آزادسازی خرمشهر: تفاوت میان نسخه‌ها

با مقاومت تاریخی و حماسه‌آفرینی جوانان و سپاهیان خرمشهر، دشمن در اراضی اشغالی زمینگیر شد. پس از آن، آزادسازی این مناطق به عنوان ضرورتی ملی و مذهبی در اولویت قرار گرفت<ref>درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۲۴.</ref> عراقی‌ها با توجه به اصول و معیار جنگ کلاسیک، جمهوری اسلامی ایران را فاقد توانایی لازم برای آزادی سرزمین خود می‌دیدند<ref>معاونت سیاسی، ۱۷.</ref> اهمیت راهبردی خرمشهر برای دو کشور و گستردگی منطقه عملیاتی موجب طولانی‌شدن اشغال آن شد<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۲۵.</ref> حضور عراقی‌ها در خاک [[ایران]] بر هماهنگی نیروهای رزمنده افزود<ref>خدری، خرمشهر از اسارت تا آزادی، ص ۸۹ و ۹۱ ـ ۹۳.</ref> رزمندگان اسلام طی عملیات فتح‌المبین از اول تا دهم فروردین ۱۳۶۱ که در غرب دزفول و شوش و غرب رودخانه کرخه روی داد<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۳۴.</ref>، بخش بزرگی از اراضی اشغالی خوزستان را آزاد کردند و طراحی و هدایت عملیات بزرگی را نشان دادند<ref>درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۲۹ ـ ۱۳۰.</ref> پس از این عملیات، اعتماد به نفس در رزمندگان اسلام قوت گرفت و با اینکه به امکانات جنگی افزوده نشده بود، آنان با این پیروزی احساس قدرت و قوت می‌کردند و به پیروزی خود در عملیات‌های بعدی اطمینان داشتند و از سوی دیگر، ارتش عراق در موضع ضعف و انفعال قرار گرفت و زمینه آزادی خرمشهر فراهم شد<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ص۲۸۷.</ref>

در بامداد ۱۰/۲/۱۳۶۱ عملیات بزرگ بیت‌المقدس با هدف آزادی خرمشهر با رمز «یا علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)»<ref>دفتر سیاسی، ۱۵۰؛ هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۸۴.</ref> در چهار مرحله و در منطقه‌ای با وسعت ۵۴۰۰ کیلومتر آغاز شد<ref>سمیعی، کارنامه توصیفی عملیات هشت سال دفاع مقدس، ص۹۷ ـ ۹۹؛ سپاه پاسداران، ۴۹.</ref> هدف عملیات درهم‌شکستن قوای سازماندهی‌شده دشمن در منطقه وسیع جنوب غربی اهواز و آزادی آخرین منطقه اشغالی جنوب بود<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۴۵.</ref> در این عملیات ۱۱۲ گردان از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ۴۵ گردان از ارتش که در چهار قرارگاه سازماندهی شده بودند، به مصاف دویست گردان دشمن رفتند<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۴۶.</ref> فرماندهی ارتش در دست سرهنگ علی صیاد شیرازی و فرماندهی سپاه بر عهده محسن رضایی بود. رزمندگان ایرانی حمله را از غرب کارون آغاز کردند و پس از شکست لشکر ۳ زرهی عراق، عملیات پل‌گذاری بر کارون را شروع و راه رسیدن به جاده اهواز خرمشهر را هموار کردند<ref>جبوری، نقد جنگ بررسی و تحلیل چند عملیات بزرگ، ص ۲۸ ـ ۲۹.</ref> و موفق شدند جاده اهواز ـ خرمشهر را از کیلومتر ۶۸ تا ۱۰۳ تصرف و تثبیت کنند<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۴۶.</ref>

در شامگاه ۱۶/۲/۱۳۶۱ در مرحله دوم عملیات، افزون بر بخش دیگری از جاده اهواز ـ خرمشهر، مناطق جفیر و پادگان حمید و هویزه آزاد شد<ref>دفاع مقدس، ۱۴/۲/‌۱۳۹۴.</ref> با توجه به اهمیت دراختیارداشتن خرمشهر در روحیه نیروهای دو طرف درگیر، رزمندگان کوشیدند با عبور از رودخانه «عرائض» محاصره خرمشهر را هرچند نمایشی به دنیا اعلام کنند<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ص۳۰۵.</ref> فرمانده عراقی منطقه با شنیدن شایعه محاصره خرمشهر، به دستاویز نجات بصره از خطر سقوط، بدون هماهنگی با فرماندهان خود عقب‌نشینی کرد<ref>جبوری، نقد جنگ بررسی و تحلیل چند عملیات بزرگ، ص ۴۲.</ref> سربازان عراقی زیر آتش سربازان ایرانی به ساحل اروند گریختند<ref>جبوری، نقد جنگ بررسی و تحلیل چند عملیات بزرگ، ص ۴۳.</ref> و رزمندگان اسلام دسته‌دسته از شمال وارد خرمشهر شدند<ref>خدری، خرمشهر از اسارت تا آزادی، ص ۱۷۷.</ref> و سربازان عراقی در سنگرهای استوار بدون اراده منتظر تسلیم به نیروهای ایرانی بودند<ref>جبوری، نقد جنگ بررسی و تحلیل چند عملیات بزرگ، ص ۴۳.</ref>

