۲۱٬۳۲۴
ویرایش
مرتضی مقتدایی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| محل دفن = | | محل دفن = | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| استادان = | | استادان =امام‌خمینی، [[سیدحسین بروجردی]]، [[سیدمحمد محقق داماد]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]]، [[محمدعلی اراکی]]، [[سیدحسین خادمی]]، محمدحسن نجف‌آبادی، احمد فیاض، [[سیدابوالحسن شمس‌آبادی]]، رضا کلباسی، میرزا علی آقا شیرازی و... | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل = | | محل تحصیل =اصفهان و قم | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| اجازه اجتهاد به = | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات = | | تالیفات = | ||
| سایر = | | سایر =تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم | ||
| سیاسی = | | سیاسی =حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]] و نمایندگی [[مجلس خبرگان رهبری]] | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی =ریاست شورای عالی حوزه‌های علمیه، ریاست دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور، همکاری با قوه قضائیه، قاضی شرع در مناطق مختلف و عضو شورای عالی قضایی | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
مرتضی مقتدایی تحصیلات ابتدایی را در [[اصفهان]] به پایان رساند و سپس به فراگیری دروس حوزوی نزد پدرش پرداخت و دروسی چون نصاب الصبیان، جامع‌المقدمات، سیوطی و بخشی از شرح نظام را در خانه و نزد پدرش خواند.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۲۷.</ref> در سال ۱۳۳۱ش وارد [[حوزه علمیه اصفهان]] شد و دوره سطح را نزد محمدحسن نجف‌آبادی، احمد فیاض و [[سیدابوالحسن شمس‌آبادی]] خواند و در درس منطق و منظومه از درس رضا کلباسی بهره برد. او درس تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه را هم نزد میرزا علی آقا شیرازی فراگرفت و در درس اخلاق ایشان هم حضور می‌یافت. خلاصه الحساب را هم پیش مجدالعلما نجفی آموخت و آنگاه در درس مکاسب [[سیدحسین خادمی|سیدحسین خادمی اصفهانی]] حاضر شد. مدت دو سال هم در درس خارج فقه و اصول ایشان شرکت کرد. او هم‌زمان با تحصیل، به تدریس مقدمات، معالم‌الاصول، شرح لمعه و شرح منظومه ملاهادی سبزواری در حوزه علمیه اصفهان می‌پرداخت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۲۸-۴۲۹.</ref> | مرتضی مقتدایی تحصیلات ابتدایی را در [[اصفهان]] به پایان رساند و سپس به فراگیری دروس حوزوی نزد پدرش پرداخت و دروسی چون نصاب الصبیان، جامع‌المقدمات، سیوطی و بخشی از شرح نظام را در خانه و نزد پدرش خواند.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۲۷.</ref> در سال ۱۳۳۱ش وارد [[حوزه علمیه اصفهان]] شد و دوره سطح را نزد محمدحسن نجف‌آبادی، احمد فیاض و [[سیدابوالحسن شمس‌آبادی]] خواند و در درس منطق و منظومه از درس رضا کلباسی بهره برد. او درس تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه را هم نزد میرزا علی آقا شیرازی فراگرفت و در درس اخلاق ایشان هم حضور می‌یافت. خلاصه الحساب را هم پیش مجدالعلما نجفی آموخت و آنگاه در درس مکاسب [[سیدحسین خادمی|سیدحسین خادمی اصفهانی]] حاضر شد. مدت دو سال هم در درس خارج فقه و اصول ایشان شرکت کرد. او هم‌زمان با تحصیل، به تدریس مقدمات، معالم‌الاصول، شرح لمعه و شرح منظومه ملاهادی سبزواری در حوزه علمیه اصفهان می‌پرداخت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۲۸-۴۲۹.</ref> | ||
