در پی انتقال ایشان از ترکیه به نجف،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۷۲–۱۷۴</ref> تلگرام به [[امام‌خمینی]] در پی درگذشت [[سیدمصطفی خمینی]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۲۹</ref> اعلامیه بلند دربارهٔ اوضاع کلی ایران، به‌خصوص محکومیت توهین روزنامه اطلاعات به امام‌خمینی،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۶۹–۲۷۲</ref> اعلامیه دربارهٔ [[فاجعه ۱۹ دی ۱۳۵۶|فاجعه خونین ۱۹ دی ۱۳۵۶]] [[قم]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۳۹</ref> اعلامیه در پی [[حادثه ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ تبریز]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۴۸</ref> اعلامیه در محکومیت تشکیل [[دولت نظامی]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۲۵</ref> پیام و اعلامیه حمایت از [[اعتصاب کارکنان شرکت نفت]] و تشویق آنان برای همکاری با انقلابیان،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۴۷–۴۵۰</ref> تلگرام به [[رئیس‌جمهور]] وقت [[فرانسه]] و تأکید بر نمایندگی امام‌خمینی از ۳۵ میلیون ملت مسلمان ایران و لزوم احترام به ایشان،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۷۹ و ۵۲۵–۵۲۶</ref> اعلامیه دربارهٔ دعوت به [[راهپیمایی تاسوعا و عاشورا|راهپیمایی سراسری تاسوعا و عاشورای سال ۱۳۵۷]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۸۸–۴۹۱</ref> اعلامیه در پی [[خلع محمدرضا پهلوی از سلطنت]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۰۶–۵۰۸</ref> نامه به استادان دانشگاه و اعلام حمایت [[حوزه علمیه]] از آنان<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۲۳</ref> و اعلامیه در پی روی کارآمدن دولت [[شاپور بختیار]] و اعلام [[عزای عمومی]].<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۳۲–۵۳۴</ref>
+توسلی که از اعضای فعال تشکل مدرسین حوزه علمیه قم بود، با امضای اعلامیه‌ها و فرستادن تلگرام‌ها، و نامه به امام‌خمینی در زمان تبعید ایشان، مشارکت فعال داشت، ازجمله: نامه به هیئت دولت دربارهٔ بازداشت امام‌خمینی و جمعی از علما،<ref>‌مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۰۴–۱۰۶</ref> نامه اعتراضی با جمعی از علما به [[امیرعباس هویدا]] دربارهٔ اوضاع نابسامان [[ایران]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۲۸–۱۳۰</ref> تلگرام به امام‌خمینی در پی انتقال ایشان از ترکیه به نجف،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۷۲–۱۷۴</ref> تلگرام به امام‌خمینی در پی درگذشت [[سیدمصطفی خمینی]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۲۹</ref> اعلامیه بلند دربارهٔ اوضاع کلی ایران، به‌خصوص محکومیت [[توهین روزنامه اطلاعات به امام‌خمینی]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۶۹–۲۷۲</ref> اعلامیه دربارهٔ [[نوزده دی|فاجعه خونین ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۳۹</ref> اعلامیه در پی [[بیست و نه بهمن ۱۳۵۶|حادثه ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ تبریز]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۴۸</ref> اعلامیه در محکومیت تشکیل دولت نظامی،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۲۵</ref> پیام و اعلامیه حمایت از [[اعتصاب کارکنان شرکت نفت]] و تشویق آنان برای همکاری با انقلابیان،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۴۷–۴۵۰</ref> تلگرام به رئیس‌جمهور وقت [[فرانسه]] و تأکید بر نمایندگی امام‌خمینی از ۳۵ میلیون ملت مسلمان ایران و لزوم احترام به ایشان،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۷۹ و ۵۲۵–۵۲۶</ref> اعلامیه دربارهٔ دعوت به [[راهپیمایی تاسوعا و عاشورا|راهپیمایی سراسری تاسوعا و عاشورای سال ۱۳۵۷]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۸۸–۴۹۱</ref> اعلامیه در پی خلع [[محمدرضا پهلوی]] از سلطنت،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۰۶–۵۰۸</ref> نامه به استادان دانشگاه و اعلام حمایت [[حوزه علمیه]] از آنان<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۲۳</ref> و اعلامیه در پی روی کارآمدن دولت [[شاپور بختیار]] و اعلام [[عزای عمومی]].<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۳۲–۵۳۴</ref>