در آخرین مرحله از عملیات بیت‌المقدس که از شامگاه ۱/۳/۱۳۶۱ آغاز شد<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۴۷.</ref>، نیروهای عراقی در برابر حمله سریع و غافلگیرانه رزمندگان اسلام دچار وحشت و سرگردانی شدند و ارتباط یگان‌های دشمن با یکدیگر قطع شد<ref>دفتر عقیدتی، ۱/۳۸۱.</ref>. در دوم خرداد، خرمشهر کاملاً محاصره شد؛ اما ارتش عراق برای روحیه‌دادن به قوای خود آن را تکذیب کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۱۱ ـ ۱۱۲.</ref> رزمندگان ایرانی، خرمشهر را پس از نوزده ماه اشغال در ساعت ۱۱ بامداد روز سوم خرداد از دست نیروهای بعثی آزاد کردند<ref>منصوری، ۸۳؛ خدری، خرمشهر از اسارت تا آزادی، ص ۱۷۷.</ref>

فتح خرمشهر، افزون بر روحیه شهادت‌طلبی ایرانیان، نتیجه جنگ نامنظم و راهکارهای منحصربه‌فرد نیروهای ایرانی بود<ref>معاونت سیاسی، ۱۷.</ref> در این عملیات، ۱۰۵ دستگاه تانک و نفربر و ده‌ها انبار مهمات، ۹۵ هزار مین، صدها دستگاه خودرو و هزاران قبضه سلاح انفرادی و هجده قبضه توپ از دشمن به غنیمت گرفته شد. ۱۶۵۰۰ نفر از افراد اشغالگر کشته و زخمی شدند و نوزده‌هزار نفر به اسارت نیروهای ایرانی در آمدند<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۱۲.</ref> در این عملیات، ۱۸۰ کیلومتر از خط مرزی و ۵۰۳۸ کیلومتر مربع از مناطق تحت اشغال دشمن آزاد شد<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۴۷.</ref> بصره و مناطق نفت‌خیز عراق در تیررس نیروهای ایرانی قرار گرفت. پس از آزادسازی خرمشهر، رزمندگان ایرانی در مسجد جامع خرمشهر نماز شکر اقامه کردند<ref>درودیان، سیری در جنگ، ۱/۱۵۳.</ref> و شادی همه جبهه‌ها را فراگرفت<ref>جمهوری اسلامی، ۴/۳/۱۳۶۱.</ref> مردم با خبر آزادی خرمشهر به خیابان آمدند و به شادی و پخش شیرینی پرداختند. شب پیروزی صدای الله اکبر از پشت بام‌ها به گوش می‌رسید<ref>جمهوری اسلامی، ۹.</ref> مردم این پیروزی را به رزمندگان تبریک می‌گفتند<ref>جمهوری اسلامی، ۲.</ref> همچنین مسئولان نظام، مراجع تقلید، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و ائمه جمعه این پیروزی را به امام‌خمینی تبریک گفتند<ref>جمهوری اسلانی، ۱ و ۵/۳/۱۳۶۱.</ref>

