پرش به محتوا

حسین شب‌زنده‌دار: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''حسین شب‌زنده‌دار'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
'''حسین شب‌زنده‌دار'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.


او در سال ۱۳۰۸ در محله سنان شهر جهرم در استان فارس زاده شد. خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در جهرم آموخت و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات و بخشی از دروس سطح را در حوزه علمیه جهرم نزد سیدحسین شریعتمداری، میرزا محمد نمازی، شیخ علی‌اکبر ناصری، سیدمحمد احمدی، سیدمحمدرضا اصفهانی، سیدابراهیم حق‌شناس و شیخ عطاءالله حقدان خواند. او سپس به شیراز رفت و بخش دیگری از دروس سطح را در آن شهر نزد ملا احمد دارابی، سیدعلی خفری، بهاءالدین محلاّتی، ابوالحسن حدائق و سیدعبدالعلی آیت‌اللهی آموخت. در سال ۱۳۲۶ش راهی قم شد و دروس سطح را نزد محمد صدوقی یزدی، محمدتقی بهجت، شیخ مرتضی حائری یزدی، سیدرضا بهاءالدینی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ عبدالجواد جبل عاملی اصفهانی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سیدرضا صدر و شیخ عبدالرزاق قاینی تکمیل کرد. هم‌زمان در درس تفسیر قرآن سیدمحمدحسین طباطبایی حضور می‌یافت. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیداحمد خوانساری، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، شیخ محمدعلی اراکی، امام‌خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و شیخ عباسعلی شاهرودی بهره‌مند شد.<ref>سلمانی آرانی، ۵۰۹-۵۱۲؛ انصاری، ص۱۲۰.</ref>. درباره حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال فراوان در دهه ۱۳۳۰ از درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی که در مسجد سلماسی و سپس در مسجد اعظم قم تشکیل می‌شد، استفاده می‌کرد و آن درس‌ها را تقریر می‌نمود.<ref>سلمانی آرانی، ۵۲۳؛ «رحلت آیت‌الله شب زنده‌دار»، ۶۴.</ref>
== تحصیل ==
او در سال ۱۳۰۸ در محله سنان شهر جهرم در استان فارس زاده شد. خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در جهرم آموخت و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات و بخشی از دروس سطح را در حوزه علمیه جهرم نزد سیدحسین شریعتمداری، میرزا محمد نمازی، شیخ علی‌اکبر ناصری، سیدمحمد احمدی، سیدمحمدرضا اصفهانی، سیدابراهیم حق‌شناس و شیخ عطاءالله حقدان خواند. او سپس به شیراز رفت و بخش دیگری از دروس سطح را در آن شهر نزد ملا احمد دارابی، سیدعلی خفری، بهاءالدین محلاّتی، ابوالحسن حدائق و سیدعبدالعلی آیت‌اللهی آموخت. در سال ۱۳۲۶ش راهی قم شد و دروس سطح را نزد محمد صدوقی یزدی، محمدتقی بهجت، شیخ مرتضی حائری یزدی، سیدرضا بهاءالدینی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی اصفهانی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سیدرضا صدر و شیخ عبدالرزاق قاینی تکمیل کرد. هم‌زمان در درس تفسیر قرآن سیدمحمدحسین طباطبایی حضور می‌یافت. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیداحمد خوانساری، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، شیخ محمدعلی اراکی، امام‌خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و شیخ عباسعلی شاهرودی بهره‌مند شد.<ref>سلمانی آرانی، ۵۰۹-۵۱۲؛ انصاری، ص۱۲۰.</ref> درباره حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال فراوان در دهه ۱۳۳۰ از درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی که در مسجد سلماسی و سپس در مسجد اعظم قم تشکیل می‌شد، استفاده می‌کرد و آن درس‌ها را تقریر می‌نمود.<ref>سلمانی آرانی، ۵۲۳؛ «رحلت آیت‌الله شب زنده‌دار»، ۶۴.</ref>


