سیدرضا برقعی: تفاوت میان نسخه‌ها

'سیدرضا برقعی در سال ۱۳۰۶ش در خانواده‌ای روحانی در قم زاده شد. پدرش سیدعیسی برقعی معروف به آقا سیدعیسی شفابخش از روحانیان قم بود<ref>(«درگذشتگان: درگذشت...»، ص۹۹).</ref> نسب آنان به سیدموسی المبرقع از فرزندان امام محمدتقی(ع) می‌رسد که مزارش در محل چهل اختران قم قرار دارد<ref>(شریف‌رازی، ج ۲، ص۸۳، ج ۶، ص۱۸۸).</ref> سیدرضا برقعی دوران ابتدایی را در مدرسه باقری قم و دوره متوسطه را در دبیرستان حکیم نظامی آن شهر گذراند و در سال ۱۳۲۰ ش به فراگیری دروس حوزوی روی آورد. او در حوزه علمیه قم مقدمات و دروس سطح را نزد استادان آنجا خواند و ازجمله از درس تفسیر قرآن میرزا ابوالفضل زاهدی و دروس عالی سطح آیت‌الله سیدصدرالدین صدر بهره برد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس خارج آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی و امام‌خمینی حضور یافت <ref>(«سیدرضا برقعی»، ص۱۰۰).</ref> درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس ایشان گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در دهه ۱۳۳۰ ش و همراه با محمدجواد باهنر در آن درس شرکت می‌کرده است. او آنگاه راهی نجف اشرف شد و در حوزه علمیه آنجا به مدت پنج سال<ref>(«در سوگ یک خدمتگزار اسلام»، ص۶۴)</ref> در درس آقایان سیدیحیی و سیداحمد یزدی شرکت کرد. وی پس از مدت کوتاهی به کشور بازگشت.<ref>(احمدیان، ۱۰۱ ـ ص۱۰۲؛ جواهرکلام، ج ۲، ص۷۱۱ ـ ۷۱۲؛ ترابی، ص۴۲۸ ـ ۴۳۲).</ref>

برقعی پس از بازگشت به کشور، به فعالیت در آموزش‌وپرورش پرداخت و به عضویت شورای عالی فرهنگ درآمد <ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ۳۱۰، کتاب ۱۵، ص۴۴۵).</ref> او همچنین واسطه استخدام برخی از افراد در آموزش‌وپرورش شد، ازجمله در انتقال محمدجواد باهنر از مدرسه‌ای در ورامین به اداره طرح و برنامه وزارت آموزش‌وپرورش نقش داشت<ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب۱۵، ص۴۴۵).</ref> وی سپس همراه با محمدجواد باهنر، سیدمحمد حسینی بهشتی و علی گلزاده غفوری، در سازمان تدوین و تألیف کتاب‌های درسی، تدوین کتاب‌های دینی دبستان و دبیرستان‌ها را بر عهده گرفت<ref>(«سیدرضا برقعی»، ۱۰۰؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ص۵۹، ۳۱۰؛ احمدیان، ۱۰۱ ـ ۱۰۲؛ جواهرکلام، ج ۲، ص۷۱۱ ـ ۷۱۲)</ref> و زمینه تحول اندیشه دینی را در بین قشر نوجوان و جوان به وجود آورد.<ref>(روشن‌نهاد، ص۱۶۸).</ref>

برقعی علی‌رغم فعالیت در سازمان فوق، از روحانیانی بود که همواره مورد سوءظن مأموران ساواک قرار داشت؛ ازجمله ساواک گزارشی از سخنرانی وی در دهم اردیبهشت ۱۳۴۶ مصادف با اول محرم در مسجد اعظم قم تهین کرد <ref>(آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ۳۸۱).</ref> او وقتی همراه با آقایان مرتضی مطهری، محمدجواد باهنر و علی گلزاده غفوری در سال ۱۳۴۹ ش در هم‌اندیشی دبیران دینی سراسر کشور در مشهد شرکت کرد، ساواک از آنان به‌عنوان روحانیان افراطی و مخالف نام برد و تأکید کرد «امکان دارد هنگام تشکیل هم‌اندیشی و انجام برنامه‌های آن، به نحوی از انحاء به نفع روحانیان افراطی مخالف سخنرانی و بهره‌برداری نمایند»<ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، ص۴۰۲-۴۰۳).</ref> برقعی در سال ۱۳۵۰ ش عضو شورای عالی آموزش‌وپرورش بود و ساواک در گزارشی، او را یکی از طرفداران امام‌خمینی نامید <ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ص۳۱۰).</ref> او در سال ۱۳۵۲ ش با کمک جمعی از دوستانش دفتر نشر فرهنگ اسلامی را بنیان نهاد و به انتشار آثار مذهبی پرداخت. یکی از مهم‌ترین اقدامات برقعی در این انتشارات، توجه به آثار کودک و نوجوان بود؛ با تلاش‌های او انتشار کتاب برای کودکان و نوجوانان، آموزش قرآن برای خردسالان، و داستان‌های علمی و سودمند برای گروه‌های سنی متعدد در دستور کار این انتشارات قرار گرفت و ده‌ها اثر در این حوزه انتشار یافت.<ref>(«درگذشتگان: درگذشت...»، ص۱۰۰؛ «سیدرضا برقعی»، ص۱۰۰؛ احمدیان، ص۱۰۲؛ جواهرکلام، ج ۲، ص۷۱۲).</ref>  