فتح خرمشهر امام‌خمینی را بسیار خوشحال کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۱۵؛ رضایی، مصاحبه، ص۹.</ref> ایشان ضمن پیامی به مناسبت فتح خرمشهر، این پیروزی را «نصر عظیم» و افتخاری ابدی برای اسلام خواند و ارتش اسلام را مفتخر به نشان «وَ ما رَمَیتَ إِذْ رَمَیتَ وَ لکنَّ اللَّهَ رَمی»<ref>انفال، ۱۷.</ref> و مورد قدردانی امام‌ زمان(ع) شمرد و با آزادشدن خرمشهر از آن به نام خرمشهر و شهر خرم یاد کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۵۷.</ref> و جمله «خرمشهر را خدا آزاد کرد» که مردم از کلام امام‌خمینی برگرفتند، بر سر زبان‌ها افتاد<ref>جمهوری اسلامی، ۳/۳/۱۳۷۴.</ref> امام‌خمینی آزادی خرمشهر را فوق طبیعت و از امدادهای الهی به‌سان پیروزی رزمندگان صدر اسلام<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۷۰.</ref> و رحمت، نعمت و توفیق و عنایت الهی<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۳۱۵ ـ ۳۱۶.</ref> خواند و در ۱۹ بهمن ۱۳۶۱ در دیدار با همافران نیروی هوایی از امدادهای غیبی در به تسلیم واداشتن نیروهای عراقی در خرمشهر یاد کرد که در صدر اسلام هم نظیر داشته است و خداوند درون دل‌های دشمنان اسلام آن‌چنان رعب و وحشتی ‌افکند که با همه تجهیزات، در برابر غریو «الله اکبر» مسلمانان تسلیم شدند و در نگاه ایشان، وحدت فرماندهی و هماهنگی نیروها و ابتکار رزمندگان ایرانی از دیگر عوامل پیروزی رزمندگان بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۲۹۴ ـ ۲۹۵.</ref> ایشان در پیام خود به مردم و برخی مسئولین نظام در ۲۲ بهمن این سال نیز، از عظمت فتح خرمشهر یاد کرد و سفارش کرد مردم این حادثه را از یاد نبرند .<ref>(امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۳۱۸.</ref>

امام‌خمینی در پاسخ تبریک سیدعبدالله شیرازی؛ از مراجع تقلید مشهد، برای رزمندگان آرزوی پیروزی بیشتر کرد و از وی خواست در جوار امام‌رضا(ع) برای رزمندگان دعا کند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۶۲.</ref> ایشان از رزمندگان درخواست کرد زخمی‌های عراقی را مداوا و از اسیران آنان پذیرایی کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۶۸.</ref> ایشان درباره آفت جبران‌ناپذیر اختلاف و غرور به رزمندگان اسلام هشدار داد و از نیروهای ارتش و سپاه و شهربانی و کمیته و عشایر و دیگر نیروهای داوطلب که با هماهنگی خرمشهر را آزاد کردند، تشکر کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۵۸.</ref> همچنین ایشان پس از فتح خرمشهر به حامیان منطقه‌ای صدام حسین هشدار داد دست از حمایت او بردارند که وی جنون خودبزرگ‌بینی دارد و در صورت پیروزی به آنان نیز رحم نخواهد کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۵۲.</ref>؛ همچنین به کشورهای منطقه دلگرمی داد که در صورت دست‌برداشتن از پیروی بی‌چون‌وچرا از امریکا، از ایران جز خیر و پشتیبانی نخواهند دید<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۵۸.</ref> جمعیت‌های بسیاری از سراسر کشور برای بازسازی شهر آزادشده اعلان آمادگی کردند. امام‌خمینی ضمن تشکر از فداکاری‌های مردم، از آنان خواست با شورای عالی بازسازی مناطق جنگی هماهنگی کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۲۸۴.</ref> رژیم عراق شکست در خرمشهر را انکار می‌کرد و آن را عقب‌نشینی تاکتیکی می‌شمرد<ref>ولایتی و دیگران، ۱۰۴.</ref> و برای گمراه‌کردن افکار عمومی به فرماندهان خود مدال شجاعت می‌داد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۸/۱۹۴.</ref> رادیوهای خارجی نیز با این مسئله با تردید برخورد می‌کردند<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۳۸۱، ۲۷.</ref> امام‌خمینی در واکنش به ادعای رژیم عراق یادآور شد؛ غربی‌ها و صدام حسین شکست‌های خود را با تبلیغات و هیاهو می‌پوشانند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۸۲ و ۱۸/۳۸۲.</ref>