شب‌زنده‌دار سپس به تدریس قوانین،.<ref>خاطرات حجت‌الاسلام...، ص۳۸.</ref> مطول،.<ref>خاطرات آیت‌الله محمد مؤمن، ص۴۰.</ref> لمعتین، مکاسب و اصول فقه در حوزه علمیه قم پرداخت.<ref>سلمانی آرانی، ص۵۱۳.</ref> و از میان شاگردان پرشمار او می‌توان به اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، سیدجمال‌الدین دین‌پرور («تکریم بزرگان از...»، ۴)، محمد مؤمن قمی (خاطرات آیت‌الله محمد مؤمن، ص۴۰قربانعلی درّی نجف‌آبادی.<ref>خاطرات حجت‌الاسلام...، ص۳۸.</ref> و... اشاره کرد. همچنین با اغلب نشریات حوزوی ازجمله مکتب اسلام، مکتب تشیع، معارف جعفری و... همکاری می‌کرد و برخی از مقالات او در آن نشریات منتشر شده است.<ref>«رحلت آیت‌الله شب زنده‌دار»، ص۶۳-۶۴.</ref>
== تدریس ==
شب‌زنده‌دار سپس به تدریس قوانین،<ref>خاطرات حجت‌الاسلام...، ص۳۸.</ref> مطول،<ref>خاطرات آیت‌الله محمد مؤمن، ص۴۰.</ref> لمعتین، مکاسب و اصول فقه در حوزه علمیه قم پرداخت.<ref>سلمانی آرانی، ص۵۱۳.</ref> و از میان شاگردان پرشمار او می‌توان به اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، سیدجمال‌الدین دین‌پرور،<ref>«تکریم بزرگان از...»، ص۴.</ref> محمد مؤمن قمی،<ref>خاطرات آیت‌الله محمد مؤمن، ص۴۰.</ref> قربانعلی درّی نجف‌آبادی.<ref>خاطرات حجت‌الاسلام...، ص۳۸.</ref> و... اشاره کرد. همچنین با اغلب نشریات حوزوی ازجمله مکتب اسلام، مکتب تشیع، معارف جعفری و... همکاری می‌کرد و برخی از مقالات او در آن نشریات منتشر شده است.<ref>«رحلت آیت‌الله شب زنده‌دار»، ص۶۳-۶۴.</ref>