 == ویژگی‌هایی امام از نگاه توسلی ==
-توسلی ضمن اعلام علاقه شدید به امام‌خمینی، یادآور شده است در تمام مدت آشنایی خود با ایشان، از نزدیک شاهد رهایی ایشان از قیود مادی بوده است.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶–۸۷</ref> وی ویژگی‌هایی چون [[نظم]] و وقت‌شناسی، عمق و تحقیق و ایجاد انگیزه به مخاطبان برای تحقیق را از خصوصیات درس امام‌خمینی شمرده و میان درس ایشان و دیگران فرق‌های جدی از جهت تأثیرگذاری قائل شده است.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶؛ توسلی، خاطرات دوران تدریس، ۶۱</ref> توسلی از پاک‌پروری دوران کودکی امام‌خمینی ستایش کرده و خاطرنشان کرده است ایشان چهل سال دوره انزوا را برای کسب فضایل انسانی سپری کرد.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶–۸۷</ref> او همچنین [[تهجد]] و توجه عمیق امام‌خمینی به [[قرآن]] و [[ذکر الهی]] را ستوده<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۷–۸۸</ref> و تصمیم‌گیری عاقلانه و پیروی از رأی متخصصان در هر امر را از خصوصیات ایشان شمرده است.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۵۰</ref> به باور توسلی امام‌خمینی مبری از تظاهر در مسائل مذهبی و عبادی بود و پیش از تحصیل علم، به [[تهذیب نفس]] پرداخت و [[خودسازی]] و موفقیت در [[سیر و سلوک]] از شاخصه‌های ایشان بوده است<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۴۷</ref>؛ چنان‌که عدم برگزاری جلسه ختم برای درگذشت بروجردی را پرهیز ایشان از مطرح‌شدن [[مرجعیت]] شمرده است؛ در حالی‌که امام‌خمینی علاقه شدیدی به بروجردی داشت. ایشان حتی [[تشییع جنازه]] او را نیز ناتمام گذاشت تا مبادا حضور ایشان در مراسم تدفین آن مرجع بانفوذ، سبب تبلیغ مرجعیت خود گردد<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۹</ref>؛ به همین جهت، پس از درگذشت بروجردی، زمانی که توسلی با گروهی از دوستان برای نخستین بار [[رساله عملیه امام‌خمینی]] را منتشر کردند و هزینه آن را از طریق [[شهاب‌الدین اشراقی]] از امام‌خمینی مطالبه کردند، با واکنش منفی ایشان روبه‌رو شد؛ زیرا ایشان با چاپ و توزیع رساله خود مخالف بود.<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۹</ref>
+توسلی ضمن اعلام علاقه شدید به امام‌خمینی، یادآور شده است در تمام مدت آشنایی خود با ایشان، از نزدیک شاهد رهایی ایشان از قیود مادی بوده است.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶–۸۷</ref> وی ویژگی‌هایی چون نظم و وقت‌شناسی، عمق و تحقیق و ایجاد انگیزه به مخاطبان برای تحقیق را از خصوصیات درس امام‌خمینی شمرده و میان درس ایشان و دیگران فرق‌های جدی از جهت تأثیرگذاری قائل شده است.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶؛ توسلی، خاطرات دوران تدریس، ۶۱</ref> توسلی از پاک‌پروری دوران کودکی امام‌خمینی ستایش کرده و خاطرنشان کرده است ایشان چهل سال دوره انزوا را برای کسب فضایل انسانی سپری کرد.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶–۸۷</ref> او همچنین [[تهجد]] و توجه عمیق امام‌خمینی به [[قرآن]] و [[ذکر الهی]] را ستوده<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۷–۸۸</ref> و تصمیم‌گیری عاقلانه و پیروی از رأی متخصصان در هر امر را از خصوصیات ایشان شمرده است.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۵۰</ref> به باور توسلی امام‌خمینی مبری از تظاهر در مسائل مذهبی و عبادی بود و پیش از تحصیل علم، به [[تهذیب نفس]] پرداخت و [[خودسازی]] و موفقیت در [[سیر و سلوک]] از شاخصه‌های ایشان بوده است<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۴۷</ref>؛ چنان‌که عدم برگزاری جلسه ختم برای درگذشت [[سیدحسین بروجردی|بروجردی]] را پرهیز ایشان از مطرح‌شدن [[مرجعیت]] شمرده است؛ در حالی‌که امام‌خمینی علاقه شدیدی به بروجردی داشت. ایشان حتی تشییع جنازه او را نیز ناتمام گذاشت تا مبادا حضور ایشان در مراسم تدفین آن مرجع بانفوذ، سبب تبلیغ مرجعیت خود گردد<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۹</ref>؛ به همین جهت، پس از درگذشت بروجردی، زمانی که توسلی با گروهی از دوستان برای نخستین بار [[رساله عملیه امام‌خمینی]] را منتشر کردند و هزینه آن را از طریق [[شهاب‌الدین اشراقی]] از امام‌خمینی مطالبه کردند، با واکنش منفی ایشان روبه‌رو شد؛ زیرا ایشان با چاپ و توزیع رساله خود مخالف بود.<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۹</ref>