فتح خرمشهر بزرگ‌ترین پیروزی ایران در جنگ بیست‌ماهه با عراق بود<ref>معاونت سیاسی، ۱۸.</ref> این پیروزی هر گونه تردید را به آینده انقلاب از میان برد و مسئولان جمهوری اسلامی ایران را قادر ساخت با چشم‌انداز بهتری به ترسیم راهبردهای درازمدت انقلاب بپردازند<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۴۳۷.</ref> و از جهت سیاسی و اجتماعی نیز در آرامش روحی و روانی مردم بسیار مؤثر بود<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۳۸۸، ۱۳۹.</ref> طرفداران ایران در سراسر دنیا خوشحال شدند، موجی از شادی لبنان را فرا گرفت، ایرانیان مقیم قطر در گردهمایی‌ای، برای سلامت امام‌خمینی و رزمندگان ایرانی دعای توسل خواندند<ref>جمهوری اسلامی، ۴/۳/۱۳۶۱.</ref> و جبهه پایداری عرب از مواضع ایران حمایت کرد<ref>جمهوری اسلامی، ۵/۳/۱۳۶۱، ۳.</ref> این پیروزی همچنین افکار عمومی جهان، به‌ویژه دنیای غرب را که به فرماندهی امام‌خمینی و توان دفاعی رزمندگان ایران بی‌توجه بودند، با حقیقتی غیر قابل تصور روبه‌رو کرد<ref>منصوری، ۱۳۹.</ref> از آن پس دنیا به ایران به چشم فاتح نگاه می‌کرد<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۳۸۴، ۱۵۲.</ref> رؤسای جمهور بسیاری از کشورها از تغییرکردن نگاه جهانیان به ایران سخن گفتند<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۳۸۸، ۱۳۹.</ref> روزنامه انگلیسی گاردین، فتح خرمشهر را شکست مفتضحانه‌ای برای بغداد ارزیابی کرد<ref>پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق از نگاه مطبوعات جهان، ۸/۲۵۹.</ref> و شگفتی تحلیلگران نظامی، به‌ویژه جهان غرب را بر انگیخت<ref>درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۳۰.</ref> و صحنه سیاسی را به نفع جمهوری اسلامی رقم زد<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ص ۳۱۴.</ref> همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی، سوم خرداد را در تقویم رسمی ایران، روز مقاومت، ایثار و پیروزی نام‌گذاری کرد.

پس از آزادی خرمشهر، شورای امنیت سازمان ملل پس از ۲۲ ماه از صدور قطعنامه اول خود، در ۲۱ تیر ۱۳۶۱، قطعنامه ۵۱۴ را با موضعی جدی‌تر در برابر جنگ عراق و البته بدون اشاره به متجاوز و تنبیه وی صادر کرد<ref>ولایتی و دیگران، ۱۱۹ ـ ۱۲۰.</ref> پیامد این فتح زمینه سقوط صدام حسین و بازشدن دست ایران در خاورمیانه و خلیج فارس بود که هر دو نگرانی غرب و امریکا را به همراه داشت<ref>درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۳۱؛ معاونت سیاسی، ۱۸.</ref> امریکا به عظمت ایران اعتراف کرد و کشورهای عرب را از ایران ترساند<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۱۶.</ref> پیروزی ایران در خرمشهر روابط عراق و امریکا را نزدیک‌تر ساخت و درخواست کمک عراق از امریکا را آشکار کرد<ref>کریمی، نیمه پنهان جنگ، ص۱۰۴.</ref> غرب در یک راهبرد جدید، با اعمال فشار گسترده سیاسی و اقتصادی و تبلیغاتی به جمهوری اسلامی ایران، با ارسال سلاح و پول و فناوری اطلاعات، عراق را تجهیز کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۳؛ معاونت سیاسی، ۱۸.</ref> ایجاد استحکامات و موانع و تشکیل خط‌های دفاعی چندلایه و ساخت پناهگاه‌های بتونی در دل خاکریزها از کارهایی بود که صدام حسین پس از این شکست بدان روی آورد<ref>اردستانی، شلمچه، ۶ ـ ۷.</ref> دولت‌مردان عراق در نامه‌ای در ۱۰ تیر ۱۳۶۱ به دبیرکل سازمان ملل، عقب‌نشینی کامل نیروهای خود را از خاک ایران اعلام کردند؛ اما نماینده ایران در سازمان ملل در نامه‌ای به رئیس شورای امنیت اظهار کرد بر خلاف ادعاهای عراق هنوز بخشی از اراضی ایران در اشغال عراق است و افزون بر این، نیروهای عراقی به حملات خود ادامه می‌دهند.<ref>پارسادوست، منوچهر، نقش سازمان ملل در جنگ عراق و ایران، ص۳۲۲.</ref>

