|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| صادر نخستین از منظر امام خمینی و عرفا (کتاب)
| | '''سطر اول (خاندان، رجال و حوادث بیست سال نخست زندگی امام‌خمینی)''' کتابی به قلم [[محمدجواد مرادی‌نیا]] است که به بررسی [[خاندان امام‌خمینی]]، رجال مطرح و حوادث مهم بیست سال اول زندگی [[امام‌خمینی]] در [[خمین]] پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۸۵ ش توسط [[مؤسسه چاپ و نشر عروج]]، وابسته به [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] منتشر شده است. |
| شناسه: «صادر نخستین از منظر امام خمینی و عرفا» کتابی به قلم مرضیه رمضانی است که به آشنایی با اندیشه‌های فلسفی و عرفانی امام خمینی و مقایسه و تطبیق بین آنها می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۳۹۲ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، منتشر شده است.
| |
| مولف:
| |
| مرضیه رمضانی، متولد ۱۳۶۲ش، دکترای علوم تربیتی و استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده که «صادر نخستین از منظر امام خمینی و عرفا» از آن جمله است.
| |
| محتوا و ساختار:
| |
| اهمیت موضوع از حیث بیان کیفیت کثرات و پیوند با مبدأ هستی می‌باشد (مرضیه رمضانی، صادر نخستین از منظر امام خمینی و عرفا، ص۳-۴). کتاب حاضر به مسئله «صادر نخستین» از منظر فلاسفه و عرفا با تکیه بر آراء فلسفی امام خمینی پرداخته است. مسئله صادر نخستین، مسئله‌ای که در تکاپوی شناخت، نخستین موجودی است که بدون واسطه از مبدأ هستی صادر شده است. امام خمینی با دو رویکرد مهم فلسفی و عرفانی در تقریر این مطلب پرداخته است. ایشان در ابتدا به تقریر بحث نظام مشائی در مورد صادر نخستین می‌پردازد و بدون تاکید بر نظام ثنایی، معتقد است برخی فلاسفه مشاء اعتبارات و جهاد تکثر در عقل اول را دو چیز دانسته‌اند: یکی جهت وجودی و دیگری جهت نقص که از جهت اول عقل ثانی و از جهت دوم فلک اول موجود می‌شود (امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۲، ص۳۷۷)؛ البته این نظر نهایی امام نیست بلکه نظر نهایی ایشان رویکرد عرفانی است. ایشان بسیار سریع و آشکار در بحث نظام فیض از تئوری جهان شناختی مشایی و اشراقی به صورت کامل فاصله می‌گیرد و تمایلات عرفانی خود را به منصه ظهور می‌رساند. بنابراین امام خمینی با توجه به اصالت وجود و تشکیک مراتب وجود، صادر نخستین در نظام فلسفی را عقل اول می‌داند (امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۲، ص۳۵۶)؛ امّا در نگاه عرفانی صادر نخستین را وجود منبسط و نفس رحمانی می‌داند (امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۱، ص۳۳۹-۳۴۰). امام خمینی میان آراء فلسفه و مشهودات عارفان درباره مصداق صادر نخستین جمع کرده است.
| |
| در این کتاب با اشاره به مبانی و اصول فلسفی امام خمینی در صادر نخستین، آمده که ایشان بر این باور است که فلاسفه بر اساس اعتقاد به مراتب وجود و تشکیک در وجود بحث از کثرات را مطرح می‌کنند؛ زیرا صدور در فضای اعتقاد به اندیشه سبب و مسبب و علت و معلول است و از آنجا که حکما و فلاسفه حکم نظر به کثرت و تعینات، ترتیب علل و معالیل و چینش فلسفی عوالم دارند، بحث صادر اول را نیز از این منظر بررسی کرده‌اند و مصداق آن را عقل اول می‌دانند؛ امّا عرفا از آنجا که نظر به وحدت وجود دارند و با دید وحدت‌بین به عالم نگاه می‌کنند و کثرات را نمی‌بینند، لذا به تعینات عوالم نظر ندارند و از این جهت صادر اول را فیض منبسط حق تعالی می‌دانند (امام خمینی، مصباح الهدایه، ص۶۵-۶۶).