او در جریان تصویب لوایح انجمن‌های ایالتی و ولایتی (پاییز ۱۳۴۱ ش)، از طرف امام‌خمینی به شیراز رفت.<ref>سیر مبارزات امام...، ج۱، ص۱۲ـ۱۳.</ref> او همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم، در اسفند ۱۳۴۲ و پس از انتصاب حسنعلی منصور به نخست‌وزیری، در نامه‌ای به او که رونوشت آن را به امام‌خمینی و آیت‌الله سیدحسن قمی نیز ارسال کردند، با اشاره به تجاوزهای دولت اسدالله علم به حریم دین و قانون اساسی، خواستار آزادی امام‌خمینی و آیات سیدحسن قمی و سیدمحمود طالقانی و الغای تصویب‌نامه‌های ضددینی شدند.<ref>روحانی، ج۱، ص۶۴۲؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۲، ص۲۱۴-۲۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۹-۱۱۰.</ref> وی پس از آن نیز به صدور اعلامیه‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی یا در حمایت از امام‌خمینی ادامه داد.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ص۱۲۸-۱۳۰، ۱۴۵-۱۴۶، ۱۶۳، ۱۶۴، ۱۷۲ـ۱۷۴؛ خسروشاهی، ج۳، ص۱۴۵؛ آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۱، ص۲۱۷.</ref> همچنین در ایام تبلیغ محرم، صفر و رمضان، به اقامه نماز جماعت و سخنرانی و تفسیر قرآن در جهرم می‌پرداخت و نقش بارز و چشمگیری در روشنگری جوانان و مردم شهر داشت.<ref>«رحلت آیت‌الله...»، ص۶۴.</ref> و مرجعیت امام‌خمینی را ترویج می‌کرد.<ref>انصاری، ص۱۲۰.</ref> در رمضان همان سال همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به آیات سیدمحمدهادی حسینی میلانی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، با اشاره به موسم تبلیغ و سخت‌گیری‌های حکومت پهلوی علیه امام‌خمینی، خواستار اظهارنظر آن مراجع درباره تجلیل از امام‌خمینی علی‌رغم این سخت‌گیری‌ها شدند. آیت‌الله میلانی هم در پاسخ، بر تجلیل از امام‌خمینی و تکرار مطالبه علما درباره بازگشت امام‌خمینی به کشور تأکید کرد.<ref>آیت‌الله‌العظمی سید...، ص۲۶۵ ـ ۲۶۹؛ روحانی، ج ۲، ص۳۵-۳۷؛ دوانی، ج ۵، ص۸۲-۸۴.</ref> به همین علت ساواک در گزارشی درباره روحانیان طرفدار امام‌خمینی در سراسر کشور، از او به‌عنوان یکی از طرفداران امام‌خمینی نام برد.<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۹۹.</ref>
== حمایت از نهضت امام‌خمینی ==
او در جریان تصویب لوایح انجمن‌های ایالتی و ولایتی (پاییز ۱۳۴۱ش)، از طرف امام‌خمینی به شیراز رفت.<ref>سیر مبارزات امام...، ج۱، ص۱۲ـ۱۳.</ref> او همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم، در اسفند ۱۳۴۲ و پس از انتصاب حسنعلی منصور به نخست‌وزیری، در نامه‌ای به او که رونوشت آن را به امام‌خمینی و آیت‌الله سیدحسن قمی نیز ارسال کردند، با اشاره به تجاوزهای دولت اسدالله علم به حریم دین و قانون اساسی، خواستار آزادی امام‌خمینی و آیات سیدحسن قمی و سیدمحمود طالقانی و الغای تصویب‌نامه‌های ضددینی شدند.<ref>روحانی، ج۱، ص۶۴۲؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۲، ص۲۱۴-۲۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۹-۱۱۰.</ref> وی پس از آن نیز به صدور اعلامیه‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی یا در حمایت از امام‌خمینی ادامه داد.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ص۱۲۸-۱۳۰، ۱۴۵-۱۴۶، ۱۶۳، ۱۶۴، ۱۷۲ـ۱۷۴؛ خسروشاهی، ج۳، ص۱۴۵؛ آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۱، ص۲۱۷.</ref> همچنین در ایام تبلیغ محرم، صفر و رمضان، به اقامه نماز جماعت و سخنرانی و تفسیر قرآن در جهرم می‌پرداخت و نقش بارز و چشمگیری در روشنگری جوانان و مردم شهر داشت.<ref>«رحلت آیت‌الله...»، ص۶۴.</ref> و مرجعیت امام‌خمینی را ترویج می‌کرد.<ref>انصاری، ص۱۲۰.</ref> در رمضان همان سال همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به آیات سیدمحمدهادی حسینی میلانی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، با اشاره به موسم تبلیغ و سخت‌گیری‌های حکومت پهلوی علیه امام‌خمینی، خواستار اظهارنظر آن مراجع درباره تجلیل از امام‌خمینی علی‌رغم این سخت‌گیری‌ها شدند. آیت‌الله میلانی هم در پاسخ، بر تجلیل از امام‌خمینی و تکرار مطالبه علما درباره بازگشت امام‌خمینی به کشور تأکید کرد.<ref>آیت‌الله‌العظمی سید...، ص۲۶۵ ـ ۲۶۹؛ روحانی، ج ۲، ص۳۵-۳۷؛ دوانی، ج ۵، ص۸۲-۸۴.</ref> به همین علت ساواک در گزارشی درباره روحانیان طرفدار امام‌خمینی در سراسر کشور، از او به‌عنوان یکی از طرفداران امام‌خمینی نام برد.<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۹۹.</ref>


