۲۱٬۱۸۲
ویرایش
سیدجلال‌الدین آشتیانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
او در مقاله‌ای که پس از رحلت امام‌خمینی در مجله کیهان اندیشه نوشت، از امام‌خمینی تجلیل و اظهار کرد: «بعد از شهریور بیست، زمانی که نگارنده به قصد تحصیل به شهر قم مشرف شدم، آن مرد بزرگ استاد مسلم در حکمت متعالیه و از اساتید مسلم در کتب عالیه سطوح در علوم منقول بودند. متجاوز از بیست سال شرح منظومه و اسفار تدریس کردند و یگانه مشعل فروزان علم توحید و معرفت ربوبی و استاد وحید در علم عرفان یعنی معرفت اسماء الله و نفیس‌ترین دانش بشری موروث از اولیا: علم توحید و ولایت و نبوت و شئون آن محسوب می‌شدند و مدتی برای برخی از ارباب معرفت شرح قیصری بر فصوص را تدریس کردند، ولی محیط لیاقت آموزش اشرف علوم و فنون را نداشت»<ref>(آشتیانی، ۱۳۶۸، ص۳-۴).</ref> او درباره ویژگی‌های درس امام‌خمینی می‌گوید: «امام (اعلی‌الله مقامه) خود بنیان‌گذار مرجعیت خویش بود، به این معنی که توفیق او در تدریس فقه و اصول فقه خارج حیرت‌آور است. آن مرحوم در مدتی نسبتاً کم از نواحی هوش سرشار و ذوق کم‌مانند و دقت نظر و حسن سلیقه در تدریس، به انضمام طلاقت زبان و قدرت بیان و قوه فوق‌العاده در تفهیم مطالب و احتراز از نقل اقوال علما و فقها در حد خارج از اعتدال و لزوم، طلاب مستعد و باهوش را به درس خود متوجه نمود و بسیار زودتر از آنچه محتمل بود، بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین حوزه فقاهت و اجتهاد را از آن خود نمود. با آنکه استاد مسلم معقول و حکمت بود، از آمیختن مسائل حکمی با علم اصول و فقه سخت خودداری می‌فرمود و معتقد بود که هر علمی جا و مقام خاص دارد»<ref>(آشتیانی، ۱۳۶۸، ص۳-۴؛ پابه‌پای آفتاب، ج ۳، ص۱۹۵-۱۹۶).</ref> | او در مقاله‌ای که پس از رحلت امام‌خمینی در مجله کیهان اندیشه نوشت، از امام‌خمینی تجلیل و اظهار کرد: «بعد از شهریور بیست، زمانی که نگارنده به قصد تحصیل به شهر قم مشرف شدم، آن مرد بزرگ استاد مسلم در حکمت متعالیه و از اساتید مسلم در کتب عالیه سطوح در علوم منقول بودند. متجاوز از بیست سال شرح منظومه و اسفار تدریس کردند و یگانه مشعل فروزان علم توحید و معرفت ربوبی و استاد وحید در علم عرفان یعنی معرفت اسماء الله و نفیس‌ترین دانش بشری موروث از اولیا: علم توحید و ولایت و نبوت و شئون آن محسوب می‌شدند و مدتی برای برخی از ارباب معرفت شرح قیصری بر فصوص را تدریس کردند، ولی محیط لیاقت آموزش اشرف علوم و فنون را نداشت»<ref>(آشتیانی، ۱۳۶۸، ص۳-۴).</ref> او درباره ویژگی‌های درس امام‌خمینی می‌گوید: «امام (اعلی‌الله مقامه) خود بنیان‌گذار مرجعیت خویش بود، به این معنی که توفیق او در تدریس فقه و اصول فقه خارج حیرت‌آور است. آن مرحوم در مدتی نسبتاً کم از نواحی هوش سرشار و ذوق کم‌مانند و دقت نظر و حسن سلیقه در تدریس، به انضمام طلاقت زبان و قدرت بیان و قوه فوق‌العاده در تفهیم مطالب و احتراز از نقل اقوال علما و فقها در حد خارج از اعتدال و لزوم، طلاب مستعد و باهوش را به درس خود متوجه نمود و بسیار زودتر از آنچه محتمل بود، بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین حوزه فقاهت و اجتهاد را از آن خود نمود. با آنکه استاد مسلم معقول و حکمت بود، از آمیختن مسائل حکمی با علم اصول و فقه سخت خودداری می‌فرمود و معتقد بود که هر علمی جا و مقام خاص دارد»<ref>(آشتیانی، ۱۳۶۸، ص۳-۴؛ پابه‌پای آفتاب، ج ۳، ص۱۹۵-۱۹۶).</ref> | ||