 {{سخ}}
-رابطه توسلی با امام‌خمینی از بستر معنوی و اخلاقی صمیمانه شد. وی زمانی مخلصانه از ایشان حمایت می‌کرد که کمتر کسی در آن شرایط، جرئت حمایت از ایشان را داشت؛ زیرا نام‌بردن از ایشان در آن شرایط [[جرم]] محسوب می‌شد.<ref>‌آشتیانی، مصاحبه، ۱۲؛ رجایی، مصاحبه، ۱۲</ref> وی همیشه در کنار امام‌خمینی و مدافع ایشان بود و از آرمان ایشان دفاع می‌کرد.<ref>‌روحانی، مصاحبه، ۱۳</ref> وی در واقع نماد دفاع از آرمان امام‌خمینی<ref>‌امام‌جمارانی، مصاحبه، ۱۱</ref> و عاشق ایشان<ref>‌موسوی اردبیلی، مصاحبه، ۱۱</ref> بود و رسم عاشقی را تا آخرین لحظه عمر دربارهٔ ایشان به‌جا آورد.<ref>‌نورمفیدی، مصاحبه، ۵</ref> عشق توسلی به امام‌خمینی یک مسئله عاطفی صرف نبود؛ او امام‌خمینی را [[فقیه]] بیداردل و سیاست‌مدار دلیر و روشن‌بین و رهبر رهیافته می‌دانست و دوست داشت.<ref>‌خاتمی، مصاحبه، ۴</ref> وی از آغاز حضور امام‌خمینی در ایران، مسئولیت [[دفتر امام‌خمینی|دفتر]] و امور مربوط به تنظیم دیدارهای ایشان را بر عهده گرفت و آن را آبرومندانه مدیریت کرد<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۳۳–۳۴</ref> و پس از درگذشت امام‌خمینی نیز از دفتر ایشان جدا نشد.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۵–۱۶</ref>
+رابطه توسلی با امام‌خمینی از بستر معنوی و اخلاقی صمیمانه شد. وی زمانی مخلصانه از ایشان حمایت می‌کرد که کمتر کسی در آن شرایط، جرئت حمایت از ایشان را داشت؛ زیرا نام‌بردن از ایشان در آن شرایط جرم محسوب می‌شد.<ref>‌آشتیانی، مصاحبه، ۱۲؛ رجایی، مصاحبه، ۱۲</ref> وی همیشه در کنار امام‌خمینی و مدافع ایشان بود و از آرمان ایشان دفاع می‌کرد.<ref>‌روحانی، مصاحبه، ۱۳</ref> وی در واقع نماد دفاع از آرمان امام‌خمینی<ref>‌امام‌جمارانی، مصاحبه، ۱۱</ref> و عاشق ایشان<ref>‌موسوی اردبیلی، مصاحبه، ۱۱</ref> بود و رسم عاشقی را تا آخرین لحظه عمر دربارهٔ ایشان به‌جا آورد.<ref>‌نورمفیدی، مصاحبه، ۵</ref> عشق توسلی به امام‌خمینی یک مسئله عاطفی صرف نبود؛ او امام‌خمینی را فقیه بیداردل و سیاست‌مدار دلیر و روشن‌بین و رهبر رهیافته می‌دانست و دوست داشت.<ref>‌خاتمی، مصاحبه، ۴</ref> وی از آغاز حضور امام‌خمینی در ایران، مسئولیت [[دفتر امام‌خمینی|دفتر]] و امور مربوط به تنظیم دیدارهای ایشان را بر عهده گرفت و آن را آبرومندانه مدیریت کرد<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۳۳–۳۴</ref> و پس از [[درگذشت امام‌خمینی]] نیز از دفتر ایشان جدا نشد.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۵–۱۶</ref>
 == مورد اعتماد و وکیل تام ==
-امام‌خمینی نیز به توسلی اعتماد کامل داشت و مسئولیت‌های متعددی را بر عهده او گذاشت؛ ازجمله در سال ۱۳۵۹ طی حکمی، وی را [[سرپرست حجاج ایرانی]] کرد. ایشان در این حکم تأکید کرد اگر کار امور حج با ادارات دیگر، مانند [[هلال احمر]] و غیره ارتباط پیدا کرد، مسئولان آن با مشورت و تصویب توسلی انتخاب شوند. همچنین از وی خواست تا محتوای عظیم انسانی، روحانی، سیاسی و اجتماعی [[حج]] را در نظر بگیرد و آثار [[شرک]] و [[طاغوت]] را از مقدمات این [[فریضه الهی]] حذف کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۷</ref> ایشان در سال بعد نیز توسلی را همراه [[سیدعبدالمجید ایروانی]]، [[سیدعلی هاشمی گلپایگانی]]، [[حیدرعلی جلالی حسینی]] و [[سیدحسن طاهری خرم‌آبادی]] در این سِمت منصوب کرد و مسئولیت خطیر آنان به‌خصوص دوری از هر گونه عمل تفرقه‌انگیز در شرایط حساس آن روز را متذکر شد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۱۰</ref> {{ببینید|متن=ببینید| حج ابراهیمی}}.