علاوه بر آن، وی روش جدیدی را برای آموزش قرآن به کودکان ابداع کرد و کتاب خودآموز قرآن مجید را در این زمینه نگاشت که چهار و نیم میلیون نسخه از آن چاپ شده و به فروش رفته است. همچنین کتاب راهنمای معلم را برای تدریس این کتاب نوشت و این دو اثر علاوه بر انتشار مکرر در ایران، بارها به زبان‌های مختلف ازجمله عربی، انگلیسی، روسی و اردو ترجمه و منتشر شد <ref>(«در سوگ یک خدمتگزار اسلام»، ۶۵).</ref> کتاب اصول دین و احکام برای خانواده را با هم همکاری دکتر محمدجواد باهنر نگاشت و در نگارش کتاب سخنی چند درباره کتاب خداشناسی با محمدجواد باهنر و علی گلزاده غفوری همکاری داشت <ref>(«درگذشتگان: درگذشت...»، ۱۰۰؛ احمدیان، ۱۰۱ ـ ۱۰۲؛ جواهرکلام، ج ۲، ۷۱۱ ـ ۷۱۲).</ref> سیدرضا برقعی که در سوم شهریور ۱۳۶۳ از امام‌خمینی اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود، <ref>(صحیفه امام، ج۱۹، ص۱۹)</ref> در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های علمی ادامه داد و گذشته از آثار فوق، تعالیم قرآن مجید، اسلام مذهب رسمی ما، احکام دین، خداشناسی و راهنمای معلم برای تعلیم قرآن مجید را هم نوشت <ref>(«در سوگ یک خدمتگزار اسلام»، ص۶۵).</ref> او گذشته از نگارش آثار فوق، در امور اجتماعی هم فعال بود و مشارکت در تأسیس بنیاد ارشاد و رفاه امام صادق(ع)، احداث زائرسرا برای زوار حضرت فاطمه معصومه (س) در قم، تأسیس دهکده تندرستی حضرت فاطمه زهرا(س) در تنکابن با هدف خودکفایی در پزشکی،<ref> («درگذشتگان: درگذشت...»، ص۱۰۰؛ احمدیان، ص۱۰۱ ـ ۱۰۲؛ جواهرکلام، ج ۲، ص۷۱۱ ـ ۷۱۲).</ref> تأسیس کارگاه قالیبافی، احداث مدرسه و درمانگاه و احداث راه ارتباطی آسفالته <ref>(آقا شیخ محمد، ص۱۵)</ref> و مجتمع فرهنگی امام رضا (ع) در شمیرانات تهران ازجمله آن اقدامات است.<ref>(«در سوگ یک خدمتگزار اسلام»، ص۶۵).</ref>  

سیدرضا برقعی در هفتم اردیبهشت‌ماه ۱۳۷۵ ش درگذشت و پیکرش در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد.<ref>(«درگذشتگان: درگذشت...»، ص۱۰۰؛ «سیدرضا برقعی»، ۱۰۰؛ احمدیان، ص۱۰۲؛ جواهرکلام، ج ۲، ص۷۱۲).</ref>

* جواهرکلام، عبدالحسین، تربت پاکان قم، شرح‌حال مدفونین در سرزمین قم (۱۳۸۲)، ج ۲، قم، ناشر: انصاریان؛ «در سوگ یک خدمتگزار اسلام» (۱۳۷۴)، فصلنامه رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی، شماره ۲۷، زمستان.

* «درگذشتگان: درگذشت دانشمند معظم سیدرضا برقعی» (۱۳۷۵)، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۳۸، خرداد ـ تیر؛ روشن‌نهاد، ناهید (۱۳۸۴)، مدارس اسلامی در دوره پهلوی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

* شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۳ و ۶، تهران، اسلامیه؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱۹، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.