سیدجلال‌الدین آشتیانی پس از فراگیری الهیات و امور عامه اسفار و الهیات شفا، تابستان به قزوین مسافرت کرد و مدتی در درس فلسفه آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی حاضر شد. سپس آیت‌الله رفیعی قزوینی به درخواست آشتیانی به قم رفت و تدریس درس اسفار ملاصدرا را در آن شهر شروع کرد و آشتیانی و همچنین سیدمصطفی خمینی همراه با جمعی معدود، در درس اسفار او شرکت می‌کردند. آیت‌الله رفیعی قزوینی همچنین تدریس در درس خارج اصول را آغاز کرد و آشتیانی از آن درس هم بهره برد. حضور آیت‌الله رفیعی قزوینی در قم یک ماه به درازا نکشید و وی به قزوین بازگشت و آشتیانی هم برای استفاده از درس او، راهی قزوین شد. آشتیانی سپس راهی عراق شد و در حوزه علمیه آن شهر دو سال از دروس خارج فقه و اصول آیات سیدمحسن طباطبایی حکیم، شیخ حسین حلی و سیدعبدالهادی حسینی شیرازی استفاده کرد و در کنار آن مرتب و بدون وقفه در درس آیت‌الله میرزا حسن موسوی بجنوردی خراسانی حاضر می‌شد. پس از بازگشت به کشور به تهران رفت و همان زمان علی‌رغم آنکه از درس میرزا مهدی آشتیانی محروم بود، ولی برخی از مشکلات فلسفی و عرفانی خود را به ایشان می‌نوشت و پاسخ خود را دریافت می‌کرد. همچنین حدود یکسال در درس اسفار آیت‌الله میرزا احمد آشتیانی حاضر شد (آشتیانی، ۱۳۷۷، ۲۲-۲۵). | سیدجلال‌الدین آشتیانی پس از فراگیری الهیات و امور عامه اسفار و الهیات شفا، تابستان به قزوین مسافرت کرد و مدتی در درس فلسفه آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی حاضر شد. سپس آیت‌الله رفیعی قزوینی به درخواست آشتیانی به قم رفت و تدریس درس اسفار ملاصدرا را در آن شهر شروع کرد و آشتیانی و همچنین سیدمصطفی خمینی همراه با جمعی معدود، در درس اسفار او شرکت می‌کردند. آیت‌الله رفیعی قزوینی همچنین تدریس در درس خارج اصول را آغاز کرد و آشتیانی از آن درس هم بهره برد. حضور آیت‌الله رفیعی قزوینی در قم یک ماه به درازا نکشید و وی به قزوین بازگشت و آشتیانی هم برای استفاده از درس او، راهی قزوین شد. آشتیانی سپس راهی عراق شد و در حوزه علمیه آن شهر دو سال از دروس خارج فقه و اصول آیات سیدمحسن طباطبایی حکیم، شیخ حسین حلی و سیدعبدالهادی حسینی شیرازی استفاده کرد و در کنار آن مرتب و بدون وقفه در درس آیت‌الله میرزا حسن موسوی بجنوردی خراسانی حاضر می‌شد. پس از بازگشت به کشور به تهران رفت و همان زمان علی‌رغم آنکه از درس میرزا مهدی آشتیانی محروم بود، ولی برخی از مشکلات فلسفی و عرفانی خود را به ایشان می‌نوشت و پاسخ خود را دریافت می‌کرد. همچنین حدود یکسال در درس اسفار آیت‌الله میرزا احمد آشتیانی حاضر شد<ref>(آشتیانی، ۱۳۷۷، ۲۲-۲۵).</ref> | ||
آشتیانی از اواسط دهه | |||