مقتدایی در سال ۱۳۳۸ش به تشویق [[زین‌العابدین قربانی]]، [[عباسعلی عمید زنجانی]] و [[سیدهادی خسروشاهی]] راهی [[قم]] شد و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی که به ترتیب هر روز صبح و بعدازظهر در [[مسجد سلماسی]] تشکیل می‌شد، شرکت کرد.<ref>««گفتگو با آیت‌الله مقتدایی عضو شورای مدیریت حوزه علمیه قم»»، ص۲.</ref> بنابراین او از شاگردان دوره سوم [[درس خارج اصول امام‌خمینی]] بود که از سال ۱۳۳۷ش در مسجد سلماسی آغاز شد و از سال ۱۳۴۰ش در [[مسجد اعظم قم]] تداوم یافت و تا [[تبعید امام‌خمینی|تبعید ایشان به خارج از کشور در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ش]] ادامه داشت. مقتدایی درباره ویژگی‌های درس امام‌خمینی می‌گوید: <blockquote>«امتیازی که درس امام آن موقع بر سایر درس‌ها داشت این بود که امام نظراتشان یک نظرات روشن و باز بود؛ به طوری که واقعاً مجتهدپرور بود. درس امام این خصوصیت را داشت که شاگردانی که شرکت می‌کردند با کیفیت استدلال، کیفیت استنباط، چگونگی تمسک به آیات و روایات و چگونگی تمسک به عرف و... آشنا می‌شدند. درس امام چنین نوآوری‌هایی داشت».<ref>«گفتگو با آیت‌الله مقتدایی عضو شورای مدیریت حوزه علمیه قم».</ref> </blockquote>او علاوه بر آن، در [[درس خارج فقه امام‌خمینی|درس خارج فقه (مکاسب) امام‌خمینی]] هم شرکت می‌کرد و آن درس‌ها را تقریر می‌نمود<ref>««گفتگو با آیت‌الله مقتدایی عضو شورای مدیریت حوزه علمیه قم».</ref> وی مورد توجه [[امام‌خمینی]] نیز بود و وقتی یکی از بستگان او در سال ۱۳۴۳ش از دنیا رفت، ایشان از طریق خادمی اصفهانی، پیام تسلیتی برای مرتضی مقتدایی ارسال کرد.<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۸.</ref> و در ۲۰ مهر همان سال به او اجازه‌نامه‌ای در امور شرعیه صادر کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱، ص۴۰۲.</ref> | مقتدایی در سال ۱۳۳۸ش به تشویق [[زین‌العابدین قربانی]]، [[عباسعلی عمید زنجانی]] و [[سیدهادی خسروشاهی]] راهی [[قم]] شد و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی که به ترتیب هر روز صبح و بعدازظهر در [[مسجد سلماسی]] تشکیل می‌شد، شرکت کرد.<ref>««گفتگو با آیت‌الله مقتدایی عضو شورای مدیریت حوزه علمیه قم»»، ص۲.</ref> بنابراین او از شاگردان دوره سوم [[درس خارج اصول امام‌خمینی]] بود که از سال ۱۳۳۷ش در مسجد سلماسی آغاز شد و از سال ۱۳۴۰ش در [[مسجد اعظم قم]] تداوم یافت و تا [[تبعید امام‌خمینی|تبعید ایشان به خارج از کشور در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ش]] ادامه داشت. مقتدایی درباره ویژگی‌های درس امام‌خمینی می‌گوید: <blockquote>«امتیازی که درس امام آن موقع بر سایر درس‌ها داشت این بود که امام نظراتشان یک نظرات روشن و باز بود؛ به طوری که واقعاً مجتهدپرور بود. درس امام این خصوصیت را داشت که شاگردانی که شرکت می‌کردند با کیفیت استدلال، کیفیت استنباط، چگونگی تمسک به آیات و روایات و چگونگی تمسک به عرف و... آشنا می‌شدند. درس امام چنین نوآوری‌هایی داشت».<ref>«گفتگو با آیت‌الله مقتدایی عضو شورای مدیریت حوزه علمیه قم».</ref> </blockquote>او علاوه بر آن، در [[درس خارج فقه امام‌خمینی|درس خارج فقه (مکاسب) امام‌خمینی]] هم شرکت می‌کرد و آن درس‌ها را تقریر می‌نمود<ref>««گفتگو با آیت‌الله مقتدایی عضو شورای مدیریت حوزه علمیه قم».</ref> وی مورد توجه [[امام‌خمینی]] نیز بود و وقتی یکی از بستگان او در سال ۱۳۴۳ش از دنیا رفت، ایشان از طریق خادمی اصفهانی، پیام تسلیتی برای مرتضی مقتدایی ارسال کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱، ص۳۹۸.</ref> و در ۲۰ مهر همان سال به او اجازه‌نامه‌ای در امور شرعیه صادر کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱، ص۴۰۲.</ref> | ||