| |
| این کتاب در یک مقدمه و در چهار بخش سامان یافته است:
| |
| بخش اول؛ کلیات مطالب مطرح می‌باشد که در دو فصل به موضوع فلسفه، روش فلسفی امام خمینی و حیات فلسفی امام پرداخته است.
| |
| بخش دوم؛ درباره صادر نخستین در هستی شناسی فلسفی است که در سه فصل سامان یافته است، فصل اول درباره وحدت و کثرت، فصل دوم درباره علت و معلول و اقسام جعل می‌باشد و در فصل سوم به مصداق صادر نخستین در نظام فلسفی پرداخته است.
| |
| بخش سوم درباره صادر نخستین در هستی شناسی عرفانی است که در دو فصل سامان یافته است.
| |
| بخش چهارم به جمع‌بندی نظریه فلاسفه وعارفان پرداخته و در دو فصل به نظریه جمع و ارزیابی آن سخن به میان آمده است.
| |
| وضعیت نشر:
| |
| چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۹۲ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س))، منتشر شده است.
| |
| منابع:
| |
| 1. رمضانی، مرضیه، صادره نخستین از منظر امام خمینی و عرفا، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
| |
| 2. امام خمینی، سید روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
| |
| 3. امام خمینی، سید روح‌الله، مصباح الهدایه إلی الولایة و الخلافه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سوم، ۱۳۷۶ش.
| |
|
| |
|
| ==بیب== | | ==مؤلف== |
| ازلیت فعل باری و حدوث عالم (کتاب)
| | محمدجواد مرادی‌نیا (متولد ۱۳۴۵ش)، دارای دکترای تخصصی تاریخ ایران معاصر و دارای آثار متعددی درباره [[امام‌خمینی]] است. مرادی‌نیا، سردبیری روزنامه کار و کارگر، ریاست مرکز تحقیقات ایران‌گردی و جهان‌گردی، سردبیری مجله تخصصی اجتماعی شکوفه، عضویت در شورای نویسندگان روزنامه جمهوری اسلامی (از سال ۱۳۶۷تا ۱۳۶۹ش)، مسئولیت گروه تاریخ مؤسسه نشر آثار امام‌خمینی، دبیری اجرایی کتاب سال جمهوری اسلامی (سال ۱۳۸۴ش) و مدیریت بخش ناشران داخلی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران (۱۳۸۳ش) را نیز در کارنامه خود دارد.<ref>[http://www.ketabrah.ir/author کتابراه].</ref> |
| شناسه: «ازلیت فعل باری و حدوث عالم، مقایسه دیدگاه ملاصدرا و امام خمینی» کتابی به قلم اسماعیل دانش است که به مسأله ماهیت حدوث عالم پرداخته و چهره جدیدی از بحث ربط حادث به قدیم و متغیر به ثابت را از دیدگاه امام بیان می‌کند. این کتاب در سال ۱۳۹۶ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، منتشر شده است.
| | ==محتوا== |
| مؤلف:
| | آشنایی با محیط زندگی امام‌خمینی برای درک شرایطی که در شکل‌گیری فکر، ذهن و شخصیت امام مؤثر بوده است، اهمیت این تحقیق را آشکار می‌کند. کتاب حاضر از دو بخش تشکیل شده است: بخش نخست در هشت فصل درباره‌ی شهر خمین <ref>برای اطلاع بیشتر، ر.ک: مرادی‌نیا، خمین در گذر تاریخ، ۱۳۸۰ش، ص۳۳؛ مرادی‌نیا، تاریخ خمین، ۱۳۹۳ش، ص‌متعدد.</ref> و حاوی این مباحث است: |
| اسماعیل دانش، متولد ۱۳۴۹ش، دکترای فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران، عضو هیئت رئیسه انجمن علمی پژوهشی کلام اسلامی مجتمع آموزش عالی فقه می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده که «ازلیت فعل باری و حدوث عالم، مقایسه دیدگاه ملاصدرا و امام خمینی» از آن جمله است.