او در آبان ۱۳۷۵ از خدمت در دانشگاه فردوسی مشهد بازنشسته و در اسفند ۱۳۷۶ توسط فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان «دانشمند برجسته» انتخاب شد. در شهریور ۱۳۷۷ به پیشنهاد دانشگاه فردوسی مشهد بار دیگر به آن دانشگاه بازگشت و به تدریس در آنجا ادامه داد («سال‌شمار زندگی استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی»، ص۱۱-۱۳). در مهر همان سال (۱۳۷۷ش) هیئت‌رئیسه دانشگاه فردوسی تصمیم گرفت جشنی در بزرگداشت او برگزار کند. این همایش یا آیین بزرگداشت در پی تجلیل از مقام شامخ علمی، عرفانی و فلسفی استاد جلال‌الدین آشتیانی و به‌صورت باشکوهی در ۸ خرداد ۱۳۷۸ در دانشگاه علوم رضوی آستان قدس رضوی در مشهد مقدس و با شرکت شخصیت‌های فلسفی و عرفانی حوزه و دانشگاه برگزار شد («گزارش نکوداشت استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی»، ص۵۴-۵۵). او همچنین در بهمن ۱۳۷۷، جایزه شانزدهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را به مناسبت انتشار کتاب شرح قیصری بر فصوص الحکم دریافت کرد. | آشتیانی از اواسط دهه ۱۳۳۰ش تدریس دروس فلسفی را در مراکز علمی و دانشگاهی آغاز کرد. وی از مهر ۱۳۳۸ به تدریس در دانشکده علوم معقول و منقول دانشگاه مشهد و مؤسسه وعظ و تبلیغ پرداخت و سپس با تألیف رساله‌ای در مبحث وجود و عرضه آن به دانشکده فوق در بهمن ۱۳۳۸، به استخدام آن دانشکده درآمد. همچنین از بهمن ۱۳۳۹ به نمایندگی از دانشکده علوم معقول و منقول، در انجمن تألیف و ترجمه دانشگاه مشهد عضویت یافت. در خرداد ۱۳۴۰ش به رتبه دانشیاری در آنجا رسیدو در آذر ۱۳۴۵ به درجه استادی ارتقا یافت. مأموریت یک‌ساله به دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در مهر ۱۳۴۶، سخنرانی در آیین بزرگداشت ملاهادی سبزواری در دانشگاه تهران به دعوت مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل کانادا، شعبه تهران، با عنوان «سبزواری کیست؟» در بهمن ۱۳۴۸، شرکت در نخستین کنگره ملی ایران‌شناسی در دانشگاه تهران در شهریور ۱۳۴۹، تصدی مدیریت گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی در مهر ۱۳۴۹، انتصاب مجدد به مدیریت گروه فلسفه و حکمت اسلامی در آذر ۱۳۵۲، عضویت در کمیته تألیف و ترجمه دانشکده الهیات و معارف اسلامی در دی ۱۳۵۲، عضویت در شورای پژوهش دانشگاه فردوسی برای دو سال از آبان ۱۳۵۵، عضویت در کمیته انتخابات و ترفیعات دانشکده الهیات و معارف اسلامی در آبان ۱۳۵۵، دریافت جایزه بنیاد فرهنگی البرز به خاطر آثار علمی و پژوهشی در سال ۱۳۵۵، انتصاب به سمت مدیر گروه فلسفه و حکمت اسلامی در خرداد ۱۳۷۰، عضویت در هیئت تحریریه نشریه علمی ـ پژوهشی دانشکده الهیات در اسفند ۱۳۷۴، و انتصاب مجدد به سمت مدیر گروه فلسفه و حکمت اسلامی در خرداد ۱۳۷۵ از دیگر سمت‌های علمی آشتیانی بود. | ||
