پرش به محتوا

کاربر:Shams/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
منظومه فکری امام‌خمینی (کتاب)
اوج معرفت (کتاب)
 
شناسه: «اوج معرفت (شرح و تبیین اندیشه عرفانی امام خمینی)» کتابی به قلم حجت الاسلام والمسلمین باقر صاحبی است که به بررسی و بیان مبانی عرفانی نظری و عملی امام خمینی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۹۸ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، منتشر شده است.
شناسه
مؤلف:
کتاب «منظومه فکری امام‌خمینی»، به قلم جمعی از نویسندگان و با سرپرستی عبدالحسین خسروپناه، در قالب مجموعه مقالات به رشته تحریر درآمده است.
باقر صاحبی، متولد ۱۳۵۶ش، استاد سطوح عالیه قم، متخصص فلسفه و عرفان، دارای آثار فراوان از جمله کتاب حکمت معنوی، الهادیه و قریب ۶۸ مقاله علمی پژوهشی و تخصصی می‌باشد. کتاب حاضر «اوج معرفت» به قلم ایشان می‌باشد.
معرفی نویسنده
محتوا و ساختار:
عبدالحسین خسروپناه، متولد ۱۳۴۵ش در دزفول، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و استاد فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. او در ادامهٔ درس‌های خارج فقه و اصول، در سال ۱۳۷۴ دکتری کلام اسلامی را از مؤسسهٔ امام صادق (ع) دریافت کرد. از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری، فلسفی و فقهی خسروپناه، می‌توان به دو حوزه مشخص اشاره کرد: اول، جریان‌شناسی فکری ایران و جهان اسلام و دوم، اسلامی‌سازی علوم انسانی و به تبع آن، نظام‌سازی فقه اسلامی (خسروپناه، ویکی نور).
کتاب حاضر که جامع‌ترین کتاب در مورد اندیشه‌های عرفانی امام خمینی است است، از این رو برای آشنایی با مکتب عرفانی امام و دریافت کلید رموز و اسرار آثار عرفانی ایشان باید به این کتاب توجه کرد. کتاب حاضر با مروری بر مباحث عرفان نظری و عملی امام، می‌کوشد به معرفی درست و روشن و دقیق مبانی و شاکله‌های عرفان نظری و عملی ایشان پرداخته و هدف از آن، تأمل عمیق و فهم همه جانبه مسائل عرفانی امام خمینی است که در نهایت، افزون بر اینکه بر فهم درست‌تر و کامل‌تر آموزه‌های عرفانی و هماهنگی بیشتر با معارف شریعت می‌انجامد، در عرصه‌های گوناگون دین پژوهی، همچون هستی شناسی، اخلاق، تربیت و روانشناسی تأثیر شگرفی خواهد داشت (باقر صاحبی، اوج معرفت، مقدمه).
اهمیت کتاب
درباره ویژگی‌های این اثر می‌توان به این موارد اشاره کرد:
تشکیل حکومت دینی، شناخت نظام‌های مبتنی بر اندیشه دینی را در همه ابعاد آن ضروری می‌سازد. این اثر بر آن است که منظومه فکری امام خمینی، بیان‌گر گفتمان و جریان فکری-فرهنگی ویژه‌ای است که هم ادامه‌دهنده گفتمان فکری علمای گذشته، همچون شیخ مفید، شیخ طوسی، خواجه نصیر، صاحب جواهر، سیدعبدالحسین لاری و دیگران است و هم با رویکرد اجتهادی به مسائل معاصر می‌پردازد و از جریان‌ها و گفتمان‌های معاصر متمایز است. با شناخت منظومه فکری ایشان، به عنوان رهبر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، می‌توان برای کارگزاران نظام، نقشه راه تدوین کرد. پیدا است که پیاده کردن کامل اندیشه ایشان در ابعاد خرد و کلان و در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، بدون شناخت جامع از این منظومه فکری ممکن نیست. بر همین اساس نویسندگان این اثر کوشیده‌اند با مطالعه مجموعه مکتوبات، منشورات، بیانیه‌ها و سخنرانی‌های امام‌خمینی، به نظام فکری مطلوب نزد ایشان، در حوزهٔ بینش، ارزش و کنش دست یابند (خسروپناه، منظومه فکری امام‌خمینی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۲–۳۳ و ۳۶–۳۷).
1. استناد به متون اصلی عرفانی امام خمینی.
ساختار
2. ارائه منظم و یکپارچه و تصویری دقیق از مطالب امام در عرفان نظری و مؤلفه‌های سلوکی عرفان عملی.