کشورهای غربی و عربی در صدد بر آمدند صدام حسین را از گرداب خودساخته بیرون آورند. شمار هیئت‌های اعزامی سازمان‌های بین‌المللی برای آتش‌بس فزونی گرفت<ref>درودیان، سیری در جنگ، ۱/۱۷۰ ـ ۱۸۱.</ref> برخی احزاب و شخصیت‌های داخلی نیز با ادامه نبرد با عراق مخالف بودند و آن را به مصلحت کشور نمی‌دانستند<ref>بازرگان، نقلاب ایران در دو حرکت، ۱۵۴ ـ ۱۶۳؛ یوسفی اشکوری، سیری در زندگی، آثار و افکار مهندس مهدی بازرگان، ۱/۴۸۳ ـ ۴۹۸.</ref>؛ اما ایران به دنبال صلح تضمین‌شده و پایدار بود<ref>اردستانی، تنبیه متجاوز، ۲۶ ـ ۲۸.</ref> امام‌خمینی با آتش‌بس مخالف<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۳۱۸؛ رحمانی، ۷۵.</ref> و بر آن بود خروج متجاوز از خاک ایران و پرداخت خسارت و اعتراف به تجاوز در صحنه بین‌المللی پیش‌شرط صلح و مذاکره است؛ وگرنه پذیرش صلح تحمیلی، جسارت گردنکشان و گسترش ظلم و فساد در منطقه را در پی خواهد داشت<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۳۱۹ ـ ۳۲۱.</ref> ایشان تأکید کرد جنگ ایران برای کشورگشایی و به شرط پیروزی نیست و جمهوری اسلامی ایران به دنبال وظیفه دینی و ملی وارد میدان نبرد شده است<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۴۰۵.</ref> و هدف از ادامه نبرد، دفاع از شهرهای ایران در برابر توپ‌ها و موشک‌های رژیم عراق است<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۳۹۰.</ref>. ایشان همچنین در پاسخ به برخی احزاب مدعی ملی‌گرایی در پذیرش آتش‌بس، این صلح را امریکایی و برخی هواداران آن را عمّال رژیم پهلوی و امریکا خواند که برای وطن اشک دروغین می‌ریزند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۸/۶۹.</ref>

برخی دست‌‌اندرکاران جنگ بر آن بودند که پس از این ماجرا سخن از صلح به میان نیاید<ref>درودیان، نقد و بررسی، ۱۹۷.</ref>؛ بنابراین گروه‌های میانجی تنها از آتش‌بس سخن می‌گفتند که در صورت پذیرش آن، جنگ سال‌ها به درازا می‌کشید<ref>درودیان، نقد و بررسی، ۱۹۶ ـ ۱۹۹.</ref> تحلیلگران، هجوم اسرائیل به جنوب لبنان را از زمین و هوا و دریا<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۳۰.</ref> از پیامدهای فتح خرمشهر و با هدف مشغول‌کردن رزمندگان ایرانی در دو جبهه از سوی رژیم اشغالگر فلسطین دانسته‌اند و امام‌خمینی با هوشیاری تأکید کرد راه قدس از کربلا می‌گذرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۳۵۴، ۳۶۳ و ۳۹۴؛ صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ص۳۱۶ ـ ۳۱۸.</ref>

پس از آزادی خرمشهر و پذیرفته‌نشدن شرایط ایران برای صلح، ورود به خاک دشمن با هدف در دست داشتن نقطه‌ای مهم برای به تسلیم واداشتن صدام حسین مطرح شد<ref>رحمانی، ۶۱.</ref> امام‌خمینی با توجه به اینکه این امر موجب برانگیخته‌شدن احساسات ملی مردم عراق و حمایت شیوخ عرب از بغداد و دستاویزهای بین‌المللی و آسیب‌رسیدن به مردم می‌شد با آن مخالفت کرد<ref>رحمانی، ۷۴؛ هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۶.</ref> از سوی دیگر، فشار افکار عمومی و خود رزمندگان برای تعقیب نیروهای عراقی در داخل خاک عراق بسیار بالا بود<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ص۱۴.</ref>؛ این بود که امام‌خمینی در نهایت با توجه به استدلال‌های کارشناسان آن را پذیرفت<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ص۱۷.</ref> و اجازه داد رزمندگان در مناطق خالی از جمعیت به صورت محدود وارد خاک عراق شوند<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ص۱۷.</ref>

در روزهای اول تا سوم مرداد ۱۳۶۷، عراق یک بار دیگر از محور شلمچه به طرف خرمشهر، عملیات کرد و توانست تا نزدیکی شهر پیشروی کند، اما گفته شده است که این‌بار امام‌خمینی سرنوشت سپاهیان و سازمان‌شان را با مقاومت و عقب‌راندن ارتش عراق گره زد و تأکید کرد یا سپاه در شلمچه، یک سپاه ذلیل می‌شود و یا یک سپاه زنده. از هیچ‌کس، هیچ چیز پذیرفته نیست. پس از پیام امام‌خمینی بر اثر مقاومت سپاه و بسیج، ارتش عراق مجبور به عقب‌نشینی شد و جنگ پایان گرفت<ref>اردستانی، شلمچه، ۸.</ref>