شب‌زنده‌دار پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در دفتر استفتائات امام‌خمینی در قم پرداخت.<ref>سلمان آرانی، ص۵۲۲؛ «رحلت آیت‌الله...»، ص۶۴.</ref> و پس از مدتی به تدریس دروس عالی سطح در حوزه علمیه قم اهتمام ورزید. تألیفات او عبارت است از: ۱- تقریرات دروس خارج امام‌خمینی. ۲- شرح دعای مکارم الاخلاق. ۳- امامت و معاد. ۴- حاشیه بر مجمع‌البیان. ۵- حاشیه بر مفاتیح الغیب فخر رازی. ۶- حاشیه بر تفسیر المیزان.<ref>انصاری، ص۱۲۱؛ «رحلت آیت‌الله...»، ص۶۴.</ref> ۷- سلسله درس‌های اخلاق. ۸- سلسله مقالات «خبرهای غیبی از آینده» در نشریه درس‌هایی از مکتب اسلام (۱۳۴۱-۱۳۴۴). ۹- مقاله «منکرین معاد جسمانی چه می‌گویند» در نشریه درس‌هایی از مکتب اسلام (۱۳۴۴ شماره ۳). ۱۰- مقاله «گوشه‌ای از اسرار پیشرفت مسلمین» در نشریه مکتب تشیع (۱۳۴۳ شماره ۱۱). ۱۱- مقاله «عقل و تجربه» در نشریه معارف جعفری (۱۳۴۷، شماره ۹). ۱۲- مقاله «عفت و پاکدامنی» در نشریه معارف جعفری (۱۳۴۳، شماره ۳). ۱۳- مقاله «غارت بیت‌المال» (۱۳۴۳، شماره ویژه). ۱۴- مقاله «خاطره‌هایی از ثمرات درختی پربار»، درباره سیدعبدالحسین نجفی لاری. شب‌زنده‌دار جهرمی در ۵ مرداد ۱۳۹۳ در شهر قم از دنیا رفت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط ناصر مکارم شیرازی در حرم حضرت معصومه(س) در قم به خاک سپرده شد.<ref>سلمانی آرانی، ص۵۲۳-۵۲۴.</ref>
شب‌زنده‌دار پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در دفتر استفتائات امام‌خمینی در قم پرداخت.<ref>سلمان آرانی، ص۵۲۲؛ «رحلت آیت‌الله...»، ص۶۴.</ref> و پس از مدتی به تدریس دروس عالی سطح در حوزه علمیه قم اهتمام ورزید.  
 
== تألیفات ==
تألیفات حسین شب‌زنده‌دار عبارت است از: ۱- تقریرات دروس خارج امام‌خمینی. ۲- شرح دعای مکارم الاخلاق. ۳- امامت و معاد. ۴- حاشیه بر مجمع‌البیان. ۵- حاشیه بر مفاتیح الغیب فخر رازی. ۶- حاشیه بر تفسیر المیزان.<ref>انصاری، ص۱۲۱؛ «رحلت آیت‌الله...»، ص۶۴.</ref> ۷- سلسله درس‌های اخلاق. ۸- سلسله مقالات «خبرهای غیبی از آینده» در نشریه درس‌هایی از مکتب اسلام (۱۳۴۱-۱۳۴۴). ۹- مقاله «منکرین معاد جسمانی چه می‌گویند» در نشریه درس‌هایی از مکتب اسلام (۱۳۴۴ شماره ۳). ۱۰- مقاله «گوشه‌ای از اسرار پیشرفت مسلمین» در نشریه مکتب تشیع (۱۳۴۳ شماره ۱۱). ۱۱- مقاله «عقل و تجربه» در نشریه معارف جعفری (۱۳۴۷، شماره ۹). ۱۲- مقاله «عفت و پاکدامنی» در نشریه معارف جعفری (۱۳۴۳، شماره ۳). ۱۳- مقاله «غارت بیت‌المال» (۱۳۴۳، شماره ویژه). ۱۴- مقاله «خاطره‌هایی از ثمرات درختی پربار»، درباره سیدعبدالحسین نجفی لاری.  
 
== درگذشت ==
شب‌زنده‌دار جهرمی در ۵ مرداد ۱۳۹۳ در شهر قم از دنیا رفت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط ناصر مکارم شیرازی در حرم حضرت معصومه(س) در قم به خاک سپرده شد.<ref>سلمانی آرانی، ص۵۲۳-۵۲۴.</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
۲۱٬۲۸۸

ویرایش