+امام‌خمینی نیز به توسلی اعتماد کامل داشت و مسئولیت‌های متعددی را بر عهده او گذاشت؛ ازجمله در سال ۱۳۵۹ طی حکمی، وی را سرپرست حجاج ایرانی کرد. ایشان در این حکم تأکید کرد اگر کار امور حج با ادارات دیگر، مانند هلال احمر و غیره ارتباط پیدا کرد، مسئولان آن با [[مشورت]] و تصویب توسلی انتخاب شوند. همچنین از وی خواست تا محتوای عظیم انسانی، روحانی، سیاسی و اجتماعی [[حج]] را در نظر بگیرد و آثار [[شرک]] و [[طاغوت]] را از مقدمات این فریضه الهی حذف کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۷</ref> ایشان در سال بعد نیز توسلی را همراه [[سیدعبدالمجید ایروانی]]، [[سیدعلی هاشمی گلپایگانی]]، [[حیدرعلی جلالی خمینی|حیدرعلی جلالی حسینی]] و [[سیدحسن طاهری خرم‌آبادی]] در این سِمت منصوب کرد و مسئولیت خطیر آنان به‌خصوص دوری از هر گونه عمل تفرقه‌انگیز در شرایط حساس آن روز را متذکر شد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۱۰</ref> {{ببینید|متن=ببینید| حج ابراهیمی}}.
 {{سخ}}
-[[امام‌خمینی]] در سال ۱۳۶۲، محمدرضا توسلی، [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] و [[حسن صانعی]] را برای، پاسخگویی به مسائل شرعی در دفتر خود تعیین و بر دقت در این مسئله و [[احتیاط]] در استفاده از امکانات دفتر تأکید کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۰۴</ref> توسلی سال‌ها احکام فقهی امام‌خمینی را از [[صدای جمهوری اسلامی ایران]] بیان می‌کرد و مسئولیت پاسخگویی شرعی و بیان فتواهای امام‌خمینی را بر عهده داشت.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۳۲</ref> امام‌خمینی در نامه‌ای دیگر به توسلی [[اجازه‌نامه مطلق]] و [[وکالت تام]] در [[امور حسبیه و شرعیه]] برای او صادر کرد و او را از افراد صالح و مورد علاقه خود و از دوستان متدین، باصفا و پاک شمرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۰۷</ref>؛ نیز در سال ۱۳۶۳ توسلی را به عضویت در [[دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۶</ref> و [[هیئت مؤسس جامعة الزهرا]] ([[حوزه علمیه خواهران]])<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۷</ref> منصوب کرد.
+[[امام‌خمینی]] در سال ۱۳۶۲، محمدرضا توسلی، [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] و [[حسن صانعی]] را برای، پاسخگویی به مسائل شرعی در دفتر خود تعیین و بر دقت در این مسئله و احتیاط در استفاده از امکانات دفتر تأکید کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۰۴</ref> توسلی سال‌ها احکام فقهی امام‌خمینی را از صدای جمهوری اسلامی ایران بیان می‌کرد و مسئولیت پاسخگویی شرعی و بیان فتواهای امام‌خمینی را بر عهده داشت.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۳۲</ref> امام‌خمینی در نامه‌ای دیگر به توسلی اجازه‌نامه مطلق و وکالت تام در [[امور حسبیه و شرعیه]] برای او صادر کرد و او را از افراد صالح و مورد علاقه خود و از دوستان متدین، باصفا و پاک شمرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۰۷</ref>؛ نیز در سال ۱۳۶۳ توسلی را به عضویت در دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۶</ref> و هیئت مؤسس جامعة الزهرا (حوزه علمیه خواهران)<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۷</ref> منصوب کرد.
