پرش به محتوا

کاربر:Shams/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
اندیشه سیاسی امام‌خمینی (کتاب)
منظومه فکری امام‌خمینی (کتاب)


شناسه
شناسه  
کتاب «اندیشه سیاسی امام‌خمینی»، به قلم محمدحسین جمشیدی و موضوع بررسی دیدگاه‌های سیاسی امام‌خمینی است.
کتاب «منظومه فکری امام‌خمینی»، به قلم جمعی از نویسندگان و با سرپرستی عبدالحسین خسروپناه، در قالب مجموعه مقالات به رشته تحریر درآمده است.
معرفی نویسنده
معرفی نویسنده
محمدحسین جمشیدی (۱۳۴۰–۱۳۹۹ش)، دکترای علوم سیاسی از دانشگاه تهران و استادیار گروه روابط بین‌الملل دانشکده علوم انسانی از دانشگاه تربیت مدرس بود. جمشیدی افزون بر تدریس، نگارش ده‌ها کتاب و مقاله را نیز در کارنامه خود دارد. او در حوزه اندیشه سیاسی اسلام، به‌ویژه نظرات شهید صدر و امام‌خمینی، صاحب‌نظر بود (رزومه علمی محمدحسین جمشیدی، دانشگاه تربیت مدرس).
عبدالحسین خسروپناه، متولد 1345ش در دزفول، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و استاد فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. او در ادامۀ درس‌های خارج فقه و اصول، در سال 1374 دکتری کلام اسلامی را از مؤسسۀ امام صادق(ع) دریافت کرد. از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری، فلسفی و فقهی خسروپناه، می‌توان به دو حوزه مشخص اشاره کرد: اول، جریان‌شناسی فکری ایران و جهان اسلام و دوم، اسلامی‌سازی علوم انسانی و به تبع آن، نظام‌سازی فقه اسلامی (خسروپناه، ویکی نور).
اهمیت کتاب
اهمیت کتاب
پرداختن به اندیشه‌های سیاسی امام‌خمینی، از چند جهت دارای اهمیت است: ۱. امام‌خمینی اندیشمندی مسلمان در مکتب تشیع است که در حوزه سیاست و امور سیاسی جامعه نیز صاحبِ نظر و دیدگاه‌هایی بود که می‌تواند در امور روز جامعه راهگشا باشد؛ ۲. ایشان در سال ۱۳۵۷ انقلاب سیاسی بزرگی را رهبری کرد که شناخت درست آن، مانند هر انقلاب دیگری، مستلزم درک دیدگاه‌های سیاسی رهبر انقلاب است؛ ۳. امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب، نظامی سیاسی را تأسیس کرد و به مدت ده‌سال، اداره و رهبری آن را بر عهده گرفت. سیره سیاسی امام‌خمینی، بیان‌گر نظرات و اندیشه‌های سیاسی ایشان است (جمشیدی، اندیشه سیاسی امام‌خمینی، ۱۳۸۸ش، ص ۱۵–۱۶). نویسنده در این کتاب، کوشیده‌است تصویری کلی، همه‌جانبه و بنیادین، هر چند مختصر، از دیدگاه‌های سیاسی امام‌خمینی به دست دهد.
تشکیل حکومت دینی، شناخت نظام‌های مبتنی بر اندیشه دینی را در همه ابعاد آن ضروری می‌سازد. این اثر بر آن است که منظومه فکری امام خمینی، بیان‌گر گفتمان و جریان فکری-فرهنگی ویژه‌ای است که هم ادامه‌دهنده گفتمان فکری علمای گذشته، همچون شیخ مفید، شیخ طوسی، خواجه نصیر، صاحب جواهر، سیدعبدالحسین لاری و دیگران است و هم با رویکرد اجتهادی به مسائل معاصر می‌پردازد و از جریان‌ها و گفتمان‌های معاصر متمایز است. با شناخت منظومه فکری ایشان، به عنوان رهبر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، می‌توان برای کارگزاران نظام، نقشه راه تدوین کرد. پیدا است که پیاده کردن کامل اندیشه ایشان در ابعاد خرد و کلان و در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، بدون شناخت جامع از این منظومه فکری ممکن نیست. بر همین اساس نویسندگان این اثر کوشیده‌اند با مطالعه مجموعه مکتوبات، منشورات، بیانیه‌ها و سخنرانی‌های امام‌خمینی، به نظام فکری مطلوب نزد ایشان، در حوزۀ بینش، ارزش و کنش دست یابند (خسروپناه، منظومه فکری امام‌خمینی، 1395ش، ص 32-33 و 36-37).
ساختار
ساختار
«اندیشه سیاسی امام خمینی»، پس از فهرست مطالب و پیشگفتار، شامل یک دیباچه و سیزده فصل است. نویسنده در فصل اول، دربارهٔ زمانه، شخصیت و آثار سیاسی امام‌خمینی می‌نویسد. فصل دوم دربرگیرنده مبانی نظری اندیشه سیاسی امام‌خمینی است. مبانی انسان‌شناختی و دیدگاه اخلاقی امام‌خمینی در فصل سوم بیان شده‌است. فصل چهارم، به سیاست و دین در نگاه امام‌خمینی و فصل پنجم تا هفتم، به مفاهیم بنیادینی مانند آزادی، عدالت و حق و قانون در اندیشه امام‌خمینی پرداخته‌است. فصل هشتم تا سیزدهم نیز شامل مؤلفه‌های اندیشه سیاسی امام‌خمینی چون قیام و انقلاب، جامعه و دولت، حکومت و ولایت، نظریه ولایت فقیه، حاکم و رهبر در نظریه ولایت فقیه و مردم و حکومت است. پایان‌بخش کتاب، نمایه و فهرست منابع است (ن‌ک: جمشیدی، اندیشه سیاسی امام‌خمینی، ۱۳۸۸ش).