کتاب «منظومه فکری امام‌خمینی»، بر اساس محور اصلی اندیشه امام‌خمینی –که اسلام و توحید است- تدوین شده‌است. در این کتاب، بعد از فهرست (اجمالی و تفصیلی) و پیشگفتار، یک مقدمه تفصیلی و سه بخش کلی آمده‌است. خسروپناه در مقدمه‌ای مفصل، فرایند تدوین این مجموعه را تشریح کرده و شیوه‌نامه نگارش این کتاب را توضیح داده‌است. مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب، عبارت‌اند از: گزارشی بودن، جامعیت آرا، پرهیز از نقل‌قول مستقیم، پرهیز از حاشیه‌پردازی، مستند بودن، منظومه‌وار بودن و اجتهادی بودن مطالب. او در ادامه، چکیده مطالب این مجموعه را در ۱۸ صفحه بیان کرده‌است. بخش‌های چهارگانه نیز عبارت‌اند از: ۱. نظام بینشی و جهان‌بینی اسلامی (با محوریت توحید)؛ ۲. نظام منشی و رفتاری اسلام (معنویت، اخلاق، تربیت و عبادت)؛ ۳. نظام‌های اجتماعی اسلام، مانند نظام فرهنگی، علمی، مدیریت، سیاست، اقتصاد، حقوقی، قضایی و امنیتی اسلامی؛ ۴. اهداف اجتماعی اسلام مانند استقلال، آزادی، عدالت، پیشرفت و تمدن. بخش‌های چهارگانه از منظر دیدگاه امام‌خمینی نگاشته شده‌است. پایان‌بخش کتاب جمع‌بندی نهایی و فهرست‌های نمایه است (ن. ک: خسروپناه، منظومه فکری امام‌خمینی).
3. برخورداری از ساختار منطقی و قابل فهم برای تحلیل و تفسیر مبانی و اصول عرفانی امام خمینی.
منابع کتاب
4. ارائه سیمای کلی از جهان بینی توحید و خدامحوری درباره حق تعالی، جهان و انسان و ارتباط میان این سه در پرتو نظریه وحدت شخصیه وجود (باقر صاحبی، اوج معرفت، مقدمه).
در فهرست منابع کتاب، از ۳۰۴ منبع فارسی و ۱۴ منبع انگلیسی نام برده شده‌است.
در این پژوهش حاضر به شاخصه‌های حیات علمی و عرفانی امام نیز اشاره شده است از جمله:
وضعیت نشر
1. تضلع و توغل در عرفان.
سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، این کتاب را به قلم عبدالحسین خسروپناه و جمعی از پژوهشگران در ۹۶۰ صفحه در سال ۱۳۹۵ با شمارگان ۱۰۰۰ منتشر کرد. کتاب در سال ۱۳۹۶ در ۵۰۰ نسخه به چاپ دوم رسید. سازمان چاپ، انتشارات و امور رسانه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی نیز در سال ۱۳۹۷ برای پنجمین بار آن را تجدید چاپ کرده‌است. این مجموعه در بیستمین همایش کتاب سال حوزه، اثر برتر معرفی شد.
2. دفاع از اصالت عرفان اسلامی.
کاستی‌ها
3. مبارزه با انحرافات در عرصه عرفان (امام خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، ص۲۰۱).
عنوان اصلی کتاب بسیار مدعیانه است. اگر تدوین‌کنندگان این مجموعه به‌جای عنوان کلی «منظومه فکری امام‌خمینی»، از عنوان «درآمدی بر منظومه فکری حضرت امام خمینی» یا «نگاهی به منظومه فکری امام خمینی» استفاده می‌کردند، مناسب‌تر بود.
4. احترام و تکریم عالمان و عرفا (باقر صاحبی، اوج معرفت، ص۲۳-۲۴؛ امام خمینی، مصباح الهدایه، ص ۳۶).
منابع
در این کتاب مبانی و اصول عرفانی امام اشاره شده است. نویسنده معتقد است مبانی و روش عرفانی امام در تبیین و تفسیر مسائل عرفان نظری و عملی عبارتند از:
خسروپناه، عبدالحسین و جمعی از پژوهشگران، منظومه فکری امام‌خمینی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۵ش.
1. بهره‌گیری از روش کشف و شهود.
عبدالحسین خسروپناه، دانشنامه تخصصی ویکی نور.
2. روش تأویلی و ظهورگیری جهت دستیابی به ساحت‌های باطنی شریعت.
3. استفاده از روش‌های عقلی-تحلیلی.
ناگفته نماند که ورود به اندیشه‌های عرفانی امام خمینی و بررسی آثار عرفانی ایشان افزون بر استعداد لازم، تخصص در شناخت مبانی آن را نیز می‌طلبد (باقر صاحبی، اوج معرفت، مقدمه).
این کتاب در یک مقدمه و سه بخش سامان یافته است.
در بخش اول، بحث از کلیات می‌باشد که به تبیین موضوع، مسائل و تعریف عرفان پرداخته است و نسبت عرفان نظری با دین و برهان را مشخص کرده است.
بخش دوم، عرفان نظری است و دوره پنج فصل است که در این چند فصول به بحث وحدت وجود و براهین آن، چینش نظام هستی و نظام اسمائی، اعیان ثابته و احکام آنها، فیض اقدس و مقدس و انسان کامل پرداخته است.
بخش سوم، عرفان عملی است و مشتمل بر دو فصل است که درباره مبادی و مبانی سلوک، مسلک‌های سلوکی، سلوک سالک، جایگاه قلب، کشف و شهود، فنای سالک و اسفار اربعه سخن به میان آمده است.
وضعیت نشر:
چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۹۸ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س))، منتشر شده است.
منابع:
1. صاحبی، باقر، اوج معرفت (شرح و تبیین اندیشه عرفانی امام خمینی)، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۸.
2. امام خمینی، سید روح‌الله، مصباح الهدایه إلی الولایة و الخلافه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سوم، ۱۳۷۶ش.
3. امام خمینی، سید روح‌الله، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، قم، نشر مؤسسه پاسدار اسلام، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
۲۱٬۳۲۴

ویرایش