او در آبان ۱۳۷۵ از خدمت در دانشگاه فردوسی مشهد بازنشسته و در اسفند ۱۳۷۶ توسط فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان «دانشمند برجسته» انتخاب شد. در شهریور ۱۳۷۷ به پیشنهاد دانشگاه فردوسی مشهد بار دیگر به آن دانشگاه بازگشت و به تدریس در آنجا ادامه داد<ref>(«سال‌شمار زندگی استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی»، ص۱۱-۱۳).</ref> در مهر همان سال (۱۳۷۷ش) هیئت‌رئیسه دانشگاه فردوسی تصمیم گرفت جشنی در بزرگداشت او برگزار کند. این همایش یا آیین بزرگداشت در پی تجلیل از مقام شامخ علمی، عرفانی و فلسفی استاد جلال‌الدین آشتیانی و به‌صورت باشکوهی در ۸ خرداد ۱۳۷۸ در دانشگاه علوم رضوی آستان قدس رضوی در مشهد مقدس و با شرکت شخصیت‌های فلسفی و عرفانی حوزه و دانشگاه برگزار شد<ref>(«گزارش نکوداشت استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی»، ص۵۴-۵۵).</ref> او همچنین در بهمن ۱۳۷۷، جایزه شانزدهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را به مناسبت انتشار کتاب شرح قیصری بر فصوص الحکم دریافت کرد. | |||
سیدجلال‌الدین آشتیانی در طول عمر هشتادساله خود مقالات و کتاب‌های بسیار ارزشمندی در موضوعات گوناگون خصوصاً عرفان و فلسفه به جهان دانش تألیف کرده است. | سیدجلال‌الدین آشتیانی در طول عمر هشتادساله خود مقالات و کتاب‌های بسیار ارزشمندی در موضوعات گوناگون خصوصاً عرفان و فلسفه به جهان دانش تألیف کرده است. | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۴: | ||
ج) مصاحبه‌ها: مصاحبه‌های سیدجلال‌الدین آشتیانی هم در شناخت آرای او اهمیت زیادی دارد و به همین علت آوردن آنها ضروری است: استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی شارح و مورخ حکمت و عرفان: مصاحبه با کیهان فرهنگی؛ پیرامون تفکر عقلی و فلسفی در اسلام: مصاحبه با کیهان اندیشه؛ شخصیت حکیم عارف «اسرار»: مصاحبه با کیهان فرهنگی؛ عرفان و فلسفه در آفاق تشیع: مصاحبه با روزنامه همشهری؛ مصاحبه با مجله حوزه درباره آیت‌الله سیدمصطفی خمینی. | ج) مصاحبه‌ها: مصاحبه‌های سیدجلال‌الدین آشتیانی هم در شناخت آرای او اهمیت زیادی دارد و به همین علت آوردن آنها ضروری است: استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی شارح و مورخ حکمت و عرفان: مصاحبه با کیهان فرهنگی؛ پیرامون تفکر عقلی و فلسفی در اسلام: مصاحبه با کیهان اندیشه؛ شخصیت حکیم عارف «اسرار»: مصاحبه با کیهان فرهنگی؛ عرفان و فلسفه در آفاق تشیع: مصاحبه با روزنامه همشهری؛ مصاحبه با مجله حوزه درباره آیت‌الله سیدمصطفی خمینی. | ||
د) تعلیقات، تصحیحات و مقدمات آثار عرفانی و فلسفی سیدجلال‌الدین آشتیانی هم عبارت است از: اثولوجیا: با تعلیقات قاضی سعید قمی، اصول المعارف: فیض کاشانی، انوار جلیه: ملا عبدالله زنوزی، تصحیح و مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی، تحفه در مباحث علم: ملا نظر علی گیلانی، تحفة المراد (شرح قصیده میرفندرسکی): عباس شریف دارابی با شرح خلخالی و گیلانی، تفسیر فاتحه‌الکتاب: تصحیح و مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی، تمهید القواعد: صائن الدین علی بن محمد الترکه، المشاعر: صدرالدین شیرازی، رساله النصوص: صدرالدین قونوی با تعلیقات میرزا هاشم اشکوری، رساله نوریه