سیدیدالله صدری: تفاوت میان نسخه‌ها

| استادان          = عبدالکریم حائری یزدی، سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، علامه طباطبایی

| سایر              = امام جماعت مسجد صاحب‌الزمان(عج)

| اجتماعی          = تأسیس حوزه علمیه خرم‌آباد، ایجاد حسینیه فاطمیه، فعالیت در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

سیدیدالله صدری در ۱۰ اسفند ۱۳۰۱ش در خانواده‌ای روحانی در خرم‌آباد به دنیا آمد.<ref>برزویی، ۵۱۷.</ref> پدرش سیدغلامرضا و جدش سیدصدرالدین از سلسله جلیله سادات منتسب به [[امام‌کاظم(ع)|حضرت امام موسی بن جعفر(ع)]] و از عالمان خرم‌آباد بودند. سیدیدالله صدری تحت سرپرستی مادرش و همچنین برادر بزرگ‌ترش سیدعبدالله مصطفوی از علما و متنفذان لرستان و از شاگردان [[عبدالکریم حائری یزدی|آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] نشو و نما یافت.<ref>«زندگی‌نامه فقیه وارسته حضرت آیت‌الله حاج سیدیدالله صدری».</ref>   

صدری در سن ۱۰ سالگی وارد دبستان دولتی خرم‌آباد موسوم به دارالتربیه شد و دوران ابتدایی را آنجا<ref>سیف‌زاده، ۵۳۵.</ref> و همچنین مدرسه پهلوی همان شهر گذراند.<ref>همان، ۵۳۶.</ref> سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و جامع‌المقدمات را نزد آقایان سیدحیدر طاهری و سیدعلی‌اکبر رحیمی خواند. او در سال ۱۳۲۲ ش راهی بروجرد شد و بخشی از سطح را در حوزه علمیه آن شهر نزد استادانی چون [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، میرزا لطف‌الله فقهی و آقا شیخ احمد فیض خواند. در سال ۱۳۲۴ش و پس از هجرت آیت‌الله بروجردی به قم، راهی آن شهر شد و مدت هشت سال در آنجا به تحصیل پرداخت. وی دروس شرح لمعه، رسایل، مکاسب، کفایه و تفسیر را نزد بزرگانی چون [[محمد صدوقی|شیخ محمد صدوقی یزدی]]، [[امام‌موسی صدر|سیدموسی صدر]]، [[سیدرضا صدر]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، [[حسینعلی منتظری]] و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی خواند.<ref>«زندگی‌نامه فقیه وارسته حضرت آیت‌الله حاج سیدیدالله صدری».</ref> سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد.  

او در کنار حضور در درس آیت‌الله بروجردی، در درس خارج فقه امام‌خمینی هم شرکت می‌کرد. صدری در مصاحبه با برزویی، از حضور «چند جلسه‌ای» در درس خارج فقه امام‌خمینی سخن گفته است.<ref>برزویی، ۵۷۳.</ref> ولی درباره مقطع زمانی حضور در آن درس مطلبی نگفته است. با استناد به این گزارش می‌توان گفت که حضور او در درس امام‌خمینی کوتاه بود. همچنین می‌توان احتمال داد که در اواخر دوران حضور در [[قم]] و به احتمال زیاد در سال ۱۳۳۰ش در آن درس در [[مسجد محمدیه]] شرکت می‌کرد.  

در اوایل دهه ۱۳۳۰ش به همراه جمعی از اهالی لرستان به محضر آیت‌الله بروجردی در قم رسید و خواستار تأسیس حوزه علمیه خرم‌آباد شد و آیت‌الله بروجردی هم [[روح‌الله کمالوند|آیت‌الله روح‌الله کمالوند]] را مأمور تشکیل حوزه در خرم‌آباد کرد.<ref>سیف‌زاده، ۵۲۲-۵۲۳.</ref> در همان سال‌ها سیدیدالله صدری به خرم‌آباد بازگشت و در این حوزه تازه‌تأسیس به فعالیت پرداخت و بخشی از امور حوزه را بر عهده گرفت. پس از رحلت کمالوند، همراه با جمعی از روحانیان، اداره حوزه علمیه خرم‌آباد را بر عهده گرفت و توطئه‌های [[ساواک]] را که بارها و بارها قصد تعطیلی این حوزه را داشت، با تدبیر خنثی کردند.<ref>همان، ۵۲۶.</ref>

یکی دیگر از فعالیت‌های صدری در خرم‌آباد، تأسیس حسینیه فاطمیه در آن شهر بود که همراه با مهدی قاضی در احداث آن حسینیه نقش داشت.<ref>برزویی، ۵۲۷.</ref> مشارکت در احداث مسجد صاحب‌الزمان(عج) در آن شهر از دیگر فعالیت‌های صدری بود. او با همکاری چند تن از خیّران خرم‌آبادی، زمینی را برای احداث مسجدی در محله گل زرد خرم‌آباد خریداری کرد و پس از احداث مسجدی در آنجا، اولین [[نماز جماعت]] را در آن مسجد که به نام صاحب‌الزمان(عج) موسوم شده بود اقامه کرد و از آن پس به مدت ۳۶ سال امامت جماعت آن مسجد را بر عهده داشت. مسجد صاحب‌الزمان(عج) خیلی زود به همت صدری مبدل به یک مرکز فرهنگی اسلامی شد و با ایجاد کتابخانه و نوارخانه، بسیاری از کودکان و نوجوانان را جذب مسجد کرد.<ref>«زندگی‌نامه فقیه وارسته حضرت آیت‌الله حاج سیدیدالله صدری»..</ref>