مقتدایی هم‌زمان با حضور در درس امام‌خمینی، در درس خارج فقه (خمس) [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]] در مسجد بالاسر قم شرکت می‌جست. پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، در درس خارج فقه و اصول [[سیدمحمد محقق داماد]] حضور می‌یافت و با درگذشت ایشان، در درس خارج فقه و اصول [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[محمدعلی اراکی]] حاضر شد و تا [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] از آن درس‌ها بهره برد. او همچنین از سال ۱۳۴۰ش نیز در کلاس‌های فیزیک، شیمی، حساب و زبان انگلیسی که در دبیرستان دین و دانش به سرپرستی [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد و سه سال در آن کلاس‌ها حضور می‌یافت. هم‌زمان به تدریس در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی قم نیز می‌پرداخت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۲۹-۴۳۰.</ref> | مقتدایی هم‌زمان با حضور در درس امام‌خمینی، در درس خارج فقه (خمس) [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]] در مسجد بالاسر قم شرکت می‌جست. پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، در درس خارج فقه و اصول [[سیدمحمد محقق داماد]] حضور می‌یافت و با درگذشت ایشان، در درس خارج فقه و اصول [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[محمدعلی اراکی]] حاضر شد و تا [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] از آن درس‌ها بهره برد. او همچنین از سال ۱۳۴۰ش نیز در کلاس‌های فیزیک، شیمی، حساب و زبان انگلیسی که در دبیرستان دین و دانش به سرپرستی [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد و سه سال در آن کلاس‌ها حضور می‌یافت. هم‌زمان به تدریس در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی قم نیز می‌پرداخت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۲۹-۴۳۰.</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
مقتدایی در سال‌های ۱۳۴۴-۱۳۵۷ش به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و به‌ویژه در صدور اعلامیه‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی یا در پشتیبانی از نهضت اسلامی فعال بود.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۳۲-۴۳۳.</ref> ازجمله اعلامیه‌هایی که توسط او امضا شد، ارسال نامه تسلیت به امام‌خمینی به مناسبت رحلت آیت‌الله سیدمحسن حکیم در ۱۳۴۹ ش بود.<ref>سیر مبارزات یاران...، ۵، ص۳۶۶؛ روحانی، ج۲، ص۵۷۶-۵۷۷؛ آیت‌الله‌العظمی حسین...، ص۲۲۱.</ref> علاوه بر آن، امضای او زیر اغلب اعلامیه‌های مدرسان حوزه علمیه قم دیده می‌شود.<ref>دوانی، ج۸، ص۳۸۰-۳۸۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۴۰۵.</ref> در بهمن ۱۳۵۷ همراه با جمعی از روحانیان مبارز اصفهان در اعتراض به دستور [[شاپور بختیار]]، نخست‌وزیر وقت در بستن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای خارجی با هدف جلوگیری از [[بازگشت امام‌خمینی به ایران|بازگشت امام‌خمینی به کشور]]، و به‌منظور همبستگی با روحانیان متحصن در مسجد دانشگاه تهران، اعلام کردند در بیت [[سیدحسین خادمی]] دست به تحصن خواهند زد.