در عالم مثال: حکیم بهایی لاهیجی، رسایل فلسفی (متشابهات قرآن، المسائل القدسیه، اجوبة المسائل): صدرالدین شیرازی، رسایل فلسفی: شامل رساله تحفه (ملا نظر علی گیلانی)، رساله وحدت وجود (ملاعلی نوری)، رساله بسیط الحقیقة کل الاشیاء (ملاعلی نوری)، رسایل وحدت وجود و بداء: سیدمحمدکاظم عصار، رسایل قیصری: داودبن محمود قیصری، شرح فصوص الحکم: مؤیدالدین جندی (با همکاری دکتر ابراهیمی دینانی)، شرح دعاء المعرفة: ملا محمدعلی فاضل خراسانی، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة: صدرالدین شیرازی، قرة العیون: ملامهدی نراقی، اللمعات الالهیة والکلمات الوجیزة: ملا احمد نراقی، لمعات الالهیه: ملا عبدالله زنوزی، المبدأ والمعاد: صدرالدین شیرازی، مجموعه رسایل سبزواری، المسائل القدسیة: صدرالدین شیرازی، مشارق الدراری: سعیدالدین سعید فرغانی، مصباح الهدایة: امام‌خمینی، المظاهر الالهیة فی اسرار العلوم الکمالیة: صدرالدین شیرازی، مکاتبات عرفانی: سیداحمد حائری و شیخ محمدحسین غروی، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران: تصحیح و گردآوری، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص: عبدالرحمن بن احمد جامی، تصحیح ویلیام چیتیک، مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی، هدایة الطالبین: حکیم سبزواری، پیشگفتار بر شرح مثنوی معنوی: رینولد نیکلسون، پیشگفتار بر شکوه شمس: آنه ماری شیمل (صدرای زمان، ۱۹۹-۲۳۳؛ ملکی، ص۲۴-۱۱۳، حقدار، ۱۳۷۷، ص۲۸-۴۳). | د) تعلیقات، تصحیحات و مقدمات آثار عرفانی و فلسفی سیدجلال‌الدین آشتیانی هم عبارت است از: اثولوجیا: با تعلیقات قاضی سعید قمی، اصول المعارف: فیض کاشانی، انوار جلیه: ملا عبدالله زنوزی، تصحیح و مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی، تحفه در مباحث علم: ملا نظر علی گیلانی، تحفة المراد (شرح قصیده میرفندرسکی): عباس شریف دارابی با شرح خلخالی و گیلانی، تفسیر فاتحه‌الکتاب: تصحیح و مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی، تمهید القواعد: صائن الدین علی بن محمد الترکه، المشاعر: صدرالدین شیرازی، رساله النصوص: صدرالدین قونوی با تعلیقات میرزا هاشم اشکوری، رساله نوریه در عالم مثال: حکیم بهایی لاهیجی، رسایل فلسفی (متشابهات قرآن، المسائل القدسیه، اجوبة المسائل): صدرالدین شیرازی، رسایل فلسفی: شامل رساله تحفه (ملا نظر علی گیلانی)، رساله وحدت وجود (ملاعلی نوری)، رساله بسیط الحقیقة کل الاشیاء (ملاعلی نوری)، رسایل وحدت وجود و بداء: سیدمحمدکاظم عصار، رسایل قیصری: داودبن محمود قیصری، شرح فصوص الحکم: مؤیدالدین جندی (با همکاری دکتر ابراهیمی دینانی)، شرح دعاء المعرفة: ملا محمدعلی فاضل خراسانی، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة: صدرالدین شیرازی، قرة العیون: ملامهدی نراقی، اللمعات الالهیة والکلمات الوجیزة: ملا احمد نراقی، لمعات الالهیه: ملا عبدالله زنوزی، المبدأ والمعاد: صدرالدین شیرازی، مجموعه رسایل سبزواری، المسائل القدسیة: صدرالدین شیرازی، مشارق الدراری: سعیدالدین سعید فرغانی، مصباح