| | موقعیت جغرافیایی خمین، سابقه‌ی تاریخی، حکومت کمره در خمین، اقلیت‌های کمره، حاکمان کمره از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ق، وکلای کمره در [[مجلس شورای ملی]]، شهر خمین در [[نهضت مشروطه|جنبش مشروطه]]، حوادث مربوط به جنگ جهانی اول و مهاجرت گروهی از اعضای دولت برای تشکیل دولت در تبعید و عبور آنها از شهر خمین، پیش روی روس‌ها در خمین سال ۱۳۳۴ق، دست‌اندازی‌های نایب‌حسین کاشی (یاغی کاشان) به خمین، طغیان رجب‌علی و حمله به خمین، شورش علی‌قلی زَلَّقی، کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش تسط [[رضاخان میرپنج]] و سید ضیاءالدین طباطبایی با دخالت انگلیس. |
| محتوا و ساختار: | | |
| کتاب حاضر مجموعه‌ای از نظرات بدیع امام خمینی را پیرامون مسائلی چون صفات الهی، حقیقت اراده، حدوث زمانی و غیر گردآوری نموده که با مقایسه نظرات دیگر فلاسفه جایگاه و آراء امام خمینی را آشکار نموده است. همچنین نویسنده کتاب، نقد و نظرات خود را بر مطالب فلاسفه افزوده که سبب شده کتاب قابل استفاده اهل فنّ نیز باشد (اسماعیل دانش، ازلیت فعل باری و حدوث عالم، مقدمه).
| | بخش دوم در سه فصل سامان یافته و درباره شخصیت‌های دوران بیست‌ساله اول زندگی امام‌خمینی،<ref>ر.ک: سمیعی، دانشنامه رجال و... کمره، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۸۷-۱۰۳.</ref> سرگذشت جد و خاندان مادری امام به انضمام نسل‌های بعدی و اولاد و احفاد ایشان و اقوام و بستگان امام سخن رفته است و سرانجام پدر، مادر و برادران امام‌خمینی معرفی شده‌اند، به ویژه سرگذشت شهید سید مصطفی، پدر امام به طور برجسته بازگو شده است.<ref>مرادی نیا، سطر اول، صفحات مختلف.</ref> |
| در این پژوهش حاضر آمده خداوند فاعل ازلی است پس عالم که فعل حق تعالی است، ازلی و همیشگی است. یکی از مسائل مهم مورد توجه این بحث، مسئله ربط حادث به قدیم و مسئله ربط متغیر به ثابت است که مسئله ربط حادث به قدیم از فروعات حدوث و قدم و مسئله ربط متغیر به ثابت از توابع مبحث علت و معلول است؛ لکن امام خمینی همسو با ملاصدرا این دو این دو بحث را یکجا مطرح کرده است و معتقد است که این دو اشکال نزدیک به یکدیگر هستند پس جواب آنها هم قریب به هم می‌باشند (اسماعیل دانش، ازلیت فعل باری و حدوث عالم، مقدمه؛ امام خمینی، تقریرات فلسفه، ج۲، ص۳۸۴). | | ==منابع مورد استفاده== |
| در مسئله ازلیت فعل باری و حدوث عالم، علاوه بر این افق جدید، در موضوعات گوناگون بحث فلسفه و عرفان برای هر محققی گشوده می‌شود. امام خمینی در این بحث، تلاش دارد راه حل‌هایی از سوی فلسفه مشاء و مکتب صدرایی تبیین کند و بر اساس مبانی خودش نیز راه‌کاری جدید و تازه ارائه دهد. | | مولف از حدود ۸۶ منبع تاریخی داخلی و برخی منابع خارجی و تعداد ده نشریه و شانزده مصاحبه استفاده کرده است به علاوه اسناد پرتعداد که در ضمیمه و ذیل کتاب درج شده است. |
| اثر حاضر از یک مقدمه و در شش فصل سامان یافته است.