صدری در اردیبهشت ۱۳۴۲ ش همراه با جمعی از روحانیان مبارز خرم‌آباد، با ارسال نامه‌ای به مراجع تقلید، حمایت و پشتیبانی خود را از مبارزات آنان اعلام کردند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۷۴.</ref> پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] در آبان ۱۳۴۳ هم نامه‌ای دیگر به مراجع تقلید نوشتند و در آن تأثر خود را از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور اعلام و بر ضرورت تلاش مراجع تقلید با هدف بازگرداندن ایشان از تبعید تأکید کردند.<ref>همان، ۱۲۶.</ref>  

وی در سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۵۷ش در سازمان‌دهی تظاهرات مردم خرم‌آباد و همچنین تکثیر و توزیع [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه‌های امام‌خمینی]] در آن شهر نقش داشت. علاوه بر آن، در ترویج [[مرجعیت امام‌خمینی]] می‌کوشید. صدری در دهه ۱۳۵۰ش در انتقال سیداسدالله مدنی به خرم‌آباد نقش داشت و پس از استقرار ایشان در آن شهر، از نزدیکان او بود<ref>دالوند، ج۲، ص۱۰۲ ـ ۱۰۳.</ref> و بر اساس گزارش [[ساواک]]، برنامه‌های اعلامی از سوی [[سیداسدالله مدنی]] را به [[طلاب]] ابلاغ می‌کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب چهارم، ۲۵۰.</ref> در سال ۱۳۵۴ ش و پس از تبعید مدنی از خرم‌آباد، یکی از گردانندگان حوزه علمیه کمالیه بود.<ref>همان، کتاب ۲۳، ۳۸۰.</ref>

صدری در سال‌های نهضت اسلامی، مسجد صاحب‌الزمان (عج) را به یکی از قطب‌ها و کانون‌های انقلاب اسلامی در شهر خرم‌آباد تبدیل کرد. برپایی مراسم سخنرانی و دعوت از شخصیت‌هایی همچون مرتضی مطهری، ناصر مکارم شیرازی، سیدعبدالکریم هاشمی نژاد، محمدتقی فلسفی و... به مسجد صاحب‌الزمان (عج) بخشی از فعالیت‌های صدری در دوران انقلاب اسلامی بود.<ref>«زندگی‌نامه فقیه وارسته حضرت آیت‌الله حاج سیدیدالله صدری».</ref> به همین علت فعالیت‌های او زیر نظر ساواک قرار داشت.<ref>انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۶، ۱۹۰.</ref> ساواک در گزارشی در خرداد ۱۳۵۷ اعلام کرد که او «مشغول فعالیت و تبلیغات علیه دستگاه‌های دولتی و رژیم کنونی کشور» است.<ref>همان، ۳۳۸.</ref>

او که از اعضای جامعه روحانیت مبارز خرم‌آباد بود، در سازمان‌دهی تظاهرات مردم آن شهر نقش داشت (سیف‌زاده، ۵۳۱). در شهریور ۱۳۵۷ و در پی سخنرانی یکی از روحانیان مبارز در خرم‌آباد، نیروهای حکومت پهلوی به آنجا یورش بردند و پس از سرکوب تظاهرات مردم، صدری را دستگیر کردند. پس از آن نیز بارها به ساواک احضار و به خاطر فعالیت‌های سیاسی مورد تهدید قرار گرفت. ساواک در گزارشی دیگر در آذر ۱۳۵۷ اعلام کرد که صدری همراه با جمعی دیگر «مهره‌های حساس و نقش سازنده در رهبری را در تظاهرات ضدملی روز ۱۹/۹/۵۷ به عهده داشته و کلیه طبقات را به همکاری و تشریک مساعی و شرکت در این جشن تحریک می‌نمود.<ref>انقلاب اسلامی، ج ۱۹، ۳۷۷.</ref> در همان روزها که بیم آن می‌رفت طاغوتیان و چماق‌به‌دستان به خانه‌ها و مغازه‌های مردم هجوم آورند و به غارت اموال آنان بپردازند، در این مسجد هسته‌های مقاومت ایجاد شد و شب‌ها به پاسداری و حفاظت از محله‌های اطراف مسجد می‌پرداختند. اعضای این گروه‌ها پس از انقلاب به [[کمیته انقلاب اسلامی|کمیته‌های انقلاب اسلامی]] و سپس به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوستند و این مسجد توانست نقش محوری خود را در انقلاب اسلامی و پس از آن حفظ کند.<ref>«زندگی‌نامه فقیه وارسته حضرت آیت‌الله حاج سیدیدالله صدری».</ref> در همان زمان مسئولیت مدرسه علمیه فاطمیه را در کنار مدرسه کمالیه که برای بانوان تأسیس شده بود، بر عهده گرفت.<ref>سیف‌زاده، ۵۲۹.</ref>

صدری در سال ۱۳۵۸ش برای خدمت‌رسانی بیشتر به محرومین فاقد سرپناه فعالیت گسترده‌ای به‌منظور راه‌اندازی حساب ۱۰۰ امام‌خمینی در استان لرستان به کار بست و از آن پس تا آخر عمر به‌عنوان نماینده [[امام‌خمینی]] و [[سیدعلی خامنه‌ای|مقام معظم رهبری]] و به‌طور افتخاری در [[بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]] به خدمت پرداخت.<ref>سیف‌زاده، ۵۳۲-۵۳۴.</ref>

* «زندگی‌نامه فقیه وارسته حضرت آیت‌الله حاج سیدیدالله صدری»، http://sadri87.blogfa.com/post/9.