<ref>سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در...، کتاب ۱۶، ص۳۹۷-۳۹۸.</ref> | مقتدایی در سال‌های ۱۳۴۴-۱۳۵۷ش به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و به‌ویژه در صدور اعلامیه‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی یا در پشتیبانی از نهضت اسلامی فعال بود.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۳۲-۴۳۳.</ref> ازجمله اعلامیه‌هایی که توسط او امضا شد، ارسال نامه تسلیت به امام‌خمینی به مناسبت رحلت آیت‌الله سیدمحسن حکیم در ۱۳۴۹ ش بود.<ref>سیر مبارزات یاران...، ۵، ص۳۶۶؛ روحانی، ج۲، ص۵۷۶-۵۷۷؛ آیت‌الله‌العظمی حسین...، ص۲۲۱.</ref> علاوه بر آن، امضای او زیر اغلب اعلامیه‌های مدرسان حوزه علمیه قم دیده می‌شود.<ref>دوانی، ج۸، ص۳۸۰-۳۸۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۴۰۵.</ref> در بهمن ۱۳۵۷ همراه با جمعی از روحانیان مبارز اصفهان در اعتراض به دستور [[شاپور بختیار]]، نخست‌وزیر وقت در بستن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای خارجی با هدف جلوگیری از [[بازگشت امام‌خمینی به ایران|بازگشت امام‌خمینی به کشور]]، و به‌منظور همبستگی با روحانیان متحصن در مسجد دانشگاه تهران، اعلام کردند در بیت [[سیدحسین خادمی]] دست به تحصن خواهند زد.<ref>سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در...، کتاب ۱۶، ص۳۹۷-۳۹۸.</ref> | ||
==مسئولیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی== | |||
مرتضی مقتدایی در اسفند ۱۳۵۷ وارد دستگاه قضا شد و از همان سال به [[قضاوت]] در [[دادگاه‌های انقلاب اسلامی|دادگاه‌های انقلاب]] پرداخت. او در فروردین ۱۳۵۸ با حکم [[امام‌خمینی]] برای قضاوت به خرمشهر و آبادان اعزام شد.<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۵۱۱.</ref> و در ۱۸ اردیبهشت آن سال با حکم امام‌خمینی به سمت قاضی شرع در ملایر و زنجان منصوب گردید.<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۲۰۶.</ref> و مدتی در آن دو شهر به قضاوت پرداخت. هم‌زمان و به‌طور موقت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی در قم و تهران نیز قضاوت می‌کرد. او در سال ۱۳۶۰ش به عضویت شورای عالی قضایی درآمد و سخنگوی آن شورا نیز بود و تا سال ۱۳۶۸ش در آن سمت بود. آنگاه ریاست دیوان عالی کشور را بر عهده داشت و ۵ سال در آن سمت بود. آنگاه ریاست دادسرای دیوان عالی کشور و دادستانی کل کشور را پذیرفت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۳۴.</ref> | مرتضی مقتدایی در اسفند ۱۳۵۷ وارد دستگاه قضا شد و از همان سال به [[قضاوت]] در [[دادگاه‌های انقلاب اسلامی|دادگاه‌های انقلاب]] پرداخت. او در فروردین ۱۳۵۸ با حکم [[امام‌خمینی]] برای قضاوت به خرمشهر و آبادان اعزام شد.<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۵۱۱.</ref> و در ۱۸ اردیبهشت آن سال با حکم امام‌خمینی به سمت قاضی شرع در ملایر و زنجان منصوب گردید.<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۲۰۶.</ref> و مدتی در آن دو شهر به قضاوت پرداخت. هم‌زمان و به‌طور موقت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی در قم و تهران نیز قضاوت می‌کرد. او در سال ۱۳۶۰ش به عضویت شورای عالی قضایی درآمد و سخنگوی آن شورا نیز بود و تا سال ۱۳۶۸ش در آن سمت بود. آنگاه ریاست دیوان عالی کشور را بر عهده داشت و ۵ سال در آن سمت بود. آنگاه ریاست دادسرای دیوان عالی کشور و دادستانی کل کشور را پذیرفت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۳۴.</ref> | ||