| | ==وضعیت نشر== |
| فصل اول درباره کلیات مباحث حدوث و قدم عالم نظیر حدوث و قدم، اقسام آن می‌باشد.
| | کتاب حاضر، [[طرح ستاد شناخت و ترویج اندیشه‌های امام‌خمینی]] وابسته به [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]]، بوده و چاپ نخست آن در سال ۱۳۸۵ش با ۳۰۰۰ نسخه توسط [[مؤسسه چاپ و نشر عروج]] انجام شده است. |
| فصل دوم درباره پیشینه بحث حدوث و قدم زمانی عالم، نقد شیخ الرئیس بر دلایل متکلمان بر حدود زمانی عالم، چگونگی پیدایش نظریه دهری می‌باشد.
| | ==ویژگی‌ها== |
| فصل سوم درباره فاعلیت خدا از دیدگاه امام خمینی و ملاصدرا و چگونگی رابطه موجودات با فعالیت الهی، فاعل بالتجلی و دیدگاه امام خمینی است.
| | از ویژگی‌های قابل توجه کتاب حاضر، ضمیمه کردن اسناد بسیار و تصاویر مرتبط با محتوای کتاب است که به اعتماد خواننده کمک می¬کند. |
| فصل چهارم درباره افعال خداوند از دیدگاه امام خمینی و ملاصدرا می‌باشد.
| | کاستی |
| فصل پنجم در بیان حدوث عالم از دیدگاه امام خمینی و ملاصدرا است. همچنین به بیان دلیل بر حدوث عالم و تجدد امثال، حدوث اسمی و حدوث زمانی عالم نیز پرداخته است.
| | نداشتن شماره در لیست منابع، از کاستی‌های اثر حاضر است. پانویسی به طور مفصل انجام یافته؛ افزون بر منابع، توضیحات لازم نیز برای روشن شدن متن انجام گرفته است. در پیوست بیش از ۲۷۰ صفحه اسناد و تصاویر ضمیمه شده است. |
| و فصل ششم در بیان چگونگی ربط حادث به قدیم از دیدگاه امام خمینی و ملاصدرا می‌باشد. همچنین در بیان سنخیت علت و معلول و راه حل‌های امام خمینی، تبیین راه حلّ مشاء، تبیین راه حلّ ملاصدرا و بیان مسلک عرفانی در این زمینه پرداخته است.
| | ==پانویس== |
| نقدها بر نظریات مؤلف:
| | {{پانویس}} |
| مسئله علم الهی و ربط حادث به قدیم به طور جامع بیان نشده‌اند.
| | ==منابع== |
| وضعیت نشر:
| | {{منابع}} |
| چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۹۶ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س))، منتشر شده است.
| | * سمیعی، عزیزالله، دانشنامه رجال و حاکمان کمره و چاپلق، [بی‌جا]، نوای دانش، ۱۳۸۲ش. |
| منابع:
| | * مرادی‌نیا، محمدجواد، تاریخ خمین، خمین، سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۹۳ش. |
| 1. دانش، اسماعیل، ازلیت فعل باری و حدوث عالم، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۶ش.
| | * مرادی‌نیا، محمدجواد، خمین در گذر تاریخ، قم، نور السجاد، ۱۳۸۰ش. |
| 2. امام خمینی، سید روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
| | * مرادی‌نیا، محمدجواد، سطر اول؛ رجال و حوادث بیست سال نخست زندگی امام‌خمینی(س)، تهران، عروج، ۱۳۸۵ش. |
| | * www.ketabrah.ir/author، برداشت، ۲۸/۱۱/۱۴۰۲. |
| | {{پایان}} |