الهدایة: امام‌خمینی، المظاهر الالهیة فی اسرار العلوم الکمالیة: صدرالدین شیرازی، مکاتبات عرفانی: سیداحمد حائری و شیخ محمدحسین غروی، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران: تصحیح و گردآوری، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص: عبدالرحمن بن احمد جامی، تصحیح ویلیام چیتیک، مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی، هدایة الطالبین: حکیم سبزواری، پیشگفتار بر شرح مثنوی معنوی: رینولد نیکلسون، پیشگفتار بر شکوه شمس: آنه ماری شیمل<ref>(صدرای زمان، ۱۹۹-۲۳۳؛ ملکی، ص۲۴-۱۱۳، حقدار، ۱۳۷۷، ص۲۸-۴۳).</ref> | ||
سیدجلال‌الدین آشتیانی در سوم فروردین ۱۳۸۴ در مشهد از دنیا رفت و پیکرش در صحن آزادی حرم امام رضا (ع) به خاک سپرده شد (صاحبی، ص۲۴). | سیدجلال‌الدین آشتیانی در سوم فروردین ۱۳۸۴ در مشهد از دنیا رفت و پیکرش در صحن آزادی حرم امام رضا (ع) به خاک سپرده شد <ref>(صاحبی، ص۲۴).</ref> | ||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
آشتیانی، جلال‌الدین (۱۳۶۸)، «در رثای امام عارفان»، دوماهنامه کیهان فرهنگی، شماره ۲۴، خرداد ـ | {{منابع}} | ||
* آشتیانی، جلال‌الدین (۱۳۶۸)، «در رثای امام عارفان»، دوماهنامه کیهان فرهنگی، شماره ۲۴، خرداد ـ تیر. | |||
* آشتیانی، سیدجلال (۱۳۷۷)، «سرگذشت‌نامه خودنوشت»، به کوشش حسن لاهوتی، فصلنامه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره ۴۱ و ۴۲، پاییز و زمستان؛ اصغری‌نژاد، محمد، «سیدجلال آشتیانی، همای حکمت»، گلشن ابرار، ج۷، قم، پژوهشکده علمی و کاربردی باقرالعلوم (علیه‌السلام). | |||
* پابه‌پای آفتاب (۱۳۹۱)، تدوین و گردآوردی: امیررضا ستوده، ج۴، تهران، پنجره؛ حقدار، علی‌اصغر (۱۳۷۷)، «کتابشناسی توصیفی استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی»، فصلنامه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره ۴۱ و ۴۲، پاییز و زمستان. | |||
* «سال‌شمار زندگی استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی» (۱۳۷۷)، فصلنامه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره ۴۱ و ۴۲، پاییز و زمستان. | |||
* روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم. | |||
* صاحبی، باقر (۱۳۹۷)، «جلال فلسفه و عرفان»، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۵۹، ۹ اسفند. | |||
* صدرای زمان: یادنامه حکیم متأله سیدجلال‌الدین آشتیانی (۱۳۸۴)، مشهد، معاونت پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان. | |||
* «گزارش نکوداشت استاد سیدجلال‌الدین آشتیانی»(۱۳۷۸)، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره ۲۰، خرداد. | |||
* «مصاحبه با استاد محقق و فیلسوف عالی‌قدر سیدجلال‌الدین آشتیانی» (۱۳۷۶)، دوماهنامه حوزه، شماره‌های ۸۱ و ۸۲، مرداد ـ آبان؛ ملکی، محمد (۱۳۸۳)، «یادگارنامه استاد علامه سیدجلال آشتیانی: در امتداد فلسفه و عرفان»، فصلنامه کتاب‌های اسلامی، شماره ۱۰، زمستان. | |||
{{پایان}} | |||
[[رده:پروژه شاگردان]] | [[رده:پروژه شاگردان]] | ||