 == عضویت در مجمع تشخیص ==
-امام‌خمینی [[وصیت نامه سیاسی-الهی]] خود را پس از بازبینی در سال ۱۳۶۶، توسط توسلی و به همراهی [[محمدرضا مهدوی کنی]]، [[مهدی کروبی]] و [[حسن صانعی]]، به [[آستان قدس رضوی]] فرستاد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۳۵ و ۲۰/۳۸۰</ref> او در همین سال از طرف امام‌خمینی به عضویت در [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] انتخاب گردید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۶۴</ref> همچنین امام‌خمینی در ۴ اردیبهشت ۱۳۶۸ طی حکمی وی را در شمار بیست نفر عضو منصوب [[شورای بازنگری قانون اساسی]] قرار داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۳–۳۶۴</ref> توسلی تا آخرین لحظه حیات امام‌خمینی، امین و همراه همیشگی ایشان ماند.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۵–۱۶</ref> پیکر امام‌خمینی را نیز وی [[غسل میت|غسل]] داد و این کار را مایه افتخار و [[سعادت]] خود دانسته است.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۱۱۵</ref>
+امام‌خمینی [[وصیت‌نامه امام‌خمینی|وصیت‌نامه سیاسی-الهی]] خود را پس از بازبینی در سال ۱۳۶۶، توسط توسلی و به همراهی [[محمدرضا مهدوی کنی]]، [[مهدی کروبی]] و [[حسن صانعی]]، به [[آستان قدس رضوی]] فرستاد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۳۵ و ۲۰/۳۸۰</ref> او در همین سال از طرف امام‌خمینی به عضویت در [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] انتخاب گردید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۶۴</ref> همچنین امام‌خمینی در ۴ اردیبهشت ۱۳۶۸ طی حکمی وی را در شمار بیست نفر عضو منصوب [[شورای بازنگری قانون اساسی]] قرار داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۳–۳۶۴</ref> توسلی تا آخرین لحظه حیات امام‌خمینی، امین و همراه همیشگی ایشان ماند.<ref>‌انصاری، مصاحبه، ۱۵–۱۶</ref> پیکر امام‌خمینی را نیز وی [[غسل میت|غسل]] داد و این کار را مایه افتخار و [[سعادت]] خود دانسته است.<ref>‌توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۱۱۵</ref>
 == وفات ==
-توسلی پس از حدود پنجاه سال همراهی و همدلی با امام‌خمینی و سی سال خدمت در دفتر ایشان، در ۲۷ بهمن ۱۳۸۶ در حالی‌که در جلسه [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]، مشغول سخنرانی پیش از دستور، در تبیین اندیشه و دیدگاه [[امام‌خمینی]] و بیان مخالفت ایشان با [[تحجر]] و [[خرافه‌گرایی]] و در حال انتقاد شدید از هجمه‌هایی بود که به بیت امام‌خمینی وارد می‌شد، دچار [[ایست قلبی]] گردید و سخنرانی او ناتمام ماند و همان‌جا در ۷۷سالگی درگذشت.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۲۶۹</ref> پیکر او پس از [[تشییع]] در [[جماران]]، به [[حرم امام‌خمینی]] منتقل و در جوار قبر استاد و مراد خود به خاک سپرده شد.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۲۷۰</ref>
+توسلی پس از حدود پنجاه سال همراهی و همدلی با امام‌خمینی و سی سال خدمت در دفتر ایشان، در ۲۷ بهمن ۱۳۸۶ در حالی‌که در جلسه [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]، مشغول سخنرانی پیش از دستور، در تبیین اندیشه و دیدگاه [[امام‌خمینی]] و بیان مخالفت ایشان با [[تحجر]] و خرافه‌گرایی و در حال [[انتقاد]] شدید از هجمه‌هایی بود که به بیت امام‌خمینی وارد می‌شد، دچار ایست قلبی گردید و سخنرانی او ناتمام ماند و همان‌جا در ۷۷سالگی درگذشت.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۲۶۹</ref> پیکر او پس از تشییع در [[جماران]]، به [[حرم امام‌خمینی]] منتقل و در جوار قبر استاد و مراد خود به خاک سپرده شد.<ref>‌توسلی، همیشه با امام، ۲۷۰</ref>
 == پانویس ==