کتاب «منظومه فکری امام‌خمینی‌»، بر اساس محور اصلی اندیشه امام‌خمینی –که اسلام و توحید است- تدوین شده است. در این کتاب، بعد از فهرست (اجمالی و تفصیلی) و پیشگفتار، یک مقدمه تفصیلی و سه بخش کلی آمده است. خسروپناه در مقدمه‌ای مفصل، فرایند تدوین این مجموعه را تشریح کرده و شیوه‌نامه نگارش این کتاب را توضیح داده است. مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب، عبارت‌اند از: گزارشی بودن، جامعیت آرا، پرهیز از نقل‌قول مستقیم، پرهیز از حاشیه‌پردازی، مستند بودن، منظومه‌وار بودن و اجتهادی بودن مطالب. او در ادامه، چکیده مطالب این مجموعه را در ۱۸ صفحه بیان کرده است. بخش‌های چهارگانه نیز عبارت‌اند از: 1. نظام بینشی و جهان‌بینی اسلامی (با محوریت توحید)؛ 2. نظام منشی و رفتاری اسلام (معنویت، اخلاق، تربیت و عبادت)؛ 3. نظام‌های اجتماعی اسلام، مانند نظام فرهنگی، علمی، مدیریت، سیاست، اقتصاد، حقوقی، قضایی و امنیتی اسلامی؛ 4. اهداف اجتماعی اسلام مانند استقلال، آزادی، عدالت، پیشرفت و تمدن. بخش‌های چهارگانه از منظر دیدگاه امام‌خمینی نگاشته شده است. پایان‌بخش کتاب جمع‌بندی نهایی و فهرست‌های نمایه است (ن.ک: خسروپناه، منظومه فکری امام‌خمینی).
منابع کتاب
منابع کتاب
از ویژگی‌های بارز کتاب، شمول بررسی آثار امام‌خمینی است که در موضوعات مختلف نوشته یا گردآوری شده‌است. جمشیدی، ضمن دسته‌بندی آثار امام‌خمینی به چهار گروه عمده، مباحث سیاسی در هر یک از این آثار را پی گرفته‌است. گروه‌های چهارگانه از این قرارند: ۱. آثاری که به‌طور کلی به بررسی موضوعات سیاسی پرداخته‌اند، مانند ولایت فقیه یا وصیت‌نامه الهی-سیاسی؛ ۲. آثاری که با اهدافی نظیر فقهی یا عرفانی نگاشته شده و در کنار این اهداف، به موضوعات سیاسی هم اشاره کرده‌اند، مانند کتاب‌البیع، شرح چهل حدیث و مکاسب محرمه؛ ۳. آثاری که اگرچه جنبهٔ فقهی، عرفانی یا فلسفی دارند، اما شامل نوعی نگرش سیاسی و اجتماعی‌اند، مانند جهاد اکبر و رساله فی طلب والاراده؛ ۴. آثار کلی مانند صحیفه امام و تبیان که دارای مسائل پرشمار سیاسی است (همان، ص ۵۳–۵۴).
در فهرست منابع کتاب، از 304 منبع فارسی و 14 منبع انگلیسی نام برده شده است.
وضعیت نشر
وضعیت نشر
کتاب «اندیشه سیاسی امام خمینی»، با ۷۱۲ صفحه، نخستین‌بار در سال ۱۳۸۵ در تهران و به همت پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی با شمارگان۱۰۰۰ منتشر شد. این کتاب در سال ۱۳۸۸ و ۱۳۹۴ تجدید چاپ شد.
سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، این کتاب را به قلم عبدالحسین خسروپناه و جمعی از پژوهشگران در 960 صفحه در سال 1395 با شمارگان 1000 منتشر کرد. کتاب در سال 1396 در 500 نسخه به چاپ دوم رسید. سازمان چاپ، انتشارات و امور رسانه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی نیز در سال ۱۳۹۷ برای پنجمین بار آن را تجدید چاپ کرده است. این مجموعه در بیستمین همایش کتاب سال حوزه، اثر برتر معرفی شد.
کاستی‌ها
کاستی‌ها
در یک پژوهش نظری، علاوه بر احاطه بر ابعاد مختلفِ دیدگاه اندیشمند، تحلیل، بررسی نتایج و نقد دیدگاه او نیز اهمیت فراوان دارد. حال آن‌که جنبهٔ غالب کتاب، توصیفی است و کمتر به ارزیابی و بررسی نظریات، توجه شده‌است. به علاوه، تمرکز نویسنده بر برجسته‌ترین موضوعات اندیشه سیاسی امام‌خمینی است و از ورود به برخی از جزئیات، پرهیز کرده‌است (همان، ص ۱۳).
عنوان اصلی کتاب بسیار مدعیانه است. اگر تدوین‌کنندگان این مجموعه به‌جای عنوان کلی «منظومه فکری امام‌خمینی»، از عنوان «درآمدی بر منظومه فکری حضرت امام خمینی» یا «نگاهی به منظومه فکری امام خمینی» استفاده می‌کردند، مناسب‌تر بود.
منابع
منابع
جمشیدی، محمدحسین، اندیشه سیاسی امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۸۸ش.
خسروپناه، عبدالحسین و جمعی از پژوهشگران، منظومه فکری امام‌خمینی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1395ش.
رزومه علمی محمدحسین جمشیدی، تارنمای دانشگاه تربیت مدرس.
عبدالحسین خسروپناه، دانشنامه تخصصی ویکی نور.
۲۱٬۳۲۴

ویرایش